محاسبات لوله کشی و شبکه غیر فلزی
و فلودیاگرام اتوکدی استخر
و فلودیاگرام اتوکدی استخر
Forwarded from تاسیسات مڪانیڪے ڪاربرכے
فلودیاگرام موتورخانه استخر.dwg
171.3 KB
📝جزوه های سیستمهای گرمایشی و موتورخانه حرارت مرکرزی
مهندس نصراللهی
مهندس نصراللهی
Forwarded from تاسیسات مڪانیڪے ڪاربرכے
Steam trap.pdf
2.2 MB
در زیر مطالبی میزارم ارسالی از طرف 🌺مهندس فرشاد سرایی 🌺 که همه اکثرا ایشون رو با مطالب مفیدشون در سایت شرکت شون به نام پتروپالا محور می شناسیم.
اولین گام برای یک مهندس پایپینگ جهت آغاز طراحی تفصیلی پایپینگ یک پروژه مطالعه دقیق قرارداد (Contract) پروژه و پیوست های فنی و حقوقی اون و همینطور اسناد مناقصه برنده است تا کاملا با حدود و ثغور کار آشنا شده و بایدها و نبایدهای پروژه رو متوجه بشه. گام دوم مطالعه اسناد و مدارک فید و طراحی پایه و مکاتبات انجام شده با کارفرما در قالب نامه های شفاف سازی (Clarification) مرحله مناقصه است تا کاملا با خواسته های دقیق کارفرمای پروژه و مسیولیت های مهندس مشاور و پیمانکاران خرید و ساخت آشنا شویم. گام سوم مطالعه دقیق نقشه های فرآیندی مشتمل بر مدارک PFD و P&ID و تطابق آن با نقشه Plot Plan تهیه شده توسط مشاور طراحی پایه است. در خلال این مطالعه می بایست به اختلاف ارتفاعات ذکر شده در مدارک فرآیندی که متضمن کارکرد صحیح فرآیند ، سوار بودن تجهیزات بر یکدیگر و تامین NPSH مورد نیاز پمپ ها می باشد توجه ویژه نماییم چراکه این اعداد و ارقام و کامنت های فرآیندی مانند No Pocket یا Free Drain یا امثال آن تاثیر به سزایی در جانمایی درست تجهیزات ، تعیین ارتفاع پایپ رک ها ، تعیین محل پیت ها ، جانمایی سیستم Flare و Knock Out Drum مربوطه ، تعیین محل و ابعاد و ارتفاعات سازه های فلزی و بتنی نگهدارنده تجهیزات و در یک کلام بهینه سازی و نهایی سازی نقشه Plot Plan خواهد داشت. گام چهارم اصلاح نقشه پلات پلان بر اساس موارد فوق الذکر و تعیین دقیق مسیرهای دسترسی ، فرار ، حرکت خطوط لوله و نهایی نمودن ارتفاعات سازه ها و پایپ رک ها و اسلیپر وی ها و ساختمان های صنعتی و غیر صنعتی می باشد که در این مقطع مطالعاتی که در ضمایم قرارداد و اسناد مناقصه انجام داده ایم که دستورالعمل های طراحی (Procedures) نیز بخشی از آن می باشد به شدت به ما کمک خواهد کرد. جهت نهایی سازی ابعاد سازه ها البته به نقشه های مکانیکال اولیه تجهیزات و یا دیتا شیت های فرآیندی تجهیزات نیاز خواهیم داشت که این مدارک باید از بخش های مکانیک و فرآیند مطالبه و دریافت گردد. همچنین نهایی سازی ابعاد دهنه پایپ رک ها با لحاظ نمودن محدودیت های قراردادی ، گنجایش فضا ، سایز لوله ها در نقشه P&ID ، محل عبور سینی های کابل ، ابعاد شیرآلات و عایق ها ، حداقل فواصل مجاز و تقدم و تاخر چینش لوله ها ، مسیرهای دسترسی ، حداقل فضای پیش بینی آینده و پارامترهایی از این دست تعیین می گردد...
