Чақалоқларда бурун-лаб учбурчагининг кўкаришининг сабаблари бир қанча. Жумладан физиологик сабаблар ҳам бор. Яъни юздаги бу кўкаришлар доим ҳам касалликларнинг белгиси бўлавермайди.
Ҳаётининг илк ойида бола йиғлаганда, қичқирганида ўпка цианози юзага келади. Бу ҳолат бола учун нормал саналиб, йиғидан тўхтагач мустақил тарзда ўтиб кетади.
Одатда физиологик кўкаришларга туғруқда гипоксия ёки асфиксия билан туғилган болалар мойилроқ бўлади. Бу ҳолатнинг ўтиб кетиши бироз вақт талаб қилади. Шунингдек кўпинча бола эмганида ҳам кўкаришлар ривожланади. Сўриш, ютиш каби ҳаракатлар бола учун оғир машғулот саналади. Бола зўриққан сайин оғиз атрофида қон димланиши кучайиб, юпқа тери орқали кўкариб кўринади. Бола эмиб бўлгач, кўкариш ўтиб кетади.
Қуйидаги ҳолатлар ҳам болаларда бурун-лаб учбурчагида кўкаришларга олиб келадиган физиологик сабаблар саналади:
1. боланинг ўта фаоллиги ва инжиқлиги. Бу ҳолатлар юрак-қон томир тизимига зўриқиш келтириб, кўкаришларга олиб келади.
2. терининг жуда юпқа ва оч рангдалиги. Бу томирларни осон кўринишига ва аслида бўлмаган кўкаришни бордек кўрсатишга сабаб бўлади.
3. чақалоқнинг совуқда қолиши. Чўмилиш, совуқ ҳавода узоқ кўчада сайр қилиш ҳам боланинг кўкаришларига сабаб бўлади.
Қуйидаги ҳолатлар эса патологик тарзда кўкаришларга олиб келади:
1. юрак нуқсонлари;
2. ўткир юрак етишмовчилиги;
3. асфиксия;
4. ўпка артериясини беркилиб қолиши;
5. астма;
6. пневмония;
7. юрак ва нафас тизимининг сурункали касалликлари;
8. нафас олиш тизими ривожланиш нуқсонлари;
9. нафас йўлларида ёт жисм бўлиши;
Кўриниб турибдики, ушбу ҳолатнинг патологик сабаблари анчайин жиддий. Шу сабабли болада бурун-лаб учбурчагида кўкаришлари юзага келса педиатр шифокорга кўрсатиб, сабабини аниқлатинг. Агар бирор касаллик аниқланса, даволанинг. Бирор жиддий сабаб аниқланмаса, болада физиологик кўкариш юзага келаётганлиги тўғрисидаги саволга жавоб изланг.
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Ҳаётининг илк ойида бола йиғлаганда, қичқирганида ўпка цианози юзага келади. Бу ҳолат бола учун нормал саналиб, йиғидан тўхтагач мустақил тарзда ўтиб кетади.
Одатда физиологик кўкаришларга туғруқда гипоксия ёки асфиксия билан туғилган болалар мойилроқ бўлади. Бу ҳолатнинг ўтиб кетиши бироз вақт талаб қилади. Шунингдек кўпинча бола эмганида ҳам кўкаришлар ривожланади. Сўриш, ютиш каби ҳаракатлар бола учун оғир машғулот саналади. Бола зўриққан сайин оғиз атрофида қон димланиши кучайиб, юпқа тери орқали кўкариб кўринади. Бола эмиб бўлгач, кўкариш ўтиб кетади.
Қуйидаги ҳолатлар ҳам болаларда бурун-лаб учбурчагида кўкаришларга олиб келадиган физиологик сабаблар саналади:
1. боланинг ўта фаоллиги ва инжиқлиги. Бу ҳолатлар юрак-қон томир тизимига зўриқиш келтириб, кўкаришларга олиб келади.
2. терининг жуда юпқа ва оч рангдалиги. Бу томирларни осон кўринишига ва аслида бўлмаган кўкаришни бордек кўрсатишга сабаб бўлади.
3. чақалоқнинг совуқда қолиши. Чўмилиш, совуқ ҳавода узоқ кўчада сайр қилиш ҳам боланинг кўкаришларига сабаб бўлади.
Қуйидаги ҳолатлар эса патологик тарзда кўкаришларга олиб келади:
1. юрак нуқсонлари;
2. ўткир юрак етишмовчилиги;
3. асфиксия;
4. ўпка артериясини беркилиб қолиши;
5. астма;
6. пневмония;
7. юрак ва нафас тизимининг сурункали касалликлари;
8. нафас олиш тизими ривожланиш нуқсонлари;
9. нафас йўлларида ёт жисм бўлиши;
Кўриниб турибдики, ушбу ҳолатнинг патологик сабаблари анчайин жиддий. Шу сабабли болада бурун-лаб учбурчагида кўкаришлари юзага келса педиатр шифокорга кўрсатиб, сабабини аниқлатинг. Агар бирор касаллик аниқланса, даволанинг. Бирор жиддий сабаб аниқланмаса, болада физиологик кўкариш юзага келаётганлиги тўғрисидаги саволга жавоб изланг.
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
#savol_javob
Савол:
Salom
Sustavitin kremini 800mingga 8ta upakovkada olyapman. Aksiya narxda ozi 200min ekan. Artritni mutlaqo davolab tawlarmiw
Nima deysiz
Жавоб:
Титан гел балосидан кейин ҳам онлайн бозорда бошқа ҳуружлар ташкиллаштирилмоқда. Ва бу табиий тўҳтатиб бўлмас жараён. Сиз ва биздан бўлса, ақлни ишлатиш талаб қилинади. Шулардан бири Суставитин. Уни навбатдаги лохотрон эканлигига сабаблар қуйидагилар ҳисобланади.
1️⃣Асл нарҳи 200 минг экан, лекин аксияда 8 таси 800 мингга сотиляпти. 8 тасини асл нарҳидан 800 минг зиёнга сотяпти!😂 Ҳар қандай мияси рудиментлашиб кетмаган одам бундай ёнғоқ шақиллаши учун савдо қилмайди.
2️⃣Суставитин Россия Божҳона ҳизматидан аслида косметик восита сифатида рўйҳатдан ўтган.
3️⃣Бирорта расмий сайтда у ҳақида маьлумотлар мавжуд эмас. Фақатгина уни савдоси билан шуғилланувчи сайтларда у ҳақида эртаклар ва достонлар битилган.
4️⃣Таркибида бирорта таьсири исботланган дори воситаси мавжуд эмас. Фақат табиий ўсимликлар ва маҳсулотлардан иборат. Табиий ўсимликлар асосида олинган препаратларнинг эса таьсир меҳанизмини аниқлашнинг имкони мавжуд эмас.(Аслида Суставитин дори препарати ҳисобланмайди😂)
5️⃣Бирорта дориҳонадан тополмайсиз(агар дорихона контрабанда билан шуғилланмаса). Фақат ҳеч қандай расмий мақомга эга бўлмаган, Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан тасдиқланмаган кўринишда қўлдан олишингиз мумкин.
6️⃣ Турли сайтларда қўллаш бўйича режимнинг фарқ қилишини учратиш мумкин. Кунига 2 мартадан дейилган, лекин 21 кундан 30 кунгача қўлланиши айтилган. Ҳамма оғзига келганини ёзиб ташлаган. Исботланган препаратнинг терапевтик дозаси, суткалик дозаси, бир марталик қабул дозаси аниқ сҳемаларда бўлади.
Қўлланиш соҳалари турли онлайн магазинларда турлича ёзилган. Аниқ белгилаб ўтилмаган.
Бир қанча сайтлар томонидан ушбу лохотрон ҳақида мақолалар ёзилган.
