《مەنهەجێک بۆ فێربوونی زانستی عەقیدە بۆ موسڵمانی کورد زوبان》

- قۆناغی یەکەم:
1-ژیاننامەی پێغەمبەران:
https://m.youtube.com/watch?v=GkuwxdETWSI&list=PLJlAaKyhOZBhaFw9FYEtMeJ6reaVScVSI&index=1

2-وانەکانی بیروباوەڕ بەشێوەیەکی سادە:
https://m.youtube.com/playlist?list=PL-pthkcldmZYLwLH7l7hNqZfn2vCZJIQR

3- گرنگی تەوحید لەبانگەوازدا
https://m.youtube.com/playlist?list=PLPLkdLp8_VeZjB8LryzEcDU_ettnkFizF
کەسێک کەوا عەوام بێت ئەم سێ زنجیرەی پێویستە، بەڵام زانست خواز پێویستە بەردەوام بێت لەسەر قۆناغەکانی تریش..

- قۆناغی دووەم:
1-حاشية الاصول الثلاثة لابن قاسم النجدي
https://m.youtube.com/watch?v=9yLpvuNZFsk&list=PLynDnR3NJ5gIhGWFRMlw8eWowRzNayIlx&index=1&t=1s

2-سلم الوصول الی علم الاصول حافظ الحكمي
https://m.youtube.com/playlist?list=PLZnD8IH2HnSAYhc0yq68f0MZKKuXP8vpm

4-شرح العقيدة الواسطية شيخ عبدالعزيز الرشيد:
https://m.youtube.com/playlist?list=PLZnD8IH2HnSBTXXEIlfSyCLolPNbizfoG

- قۆناغی سێ یەم:
بابەتی الٲسماء والصفات (بەتایبەت):
1-القواعد المثلی لابن عثيمين
https://m.youtube.com/playlist?list=PLPLkdLp8_VeZix8qyqwp61wcndgPz5xcC

2-بابەتی فیرقەکان بەشێوەیەکی پوخت
ٲ-سەرهەڵدانی موعتەزیلە وجەهمیەت:
https://m.youtube.com/playlist?list=PLPLkdLp8_VeY-dTL_jtIdYcon4lHm5cro

ب-مامەڵەی بەناو عەقڵانیەکان لەگەڵ دەقەکاندا
https://m.youtube.com/playlist?list=PLPLkdLp8_VeZXO0SZqZkMdylCSnHPTIQ2

ت-نەیارانی سوننەت
https://m.youtube.com/playlist?list=PLZnD8IH2HnSAb4FdewgZER8VCjQFSU1kE

ث-هەندێک بابەتی فکری گرنگ:
https://m.youtube.com/playlist?list=PLZnD8IH2HnSD0RBc_9rzTeyIQMC8apvLe

ژیاننامەی شیخ الاسلام ابن تيمية
https://m.youtube.com/playlist?list=PLZnD8IH2HnSBnjveKQcKSYhi_j_aIcefS

ژیاننامەی شێخ محمد بن عبدالوهاب
https://m.youtube.com/playlist?list=PLZnD8IH2HnSDTXKSEZEhNBwVZMZ4FSNVd

تێبینی: ئەم زنجیرانە بەپێی دەقیقی شەرحەکان هەڵبژێردراون، بەداخەوە شەرحە کوردیەکانمان ئەوەندەی شێوەی وەعزیان پێوە دیارە تەحقیق و تەدقیقیان تێدا نیە مەگەر بەدەگمەن..

ڕێبەری:
1-لەگەڵ وانە دەنگیەکان پێویستە کەوا کتێبەکانت لەبەردەست بێت..
2-پێویستە زانست خواز وانەزانێت تەنها بەتەواوکردنی ئەم کۆمەڵە زنجیرەیە ئیتر پەی بردووە بەهەموو بابەتە دەقیقەکانی عەقیدە! نەخێر بەڵکو بابەتەکانی عەقیدە قوڵن و نەفەسێکی درێژی دەوێت، چەندێک شارەزابیت هێشتا وابزانە هیچت نەزانیوە..
3-پێویستە زانست خواز لەگەڵ زانستی عەقیدە گرنگی بەزانستە شەرعیەکانی دیکە بدات چونکە ئەم زانستانە تەواوکەری یەکترین بەتایبەت: علم الفقه و علم اللغة و اصول الفقه وهتد..

4-پێویستە دوای خوێندنی ئەم وانانە و تێگەیشتن لێی زانست خواز گرنگی بەکتێبەکانی سەلەف بدات ئیتر ئایا کتێبەکانی تایبەت بە فەرموودەو ئاثار بێت یان عەقیدە وە تیشک بخاتە سەر کتێبەکانی ابن تەیمیە و ابن القيم، وە بۆ زیاتر تەحقیق لەبابەتەکان بگەڕێتەوە بۆلای زانایانی موحەقیقی سەردەم..

ڕەددێڪ بۆ ئەم جـاهیلە بە دین و بە ئاثارۍ سـەلەف و بە درۆ خسـتنەوەۍ ئیفتڕایەڪۍ حـەمدانیەڪان :-

حـەمدانیەڪان درۆیەڪ بە دەممانەوە ئەڪەن گـوایە ئێمە حـوڪم نەڪردن بەوەۍ الله دایبەزاندووە بە موتڵەقۍ بە ڪوفرۍ ٲڪبر ئەزانن , ئەمەش درۆیە و بۆ ناو زڕاندمان وا دەڵێن , بەڵڪو ئێمە هەمیشـە وتوومانە : ئەصل لە حوڪم ـدا ڪوفرۍ بچـووڪە و ئەوەشـۍ بڵێت بە موتڵەقۍ ڪوفرۍ ٲڪبرە ئەمە تێگـەیشـتنێڪۍ هەڵەۍ هەیە بۆ ئەم مەسـەلەیە و ئەوەۍ وا بڵێت پێچـەوانەۍ عەقیدەۍ ئەهلۍ سـوننەۍ ڪردووە , چـونڪە مەسـەلەۍ حـوڪم لە ئەصلدا ڪوفرۍ بچـووڪە و بە مەرجـیش ئەبێتە ڪوفرۍ ٲڪبر .

بە ڪورتۍ ڕوونۍ ئەڪەینەوە ٳن شـاء الله بۆ ئەوەۍ حەمدانیە زەندیقەڪان هیچـۍ تر درۆ و ئیفتڕاء بە دەممانەوە نەڪەن :

ئێمە هەمیشـە لە پێشـوشـدا وتوومانە ئەصل لە حوڪم نەڪردن بەوەۍ الله دایبەزاندووە ڪوفرۍ بچـووڪە , بە بەڵگـەۍ ئاثار و تەفسـیرۍ سـەلەف بۆ ئایەتەڪانۍ حـوڪم , وە ئەوەشـۍ ڪە لە ٳبن عەباس ـەوە هاتووە ( الله لە خـۆۍ و باوڪۍ ڕازۍ بێت ) وە لە غەیرۍ ئەویش ڪە لەم بارەیەوە هاتووە ٳنڪارۍ لێ ناڪەین بەڵڪو ملڪەچۍ ئەبین و قبوڵۍ ئەڪەین بەهۆۍ جێگـیربوونیان لە ڪتێبە عەقائیدە موسـنەدەتەڪانەوە .

تاڪو ئێرە خـیلافمان لەگـەڵ ئەو زەندیقانە نییە ...

بەڵام ئەوەۍ جـێگـاۍ خـیلافە لەگـەڵ ئەوان , ئێمە دەڵێین : بەم دوو مەرجە دەبێتە ڪوفرۍ ٲڪبر :
1ــ بە تەبدیل ڪردن و گـۆڕینۍ شـەریعەت .
2ــ بە تەعطیل ڪردن و پەڪخـسـتنۍ ڕەهایۍ حوڪم و حەددێڪ .