و اما گام پنجم در طراحی تفصیلی پایپینگ بعد از نهایی نمودن نقشه پلات پلان پروژه تهیه نقشه های اطلاعاتی بخش پایپینگ یا PD-INFO است. این مدارک هرچند بصورت داخلی تولید شده و کاربرد بین بخشی داشته و معمولا به کارفرما ارایه نمی گردد لیکن از بار محتوایی و اهمیت فراوان در بحث طراحی پایپینگ برخوردار هستند. هدف از تولید این نقشه ها ارایه اطلاعات بخش پایپینگ به سایر بخش ها مانند سازه و مکانیک و ابزاردقیق و همچنین گردآوری اطلاعات از سایر بخش ها جهت استفاده مهندسین طراح پایپینگ می باشد. این نقشه ها به چند گروه اصلی تقسیم بندی می شوند که عبارتند از :
الف) نقشه های تک خطی سازه ها و پایپ رک ها (SSLD) : این گروه از نقشه ها می بایست برای کلیه سازه های فلزی و بتنی موجود در سایت اعم از پایپ رک ها و اسلیپروی ها و همچنین سازه هایی که بنا به خواسته های نقشه P&ID و حسب نظر طراح پایپینگ در نقشه پلات پلان پیش بینی شده تهیه گردد. در این نقشه ها می بایست ابعاد و اندازه دهنه سازه ها ، ارتفاع طبقات سازه ها ، فواصل ستون ها ، محل نصب نشیمنگاه تجهیزات و بازشوهای عبور لوله های اصلی ، مسیرهای دسترسی ، نرده های حفاظ ، نردبان ها و پلکان ها و همینطور بارهای اصلی وارد بر سازه اعم از نیروها و گشتاورها (که پیش از آنالیز تنش و با تخمین و تجربه مهندس پایپینگ برآورد شده) به بخش سازه ارایه گردد تا مبنای شروع کار طراحی ایشان قرار گیرد. بهتر است تا حد مقدور در این نقشه ها محل عبور لوله های اصلی و سایز بالا (بالای 10 اینچ) ، محل نصب و جهت قرار گیری دسته شیرآلات اصلی و سایز بالا ، محل حرکت سینی های کابل و امثال این موارد نیز دیده شود تا نقشه SSLD هر چه کاملتر به بخش سازه ارایه گردد. این نقشه ها می بایست برای پیت های موجود در سایت ، کمپرسورخانه ها ، تلمبه خانه ها ، شلترها و ترنچ های برق و لوله در مقاطع مختلف آنها تهیه شده و به تیم پروژه ارایه گردد.
ب) نقشه های جانمایی Ladder & Platform و Nozzle Orientation تجهیزات : این نقشه ها برای کلیه تجهیزات اصلی اعم از برج های تقطیر ، تانک ها ، درام ها ، مبدل های حرارتی ، پمپ ها و ... تهیه شده و هدف از آن جانمایی نازل ها و مسیرهای دسترسی در اطراف این تجهیزات می باشد بگونه ای که متناسب با طرح کلی پایپینگ مورد نظر مهندس طراح بوده و سهولت حرکت لوله ها و مسیرهای دسترسی را در بین تجهیزات با بهینه ترین حالت ممکن فراهم آورد. کلیه ابعاد ، ارتفاعات و زاویه قرارگیری نازل ت
و اما گام پنجم در طراحی تفصیلی پایپینگ بعد از نهایی نمودن نقشه پلات پلان پروژه تهیه نقشه های اطلاعاتی بخش پایپینگ یا PD-INFO است. این مدارک هرچند بصورت داخلی تولید شده و کاربرد بین بخشی داشته و معمولا به کارفرما ارایه نمی گردد لیکن از بار محتوایی و اهمیت فراوان در بحث طراحی پایپینگ برخوردار هستند. هدف از تولید این نقشه ها ارایه اطلاعات بخش پایپینگ به سایر بخش ها مانند سازه و مکانیک و ابزاردقیق و همچنین گردآوری اطلاعات از سایر بخش ها جهت استفاده مهندسین طراح پایپینگ می باشد. این نقشه ها به چند گروه اصلی تقسیم بندی می شوند که عبارتند از :
الف) نقشه های تک خطی سازه ها و پایپ رک ها (SSLD) : این گروه از نقشه ها می بایست برای کلیه سازه های فلزی و بتنی موجود در سایت اعم از پایپ رک ها و اسلیپروی ها و همچنین سازه هایی که بنا به خواسته های نقشه P&ID و حسب نظر طراح پایپینگ در نقشه پلات پلان پیش بینی شده تهیه گردد. در این نقشه ها می بایست ابعاد و اندازه دهنه سازه ها ، ارتفاع طبقات سازه ها ، فواصل ستون ها ، محل نصب نشیمنگاه تجهیزات و بازشوهای عبور لوله های اصلی ، مسیرهای دسترسی ، نرده های حفاظ ، نردبان ها و پلکان ها و همینطور بارهای اصلی وارد بر سازه اعم از نیروها و گشتاورها (که پیش از آنالیز تنش و با تخمین و تجربه مهندس پایپینگ برآورد شده) به بخش سازه ارایه گردد تا مبنای شروع کار طراحی ایشان قرار گیرد. بهتر است تا حد مقدور در این نقشه ها محل عبور لوله های اصلی و سایز بالا (بالای 10 اینچ) ، محل نصب و جهت قرار گیری دسته شیرآلات اصلی و سایز بالا ، محل حرکت سینی های کابل و امثال این موارد نیز دیده شود تا نقشه SSLD هر چه کاملتر به بخش سازه ارایه گردد. این نقشه ها می بایست برای پیت های موجود در سایت ، کمپرسورخانه ها ، تلمبه خانه ها ، شلترها و ترنچ های برق و لوله در مقاطع مختلف آنها تهیه شده و به تیم پروژه ارایه گردد.