Манбаа: @phb_uz
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Савол:
Salom
Sustavitin kremini 800mingga 8ta upakovkada olyapman. Aksiya narxda ozi 200min ekan. Artritni mutlaqo davolab tawlarmiw
Nima deysiz
Жавоб:
Титан гел балосидан кейин ҳам онлайн бозорда бошқа ҳуружлар ташкиллаштирилмоқда. Ва бу табиий тўҳтатиб бўлмас жараён. Сиз ва биздан бўлса, ақлни ишлатиш талаб қилинади. Шулардан бири Суставитин. Уни навбатдаги лохотрон эканлигига сабаблар қуйидагилар ҳисобланади.
1️⃣Асл нарҳи 200 минг экан, лекин аксияда 8 таси 800 мингга сотиляпти. 8 тасини асл нарҳидан 800 минг зиёнга сотяпти!😂 Ҳар қандай мияси рудиментлашиб кетмаган одам бундай ёнғоқ шақиллаши учун савдо қилмайди.
2️⃣Суставитин Россия Божҳона ҳизматидан аслида косметик восита сифатида рўйҳатдан ўтган.
3️⃣Бирорта расмий сайтда у ҳақида маьлумотлар мавжуд эмас. Фақатгина уни савдоси билан шуғилланувчи сайтларда у ҳақида эртаклар ва достонлар битилган.
4️⃣Таркибида бирорта таьсири исботланган дори воситаси мавжуд эмас. Фақат табиий ўсимликлар ва маҳсулотлардан иборат. Табиий ўсимликлар асосида олинган препаратларнинг эса таьсир меҳанизмини аниқлашнинг имкони мавжуд эмас.(Аслида Суставитин дори препарати ҳисобланмайди😂)
5️⃣Бирорта дориҳонадан тополмайсиз(агар дорихона контрабанда билан шуғилланмаса). Фақат ҳеч қандай расмий мақомга эга бўлмаган, Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан тасдиқланмаган кўринишда қўлдан олишингиз мумкин.
6️⃣ Турли сайтларда қўллаш бўйича режимнинг фарқ қилишини учратиш мумкин. Кунига 2 мартадан дейилган, лекин 21 кундан 30 кунгача қўлланиши айтилган. Ҳамма оғзига келганини ёзиб ташлаган. Исботланган препаратнинг терапевтик дозаси, суткалик дозаси, бир марталик қабул дозаси аниқ сҳемаларда бўлади.
Қўлланиш соҳалари турли онлайн магазинларда турлича ёзилган. Аниқ белгилаб ўтилмаган.
Бир қанча сайтлар томонидан ушбу лохотрон ҳақида мақолалар ёзилган.
Манбаа: @phb_uz
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Истмико-цервикал етишмовчилик, яъни бачадон бўйни етишмовчилиги барча ҳомиладорларнинг таҳминан 1% қисмида учрайди. Ўрганиб қолган кечки ҳомила тушиши билан оғриган аёлларнинг эса 20% қисмида ушбу ҳолат мавжуд. Кўпинча бу касалликка етарли баҳо берилмайди ва нотўғри даволаниши оқибатида ҳомила тушиб қолаверади.
Истмико-цервикал етишмовчилик ҳомиладорликнинг 37-ҳафтасига қадар бачадон бўйни узунлигини 25 мм.дан қисқариши ва/ёки цервикал канални (бачадон бўйни каналини) 10 мм.дан кенг бўлишидир. Бунда ҳомиладор аёлда ҳомила тушиши ёки эрта туғилишига ҳос белгилар (яъни оғриқ ва қон кетиш) бўлмайди.
Касаллик бачадон бўйнининг органик ва функционал етишмовчилиги сабабли келиб чиқади. Бачадон бўйни шиллиғини инфекциядан ҳимояловчи функцияси бачадон бўйни ўзгарганлиги сабабли бузилиб, 80% ҳолатда истмико-цервикал етишмовчилик қоғаноқ ичи инфекцияланиши билан кечади. Бундан ташқари инфекцион касалликлар ҳам бачадон бўйни етишмовчилигига олиб келади.
Ушбу ҳолатга олиб келувчи ҳавф омиллари:
1. Функционал бузилишлар:
- гиперандрогенизм (ҳар учта аёлнинг биттасида), адреногенитал синдром ва тухумдонлар поликистозидаги гиперандрогенизм ҳам сабаб бўлади;
- прогестерон етишмовчилиги, шунингдек лютеинловчи фаза етишмовчилиги;
- генитал инфантилизм;
2. Анатомик омиллар:
- бачадоннинг туғма нуқсонлари (икки шоҳли, эгарсимон, бачадон бўшлиғида тўсиқ борлиги);
- индивидуал анатомик хусусиятлари;
- орттирилган бачадон бўйни етишмовчилиги: туғруқдан сўнгги тикланмаган бачадон бўйни жароҳатлари, бачадон бўйнини инструментал кенгайтириш ва гинекологик амалиётлардан сўнг, хирургик абортдан сўнг, бачадон бўйни интраэпителиал шикастлари, жумладан рак;
3. Мазкур ҳомиладорликнинг ўзига ҳосликлари:
- кўп сувлик;
- кўп ҳомилалилик;
4. Генетик омиллар:
- ирсият: бачадон бўйни етишмовчилиги бор ҳар уч аёлнинг биттасида онасида ҳомиладорлик билан боғлиқ муаммолар бўлган;
- бириктирувчи тўқима дисплазияси, жумладан Эллерс-Данло синдроми, Марфан синдроми;
- яллиғланиш медиаторлари ишлаб чиқаришга масъул генлар ўзгаришлари;
5. Экстрагенитал касалликлар:
- ортиқча тана вазни ва семизлик;
- темир танқислиги камқонлиги;
- коллагенозлар ва тизимли васкулитлар;
6. Ўзига хос акушерлик ва гинекологик анамнез:
- кечки ҳомила тушиши;
- аввалги ҳомиладорликда қоғаноқ парданинг муддатидан аввал ёрилиши;
- икки ва ундан ортиқ марта бачадон бўйнини кенгайтириш амалиёти;
7. Инфекцион-яллиғланиш касалликлари;
@OnlineDoctorUz
Истмико-цервикал етишмовчилик ҳомиладорликнинг 37-ҳафтасига қадар бачадон бўйни узунлигини 25 мм.дан қисқариши ва/ёки цервикал канални (бачадон бўйни каналини) 10 мм.дан кенг бўлишидир. Бунда ҳомиладор аёлда ҳомила тушиши ёки эрта туғилишига ҳос белгилар (яъни оғриқ ва қон кетиш) бўлмайди.
Касаллик бачадон бўйнининг органик ва функционал етишмовчилиги сабабли келиб чиқади. Бачадон бўйни шиллиғини инфекциядан ҳимояловчи функцияси бачадон бўйни ўзгарганлиги сабабли бузилиб, 80% ҳолатда истмико-цервикал етишмовчилик қоғаноқ ичи инфекцияланиши билан кечади. Бундан ташқари инфекцион касалликлар ҳам бачадон бўйни етишмовчилигига олиб келади.