ــ بەم دوو مەرجـە دەبێتە ڪوفرۍ ٲڪبر , ڪەوا ئەگـەر حاڪمێڪ هەموو حوڪمەڪانۍ شـەرع جـێبەجـێ بڪات تەنها یەڪ حـوڪم تەبدیل بڪات و بیگـۆڕێت بۆ حوڪمێڪۍ تر ئەوە ڪافرە بەبێ هیچ قەید و مەرجـێڪ ئەگـەر تەنها بۆ جارێڪیش بێت , چونڪە گـۆڕینۍ شـەریعەت بە موتڵەقۍ ڪوفرۍ ٲڪبرە ( بۆ نموونە : ئەگـەر حـاڪمێڪ حـەددۍ دزۍ ڪردن بگـۆڕێت بۆ زیندانۍ ڪردن ئەگـەر یەڪ جـاریش بێت ئەوە ڪافرە بە ئیجـماع ) چـونڪە هەرڪەسـێڪ شـەریعەتۍ الله تعالۍ لابەرێت و دوورۍ بخاتەوە لە حـوڪم ڪردندا , وە قانون و یاسـاۍ دەسـتڪردۍ دانا و خـسـتیە شـوێنۍ شـەریعەتەوە , ئەوە ئەم ڪارەۍ بەڵگـەیە لەسـەر ئەوەۍ ڪە ئەو ڪەسـە پێۍ وایە ئەم قانون و یاسـایە باشـتر و چـاڪترە له شـەریعەت بۆیە گـۆڕیویەتۍ , وە ئەمەش هیچ گـومانۍ تێدا نییە ڪەوا ( ڪوفرۍ گـەورەیە ) مرۆڤ لە ئاین دەردەڪات وە هەڵوەشـێنەرەوەۍ تەوحیدە , با بە زمانیش بڵێت باوەڕم پێۍ هەیە ئەمە هیچ سـوودۍ نییە و هەر ڪافرە چـونڪە ئەگـەر لە دڵەوە باوەڕۍ پێۍ هەبووایە و ملڪەچ بووایە و پێۍ باش بووایە ئەوا حوڪمۍ پێ دەڪرد .

بەڵگـەش لەسـەر ڪوفرۍ تەبدیل ڪردن :
ٳبن القطان ـۍ مالڪۍ " رحمـه الله " لە ڪتێبۍ [ الٳقناع في مسـائل الٳجماع : بەرگـۍ 1 / لاپەڕە 48 ] دەفەرموێت : " گـشـتیان ( واتە : زانایانۍ سـەلەف ) #ئیجماعیان هەیە و یەڪدەنگـن ڪەوا هەر لەوڪاتەوەۍ پێغەمبەر ( صلۍ الله علیه وسـلم ) وەفاتۍ ڪردووە , وەحۍ نەماوە و پچڕاوە , وە دینیش ڪامل بووە و جێگـیر بووە , ڪە بۆ هیچ ڪەسـێڪ حەڵاڵ نییە بە ڕاو بۆچوونۍ خۆۍ شـتێڪ لە دین زیاد بڪات بەبێ ئیسـتدلال ڪردن بە وەحیەوە , یان هیچ شـتێڪۍ لێ ڪەم بڪاتەوە ,

وە بە هیچ شـێوەیەڪ حەڵاڵ نییە ڪەوا «‏ هیچ شـتێڪ بخاتە جێگـاۍ شـتێڪۍ ترەوە و تەبدیلۍ بڪات » ,

یان شـەریعەت و بەرنامەیەڪ دابهێنـێت , هەرڪەسـێڪ شـتێڪ لەم ڪارانەۍ ئەنجامدا ئەوا ئەو ڪەسـە #ڪافرە "

لێرەدا ٳبن القطان ئیجماعۍ نەقڵ ڪرد ڪەوا هەرڪەس شـتێڪ لەمانە ئەنجام بدات یان تەبدیلۍ تێدا بڪات ئەوا ئەو ڪەسـە ڪافرە بەبێ خیلاف و بەبێ هیچ قەید و مەرجـێڪ .

هەروەها ئیمامۍ ٳبن تيمية دەفەرموێت :
" هەرڪاتێ مرۆڤ حـەڕامێڪۍ حـەڵاڵ ڪرد ڪە ئجـماعۍ لەسـەر بێ‌ , یان حـەڵاڵێڪۍ حـەڕام ڪرد ڪە ئیجـماعۍ لەسـەر بێ , یاخود شـەرعۍ الله ـۍ گـۆڕۍ و تەبدیلۍ ڪرد ڪە ئیجماعۍ لەسـەرە ئەوە ڪافر و مورتەددە بە یەڪدەنگـۍ شـەرع ناسان!!! " .
[ مجموع الفتاوۍ : 3/267 ]

ــ وە بە هەمان شـێوەش هەر حـاڪمێڪ حـوڪمێڪ بە موتڵەقۍ تەعطیل بڪات و ڪارۍ پێ نەڪات ئەوا ئەویش ڪافرە و هەمان ڪوفرۍ ئەهلۍ ڪتابە ڪەوا تەرڪۍ حـدودەڪانیان ڪردبوو , وە ئەم تەعطیل ڪولۍـیە بریتییە لە ڕەت ڪردنەوەۍ ئەم حوڪمەۍ الله تعالۍ بەوەۍ ڪە یان گـومانۍ هەیە لەو فەرمانەۍ الله تعالۍ یاخـود وازۍ هێناوە لە قبوڵ ڪردنۍ حـوڪمەڪە و ملڪەچ و تەسـلیمۍ نەبووە , ئەمەش ڪوفرۍ ٲڪبرە .

زەیدۍ ڪوڕۍ ئەسـلەم لە [ ٲخبار القضاة ـۍ وڪيع ـدا ( ٤٤ / ١ ) ] دەفەرموێت :
الله سـبحانه وتعالۍ فەرموویەتۍ : ( وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الْإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ ۚ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ )...
زەید دەفەرموێت : " الله تعالۍ بەم شـێوەیە حوڪمۍ داوە لە ڪتێبەڪەیدا , ڪەوا هەرڪەسـێڪ #واز_بهێـنێت و تەرڪۍ حوڪم ڪردن بڪات بە ڪتێبۍ الله تعالۍ ئەوا ئەوڪەسـە ڪافرە .

ئەڵێم : سـەیربڪەن لێرەدا تەنها تەرڪ ڪردنۍ ڪردە مەرج بۆ ڪوفرۍ حاڪم بغیر ما ٲنزل الله نەوەڪ ڪاتێڪ لەلاۍ ڪوفرۍ گـەورە بێت ڪە حاڪم حوڪم نەڪردنەڪە یان تەبدیلەڪە بداتە پاڵ الله تعالۍ یان ئینڪارۍ لێ بڪات , جا لێرەدا مەبەسـت پێۍ تەرڪۍ حوڪمێڪە لە حوڪمەڪان یان حەددێڪە لە حەددەڪان بە موتڵەقۍ نەوەڪ جار جارە , وە نەیفەرموو : ڪفر دون ڪفر ـە , یان بڵێت : ڪفر غير مخرج من الملة , ڪەواتە ڕوونە مەبەست پێۍ ڪوفرۍ گەورەیە .

هەروەها ئیمامۍ السُـدي ــ رحمـه الله ــ لە تەفسـیرۍ : { ومن لم يحكم بما أنزل الله فأولئك هم الكافرون }
فەرموویەتۍ : هەرڪەسـێڪ بە ئەنقەسـت تەرڪۍ ئەوە بڪات ڪە دامبەزاندووە و وازۍ لێ بهێـنێت , یاخود لێۍ لابدات لەڪاتێڪیشـدا دەزانێت , ئەوا ئەو ڪەسـە لە ڪافرەڪانە .
[ كلمة حق : 48 ]

ڪەوایە بەم دوو مەرجـە ڪافر دەبێتەوە و هیچ قەید و شەرطێڪیش لەخـۆۍ ناگـرێت چـونڪە خـۆۍ لەخـۆۍ ـدا ئەم ڪردارانە ڪوفرن یەڪسـانە ڪەسـەڪە باوەڕۍ بە حـوڪمەڪەۍ الله ـش هەبێت یان نا .

جا جـەهمیەڪانۍ سـەردەم دەڵێن : ئەو حـاڪمەۍ ڪەوا حـوڪم ئەڪات بە غەیرۍ ئەو قورئانەۍ الله دایبەزاندووە , ئەگـەر قانون و بەرنامەڪەۍ غەیرۍ شـەرعۍ بەلاوە چاڪتر و باشـتر نەبوو لە حوڪمۍ الله تعالۍ یان ئەگـەر باوەڕۍ وا بوو ڪە ئەمە باطل ـە , ئەوا ڪوفر دون ڪوفرە و پێۍ ڪافر نابێت !