ب) نقشه های جانمایی Ladder & Platform و Nozzle Orientation تجهیزات : این نقشه ها برای کلیه تجهیزات اصلی اعم از برج های تقطیر ، تانک ها ، درام ها ، مبدل های حرارتی ، پمپ ها و ... تهیه شده و هدف از آن جانمایی نازل ها و مسیرهای دسترسی در اطراف این تجهیزات می باشد بگونه ای که متناسب با طرح کلی پایپینگ مورد نظر مهندس طراح بوده و سهولت حرکت لوله ها و مسیرهای دسترسی را در بین تجهیزات با بهینه ترین حالت ممکن فراهم آورد. کلیه ابعاد ، ارتفاعات و زاویه قرارگیری نازل ت
جهیزات و منهول ها و پلت فرم های دسترسی و نردبان ها می بایست به وضوح و با دقت و بر اساس گردش صحیح لوله ها در اطراف تجهیز در این نقشه طراحی و لحاظ شده و همچنین می بایست محل استقرار لوله ها و شیرآلات اصلی و سایز بالا ، بازشوهای عبور لوله های اصلی از داخل پلت فرم ها و محل قرارگیری کلمپ ها و ساپورت های لوله های اصلی در آنها مشخص گردد.
ج) نقشه عمومی چیدمان ونت ها ، درین ها و ادوات ابزاردقیق : این نقشه ها بر اساس مفاد مدارک PMS و دستورالعمل طراحی پایپینگ و Hook-up ابزاردقیق که در مرحله طراحی فید و پایه توسط مشاور مربوطه طراحی شده ، تهیه می گردد و سندی است که به کلیه مهندسین طراح پایپینگ و ابزاردقیق و مدلرهای PDMS در طول پروژه کمک میکند تا جملگی به یک شکل واحد و متحد و همسان ، ونت و درین ها و انشعابات ابزاردقیق موجود در نقشه های P&ID را طراحی نموده و برآورد مقادیر نمایند. در این نقشه ها می بایست اقلام پایپینگ مورد نیاز جهت هر انشعاب ونت و درین و ابزاردقیق بر اساس کلاس خط مربوطه و هوک آپ ابزاردقیق مشخص گردد .........
دوستان جهت روشن تر شدن مطالب ذکر شده و آشنایی بیشتر با روش تهیه مدارک PD-INFO می توانند به مطالب دوره آموزشی روش تهیه این نقشه ها که توسط اینجانب در سال 86 برای پرسنل بخش پایپینگ شرکت ناموران برگزار شد و هم اکنون از طریق وب سایت شرکت مهندسی پتروپالامحور در دسترس عموم می باشد مراجعه فرمایند. برای دانلود این فایل به آدرس زیر مراجعه نمایید :
http://petropalamehvar.com/articles/piping_information.pdf
گام ششم در طراحی تفصیلی پایپینگ پس از تهیه نقشه های اطلاعاتی ، تقسیم بندی سایت به زون ها ، یونیت ها و محوطه ها (Area) و تهیه نقشه کلید پروژه (Key Plan) می باشد. نقشه کلید پروژه می بایست بگونه ای تهیه شود که پلان پایپینگ در محوطه های فرآیندی با مقیاس 1 به 33 1/3 و در محوطه پایپ رک و محوطه های خارج سایت (Off Site) و لوله های زیرزمینی (UG) حداقل با مقیاس 1 به 50 در سایز کاغد A0 به وضوح قابل رویت باشد. همچنین در تقسیم بندی محوطه ها باید دقت شود که حتی المقدور پایپینگ اطراف یک تجهیز در دو محوطه مجزا قرار نگیرد تا نیاز به هماهنگی بیش از حد بین نقاط مرزی (Tie-in Point) دو محوطه که احتمالا دو مهندس طراح پایپینگ مجزا بر روی آنها کار میکنند وجود نداشته باشد. جهت آشنایی کامل با روش تقسیم بندی سایت و تهیه نقشه کلید پروژه لطفا مقاله زیر را که توسط اینجانب تهیه شده دانلود و مطالعه فرمایید :
ج) نقشه عمومی چیدمان ونت ها ، درین ها و ادوات ابزاردقیق : این نقشه ها بر اساس مفاد مدارک PMS و دستورالعمل طراحی پایپینگ و Hook-up ابزاردقیق که در مرحله طراحی فید و پایه توسط مشاور مربوطه طراحی شده ، تهیه می گردد و سندی است که به کلیه مهندسین طراح پایپینگ و ابزاردقیق و مدلرهای PDMS در طول پروژه کمک میکند تا جملگی به یک شکل واحد و متحد و همسان ، ونت و درین ها و انشعابات ابزاردقیق موجود در نقشه های P&ID را طراحی نموده و برآورد مقادیر نمایند. در این نقشه ها می بایست اقلام پایپینگ مورد نیاز جهت هر انشعاب ونت و درین و ابزاردقیق بر اساس کلاس خط مربوطه و هوک آپ ابزاردقیق مشخص گردد .........