Ушбу ҳолатга олиб келувчи ҳавф омиллари:
1. Функционал бузилишлар:
- гиперандрогенизм (ҳар учта аёлнинг биттасида), адреногенитал синдром ва тухумдонлар поликистозидаги гиперандрогенизм ҳам сабаб бўлади;
- прогестерон етишмовчилиги, шунингдек лютеинловчи фаза етишмовчилиги;
- генитал инфантилизм;
2. Анатомик омиллар:
- бачадоннинг туғма нуқсонлари (икки шоҳли, эгарсимон, бачадон бўшлиғида тўсиқ борлиги);
- индивидуал анатомик хусусиятлари;
- орттирилган бачадон бўйни етишмовчилиги: туғруқдан сўнгги тикланмаган бачадон бўйни жароҳатлари, бачадон бўйнини инструментал кенгайтириш ва гинекологик амалиётлардан сўнг, хирургик абортдан сўнг, бачадон бўйни интраэпителиал шикастлари, жумладан рак;
3. Мазкур ҳомиладорликнинг ўзига ҳосликлари:
- кўп сувлик;
- кўп ҳомилалилик;
4. Генетик омиллар:
- ирсият: бачадон бўйни етишмовчилиги бор ҳар уч аёлнинг биттасида онасида ҳомиладорлик билан боғлиқ муаммолар бўлган;
- бириктирувчи тўқима дисплазияси, жумладан Эллерс-Данло синдроми, Марфан синдроми;
- яллиғланиш медиаторлари ишлаб чиқаришга масъул генлар ўзгаришлари;
5. Экстрагенитал касалликлар:
- ортиқча тана вазни ва семизлик;
- темир танқислиги камқонлиги;
- коллагенозлар ва тизимли васкулитлар;
6. Ўзига хос акушерлик ва гинекологик анамнез:
- кечки ҳомила тушиши;
- аввалги ҳомиладорликда қоғаноқ парданинг муддатидан аввал ёрилиши;
- икки ва ундан ортиқ марта бачадон бўйнини кенгайтириш амалиёти;
7. Инфекцион-яллиғланиш касалликлари;
@OnlineDoctorUz
Карантин ва рамазон ойидан сўнг спортга қайтиш қоидалари
Рамазондан олдин карантин сабаб анча вақт кўпчилигимиз уйда ҳаракатсиз ҳаёт кечирдик, ундан сўнг рўза тутиб яна шу тарзда ҳаётимизни давом эттирдик.
Энди эса кўп шаҳарлар сариқ ва яшил ҳудудга айланиб спорт билан шуғулланиш учун бизда имконият пайдо бўлмоқда.
Бундай вазиятда спорт билан шуғулланувчиларнинг айрим хатолари уларга қимматга тушиши мумкин. Бугун шулар ҳақида гаплашамиз.
Инсон организми ҳар бир шароитга мослашиб унга кўникиб қолади. Биз қанчалик кам ҳаракат қилсак юрагимиз ҳам оҳиста ишлаб, кундан-кунга нозиклашиб қолади ва у биздан доим оҳиста, секин ва босимларсиз ҳаракатни "истаб" қолади. Сабаби - юқори босимга бардош бера олмаслиги мумкин.
Аксинча, доим спорт билан шуғулланиб юрган одам, тез югуриб келиб бирдан ўтириб дам олса ҳам, юрак зўриқади. Бу ҳолат худди ариқда тезликда келаётган сувнинг йўлини тўсиш оқибатила дамба ёрилиб сув чиқиб кетишига ўхшайди. (Юрак қон томирлари ҳам ёрилиши мумкин ҳар икки ҳолатда)
Шу сабабли нафақат спортдан, жисмоний меҳнатдан ҳам узоқда бўлган, дам олган одам, камида 15 кун ўзини организмини спорт билан шуғулланишга мослаб олиб, сўнгра ҳаракатни бошлаши керак. Шундагина унинг юраги ва бошқа тана аъзолари зўриқмасдан ҳаракатчанликка кўникиб боради.
Мисол учун: Сиз карантингача югуриш спорт тури билан шуғулланиб келгансиз, энди яна югурмоқчисиз. Уч ойлик дам олишдан сўнг, буни аввал 5 кун 3 километрдан жудаям оҳиста югуришдан бошлайсиз. Кейинги 5 кун 5 км югуриб, охирги икки километрини тезроқ югурасиз. Шу тариқа кейинчалик бемалол югуриш қоидаларига (http://usmonov.uz/?p=53) амал қилиб ўзингиз организмингизга мос масофани босиб ўтишингиз мумкин. (Қариялар ва беморлар буни юриш мисолида кўриши мумкин)
Бирдан спортни бошлаб югуриб, футбол ўйнаб ёки оғир меҳнат қилиб юрак хуружи билан оғир аҳволга тушиб қолганларни кўп эшитганмиз, ўзингизни асранг ва қоидаларга риоя қилинг.
Пиёда юриш ва югуришни бошланг ва бу одатни канда қилманг, акс ҳолда шифокорни кетидан юриб югуришга маҳкумсиз.
Саломатлик тарғиботчиси Рашид Усмонов
Манбаа: @fargonashifokori
@OnlineDoctorUz
Рамазондан олдин карантин сабаб анча вақт кўпчилигимиз уйда ҳаракатсиз ҳаёт кечирдик, ундан сўнг рўза тутиб яна шу тарзда ҳаётимизни давом эттирдик.
Энди эса кўп шаҳарлар сариқ ва яшил ҳудудга айланиб спорт билан шуғулланиш учун бизда имконият пайдо бўлмоқда.
Бундай вазиятда спорт билан шуғулланувчиларнинг айрим хатолари уларга қимматга тушиши мумкин. Бугун шулар ҳақида гаплашамиз.
Инсон организми ҳар бир шароитга мослашиб унга кўникиб қолади. Биз қанчалик кам ҳаракат қилсак юрагимиз ҳам оҳиста ишлаб, кундан-кунга нозиклашиб қолади ва у биздан доим оҳиста, секин ва босимларсиз ҳаракатни "истаб" қолади. Сабаби - юқори босимга бардош бера олмаслиги мумкин.
Аксинча, доим спорт билан шуғулланиб юрган одам, тез югуриб келиб бирдан ўтириб дам олса ҳам, юрак зўриқади. Бу ҳолат худди ариқда тезликда келаётган сувнинг йўлини тўсиш оқибатила дамба ёрилиб сув чиқиб кетишига ўхшайди. (Юрак қон томирлари ҳам ёрилиши мумкин ҳар икки ҳолатда)
Шу сабабли нафақат спортдан, жисмоний меҳнатдан ҳам узоқда бўлган, дам олган одам, камида 15 кун ўзини организмини спорт билан шуғулланишга мослаб олиб, сўнгра ҳаракатни бошлаши керак. Шундагина унинг юраги ва бошқа тана аъзолари зўриқмасдан ҳаракатчанликка кўникиб боради.
Мисол учун: Сиз карантингача югуриш спорт тури билан шуғулланиб келгансиз, энди яна югурмоқчисиз. Уч ойлик дам олишдан сўнг, буни аввал 5 кун 3 километрдан жудаям оҳиста югуришдан бошлайсиз. Кейинги 5 кун 5 км югуриб, охирги икки километрини тезроқ югурасиз. Шу тариқа кейинчалик бемалол югуриш қоидаларига (http://usmonov.uz/?p=53) амал қилиб ўзингиз организмингизга мос масофани босиб ўтишингиз мумкин. (Қариялар ва беморлар буни юриш мисолида кўриши мумкин)
Бирдан спортни бошлаб югуриб, футбол ўйнаб ёки оғир меҳнат қилиб юрак хуружи билан оғир аҳволга тушиб қолганларни кўп эшитганмиз, ўзингизни асранг ва қоидаларга риоя қилинг.
Пиёда юриш ва югуришни бошланг ва бу одатни канда қилманг, акс ҳолда шифокорни кетидан юриб югуришга маҳкумсиз.
Саломатлик тарғиботчиси Рашид Усмонов
Манбаа: @fargonashifokori
@OnlineDoctorUz
Темир танқислиги камқонлиги – темир моддаси кам тушганлиги сабабли қон ҳажмида эритроцитлар ва гемоглобиннинг камлигидир. Бу ҳолат организмда кислород етишмаслигига сабаб бўлади. Ўз вақтида бошланган даво тўқималарни шикастини олдини олади.
Организмга озуқалар билан тушган темир моддаси ошқозон-ичак тизими орқали қонга сўрилади. Қондаги оқсиллар билан бирикиб, у суяк кўмигига етиб боради. Шу ерда феррум эритроцитлар ҳосил бўлишида иштирок этади. Шунингдек у ҳужайра ва гуморал иммунитетда аҳамиятга эга.
Сўнгги текширувларда темир моддаси дофамин рецепторларига таъсир қилиши аниқланган. Темир моддаси етишмаса руҳият бузилишлари шу билан боғлиқ. Айниқса темир етишмаслигига болалар берилувчан бўлади.