ئێمەش لە وەڵامۍ ئەو جـەهمیەت و زەندەقەیە پێیان دەڵێین :-

ئەم قسـەیە هیچ بەڵگـەیەڪۍ لەسـەر نییە , وە بەهۆۍ ئەم قسـەیەتان و ئەم تەئویلە باطلەتان هیچ شـتێڪ لە حوڪمدانەڪە بەسـەریدا ناگـۆڕێت بەوەۍ ڪە ڪەسـۍ موبەدیل ڪافر و طاغوتە , وەڪ چـۆن ڪەسـێڪ ( بت دەپەرسـتێت ) دەبێتە موشـریڪ و موڕتەد لە دینۍ ئیسـلام , ئەگـەرچـۍ بانگـەشـەۍ ئەوەش بڪات ڪەوا باوەڕۍ وایە شـیرڪ و هاوبەش بڕیاردان بۆ الله تعالۍ باطـل و پووچـە , بەڵام لە پێناوۍ بەرژەوەندیەڪۍ دونیایۍ ئەو شـیرڪە دەڪات , ئایا هیچ لە مەسـەلەڪه ئەگـۆڕێت ؟ بێگـومان نەخـێر وە هەر پێۍ ڪافر دەبێت .

بە هەمان شـێوەش ڪەسـێڪ شـەرعۍ الله بگـۆڕێت یان لەڪارۍ بخـات بە موتڵەقۍ ئەوە ڪافر و موڕتەدە بێ هیچ قەید و مەرجـێڪ .

ٲما بە نسـبەت ئەوەۍ ڪە دەڵێین ئەگـەر جـار جـارە حـوڪمۍ پێ نەڪات ئەوە بێگـومان ئەم ئەثەرانەۍ « ڪفر دون ڪفر » مەبەسـت پێۍ ئەو حاڪمەیە ڪە حوڪم بە قورئان دەڪات و شـەرع بەلایەوە مەرجەعە , بەڵام بۆ نموونە جار جارە حەددێڪ لە حەددەڪان جێبەجێ ناڪات لەوڪاتەدا ڪافر نابێت بەو مەرجەۍ ڪە بە حەڵاڵۍ نەزانێت واتە : ئەو جێبەجێ نەڪردنە لەو ڕووداوەدا بە درووسـت و حەڵاڵی نەزانێت , وە یەقینۍ بە درووسـتۍ و دادپەروەرۍ حوڪمۍ الله تعالۍ هەبێت , وە حـوڪمەڪەش تەنها جـێ بەجـێ نەڪات نەوەڪ بیگـۆڕێت و تەبدیلۍ تێدا بڪات ئا لەوڪاتەدا « ڪفر دون ڪفر » دەیگـرێتەوە , ئەویش دەبێت ئەو مەرجانەۍ هەموو تێدا بێت ئینجا ڪافر نابێت , وە تاوانێڪیشـە ڪە لە مەشـڕوب خواردن و زینا گـەورەترە چونڪە الله تعالۍ بە ڪوفرۍ ناوبردووە .

بۆ سـەلماندنۍ ئەم قسـەیەشـمان اسـتدلال دەڪەین بە چەند وتەیەڪۍ زانایانۍ ئەهلۍ سـوننە و جەماعەت لە تێگـەشـتنیان بۆ ووتەڪەۍ ابن عباس و زانایانۍ سـەلەف بە گـشـتۍ ( رضي الله عنهم ) :

ــ لە عیمڕانۍ ڪوڕۍ حودەیر ـەوە ڕیوایەت ڪراوە ڪەوا فەرموویەتۍ : " هەندێڪ خەڵڪۍ لە بەنۍ عەمرۍ كوڕۍ سدوس هاتن بۆلاۍ ٲبو مجلز , وتیان : ئەۍ ٲبو مجلز ئایا ئەم وتەیەۍ الله تعالۍـت بینیوە ڪە فەرموویەتۍ : { وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ } ئایا ئەمە حەقە ؟ وتۍ : بەڵێ , وتیان ئەۍ ئەمە : { وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ } ئایا حەقە ؟ وتۍ : بەڵێ , گوتیان ئەۍ ئەمە : { وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ } ئایا ئەمەش حەقە ؟ وتۍ : بەڵێ , وتیان : ئەۍ ٲبو مجلز ئایا ئەو سـەرڪردانەۍ ئێسـتا حوڪم بەوە ئەڪەن ڪە الله دایبەزاندووە ؟ ئەویش فەرمووۍ : ئەمە ئەو دینەیە ڪە لەسـەرۍ دەڕۆن و قسـەۍ پێ دەڪەن و بانگـەوازۍ بۆ دەڪەن , جا ئه‌گـەر شـتێڪیش تەرڪ بڪەن لە حوڪمەڪان , ئەوا دەزانن ڪە تاوانیان ئەنجام داوە , وتیان : ناوالله , بەڵام تۆ ئەترسـیت! , وتی : بۆ مەگـەر ئێوە ئەولاترن لەمن بۆ ئەمە؟! , نەخێر من واۍ نابینم , بەڵڪو ئێوە واۍ دەبینن و هەسـتیش بە شـەرمەزارۍ ناڪەن , وە ئەم ئایەتانە دابەزیوون بۆ سـەر گـاوڕ و جولەڪەڪان و هاوشـێوەڪانیان " .
[ جامع البيان في تأويل القرآن: 12026 ]

فەرمانڕەوایانۍ سـەردەمۍ ٲبو مجلز حوڪمیان بەوە دەڪرد ڪە الله دایبەزاندبوو , هەروەڪو چۆن ٲبو مجلز ئاماژەۍ پێدا ڪە تەنانەت فەرمووۍ : ئەمان بانگـەوازۍ ئەڪەن بۆ شەرع یانۍ شەرع بەلایانەوە مەرجەع بووە , ڪەوایە هەرگـیز حاڪمەڪانۍ ئەوڪات تەبدیلیان نەئەڪرد یان حوڪم و حەددێڪیان پەڪنەخسـتبوو بە موتڵەقۍ , بەڵڪو هەندێڪ شـتیان لێ دەرڪەوتبوو ڪە بەهۆیەوه‌

ئەو خەواریجانە ویسـتیان تەڪفیریان بڪەن بەو هۆیانەوە , بۆیە ٲبو مجلز بۆیانۍ ڕوون ڪردەوە ( ڕەحمەتۍ الله ـی لەسـەر بێت ) ڪە ئەوان لەسـەر ئەو دینەن و حوڪم بە حوڪمۍ الله تعالۍ دەڪەن بۆیە نابێت تەڪفیر بڪرێن بەهۆۍ سـتەمێڪەوە ڪە ڪردوویانە , وە ئەوەش زانراوە لە اعتقادۍ ئەهلۍ سـوننە و جەماعەت ڪە هیچ فەرمانڕەوایەڪ بە حوڪم ڪردنۍ بە شـەرعۍ الله تعالۍ بەڵام سـتەمۍ ڪرد ئەوا ڪافر ناڪرێت , وەڪ ٲبو مجلز فەرمووۍ : گـەر شتێڪیان تەرڪ ڪرد , واتە : گـەر جار جارە لایان دا و زوڵمیان ڪرد نەوەڪ شـەرعۍ الله بگـۆڕێت و ئەوەش تێگـەشـتنۍ ئیمامۍ تابعین ٲبو مجلز ـە .

ــ ئیمامۍ ابن تيمية دەفەرموێت : " ئەگـەر حاڪم خاوەنۍ دین بوو وە ملڪەچۍ حوڪمۍ الله بوو بەڵام حوڪمۍ ڪرد بەبێ زانسـت ئەوا لە ئەهلۍ ئاگـرە , وە ئەگـەر زاناش بێت بەو حوڪمە بەڵام حوڪمۍ بە پێچەوانەۍ ئەو حەقە ڪرد ڪە دەیزانی ئەوا لە ئەهلۍ ئاگـرە , وە ئەگـەر حوڪمیشـۍ ڪرد بەبێ عیلم و بە ناحەق , ئەوە ئەولاترە ڪە لە ئەهلۍ ئاگـر بێت , ئەمەش ڪاتێڪە ڪەوا ئەگـەر حوڪمۍ ڪرد بە حوڪمێڪۍ دیاریڪراو بۆ تەنها شەخصێڪ " .
[ مجموع الفتاوۍ : 388/35ْ ]

ووتەڪەۍ ئیمام زۆر ڕوونە ڪە هیچ تەحریف و تەدلیسـێڪ لەخۆۍ ناگـرێت , هەروەڪو چۆن فەرمووۍ : ئەگـەر ئەمەۍ ڪرد تەنها بۆ ڪەسـێڪ نەوەڪ تەعطیل ڪولۍ بڪات .

