Бахт ва омадга йўл

#ФАРЗАНДИНГИЗНИ_КАЛТАКЛАМАНГ!

У СИЗ УЧУН «ЭНГ ҚАДРДОН ДУШМАНГА» АЙЛАНМАСИН!

Келинг, гапни ўзимиздан бошлаймиз. Агар сиз стресс ҳолатига тушиб қолсангиз. Қонда глюкокортикоид гормонлар гуруҳи ишлаб чиқарилади. Бу эса, ҳужум реакцияси учун жавобгар бўлган “стресс гормонлари” - “уриш ёки жазолаш” билан якунланади.
Аммо бу жараён жуда мураккаб ва бўлиб биз ўзимизнинг ҳиссиётларимизни жиловлай олмай турган бир пайтда, аламларимизни кимдандир олгимиз келиб қолади.
Кўпинча, бизнинг бу ҳолатларимиздан яқинларимиз азият чекадилар. Айниқса, фарзандларимиз...
Сизнинг ғамларингизда, фарзандларингизни айбламанг, афсуски кўплаб оналаримиз онгостига шу даврдаги қийинчиликларини хотирасига сақлаб қўядилар ва бу муаммоларида унинг ёнида ким бўлган бўлса, ўзи англамай шу инсонни айблай бошлайди.

Келинг, энди қўл кўтариш оқибатларини кўриб чиқамиз:

ЖИСМОНИЙ ЖАЗО БОЛАГА ҚАНДАЙ ЗАРАР ЕТКАЗАДИ?

Жисмоний зарар тўғридан-тўғри ишлатиладиган куч даражасига боғлиқ. Шунга қарамай, ҳатто енгил зарба ҳам болага жиддий зарар етказиши мумкин ва у қанчалик кичик бўлмасин, оқибатлари шунчалик ёмон бўлиши мумкин.

Агар катталар учун уриш зарарсиз шунчаки қаттиқ туриш талаби бўлса, болалар учун бундай зарбалар кўпинча, қалб жароҳатларига айланади. Кўплаб жисмоний шикастлар кўзга кўринмасдир, чунки улар ички аламга айланиб кетади.
Баъзида ота-оналар фарзандларига руҳий зарба берадилар. Бу “ҳақоратли” жазолар, ҳиссий зўравонлик - жисмоний зарбалардан ҳам баттароқдир.

ҚАНДАЙ ЙЎЛ ТУТГАН МАЪҚУЛ?!

Нима бўлганда ҳам, болалар катталарга қараганда, кучсиздирлар. Бунинг учун албатта жисмоний куч ишлатиб сиз зўрлигингизни исботлаш шарт эмас.
Бу ҳолатда эса, бола доимий заифликни ҳис қилади. Ўзини қўрқоқ, четга тортадиган, кучсиз, ва ожиз ҳис қилади. Ва шундай ҳатто катта бўлади. Жамият орасида эса, "маска" тақиб бу ички ҳолатини яширишга ҳаракат қилади. Афсуски, бу томонлари унинг шахсий ҳаёти ва ривожида катта тўсиққа айланиши мумкин.

Ҳатто жисмоний жазолардан сўнг, бола атрофдагиларни ҳўрлашни ўрганади. Чунки, у буни уйида кўрган ва бу ҳолатни у албатта “тўғри” деб ҳисоблайди. Бу эса, тенгдошлари билан алоқада ҳам таъсир қилади. Унинг шиори эса, “Ким кучли бўлса, ўша зўр” деган нақлга айланади.

Бола туғилганидан бошлаб ота-онаси унинг энг яқин инсонига айланади. Фарзандингиз учун ҳар бир муносабат ишончга асосланган бўлиши керак, шунда ҳар қандай муаммога дуч келганда, бола ёрдам учун ота-онасига мурожаат қилади. Агар улар томонидан таҳдид сезса, болани сиз билан очиқ-ойдин гаплашишидан умид ҳам қилманг. Бу ҳолатларда эса, бола ўзини ҳимоясиз ҳис қилади.

Агар бола ҳар қандай ҳатти-ҳаракати учун “дакки” олишга одатланиб қолган бўлса, эртами-кечми у ўзининг ҳатоларини яшира бошлайди. Катталарни бир неча бор алдаган ҳолда, у жазодан қочишнинг энг маъқул йўлини кўриб чиқади.

Жисмоний жазодан кейин бола дарҳол ёқимли ҳис-туйғуларни бошдан кечирмайди. Аксинча, унда ғазаб, нафрат, ҳафагарчилик туғилади. Бу ҳиссиётларнинг барчаси айниқса, ота-онага қаратилган бўлади. Вақт ўтиши билан бола тинчланса ҳам, душманликнинг бир қисми ҳануз онгида қолади. Шунинг учун ўзингизга “энг қадрдон душман” орттирманг. Ҳар бир ҳаракатингиздан олдин, унинг жавобини ҳам ҳисобини олинг.

Ота-она фарзандига тарбия бериши индивидуаллигини ҳисобга олсак, ўша ота-она ҳам ҳаётдан олганини, уйида кўрганини беради. Замон эса, ривожланмоқда. Инсон тарбияни ўзидан бошласа, энг маъқул йўл ҳам шу бўлар эди. Бунинг учун эса, барча шароитлар яратилган. Чунки, ҳар бир берилган жисмоний ё руҳий жазо ўша инсоннинг қалб овозига айланиб кетиши мумкин. Хулоса эса, ўзингиздан...

Гавхар Абдурахмонова ©
https://t.me/NBAXTVAOMAD/