Темир етишмаслигининг сабаблари кўп. Қуйида болаларда учрайдиган айримларини кўриб чиқамиз:
1. Темир заҳирасининг етишмовчилиги. Бола туғилганда онадан олинган темир заҳираси билан туғилади. Бу заҳира унга озуқалар билан темир тушадиган даврга қадар етарлидир. Агар бола чала туғилса ёки ҳомиладорлик вақтида йўлдош билан боғлиқ муаммолар бўлса, йўлдошнинг ўтказувчанлиги бузилиб, етарли темир заҳирасисиз туғилиши мумкин.
2. Организмнинг юқори талаби. Чала туғилган болаларда, ўсмирлик даврида ўсиш ва ривожланиш тезлашади. Бу эса қон ҳосил бўлишини оширишга ундайди.
3. Озуқалар билан етарли миқдорда тушмаслиги. Озуқаларда темир миқдорининг камлиги, вегетарианларда гўшт орқали темир тушмаслиги унинг заҳираси камайишига олиб келади.
4. Темир "ишлатилишининг" ошиши. Бачадондан ювенил қон кетиши, бачадон миомаси ёки бошқа сабабли қон кетишларда камқонлик ривожланади.
5. Темирнинг сўрилишининг бузилиши. Ошқозон ва ичакларга боғлиқ ҳолатда темир сўрилиши бузилиши мумкин. Бу ҳам камқонликка олиб келади.
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Организмга озуқалар билан тушган темир моддаси ошқозон-ичак тизими орқали қонга сўрилади. Қондаги оқсиллар билан бирикиб, у суяк кўмигига етиб боради. Шу ерда феррум эритроцитлар ҳосил бўлишида иштирок этади. Шунингдек у ҳужайра ва гуморал иммунитетда аҳамиятга эга.
Сўнгги текширувларда темир моддаси дофамин рецепторларига таъсир қилиши аниқланган. Темир моддаси етишмаса руҳият бузилишлари шу билан боғлиқ. Айниқса темир етишмаслигига болалар берилувчан бўлади.
Темир етишмаслигининг сабаблари кўп. Қуйида болаларда учрайдиган айримларини кўриб чиқамиз:
1. Темир заҳирасининг етишмовчилиги. Бола туғилганда онадан олинган темир заҳираси билан туғилади. Бу заҳира унга озуқалар билан темир тушадиган даврга қадар етарлидир. Агар бола чала туғилса ёки ҳомиладорлик вақтида йўлдош билан боғлиқ муаммолар бўлса, йўлдошнинг ўтказувчанлиги бузилиб, етарли темир заҳирасисиз туғилиши мумкин.
2. Организмнинг юқори талаби. Чала туғилган болаларда, ўсмирлик даврида ўсиш ва ривожланиш тезлашади. Бу эса қон ҳосил бўлишини оширишга ундайди.
3. Озуқалар билан етарли миқдорда тушмаслиги. Озуқаларда темир миқдорининг камлиги, вегетарианларда гўшт орқали темир тушмаслиги унинг заҳираси камайишига олиб келади.
4. Темир "ишлатилишининг" ошиши. Бачадондан ювенил қон кетиши, бачадон миомаси ёки бошқа сабабли қон кетишларда камқонлик ривожланади.
5. Темирнинг сўрилишининг бузилиши. Ошқозон ва ичакларга боғлиқ ҳолатда темир сўрилиши бузилиши мумкин. Бу ҳам камқонликка олиб келади.
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Бугунги кунда камқонни ҳамма (гематолог ҳам, терапевт ҳам, гинеколог ҳам, уролог ҳам...) даволаяпти. Асосий даво эса темир препаратларидан иборат. Камқонликнинг бир қанча сабаблари борлигини эътиборга олсак мутаҳассисга юборган маъқул.
Камқонликни даволаш сабабини йўқотиш, рационал овқатланиш, ферротерапия, витаминлар, микроэлементлар тавсия қилиш, оғир ҳолатларда эритропоэтин ва қон препаратлари қуйишни ўз ичига олади.
Темир танқислиги камқонлигида темир препаратлари оғир орқали (таблетка, капсула, томчилар кўринишида) ва парентерал (томир ёки мушак орасига) тавсия қилинади. Инъекион препаратлар қуйидаги ҳолатларда қилинади:
- оғир орқали перпаратларни қабул қила олмаса;
- 3 ва ундан ортиқ ҳафта давомида оғиз орқали қабул қилинган препаратлардан самара бўлмаса;
- ошқозон ва ичакларнинг сўрилиш бузилиши билан боғлиқ касалликларида: ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллиги, ошқозон резекцияси амалиётларидан сўнг;
- оғир темир танқислиги камқонлигида.
Инъекция ҳолатидаги препаратлар юқори самарадорликка, қисқа вақт қабул қилинишига, темирнинг умумий миқдори камлигига кўра яхши. Лекин бир қанча қарши кўрсатмалар ҳам бор. Улар қуйидагилар:
1. дорига нисбатан индивидуал кўтара олмаслик;
2. темир йиғилиши билан боғлиқ касалликлари (гемосидероз, гемохроматоз);
3. темир танқислигига асосланмаган камқонлик;
4. сидероахрестик камқонлик;
5. оғир металлар билан заҳарланганда юзага келган камқонлик;
6. гемолитик ва апластик камқонлик;
7. таблетка ва инъекциядан бир вақтда фойдаланиш;
8. ошқозон-ичак тизимининг обструктив касаллиги;
9. анамнезида доимий қон препаратлари олганлик;
Парентерал темир препаратлари қабул қилинганида қуйидаги ножўя таъсирлар ривожланиши мумкин:
1. қон босимининг тўсатдан пасайиши;
2. "учувчи" артралгиялар;
3. лимфа тугунлари катталашуви;
4. тана ҳароратини қисқа вақтга кўтарилиши;
5. умумий ҳолсизлик ва бош айланиши;
6. диспептик бузилишлар;
7. аллергик ва анафилактик реакциялар;
8. тери порфирияси;
9. инъекция соҳасида маҳаллий яллиғланиш белгилари;
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Камқонликни даволаш сабабини йўқотиш, рационал овқатланиш, ферротерапия, витаминлар, микроэлементлар тавсия қилиш, оғир ҳолатларда эритропоэтин ва қон препаратлари қуйишни ўз ичига олади.
Темир танқислиги камқонлигида темир препаратлари оғир орқали (таблетка, капсула, томчилар кўринишида) ва парентерал (томир ёки мушак орасига) тавсия қилинади. Инъекион препаратлар қуйидаги ҳолатларда қилинади:
- оғир орқали перпаратларни қабул қила олмаса;
- 3 ва ундан ортиқ ҳафта давомида оғиз орқали қабул қилинган препаратлардан самара бўлмаса;
- ошқозон ва ичакларнинг сўрилиш бузилиши билан боғлиқ касалликларида: ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллиги, ошқозон резекцияси амалиётларидан сўнг;
- оғир темир танқислиги камқонлигида.
Инъекция ҳолатидаги препаратлар юқори самарадорликка, қисқа вақт қабул қилинишига, темирнинг умумий миқдори камлигига кўра яхши. Лекин бир қанча қарши кўрсатмалар ҳам бор. Улар қуйидагилар:
1. дорига нисбатан индивидуал кўтара олмаслик;
2. темир йиғилиши билан боғлиқ касалликлари (гемосидероз, гемохроматоз);
3. темир танқислигига асосланмаган камқонлик;
4. сидероахрестик камқонлик;
5. оғир металлар билан заҳарланганда юзага келган камқонлик;
6. гемолитик ва апластик камқонлик;
7. таблетка ва инъекциядан бир вақтда фойдаланиш;
8. ошқозон-ичак тизимининг обструктив касаллиги;
9. анамнезида доимий қон препаратлари олганлик;
Парентерал темир препаратлари қабул қилинганида қуйидаги ножўя таъсирлар ривожланиши мумкин:
1. қон босимининг тўсатдан пасайиши;
2. "учувчи" артралгиялар;
3. лимфа тугунлари катталашуви;
4. тана ҳароратини қисқа вақтга кўтарилиши;
5. умумий ҳолсизлик ва бош айланиши;
6. диспептик бузилишлар;
7. аллергик ва анафилактик реакциялар;
8. тери порфирияси;
9. инъекция соҳасида маҳаллий яллиғланиш белгилари;
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Минераллар ва витаминлардан иборат комплекслар бугунги кунда жуда турли туман ва савдоси ҳам ривожланган. Улар шунчалик фойдалими?