ئافرەتێک داوای هاوسەرگیری هاوسەرەکەی دەکات لە خوای گەورە!
ئافرەتێک زۆر هاوسەرەکەی خۆش دەوێت دەترسێت لە ڕۆژی دوایی دا لەگەڵی نەبێت، هەروەک چۆن لە دونیا هاوسەریەتی ، هەر بۆیە لە خوای گەورە دەپارێتەوە کە چۆن لە دونیادا ئەوی کردووە بە هاوسەری، ئاواش لە ڕۆژی دوایی دا و لە بەهەشتە فراوانەکەی ببێتەوە هاوسەری!
لە پارانەوەکەیدا دەڵێت: خوایە گیان هاوسەرەکەم لە دونیادا داخوازی کردم و بوومە هاوسەری، منیش لە بەهەشتدا داخوازی ئەو دەکەم و بیکەرە هاوسەرم!
کاتێ هاوسەرەکەی ئاگاداری ئەم دوعایە دەبێت پێێ دەڵیت ئەگەر دەتەوێ لە دونیاش هاوسەرت بم ئەگەر مردم شوو بە کەس مەکەرەوە!
پاش مردنی هاوسەرەکەی معاویەی کوری ابو سوفیان داخوازی کرد بەڵام رەتی کردەوەو وتی نا واللە لە دونیادا شووو بە کەس ناکەم تا لە بەهەشتدا بە هاوسەرەکەی خۆم بگەمەوە!
ئەزانن ئەو ئافرەتە بەڕێزە کێ یە؟
أم دەرداء هاوسەری ابو درداء کە یەکێک بوو لە هاوەڵە بەڕێزەکانی پێغەمبەر دروودی خوای لێبێت .. کە ناسرابوو بە ”حكيم هذه الأمة وسيد القراء بدمشق

سێ سەدەی سەلەف هیچیان ئەشعەری نەبوون لەکاتێکدا بەس هاوەڵان زیاد لە سەد هەزاربوون..
البخاري تەنها لەسەردەمی خۆی دەڵێت گەیشتم بە ۱۰۰۰ زانا دەیانوت ئیمان قەول عەمەلە.. ئەو هەزار کەسە کامیان ئەشعەری بوون؟ هیچ..
ابن عبدالهادي المبرد لە جمع الجيوش والدساكر ناوی ٤۲۰ زانای هێناوە لەسەدەی[٤-۹] دژایەتی ئەشعەرییەتیان کردووه..
ابو عبد الله الدينوري دەڵێت: گەیشتم بە ۱۰۰۰ زانا لەعنەت و تەکفیری ئەشعەرییەتیان دەکرد..
یەکێک لەنوسەرەکانی سەردەم ناوی ۲۲٨ زانای شافیعی هێناوه دژایەتی ئەشعەرییەتیان کردووە..
بەپێی ناوچەی جوگرافی بەنزیکەیی تا ناوەڕاستی سەدەی ٥ عیلمی کەلام وکتێبە کەلامیەکان رێگەپێدراو نەبوو بەئاشکرا مەگەر بەدزی یەوە دیراسە بکرایە، بگرە کتێبەکانی الغزالي لەمەغریب بەفەرمانی یوسف بن تاشفین دەسوتێنران، وە ناوچەکانی یەمەن و دوورگەی عەرەبی ومەغریب و ئەندەلوس وخۆراسان ئەهلی حەديث تیایدا خاوەن دەسەڵات وجەماوەر بوون..
بەتەحەداوە ئەوان ناتوانن ناوی ۳۰ زانای خۆیان کۆبکەنەوە لەسەر دژایەتی ابن تەیمیە چ بگات بەدژایەتی عەقیدەکەی..
ئەشعەرییەت چونکە زۆرینەی زاناکانیان مەشغوڵ نەبوون بەعلومی غاية تاکە چەکی دەستیان=ابن حجر والنووي یە..
سەیر لەوەدایە کۆمەڵێک کەس کەخۆیان بەسوننی دەزانن کەوتوونەتە ژێر کاریگەرییان و ئەم قسانە دووبارەدەکەنەوە بەڵام بەدەگمەن باسی فەخری ڕازی و الجويني و الآمدي وهتد دەکەن وەک بڵێی باسکردنی ئەمانە عەیبە بێت..

#ئەشعەری_گۆڕپەرستان

پرسیار:بیروباوەڕى ئەهلى سوننە وجەماعە چییە لەبارەى ناو وصیفاتەكانى خواى گەورە؟ وە ئایا جیاوازى چییە لە نێوان ناو و صیفەتدا؟ وە ئیسپبات بوونى ناوێك ماناى ئیسبات بوونى صیفەیشە؟ و بەپێچەوانەشەوە ڕاستە؟

بیروباوەڕى ئەهلى سوننە وجەماعە سەبارەت بە ناو وصیفاتەكانى خواى گەورە ئەوەیە ئیسباتى ئەوە دەكەن كە خواى گەورە بۆ خۆى ئیسباتى كردووە لە ناوو صیفات بەبێ گۆڕین و پەكخستن و دیارى كردنى چۆنێتى و هاوشێوەبۆدانان.
وە جیاوازى نێوان ناو وصیفە ئەوەیە: ناو ئەوەیە كە خواى پێ ناو دەبرێت و صیفەیش ئەوەیە كە وەصفی خواى پێ دەكرێت. وە جیاوازیەكى دیار هەیە لەنێوانیاندا.
جا ناو، ناوێكە بۆ خواى گەورە ولەناوەرۆكیدا صیفەش لە خۆدەگرێت. بۆیە ئیسبات بوونى ناوێك ئیسبات بوونى صیفەتێكیش لەخۆدەگرێت. بۆنمونە: (إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ)، (غفور) ناوێكە لێخۆش بوونى تێدایە و (رحيم)یش ئیسبات بوونى رەحمەتى تێدایە.
بەڵام بەئیسبات بوونى صیفە ئیسباتى ناوى لێ ناكرێت، بۆنمونە: خواى گەورە صیفەتى(كلام) قسەكردنى هەیە بەڵام ناتوانین ناوێك زیاد بكەین بۆ خواو بڵێین ناوى (متكلم)ە، بۆیە لەسەر ئەم بنەمایە بابەتى صیفات فراوانترە، چونكە هەموو ناوێك صیفەیەك لەخۆ دەگرێت، نەك هەموو صیفەیەك ناوێك لەخۆبگرێت.

سەرچاوە : کتێبی فتاوى أرکان الإسلام: محمد بن صالح العثیمین -

لەم هاشتاگە بابەتەکانی پەیوەست بەئەشعەریەکان بخوێنەوە .. بەردەوام بابەت زیاد ئەکرێت ..

#ئەشعەری_گۆڕپەرستان

[ زانا خراپەکان ]

پێغەمبەر عیسی - علیه السلام - فەرمویەتی:-

ئەی زانا خراپەكان، ئێوە لەبەر دەرگای بەهەشت دانیشتوون، نە خۆتان دەچنە ناوی وە نە ڕێگاش ئەدەن هەژارەكان بچنە ناوی، خراپترین كەسێك لە لای پەروەردگار ئەو زانایەیە كە بە زانستەكەی
هەوڵی بەدەست هێنانی دونیا ئەدات.

قالَ وهبُ بنُ مُنَبّهٍ: قَالَ عِيسَى عليه الصّلاة والسّلام: «يَا عُلَمَاء السوء، جلستم على أَبْوَاب الجنَّة، فَلَا أَنْتُم تدخلونها وَلَا تدعون المَسَاكِين يدْخلُونَهَا، أَن شرّ النَّاس عِنْد الله عَالم يطْلب الدُّنْيَا بِعِلْمِهِ».

[ الدر المنثور ].