50 ва ундан катта ёшли 1700 нафардан ортиқ кишиларни ўз ичига олган кўп марказли, икки тарафлама кўр, плацебо-назоратли, рандомлашган текширувда 3 йил давомида поливитамин ва минерал комплексларини қабул қилган ва плацебо препаратлар қабул қилган беморлар ўртасида учрайдиган юрак касалликларида фарқ аниқланмаган. Яъни поливитамин комплекслари юракни ҳимоя қилмайди.
Олимлар 12 йил давомида 65 ёшдан ошган, поливитамин қабул қилаётган қарияларни кузатишган. Вақти-вақти билан уларнинг мия фаолияти, хусусан унинг когнитив функцияси ўрганиб турилган. Натижада эса поливитаминлар миянинг когнитив фаолиятини яхшиламайди, деган фикрга келинган.
Annals of Internal Medicine журналида USPSTF (United States Preventive Services Task Force) томонидан ўтказилган 26 та иш чоп этилган. Унда поливитамин комплексларини юрак, онкологик касалликларга ва ўлимга таъсири ўрганилган. Ушбу текширувларда ҳам шу йўналишлар бўйича поливитаминларни фойдасини кўрсатмаган.
Айнан Annals of Internal Medicine журналида чоп этилган мақолада "поливитаминлар нафақат фойдали эмас, балки зарарли" эканлиги қайд этилган. Шу мақолада бета-каротин, Е витамини ва катта дозадаги А витамини зарарли эканлиги айтилган. Бета-каротин чекувчиларда ўпка раки ҳавфини оширса, ортиқча Е витамини умумий ўлимни оширади. Шамоллашларда кўп қўлланиладиган С витаминини ҳам айнан яллиғланишларда самараси исботланмаган.
Албатта барча витаминлар бирдек фойдасиз ва зарарли эмас. Д витамини ва фолий кислотаси борасида албатта бундай деб бўлмайди. Ҳали текширувлар якунига етмаган бўлсада Д витаминининг қатор касалликларда самараси кузатилган. Фолий кислотасининг ҳомилада нерв найчаси нуқсонини олдини олиши эса исботланган.
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
50 ва ундан катта ёшли 1700 нафардан ортиқ кишиларни ўз ичига олган кўп марказли, икки тарафлама кўр, плацебо-назоратли, рандомлашган текширувда 3 йил давомида поливитамин ва минерал комплексларини қабул қилган ва плацебо препаратлар қабул қилган беморлар ўртасида учрайдиган юрак касалликларида фарқ аниқланмаган. Яъни поливитамин комплекслари юракни ҳимоя қилмайди.
Олимлар 12 йил давомида 65 ёшдан ошган, поливитамин қабул қилаётган қарияларни кузатишган. Вақти-вақти билан уларнинг мия фаолияти, хусусан унинг когнитив функцияси ўрганиб турилган. Натижада эса поливитаминлар миянинг когнитив фаолиятини яхшиламайди, деган фикрга келинган.
Annals of Internal Medicine журналида USPSTF (United States Preventive Services Task Force) томонидан ўтказилган 26 та иш чоп этилган. Унда поливитамин комплексларини юрак, онкологик касалликларга ва ўлимга таъсири ўрганилган. Ушбу текширувларда ҳам шу йўналишлар бўйича поливитаминларни фойдасини кўрсатмаган.
Айнан Annals of Internal Medicine журналида чоп этилган мақолада "поливитаминлар нафақат фойдали эмас, балки зарарли" эканлиги қайд этилган. Шу мақолада бета-каротин, Е витамини ва катта дозадаги А витамини зарарли эканлиги айтилган. Бета-каротин чекувчиларда ўпка раки ҳавфини оширса, ортиқча Е витамини умумий ўлимни оширади. Шамоллашларда кўп қўлланиладиган С витаминини ҳам айнан яллиғланишларда самараси исботланмаган.
Албатта барча витаминлар бирдек фойдасиз ва зарарли эмас. Д витамини ва фолий кислотаси борасида албатта бундай деб бўлмайди. Ҳали текширувлар якунига етмаган бўлсада Д витаминининг қатор касалликларда самараси кузатилган. Фолий кислотасининг ҳомилада нерв найчаси нуқсонини олдини олиши эса исботланган.
Фойдали маълумотлар манзили: @OnlineDoctorUz
Темир моддаси мия ривожланиши учун зарур экан, ўзи мия қачон пайдо бўлади-ю, қачон ривожланади? Темир қачон керак бўлади? Ҳозир шу ҳақда...
- ҳомиладорликнинг 3-4 ҳафтасида нерв пластинкаси ҳосил бўлади
- 4-7 ҳафтага келиб нерв найчаси ҳосил бўлади. Бу найчадан кейинчалик бош мия ва орқа мия ривожланади.
- 8-ҳафта якунига келиб нерв найчаси олд қисмидан 5 та пуфакча ривожланиб, улардан бош мия қисмлари пайдо бўлади: катта ярим шарлар, Варолий кўприкчаси, мияча, оралиқ мия ва узунчоқ мия.
- 5-10 ҳафталарда пўстлоқ ва пўстлоқ ости қисмлари фарқлана бошлайди.
I триместрда нерв трубкасидаг нуқсонлар кўпинча ҳаёт билан мос бўлмай, ҳомилани нобуд бўлишига олиб келади.
II триместрда эса қуйидаги ўзгаришлар бўлади:
- мия “тўла бошлайди”: нейрон ва нейроглиялар фарқлана бошлайди.
- 20-ҳафтага келиб ҳаёт учун муҳим аъзоларнинг бошқариш марказлари ривожланади.
- 20-ҳафтадан бошлаб миелинизация бошланади.
III триместрда эса ривожланиш қуйидагича кечади:
- ҳужайралар нейронлар ва глиал ҳужайраларга фарқланади (астроцитлар, олигодентроцитлар, эпендимоцитлар)
- нейронларнинг аксон ва дендритлари ўсади, синаптик алоқалар пайдо бўлади
- нерв ўсиқлари фаол миелинизацияси бошланади.
Туғруқдан сўнг ҳам инсон мияси етилмаган бўлади. Чақалоқларда у фақатгина ҳаёт учун муҳим фаолиятларини (нафас олиш, ютиш, сўриш каби) бошқара олади ва ташқи муҳитнинг ҳавфли ҳолатларига (ёруғлик, кучли товуш каби) нисбатан жавоб бера олади ҳолос. Миянинг ривожланиши бутун болалик даврида кечади:
- нерв толалари миелинизацияси 3 ёшга етиб тугалланади
- нерв ўсиқлари ўсиши ва шоҳланиши, синапслар пайдо бўлиши 3-7 ёшга келиб сустлашади
- шу вақтга келиб нейронлар морфологик етилган бўлади.
6 ёшга етиб мия ўлчами катта ёшли кишиларникига етади. Кўриниб турибдики мия учун темир моддаси доим зарур.
Янада кўпроқ маълумотлар 👇👇👇:
https://t.me/joinchat/AAAAAEZTvyxHi3uTCHBZhQ
- ҳомиладорликнинг 3-4 ҳафтасида нерв пластинкаси ҳосил бўлади
- 4-7 ҳафтага келиб нерв найчаси ҳосил бўлади. Бу найчадан кейинчалик бош мия ва орқа мия ривожланади.
- 8-ҳафта якунига келиб нерв найчаси олд қисмидан 5 та пуфакча ривожланиб, улардан бош мия қисмлари пайдо бўлади: катта ярим шарлар, Варолий кўприкчаси, мияча, оралиқ мия ва узунчоқ мия.
- 5-10 ҳафталарда пўстлоқ ва пўстлоқ ости қисмлари фарқлана бошлайди.