ئافرە تی خاوەن مێرد چۆن هەڵسوکەوت كە گەڵ
مێردەكەی بكات تا سه ركە وتوو بێت :

ئیمامی زەهەبی دە ڵێت:

۱ـ بەرده وام با شەرمی هەبێت لە هاوسەرەکەی

۲ـ دەنگی نزم بکاتەوە بەرامبەر هاوسەرەکەی

۳ـ گوێڕایەلی فەرمانەکانی بێت( بەمەرجێک فەرمانەکانی سەرپێچی خودای تێدا نەبێت)

٤ـ کاتێک هاوسەرەکەی قسە دەکات ئەو بێدەنگ دەبێت( گوێگری وتەکانی پیاوەکەی دەبێت)

٥ـ کاتێک دەگەڕێتەوە ماڵ لەبەری هەستێت و پێشوازی لێبکات( وەهەر شوێنێکی تربێت پیاوەکەی گەر هات ئەو شوێنە با لەبەریی هەستێ و بەگەورە لێی بڕوانێ، بەگەورە باسی بکات)

٦ـ دوورکەوێتەوە لەهەموو ئەم شتانەی پیاوەکەی پێی ناخۆشەو پێ تووڕە دەبێت.

۷ـ کاتێک هاوسەرەکەی دەچێتە دەرەوە با لەگەڵی هەستێتەوە( بەڕێی بکات)

۸ـ خۆی پێشکەش بکات کاتێک دەچنە سەرجێگای نووستن ( داوای پیاوەکەی بەهیچ شێوەیەک ڕەت نەکاتەوە کەداوای سەرجێی لێدەکات)

۹ـ بەهیچ شێوەیەک خەیانەت لە هاوسەرەکەی نەکات، چ خیانەت کردن بێت لەگەڵ پیاوی تر، وە چ بەفیڕۆدنی ماڵ و سامانی پیاوەکەی بێت، کاتێ پیاوەکەی چاوی لێ دیار نیە.

۱۰ـ بەردەوام با بۆنی خۆشی لێبێت

۱۱ـ بەردەوام سیواک بەکار بهێنێت تا بۆنی دەمی خۆش بێت، وەبۆنی لاشەی خۆش بکات.

۱۲ـ بەردەوام خۆی بڕازێنێتەوە بۆ هاوسەرەکەی( نەک بۆ پیاوی بێگانە)

۱۳ـ واز لە غەیبەت کردن بهێنێت( بەتایبەت غەیبەت کردنی پیاوەکەی کەدەبێت بەهەموو شێوەیەک بەگەورەی باسی پیاوەکەی بکات نەک غەیبەتی بکات)

۱٤ـ ڕێزی زۆر لەکەس و کاری هاوسەرەکەی بگرێت

۱٥ـ ئافرەتی ڕاستەقینە کەمەکانی هاوسەرەکەی بەزۆر دەبینێت، بەردەوام گلەیی ناکات( واتە گەر پیاوەکەی شتی کەمیشی بۆ هێنا بەهۆی نەبوونیەوە با بەگەورەو زۆر سەیری شته کانی بکات)

كتاب الكبائر 1/66

مونافیقانی ئەمڕۆ چەندە لەهی دوێنێ ئەچن، بگرە خراپترن!

قال تعالی: (ﻓﺈﺫﺍ ﺫﻫﺐ ﺍﻟﺨﻮﻑ ﺳﻠﻘﻮﻛﻢ ﺑﺄﻟﺴﻨﺔ ﺣﺪﺍﺩ)
کاتێک ترسی جەنگ نامێنێت مونافیقان بەزمانێکی تیژەوە قسەتان پێ ئەڵێن.

ﺍﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ ئەڵێ:
ئەم قسە پێ ووتنە بە زمانێکی تیژەوە چەند جۆرێک ئەبێت:

١. جارێکیان مونافیقان بە ئیمانداران ئەڵێن: ئەوەی بەسەرمان هات بەهۆی شومی ئێوەبوو ، ئێوەبوون خەڵکتان بانگ کرد بۆ ئەم دینە و جەنگان لەپێناوی ئەم دینە و دژی خەڵکانی تر وەستان..

٢. جارێکیان ئەڵێن: ئێوە بەئێمەتان ووت لێرەدا بمێنینەوە و لەم سەنگەرەدا جێگیربین تا ئەم کاتە، ئەگەرنا سەفەرمان کردبوایە پێش ئەم جەنگە توشی ئەم کوشتارە نەئەبووین!

٣. جارێکیان ئەڵێن: ئێوە سەرەڕای کەمی ژمارەتان و بێ تواناییتان ئەتانەوێ دوژمن تێک بشکێنن !؟ دینەکەتان ئێوەی فریودا، هەروەک الله تعالی ئەفەرمووێ: (ﺇﺫ ﻳﻘﻮﻝ ﺍﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻮﻥ ﻭﺍﻟﺬﻳﻦ ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﻣﺮﺽ ﻏﺮ ﻫﺆﻻﺀ ﺩﻳﻨﻬﻢ ﻭﻣﻦ ﻳﺘﻮﻛﻞ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻓﺈﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰﻳﺰ ﺣﻜﻴﻢ)..

٤. جارێکیان ئەڵێن: ئێوە شێتن عەقڵتان نیە، ئەتانەوێ خۆتان و خەڵکیش لەناوبەرن..

ووتم: هەموو ئەم قسانە لەوەش خراپتر بە موسڵمانانی ئەم سەردەمە ووتراوە لەلایەن مونافیقانەوە!

ئێوە بوونە هۆی تێکدانی ووڵاتەکەمان، ئێوە بوونە هۆی کوژرانی خەڵکی، ئێوە بوونە هۆی ئەوەی ئەمریکا بێت ووڵاتەکەمان بۆردومان بکات، ئێوە بوونە هۆکاری ناشرین کردنی ڕیش و نیقاب ...هتد

قال تعالی: (ﻓﺈﺫﺍ ﺫﻫﺐ ﺍﻟﺨﻮﻑ ﺳﻠﻘﻮﻛﻢ ﺑﺄﻟﺴﻨﺔ ﺣﺪﺍﺩ)
قال ابن تیمیة: ﻭﻫﺬﺍ ﺍﻟﺴﻠﻖ ﺑﺎﻷﻟﺴﻨﺔ ﺍﻟﺤﺎﺩﺓ ﻳﻜﻮﻥ ﺑﻮﺟﻮﻩ:
ﺗﺎﺭﺓ ﻳﻘﻮﻝ ﺍﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻮﻥ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﻴﻦ: ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺬﻱ ﺟﺮﻯ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﺸﺆﻣﻜﻢ، ﻓﺈﻧﻜﻢ ﺃﻧﺘﻢ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﺩﻋﻮﺗﻢ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺇﻟﻰ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻭﻗﺎﺗﻠﺘﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺧﺎﻟﻔﺘﻤﻮﻫﻢ.
ﻭﺗﺎﺭﺓ ﻳﻘﻮﻟﻮﻥ: ﺃﻧﺘﻢ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﺃﺷﺮﺗﻢ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﺎﻟﻤﻘﺎﻡ ﻫﻨﺎ ﻭﺍﻟﺜﺒﺎﺕ ﺑﻬﺬﺍ ﺍﻟﺜﻐﺮ ﺇﻟﻰ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻮﻗﺖ ﻭﺇﻻ ﻓﻠﻮ ﻛﻨﺎ ﺳﺎﻓﺮﻧﺎ ﻗﺒﻞ ﻫﺬﺍ ﻟﻤﺎ ﺃﺻﺎﺑﻨﺎ ﻫﺬﺍ.
ﻭﺗﺎﺭﺓ ﻳﻘﻮﻟﻮﻥ: ﺃﻧﺘﻢ ﻣﻊ ﻗﻠﺘﻜﻢ ﻭﺿﻌﻔﻜﻢ ﺗﺮﻳﺪﻭﻥ ﺃﻥ ﺗﻜﺴﺮﻭﺍ ﺍﻟﻌﺪﻭ ﻭﻗﺪ ﻏﺮﻛﻢ ﺩﻳﻨﻜﻢ ﻛﻤﺎ ﻗﺎﻝ ﺗﻌﺎﻟﻰ: (ﺇﺫ ﻳﻘﻮﻝ ﺍﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻮﻥ ﻭﺍﻟﺬﻳﻦ ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﻣﺮﺽ ﻏﺮ ﻫﺆﻻﺀ ﺩﻳﻨﻬﻢ ﻭﻣﻦ ﻳﺘﻮﻛﻞ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻓﺈﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰﻳﺰ ﺣﻜﻴﻢ).
ﻭﺗﺎﺭﺓ ﻳﻘﻮﻟﻮﻥ: ﺃﻧﺘﻢ ﻣﺠﺎﻧﻴﻦ ﻻ ﻋﻘﻞ ﻟﻜﻢ ﺗﺮﻳﺪﻭﻥ ﺃﻥ ﺗﻬﻠﻜﻮﺍ ﺃﻧﻔﺴﻜﻢ ﻭﺍﻟﻨﺎﺱ ﻣﻌﻜﻢ.
(مجموع الفتاوی : 457/28)

کەناڵی تێلیگرام ⬇️⬇️⬇️⬇️
https://t.me/s/Muhamad_Shexany

کتێب عقيدة والسطية بەکوردی ..
کە باسی #اسماء_الصفات دەکات بەو شیوەی کە صەحابه و تابیعى لەسەری بوون.


نوسینی زانای پایەبەرز شیخ الاسلام #ابن_تیمیە رحمە اللە

تێبینی
دانانی بەشێوەی پرسیار لەلاین : د.خالد بن ناصر بن سعيد

قال رسول اللەﷺ: «مَن أُذِلَّ عِندَهُ مُؤمِنٌ فلم يَنصُرْهُ وهو يَقدِرُ على أن يَنصُرَهُ؛ أَذَلَّهُ اللهُ -عزَّ وجلَّ- على رُؤوسِ الخلائقِ يومَ القِيامةِ».

پێغەمبەرﷺ دەفەرمووێت:«هەرکەسێک ئیماندارێکی زەلیل ببینێت و سەری نەخات ،لەکاتێکدا توانای سەرخستنی هەبێت ،اللە تعالی لەڕۆژی دوایی لەپێش چاوی هەموو دروستکراوەکانی زەلیلی دەکات ».

#ئەشعەری_گۆڕپەرستان

جیاوازی ئەهلی سوننەو ئەشعەریەکان ..

زانای ئەشعەری احمد بن محمد الصاوی المالکی ئەڵێت: وەرگرتنی زاهیری قورئان و فەرموودە لەبنچینەکانی کوفرە.. واتە بەکورتی زاهیری ئایەتەکە باسی شتێکە بەڵام اللەعزوجل مەبەستی شتێکی ترە ، دیارە مەتەڵە! نعوذباللە..

گەورەی زانایان باوکی عبداللە محمد کوڕی ئیدریس ئیمام شافیعی خوالێی ڕازی بێت ئەفەرموێت: قورئان لەسەر زاهیر وەرئەگیرێت هەتا بەڵگەیەک دێت لای ئەدا لەمانا زاهیرەکەی جا لەقورئان خۆی یان فەرموودە یان اجماع ..

وەئیمام و پێشەوامان احمدی کوڕی حنبل ئەفەرموێت:فەرمودە لامان لەسەر زاهیرەکەیەتی ، وەک چۆن لەرسول اللەوە هاتووە صلی اللەعلیەوسلم ، قسەکردن تیایدا(بیدعەیە)داهێنراوە ، وەباوەڕمان پێیەتی چۆن هاتووە لەسەر زاهیرەکەی ، وەنیقاش ناکەین لەگەڵ هیچ کەسێک لەسەری ..

قال الأشعري الصوفي أحمد بن محمد الصاوي « المالكي » (ت: ١٢٤١ هـ) عليه من الله ما يستحق:
الاخذ بظواهر الكتاب والسنة من أصول الكفر
▪️حاشية الصاوي على تفسير الجلالين ج ٣ ص ٩.

الرد على أحمد الصاوي المعطل الجهمي:
قال الإمام سيد الفقهاء أبو عبد الله محمد بن إدريس الشافعي (ت: ٢٠٤ هـ) رضي الله عنه:
القرآن على ظاهره، حتى تأتي دلالة منه أو سنة أو إجماع بأنه على باطن دون ظاهر.

▪️ الرسالة للإمام الشافعي ص ٥٨٠ رقم ١٧٢٧.

قال إمامنا الإمام أبو عبد الله أحمد بن محمد بن حنبل الشيباني (ت: ٢٤١ هـ) رضي الله عنه:
وَالحَدِيثُ عِندنَا عَلَىٰ ظَاهِرِهِ، كَمَا جَاءَ عَنِ النَّبِيِّ ﷺ، وَالكَلَامُ فِيهِ بِدعَةٌ؛ وَلَكنِ نُؤمِنُ بِهِ كَمَا جَاءَ عَلَىٰ ظَاهِرِهِ، وَلَا نُنَاظُرِ فِيهِ أَحَدًا.

▪️ المجموع المفيد في متون العقيدة والتوحيد ص ١٢٥ رقم ١٥.

لەم هاشتاگە بابەتەکانی پەیوەست بەئەشعەریەکان بخوێنەوە .. بەردەوام بابەت زیاد ئەکرێت ..