I триместрда нерв трубкасидаг нуқсонлар кўпинча ҳаёт билан мос бўлмай, ҳомилани нобуд бўлишига олиб келади.
II триместрда эса қуйидаги ўзгаришлар бўлади:
- мия “тўла бошлайди”: нейрон ва нейроглиялар фарқлана бошлайди.
- 20-ҳафтага келиб ҳаёт учун муҳим аъзоларнинг бошқариш марказлари ривожланади.
- 20-ҳафтадан бошлаб миелинизация бошланади.
III триместрда эса ривожланиш қуйидагича кечади:
- ҳужайралар нейронлар ва глиал ҳужайраларга фарқланади (астроцитлар, олигодентроцитлар, эпендимоцитлар)
- нейронларнинг аксон ва дендритлари ўсади, синаптик алоқалар пайдо бўлади
- нерв ўсиқлари фаол миелинизацияси бошланади.
Туғруқдан сўнг ҳам инсон мияси етилмаган бўлади. Чақалоқларда у фақатгина ҳаёт учун муҳим фаолиятларини (нафас олиш, ютиш, сўриш каби) бошқара олади ва ташқи муҳитнинг ҳавфли ҳолатларига (ёруғлик, кучли товуш каби) нисбатан жавоб бера олади ҳолос. Миянинг ривожланиши бутун болалик даврида кечади:
- нерв толалари миелинизацияси 3 ёшга етиб тугалланади
- нерв ўсиқлари ўсиши ва шоҳланиши, синапслар пайдо бўлиши 3-7 ёшга келиб сустлашади
- шу вақтга келиб нейронлар морфологик етилган бўлади.
6 ёшга етиб мия ўлчами катта ёшли кишиларникига етади. Кўриниб турибдики мия учун темир моддаси доим зарур.
Янада кўпроқ маълумотлар 👇👇👇:
https://t.me/joinchat/AAAAAEZTvyxHi3uTCHBZhQ
"Модицина" китобининг янги боби киритилди. Ўқиш учун қуйидаги линкни босинг:
https://t.me/joinchat/AAAAAEY-yUnVyXqP6UDhwg
Айниқса чекувчиларга ўқитинг!
https://t.me/joinchat/AAAAAEY-yUnVyXqP6UDhwg
Айниқса чекувчиларга ўқитинг!
Telegram
Онлайн доктор кутубхонаси
Асосий каналга ўтиш:
@OnlineDoctorUz
@OnlineDoctorUz
#bizchekishgaqarshimiz
Тамаки ва чекишга қарамлик ҳақида 10 та факт
1. Россияда тамаки чекиш оқибатида ҳар йили 350 мингдан ортиқ инсон вафот этади. Ва улар орасида "пассив чекувчилар(ҳаво билан бирга бошқалар чиқарган тутунни ютувчилар) ҳам бор. Шундай "бегуноҳ"ларнинг дунё бўйлаб ҳар йили 100 мингдан кўпроқ қисми
ҳалок бўлади.
2. Ўтган XX аср давомида гиёхвандликнинг ушбу кўриниши 100 миллиондан ортиқ инсонни умрига зомин бўлган.
3. Сурункали чекувчилар қолган инсонларга қараганда 10-15 йил кам умр кўришади.
4.Чекувчи инсон умр бўйи ўртача 18 кун вақтини тинимсиз чекиш билан ўтказади. 24 соат давомида дунё аҳолиси 15 миллиард донадан кўпроқ сигарет чекади.
5. Чекувчилар ўртасида чекмайдиганларга нисбатан: стенокардия 13 марта, миокард инфаркти 12 марта, меьда яраси 10 марта, меьда саратони 1,5 марта, қизилўнгач саратони 3-6 марта, оғиз бўшлиғи саратони 3-4 марта, ҳалқум саратони 6-10 марта, бачадон бўйни саратони 2 марта, буйраклар саратони 2 марта кўп учрайди.
6.Балоғат ёшидаги чекувчилар кейинчалик осонлик билан чекишни ташлашини ўйлаб шу йўлга киришади. Статистика маьлумотларини кўрсатишича, уларнинг фақат 50 % дан камроқ қисмигина чекишни ташлашга эришган
7. Ҳомиладор аёлларда олиб борилган кузатувлар анчайин қўрқинчли маьлумотларни тақдим этади. Ҳомила тушиб қолиш хавфи 96% у ёки бу тарзда чекиш билан боғлиқ. Ҳомиладорлик пайтида чекадиган оналарда ҳомилани ўлик туғилиш эҳтимоли 30% юқоридир.
8. Доимий чекувчиларда ҳомила тушиб қолиш эҳтимоли 8 маротаба юқорироқ.
9.Доимий чекувчи аёлларда фарзандсизлик даражаси 42% ни, умуман чекмайдиганлар орасида эса 4% ни ташкил этади.
10. Эркаклар ичида 20-25 ёшдан кейин чекишни ташлаган тақдирда ҳам, бу тоифада бепуштлик кўпроқ учрайди. Жинсий заифлик эҳтимоли чекмайдиган эркакларга қараганда 1.5 маротаба юқоридир.
Манбаа: @phb_uz
@OnlineDoctorUz
Тамаки ва чекишга қарамлик ҳақида 10 та факт
1. Россияда тамаки чекиш оқибатида ҳар йили 350 мингдан ортиқ инсон вафот этади. Ва улар орасида "пассив чекувчилар(ҳаво билан бирга бошқалар чиқарган тутунни ютувчилар) ҳам бор. Шундай "бегуноҳ"ларнинг дунё бўйлаб ҳар йили 100 мингдан кўпроқ қисми
ҳалок бўлади.
2. Ўтган XX аср давомида гиёхвандликнинг ушбу кўриниши 100 миллиондан ортиқ инсонни умрига зомин бўлган.
3. Сурункали чекувчилар қолган инсонларга қараганда 10-15 йил кам умр кўришади.
4.Чекувчи инсон умр бўйи ўртача 18 кун вақтини тинимсиз чекиш билан ўтказади. 24 соат давомида дунё аҳолиси 15 миллиард донадан кўпроқ сигарет чекади.
5. Чекувчилар ўртасида чекмайдиганларга нисбатан: стенокардия 13 марта, миокард инфаркти 12 марта, меьда яраси 10 марта, меьда саратони 1,5 марта, қизилўнгач саратони 3-6 марта, оғиз бўшлиғи саратони 3-4 марта, ҳалқум саратони 6-10 марта, бачадон бўйни саратони 2 марта, буйраклар саратони 2 марта кўп учрайди.
6.Балоғат ёшидаги чекувчилар кейинчалик осонлик билан чекишни ташлашини ўйлаб шу йўлга киришади. Статистика маьлумотларини кўрсатишича, уларнинг фақат 50 % дан камроқ қисмигина чекишни ташлашга эришган
7. Ҳомиладор аёлларда олиб борилган кузатувлар анчайин қўрқинчли маьлумотларни тақдим этади. Ҳомила тушиб қолиш хавфи 96% у ёки бу тарзда чекиш билан боғлиқ. Ҳомиладорлик пайтида чекадиган оналарда ҳомилани ўлик туғилиш эҳтимоли 30% юқоридир.
8. Доимий чекувчиларда ҳомила тушиб қолиш эҳтимоли 8 маротаба юқорироқ.
9.Доимий чекувчи аёлларда фарзандсизлик даражаси 42% ни, умуман чекмайдиганлар орасида эса 4% ни ташкил этади.
10. Эркаклар ичида 20-25 ёшдан кейин чекишни ташлаган тақдирда ҳам, бу тоифада бепуштлик кўпроқ учрайди. Жинсий заифлик эҳтимоли чекмайдиган эркакларга қараганда 1.5 маротаба юқоридир.
Манбаа: @phb_uz
@OnlineDoctorUz
Бугун, 31-май "Бутунжаҳон тамакисиз кун" саналади. Кеча кутубхонамизда (https://t.me/joinchat/AAAAAEY-yUnVyXqP6UDhwg) ўпка раки бўйича боб жойлашганида ўпка ракининг асосий сабабчиси чекиш эканлиги қайта-қайта айтилган.
@phb_uz канали ҳам бугунги кунга доир қатор постлар жойламоқда. Қизиқсангиз, ўқиб кўринг.
Сигарет чекаётганлар, саломатлигингизни ўйлаб кўринг. Ўпка раки бўйича постни ўқиб чиқинг. "Қатрони камку, бу енгил сигаретку" деб ўзингизни алдаманг. Имкон топиб буни ташланг.
@OnlineDoctorUz
@phb_uz канали ҳам бугунги кунга доир қатор постлар жойламоқда. Қизиқсангиз, ўқиб кўринг.
Сигарет чекаётганлар, саломатлигингизни ўйлаб кўринг. Ўпка раки бўйича постни ўқиб чиқинг. "Қатрони камку, бу енгил сигаретку" деб ўзингизни алдаманг. Имкон топиб буни ташланг.
@OnlineDoctorUz
Одам организмида кунда турли ҳил ўзгаришлар бўлади. Уларнинг кўпчлиги физиологик, яъни мълум шароитга мос тарзда организмда бўлган ўзгаришларга нисбатан юзага келади. Айримлари эса турли касалликлардан дарак беради. Қуйида шулар ҳақида гаплашамиз.
1. Чарчоқ. Бугунги кунда тез ва кўп ишлашга тўғри келяпти. Лекин чарчашингиз дам олгандан сўнг ҳам, меҳнат таътилида ҳам сизни тарк этмаса, шифокорингизга боринг. Айниқча, эндокринологга учрашиб, қалқонсимон без фаолиятини текширтиринг.
2. Терлаш. Жисмоний ҳаракатларда кўп терлаш бу бошқа гап. Коронар артерия (юрак қон томири) тиқилиб қолганда ҳам одам кўп терлайди. Агар, сизда терлашга бошқа сабаб бўлмаса, кардиолог кўригидан ўтинг.
3. Зарда бўлиш. Айрим овқатлар уларнинг истеъмолидан кейин “жиғилдонни қайнатади”. Сизда сабабсиз жиғилдон қайнаши каби белгилар бўлса, кардиологга учрашинг. Зарда бўлишга ошқозон ва қизилўнгач касалликлари билан бир қаторда юрак касалликлари ҳам олиб келиши мумкин.
4. Вазннинг йўқотилиши. Кўпгина кишилар ортиқча пархезсиз ва жисмоний меҳнатсиз озишни исташади. Аслида сабабсиз тез озиш онкологик касалликларнинг белгиси саналади.
5. Ютишнинг қийинлиги. Овқатни роса чайнаб, уни қизилўнгачдан ўтказиш учун қўшимча суюқлик ичишга тўғри келяптими? Унда дарҳол онколог кўригига бориш керак. Одатда қизилўнгач ракида овқат қизилўнгачдан ўтмай, қийнайди.
6. Оғриқли ҳайз. Ҳайзнинг оғриқли келиши кўп учрайдиган ҳолат. Кўпгина оғриқ қолдирувчи дори воситалари ёзувларида дисменореяни енгиллаштиради деб ёзилган. Лекин, мейёрида бу оғриқсиз бўлиши лозим. Эндометриоз, тухумдонлар поликистози, яллиғланиш касалликларида ҳайз оғриқли бўлишини унутманг.
7. Ич қотиши. Ич қотишига кўпинча нотўғри овқатланиш ва суюқликнинг етишмовчилиги олиб келади. Агар суюқлик етарлича ичсангизу, сизнинг ичингиз қотишни давом этаверса, қандли диабет касаллигига текширувлардан ўтинг.
8. Тўйиб ухламаслик. Суткасига беш соатдан ухлаб, уйқуга тўймаслик табиий. Лекин етарли ухлаб (7-8 соат), уйқуга тўймаслик бўлса тунги апноэ тўғрисида ўйлаб кўринг. Бунда миянинг кислородга бўлган эхтиёжи қондирилмайди.
9. Тери қуруқлиги. Агар терингиз қуруқлашиб, қипиқланса, қичишса, лекин аллергик реакцияга ўхшатмасангиз, сизда кўпроқ суюқлик етишмовчилиги юзага келган деб тахмин қилиш мумкин. Шунингдек, қалқонсимон без касалликлари ва айрим аутоиммун касалликларда ҳам шу каби ҳолатлар учрайди.
10. Оёқ ва қўлларнинг музлаши. Ҳавонинг иссиқлигига қарамасдан оёқ ва қўлларингиз совуқ қотса, сизда Рейно касаллиги бўлиши мумкин. Бунда оёқ ва қўл томирлари спазми кузатилади.
11. Тирноқларнинг шакли ва рангининг ўзгариши. Тирноқлар ранги ва шаклининг ўзгариши камқонлик, чегараланган ўзгариши буйрак касалликлари, қирраларининг қўполлашиши юрак ва ўпка касалликлари тўғрисида маълумот бериши мумкин.
12. Оппоқлик. Тери рангининг оқариб кетганлиги камқонликдан далолат беради. Агар, сиз оқариб кетган бўлсангиз, лабораторияга бориб, умумий қон таҳлили топширинг.
13. Ёзувнинг ўзгариши. Ёзувингиз ўзингиз истамаган ҳолса қийшайиб кетса, қўлларингиз титраса Паркинсон касаллигига текширувлардан ўтинг.
14. Ўриндан турганда бош айланиши. Компютер қаршисида ўтириб ёки диванда ўтириб ўрнингиздан тураётганда бош айланганми? Сизда камқонлик бўлиш эхтимоли юқори. Врачингизга учрашинг ва зарур тавсиялар олинг.
15. Оёқда тортишишлар. Бошланғич спортчиларда тортишишлар кучли зўриқишдан бўлиши мумкин. Кундалик ҳаракатларда ҳам тортишишлар юзага келса оёқ артериялари томирчалари тиқилиб қолган бўлиши мумкин. Бу ҳолат қанча эрта аниқланса, шунча фойдали.
16. Мисол ечиш қийинлиги. Сиз математик эмассиз. Лекин оддий мисолларни ечишга ҳам қийналяпсизми? Фикрингизни жамлай олмаяпсизми? Ўзингизни Алцгеймер касаллигига текширтиринг.
Каналга обуна бўлиш:
@OnlineDoctorUz
1. Чарчоқ. Бугунги кунда тез ва кўп ишлашга тўғри келяпти. Лекин чарчашингиз дам олгандан сўнг ҳам, меҳнат таътилида ҳам сизни тарк этмаса, шифокорингизга боринг. Айниқча, эндокринологга учрашиб, қалқонсимон без фаолиятини текширтиринг.
2. Терлаш. Жисмоний ҳаракатларда кўп терлаш бу бошқа гап. Коронар артерия (юрак қон томири) тиқилиб қолганда ҳам одам кўп терлайди. Агар, сизда терлашга бошқа сабаб бўлмаса, кардиолог кўригидан ўтинг.
3. Зарда бўлиш. Айрим овқатлар уларнинг истеъмолидан кейин “жиғилдонни қайнатади”. Сизда сабабсиз жиғилдон қайнаши каби белгилар бўлса, кардиологга учрашинг. Зарда бўлишга ошқозон ва қизилўнгач касалликлари билан бир қаторда юрак касалликлари ҳам олиб келиши мумкин.
4. Вазннинг йўқотилиши. Кўпгина кишилар ортиқча пархезсиз ва жисмоний меҳнатсиз озишни исташади. Аслида сабабсиз тез озиш онкологик касалликларнинг белгиси саналади.
5. Ютишнинг қийинлиги. Овқатни роса чайнаб, уни қизилўнгачдан ўтказиш учун қўшимча суюқлик ичишга тўғри келяптими? Унда дарҳол онколог кўригига бориш керак. Одатда қизилўнгач ракида овқат қизилўнгачдан ўтмай, қийнайди.