#ئەشعەری_گۆڕپەرستان

وە هەروەها كە دەڵێن: پێشەوا ئەحمەد ئەم دوو فەرموودە و ئایەتەى تەئویل كردووە كە دەفەرموێت: ((قلوب بني آدم بين أصبعين من أصابع الرحمن)) وە فەرموودەى: ((لحجر الأسود يمين الله في الأرض)) وە ئایەتى: ( وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُم).(الحديد:الآية4).
ئێمەش دەڵێین: صحیح نیە لە پێشەوا ئەحمەدەوە – رحمه الله – كە ئەو دوو فەرموودەیەى تەئویل كردبێت، تەنانەت شيخ الإسلام ابن تيمية –رحمه الله- لە " الفتاوى ص398 جـ5 من مجموع ابن قاسم " دەڵێت:
ئەوەى كە ابو حامد الغزالی باسی دەكات كە گوایە پێشەوا ئەحمەد هیچ تەئویلی نەكردووە جگە لە سێ شوێن نەبێت كە ئەمانەن: ((الحجر الأسود يمين الله في الأرض)) و((قلوب العباد بين أصبعين من أصابع الرحمن)) . و((إني أجد نفس الرحمن من قبل اليمن))، ئەم باس و گێڕانەوەیە درۆیە بەناوى ئەحمەدەوە كراوە، چونكە هیچ كەس بە سەنەدەوە نەیگێڕاوەتەوە و ناشزانرێت كە هیچ یەكێك لەهاوەڵانى ئەوەى لێیەوە باس كردبێت و گێڕابێتیانەوە لێیەوە".
سەبارەت بەم ئایەتەش : (وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُم) ئەوا پێشەوا ئەحمەد ئەتویلی نەكردووە بەڵكو تەفسیرى كردووە بەهەندێك لە ماناو لەوازمەكانى، كە ئەوەش وەكو ڕەد و وەڵامێك بۆ گروپی جەهمیەكان كە بەپێچەوانەى مەبەستەكەى تەفسیرى دەكەن و لێكى دەدەنەوە، و دەڵێت :
مەبەست لەو ئایەتە ئەوەیە كە خواى گەورە بەزاتى خۆى لەهەموو شوێنێكە – پاك وبێگەردى بۆ خوا لەو وتەیەى ئەوان – جا پێشەوا ئەحمەد– ڕەحمەتى خواى لێ بێ – ئەوەى ڕوون كردۆتەوە كە ئەو لەگەڵبوونەى خوا كەلەئایەتەكەدا باس كراوە بریتیە لەوەى كە خواى گەورە هەموو شتێك دەگرێتەوە لە دروستكراوەكانى و لەنێو ئەوەش واتە ئاگاى لێیانەوە بەزانست وزانینى خۆى.
ئەوەش لەبەر ئەوەى ئەم وشەى "لەگەڵ بوون "ە، ماناى تێكەڵ بوون و ئاوێتەبوون ناگەیەنێت لێرەدا بەڵكو لەهەر شوێنێكدا بەگوێڕەى دەستەواژەكە بەكاردێت و ماناكەى دەگۆڕێت، بۆ نمونە دەڵێیت: فڵان كەس شیرى لەگەڵ ئاودا پێ دام، وە دەوترێت: لەگەڵ جەماعەتدا نوێژم كرد، وە دەوترێت: فڵان كەس خێزانەكەى لەگەڵدایە. جا با پێكەوە ورد ببینەوە لەم سێ نمونەیە:
لە نمونەى یەكەمدا: وشەى " لەگەڵ " ماناى لكان و تێكەڵ بوون و ئاوێتەبوون دەگەیەنێت، لە نمونەى دووەمدا: ماناى بەشدارى لەشوێن و كارەكەدا دەگەیەنێت بەبێ تێكەڵى و ئاوێتەبوون، لەنمونەى سێیەمیشدا: ماناى هاوەڵێتى دەگەیەنێت هەرچەندە بەشدار نەبێت لە شوێن و كارەكەدا.
جا ئەگەر ماناى وشەى " لەگەڵ بوون " ڕوون بوویەوە بەوەى كە واتاكەى دەگۆڕێت بەگوێرەى ئەو شت و كەسەى كە دەدرێتە پاڵى، ئەوا بەدڵنیاییەوە لەگەڵ بوونى خوا بۆ دروستكراوەكانى جیاوازە لە لەگەڵ بوونى دروستكراوەكان لەگەڵ یەكتردا.
بۆیە ئەوەى خواى پەروەردگار - عزوجل – ماناى تێكەڵى و ئاوێتەبوون یان بەشدارى لەشوێندا نادات، چونكە ئەو واتا ومانایە ناگونجێت و دەستنادات بەكاربهێنرێت بۆ خواى بێ هاوتا و بێ هاوشێوە، لەبەر ئەوەى ئەوە سابت و جێگیرە كە خواى گەورە جیاوازە لە دروستكراوەكانى و بەرزە بەسەریانەوە. وە لەسەر ئەمە دەگونجێت خواى گەورە لەگەڵماندا بێت و لەهەمان كاتیشدا ئەو لەسەر عەرشە لەسەرووى حەوت ئاسمانەوە، لەبەر ئەوەى ئەو دەمانگرێتەوە بە زانست و دەسەڵات و هێز وبیستن و بینین و بەڕێوەبردن و جگە لەوانەش لەماناكانى ربوبیەت، جا بۆیە ئەگەر زانایەك بە زانست تەفسیرى بكات ئەوا لە ناوەرۆكەكەى دەرنەچووە، و بەهەڵە لێكدانەوە هەژمارناكرێت، مەگەر لاى كەسێك واتێبگات كە وشەى " لەگەڵ بوون " ماناى ئاوێتەبوون و بەشدارى لەشوێندا بدات. بۆیە پێشتر ئەوەمان ڕوون كردەوە كە ئەمە مەبەست نیە و دوورە لەماناوە.
ئەمە سەبارەت بەوەى كە ریوایەت كرابوو لەپێشەوا ئەحمەدەوە دەربارەى لێكدانەوەى بۆ ئەو سێ دەقە.
بەڵام وەكو تێڕامان و وردبونەوەى لەدەقەكە، ئەوا پێشتر باسی ئەوە كرا كە لەئایەتەكەدا هیچ هەڵەلێكدانەوەیەك نیە ئەگەر هاتوو زانایەك بە " زانست وزانین" تەفسیرى كرد، چونكە وەكو وتمان ئەوە تەفسیركردنە بەهەندێك لەماناكەى نەوەك هەموو ماناكە ئەو وشەیە بێت.
بەڵام ئەم فەرموودەیە: ((إن قلوب بني آدم كلها بين أصبعين من أصابع الرحمن كقلب واحد يصرفه حيث يشاء))(1) واتە: دڵى ئادەمیزاد هەمووى لەنێوان دوو پەنجە لە پەنجەكانى خواى گەورەدایە وەكو یەك دڵ بەویستى خۆى دەیگۆڕێت.
جا ئەم فەرموودەیە هیچ هەڵەلێكدانەوەو تەئویلێكى تێدا نیە لەلاى ئەهلی سوننە و جەماعە لەبەر ئەوەى ئەوان باوەڕیان بەوە هەیە كە خواى گەورە پەنجەى هەیە بەڵام بەشێوەیەكە كە شایەن و شایستە بێت بە ئەو، وە هەروەها كە دەوترێت دڵمان لەنێوان دوو پەنجەى خوادایە واتاى ئەوە ناگەیەنێت كە پێكەوەبن و پێكەوەنووسان هەبێت لە نێوان پەنجە ودڵدا، بۆ نمونە دەبینین هەور لەنێوان ئاسمان و زەویدایە و كەچى نەنووساوە بەهیچیانەوە، بەهەمان شێوە دڵى مرۆڤەكانیش لەنێوان دوو پەنجەى خواى گەورەدا ماناى بەریەككەوتن و پێكەوەنووسان نادات.

بەڵام فەرموودەى: ((الحجر الأسود يمين الله في الأرض)) ئەوا شێخى ئیسلام ابن تیمیە لە فەتاوادا لاپەڕەى 397 و بەشی 7 لەكۆكردنەوەى ابن قاسم دا دەڵێت: لە پێغەمبەرەوە ﷺ گێڕراوەتەوە بەسەنەدێك كە سابت نابێت و بەڵكو مەشهور ئەوەیە كە لە ابن عباسەوە بێت. كەدەڵێت:
((الحجر الأسود يمين الله في الأرض فمن صافحه وقبله فكأنما صافح الله وقبل يمينه)) . وە لەلاپەڕە 44 و بەشی 3 لە كتێبـی ناوبراو دەڵێـــت: (( ئەوە ڕوون و ڕاشكاوە كە بەردەڕەشەكە صیفەتى خواو لاى ڕاستى خوا نیە، چونكە دەڵێت: ((يمين الله في الأرض)) جا پەیوەستى كردووە بە زەویەوە و ڕەهاى نەكردووە، وە دەوترێت لاى ڕاستى خوا، جا حوكمى ووشەیەكى وابەستە جیاوازە لە ووشەیەكى ڕەها)).
وە دەڵێت: (( جا ئەوەى ماچی(بەردەڕەشەكە) بكات یان دەستى لێ بدات وەكو ئەوە وەهایە كە دەستى لەخوا داوە یان ماچی لاى ڕاستى كردووە)) وە ئاشكرایشە كە ئەو شوبهێنراوە خودى ئەو شتە نیە كە دەیشوبهێنیت.
دەڵێم: لە ژێر رۆشنایی ئەوەى باسكرا، كەوابوو فەرموودەكە لەو صیفاتانەى خوا نیە كە سەربكێشێت بۆ واتایەكى جیاواز لە ڕووكەشەكەى.

👈🏽(( فەرموودە هەڵبەستراو لاوازەڪان لە گەوورەی مانگی ڕەجەب ))

1 - (( بەڕۆژووبوون لە ڕۆژی یەڪەمی ڕەجەب ڪەفارەتە بۆ ماوەی سێ ساڵ، دووەمیان ڪەفارەتە بۆ ماوەی دوو ساڵ، سێیەمیان ڪەفارەتە بۆ ماوەی ساڵێڪ، پاشان هەموو ڕۆژێڪ بۆ ماوەی مانگێڪ )) ئەفەرموودەیە لاوازە ئاگادار بــە ❌✋

👈🏽 ضعفه الألباني في
📚 ضعيف الجامع - رقم : (3500)

2 - (( ڪاتێڪ ڕەجەب دەستی پێڪرد دەیفەرموو: خوایە ڕەجەب و شەعبانمان بۆ ببەخشە، با بگەینە ڕەمەزان. ،، )) ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 ضعفه الألباني في
📚 ضعيف الجامع - رقم : (4395)

3 - (( ناوی ڕەجەب لێنراوە چونڪە چاوەڕوانی خێرێڪی زۆری تێدا دەڪرێت بۆ شەعبان و ڕەمەزان. )) ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال الألباني موضوع في
📚 السلسلة الضعيفة - رقم : (3708)

4 - (( گەورەیی ڕەجەب بەسەر هەموو مانگەڪانی تردا وەڪ گەورەیی قورئان وایە بەسەر هەموو زیڪرەڪانی تردا )) ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال ابن حجر موضوع في
📚 تبيين العجب - رقم : (25)

5 - (( پێنج شەو ڪە لەو ماوەیەدا دوعاو نزاڪان ڕەت ناڪرێنەوە: یەڪەم شەوی ڕەجەب ،،، ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال الألباني موضوع في
📚 السلسلة الضعيفة - رقم : (1452)

6 - (( ڕەجەب مانگێڪـی گەورەیە، تیایدا خودا ڪارە چاڪەڪان چەند هێندە دەڪات ،،، ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 فال الألباني موضوع في
📚 السلسلة الضعيفة - رقم : (5413)

7 - (( لە بەهەشتدا ڕووبارێڪ هەیە پێی دەوترێت ڕەجەب ئاوەککڪەی سپیترە لە شیر و لە هەنگوین شیرینترە، هەرڪەسێڪ ڕۆژێڪ لە ڕەجەب بەڕۆژوو بێت خوای گەورە ئاوی ئەو ڕووبارەی پێدەبەخشێت. ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال الألباني باطل في
📚 السلسلة الضعيفة - رقم : (1898)

8 - (( هەرڪەسێڪ لە ڕەجەبەوە دوو ڕۆژ بەڕۆژوو بێت دوو ڕۆژ پاداشتی دەبێت، ڪێشی هەر دووانەیەڪ وەڪ چیاڪانی دونیا وایە. ،،، ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال الشوكاني موضوع في
📚 الفوائد المجموعة - رقم : (100)

9 - (( هەرڪەسێڪ سێ ڕۆژی ڕەجەب بەڕۆژوو بێت، خوای گەورە ڕۆژووی مانگێڪی بۆ دەنووسێت، هەرڪەسێڪ حەوت ڕۆژی ڕەجەب بەڕۆژوو بێت، حەوت دەرگای دۆزەخی بۆ دادەخرێت. ،،، ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال ابن الجوزي لايصح في
📚 موضوعات ابن الجوزي :(577/2)

10 - (( هەرڪەسێڪ شەوی ڕەجەب بژی و ڕۆژێڪ بەڕۆژوو بێت، خوای گەورە لە بەرهەمی بەهەشتی پێ دەخوات ،،، ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال ابن الجوزي موضوع في
📚 موضوعات ابن الجوزي :(581/2)

11 - (( هەرڪەسێڪ لە یەڪەم شەوی ڕەجەب نوێژی مەغریب بڪات، پاشان بیست ڕڪات نوێژی بڪات، لە هەر ڕڪاتێڪدا ڪردنەوەی ڪتێب دەخوێنێت. ،،، ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال الشوكاني موضوع في
📚 الفوائد المجموعة رقم : (47)

12 - (( هەرڪەسێڪ شەوی نیوەی ڕەجەب چواردە ڕڪات نوێژ بڪات ،،، ))ئەم فەرموودەیە لاواز و هەڵبەستراوە ئاگادار بــــــە ❌👉🏻✋

👈🏽 قال السخاوي لا يصح في
📚 القول البديع - رقم : (298)

13 - (( شەوی یەڪەمی ڕەجەب فەرامۆش مەڪەن، چونڪە شەوێڪە کە فریشتەڪان پێی دەڵێن ڕەغیب. ،،، ))

👈🏽 قال الشوكاني موضوع في
📚 الفوائد المجموعة - رقم : (47)

▪️ئەفەرمووێ شێخ ئیسلام ئیبن تەیمیە ڕەحمەتی خوای لێبێ  :

زۆربەی ئەوانەی ڪە باسی عیبادەتیان ڪردوە و گرنگی ڪاتەڪەی و زۆر فەرموودەیان هێناوەتەوە ڪەلاوازن بەڵڪو هەڵبەستراون بەڪۆ دەنگی زانایان ڪە ڕۆژووگرتن لەمانگی ڕەجەبدا هەموو فەرموودەڪان لاوازن وەهەڵبەستراون ..

باسی نوێژی ڕەغائیب ڪەلەیەڪەم شەوی هەینی و نیوەی مانگی شعبان و گەورەیی ڕۆژووی عاشورا ماڵ و فراوانی گەورەیی تەوقەکردن و خەنە بەڪارهێنان بۆیە بەڪارهێنان و خۆشۆردن و جگە لە ئەمانەش باسی نوێژڪردن ڪەلەم مانگە بەتایبەت ئەنجامبدرێ هەمووی هەڵبەستراو درۆیە بەدەم  پێغەمبەری خواوە ..وەئەوەی ڕاستەڪە عاشورا تەنها ڕۆژوو گرتنەڪەی فەزڵی هەیە ..

📚 المنار المنيف : (95/1)

ئیبن عوثیمین ئەڵێت :

لە هەندێڪ وڵاتی ئیسلامیدا لە یەڪەم شەوی هەینی ڕەجەب لە نێوان مەغریب و عیشا نوێژێڪ هەیە ڪە پێی دەڵێن نوێژی ڕەغەب، دوانزە ڕڪات و ئەمەش هیچ ڕەوایەتییەڪی نییە.،

وە فەرموودەڪانی هەڵبەستراوە و بەدەمی  پێغەمبەر، سەلامی خوای لەسەر لێبێ، شێخ الاسلام دەفەرموێت: - ڕەحمەتی خوای لێ بێت - بە پێی تەوافقی ئەهلی عیلم هەڵبەستراوە و درۆیە، بۆیە لەوێ نوێژێڪی تایبەت نییە لە ڕەجەبدا، نە لە یەڪەم هەینیدا، نە لە شەوی ناوەڕاستەڪەیدا، وە ڕەجەبیش وەڪ مانگەڪانی تر لە نوێژەڪاندایە. .

📚 مجموع فتاوى ورسائل : (277/22)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

وەفاتکردنی پێغەمبەری خوا_صلی الله علیە وسلم_

هەروەها پێغەمبەری خوا(صلی الله علیە وسل)دەفەرمووێت:

عَنْ عُوْفَ بْنَ مَالِكٍ قَالَ : أَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي غَزْوَةِ تَبُوكَ وَهُوَ فِي قُبَّةٍ مِنْ أَدَمٍ فَقَالَ: اعْدُدْ سِتًّا بَيْنَ يَدَيْ السَّاعَة..ِ مَوْتِي ثُمَّ فَتْحُ بَيْتِ الْمَقْدِسِ ثُمَّ مُوْتَانٌ يَأْخُذُ فِيكُمْ كَقُعَاصِ الْغَنَمِ ثُمَّ اسْتِفَاضَةُ الْمَالِ حَتَّى يُعْطَى الرَّجُلُ مِائَةَ دِينَارٍ فَيَظَلُّ سَاخِطًا ثُمَّ فِتْنَةٌ لَا يَبْقَى بَيْتٌ مِنْ الْعَرَبِ إِلَّا دَخَلَتْهُ ثُمَّ هُدْنَةٌ تَكُونُ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ بَنِي الْأَصْفَرِ فَيَغْدِرُونَ فَيَأْتُونَكُمْ تَحْتَ ثَمَانِينَ غَايَة،ً تَحْتَ كُلِّ غَايَةٍ اثْنَا عَشَرَ أَلْفًا. ﴿صحیح البخاری ﴾﴿۲۹٥۷﴾

واتە :عەوف کوڕی ماڵیک ﴿خوای لێی رازی بێت) دەڵێت لە جەنگی تەبووک پێغەمبەری خوا﴿صلی الله علیە وسلم﴾ لەژێر خیوەتێکی لەپێست دووستکراو دانیشتبوو هاتمە لای فەرمووی شەش شت بژمێرە ئەوە لە نیشانەکانی ڕۆژی دوایین: مردنی من پاشان فەتحی قوستەنتینییە پاشان پەتاو کوڵێراکە وەک نەخۆشی ﴿قعاص﴾ ئاژەڵ وایە بڵاو بێتەوە خەڵکی بەگۆمەڵ ئەکوژێت زۆر بوونی پارەو سامان هەتا پیاو هەیە سەد دیناری پێ ئەدڕێت تووڕە ئەبێت و داوای زیاتر ئەکات پاشان فيتنەیەک سەرهەڵ ئەدات بەنی ئەسفەر﴿کەڕۆمەکان و ئەورووپییەکانی ئێستان﴾ دروست ئەبێت بەڵام لەدواییدا ئاگربەستەکە ئەشکێنن و لەژێر هەشتا ئاڵاوە دێنە سەرتان و لەژێر هەر ئاڵایەک دوازدەهەزار سەرباز جەنگتان لەگەڵدائەکەن﴾!! ..