6. Оғриқли ҳайз. Ҳайзнинг оғриқли келиши кўп учрайдиган ҳолат. Кўпгина оғриқ қолдирувчи дори воситалари ёзувларида дисменореяни енгиллаштиради деб ёзилган. Лекин, мейёрида бу оғриқсиз бўлиши лозим. Эндометриоз, тухумдонлар поликистози, яллиғланиш касалликларида ҳайз оғриқли бўлишини унутманг.
7. Ич қотиши. Ич қотишига кўпинча нотўғри овқатланиш ва суюқликнинг етишмовчилиги олиб келади. Агар суюқлик етарлича ичсангизу, сизнинг ичингиз қотишни давом этаверса, қандли диабет касаллигига текширувлардан ўтинг.
8. Тўйиб ухламаслик. Суткасига беш соатдан ухлаб, уйқуга тўймаслик табиий. Лекин етарли ухлаб (7-8 соат), уйқуга тўймаслик бўлса тунги апноэ тўғрисида ўйлаб кўринг. Бунда миянинг кислородга бўлган эхтиёжи қондирилмайди.
9. Тери қуруқлиги. Агар терингиз қуруқлашиб, қипиқланса, қичишса, лекин аллергик реакцияга ўхшатмасангиз, сизда кўпроқ суюқлик етишмовчилиги юзага келган деб тахмин қилиш мумкин. Шунингдек, қалқонсимон без касалликлари ва айрим аутоиммун касалликларда ҳам шу каби ҳолатлар учрайди.
10. Оёқ ва қўлларнинг музлаши. Ҳавонинг иссиқлигига қарамасдан оёқ ва қўлларингиз совуқ қотса, сизда Рейно касаллиги бўлиши мумкин. Бунда оёқ ва қўл томирлари спазми кузатилади.
11. Тирноқларнинг шакли ва рангининг ўзгариши. Тирноқлар ранги ва шаклининг ўзгариши камқонлик, чегараланган ўзгариши буйрак касалликлари, қирраларининг қўполлашиши юрак ва ўпка касалликлари тўғрисида маълумот бериши мумкин.
12. Оппоқлик. Тери рангининг оқариб кетганлиги камқонликдан далолат беради. Агар, сиз оқариб кетган бўлсангиз, лабораторияга бориб, умумий қон таҳлили топширинг.
13. Ёзувнинг ўзгариши. Ёзувингиз ўзингиз истамаган ҳолса қийшайиб кетса, қўлларингиз титраса Паркинсон касаллигига текширувлардан ўтинг.
14. Ўриндан турганда бош айланиши. Компютер қаршисида ўтириб ёки диванда ўтириб ўрнингиздан тураётганда бош айланганми? Сизда камқонлик бўлиш эхтимоли юқори. Врачингизга учрашинг ва зарур тавсиялар олинг.
15. Оёқда тортишишлар. Бошланғич спортчиларда тортишишлар кучли зўриқишдан бўлиши мумкин. Кундалик ҳаракатларда ҳам тортишишлар юзага келса оёқ артериялари томирчалари тиқилиб қолган бўлиши мумкин. Бу ҳолат қанча эрта аниқланса, шунча фойдали.
16. Мисол ечиш қийинлиги. Сиз математик эмассиз. Лекин оддий мисолларни ечишга ҳам қийналяпсизми? Фикрингизни жамлай олмаяпсизми? Ўзингизни Алцгеймер касаллигига текширтиринг.
Каналга обуна бўлиш:
@OnlineDoctorUz
Контрацепция нега керак?
Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг репродуктив саломатлик бўйича тавсияси бор. Унга кўра “Эрта ёшда туғма, кеч туғма, экстрагенитал касалликлар билан туғма, кўп туғма ва оралиқсиз туғма” деб тавсия берилган.
Аслида сизнинг фарзандингиз ўзингиз учун. Тиббиёт ходимлари зарур бўлгандагина уни кўришади. Гап шундаки, инсон организми техника ёки завод эмас. Зарур микроэлементлар, ферментлар, оқсиллар кабиларни бир кунда ёки бир ойда тўлдириб оладиган. Маълумки, организмда зарур моддалар етишмослиги она ва бола организми учун бирдек зарарлидир. Она организмида турли касалликларни қўзғаса, болада одатда нуқсонлар ривожланади. Мазкур икки ҳолат ҳам энг биринчи навбатда оила учун фожеадир. Тўғри, давлат ижтимоий ҳимоя қилиб, маълум миқдорда ёрдам бериши мумкин. Лекин барибир асосий оғирлик оила гарданига тушади.
Юқоридагиларни эътиборга олиб Республикамизда контрацепция воситаларининг бир неча тури (БИВ, орал контрацепция, инъекцион контрацепция, резина махсулотлари, ИЖК) бепул тақдим этилмоқда.
Контрацепциядан мақсад ҳомиладорлик ва туғишга абсолют монелиги бор (ҳомиладорлик ёки туғруқ аёлнинг ўлимига олиб келадиган ҳолатлар) аёлларни ҳомиладорлик ва туғруқдан сақлаш, нисбий монелиги бор (ҳомиладорлик ёки туғруқ мавжуд касаллигини оғирлаштиради) аёлларни даволангунга қадар ҳомиладорликдан сақлашдир. Яна бир энг асосий мақсад абортлардан сақлашдир.
Контрацепциянинг у ёки бу усулидан фойдаланаётган аёллар бундан фақатгина вақт ўтказиш учун эмас, балки қўшимча касалликлари бўлса шу давр мобайнида даволаниши лозим. Шунингдек режалаштирилаётган туғруқдан аввал ҳам ҳомиланинг туғма нуқсонларини олдини олиш учун аёл организмини фолий кислотаси ва йод билан тўлдириш, мавжуд камқонликни даволаш зарур бўлади.
@OnlineDoctorUz
Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг репродуктив саломатлик бўйича тавсияси бор. Унга кўра “Эрта ёшда туғма, кеч туғма, экстрагенитал касалликлар билан туғма, кўп туғма ва оралиқсиз туғма” деб тавсия берилган.
Аслида сизнинг фарзандингиз ўзингиз учун. Тиббиёт ходимлари зарур бўлгандагина уни кўришади. Гап шундаки, инсон организми техника ёки завод эмас. Зарур микроэлементлар, ферментлар, оқсиллар кабиларни бир кунда ёки бир ойда тўлдириб оладиган. Маълумки, организмда зарур моддалар етишмослиги она ва бола организми учун бирдек зарарлидир. Она организмида турли касалликларни қўзғаса, болада одатда нуқсонлар ривожланади. Мазкур икки ҳолат ҳам энг биринчи навбатда оила учун фожеадир. Тўғри, давлат ижтимоий ҳимоя қилиб, маълум миқдорда ёрдам бериши мумкин. Лекин барибир асосий оғирлик оила гарданига тушади.
Юқоридагиларни эътиборга олиб Республикамизда контрацепция воситаларининг бир неча тури (БИВ, орал контрацепция, инъекцион контрацепция, резина махсулотлари, ИЖК) бепул тақдим этилмоқда.
Контрацепциядан мақсад ҳомиладорлик ва туғишга абсолют монелиги бор (ҳомиладорлик ёки туғруқ аёлнинг ўлимига олиб келадиган ҳолатлар) аёлларни ҳомиладорлик ва туғруқдан сақлаш, нисбий монелиги бор (ҳомиладорлик ёки туғруқ мавжуд касаллигини оғирлаштиради) аёлларни даволангунга қадар ҳомиладорликдан сақлашдир. Яна бир энг асосий мақсад абортлардан сақлашдир.
Контрацепциянинг у ёки бу усулидан фойдаланаётган аёллар бундан фақатгина вақт ўтказиш учун эмас, балки қўшимча касалликлари бўлса шу давр мобайнида даволаниши лозим. Шунингдек режалаштирилаётган туғруқдан аввал ҳам ҳомиланинг туғма нуқсонларини олдини олиш учун аёл организмини фолий кислотаси ва йод билан тўлдириш, мавжуд камқонликни даволаш зарур бўлади.
@OnlineDoctorUz