دوستان جهت روشن تر شدن مطالب ذکر شده و آشنایی بیشتر با روش تهیه مدارک PD-INFO می توانند به مطالب دوره آموزشی روش تهیه این نقشه ها که توسط اینجانب در سال 86 برای پرسنل بخش پایپینگ شرکت ناموران برگزار شد و هم اکنون از طریق وب سایت شرکت مهندسی پتروپالامحور در دسترس عموم می باشد مراجعه فرمایند. برای دانلود این فایل به آدرس زیر مراجعه نمایید :
http://petropalamehvar.com/articles/piping_information.pdf
گام ششم در طراحی تفصیلی پایپینگ پس از تهیه نقشه های اطلاعاتی ، تقسیم بندی سایت به زون ها ، یونیت ها و محوطه ها (Area) و تهیه نقشه کلید پروژه (Key Plan) می باشد. نقشه کلید پروژه می بایست بگونه ای تهیه شود که پلان پایپینگ در محوطه های فرآیندی با مقیاس 1 به 33 1/3 و در محوطه پایپ رک و محوطه های خارج سایت (Off Site) و لوله های زیرزمینی (UG) حداقل با مقیاس 1 به 50 در سایز کاغد A0 به وضوح قابل رویت باشد. همچنین در تقسیم بندی محوطه ها باید دقت شود که حتی المقدور پایپینگ اطراف یک تجهیز در دو محوطه مجزا قرار نگیرد تا نیاز به هماهنگی بیش از حد بین نقاط مرزی (Tie-in Point) دو محوطه که احتمالا دو مهندس طراح پایپینگ مجزا بر روی آنها کار میکنند وجود نداشته باشد. جهت آشنایی کامل با روش تقسیم بندی سایت و تهیه نقشه کلید پروژه لطفا مقاله زیر را که توسط اینجانب تهیه شده دانلود و مطالعه فرمایید :
در این مرحله و پس از مشخص شدن محوطه های طراحی می بایست مهندسین طراح پایپینگ هر یک از محوطه ها تعیین گردد که زیر نظر و با هماهنگی لید پایپینگ پروژه فعالیت خواهند کرد. هر یک از طراحان موظف است یک پرونده بصورت زونکن شده از مدارک مربوط به محوطه تحت اختیار خود مشتمل بر نقشه های P&ID ، نقشه های مکانیکال ، مدارک ابزاردقیق ، نقشه های سازندگان تجهیزات و ... تهیه نموده و دقت نماید که این مدارک همواره بروزرسانی شده و ممهور به مهر Master باشد که توسط لید پایپینگ بر روی مدارک درج می گردد. بسیار مهم است که در این مرحله یک آلبوم کامل از کلیه نقشه های P&ID پروژه با مهر Master تهیه شود. این آلبوم تحت نظارت لید پروژه بروزرسانی شده و کلیه طراحان پایپینگ موظف هستند هرگونه تغییرات و اصلاحات مورد نیاز بخش پایپینگ را بطور روزانه در آن درج نمایند. این تغییرات و اصلاحات مانند اضافه شدن ونت و درین، تغییر در ارتفاع سوار شدن تجهیزات به یکدیگر و .... بصورت روزانه یا هفتگی توسط لید پایپینگ به لید بخش فرآیند منتقل شده و پس از تایید یا رد بخش فرآیند مراتب جهت اعمال در طراحی به طراحان پایپینگ منتقل می گردد. همچنین هر یک از طراحان در Area های مختلف موظفند با ماژیک رنگ خاصی که توسط لید پایپینگ برای ایشان تعریف شده بطور روزانه و به دقت میزان پیشرفت طراحی پایپینگ در Area خود را بر روی آلبوم Master P&ID مشخص نموده و مارک آپ نمایند. در این مقطع ابتدا طراحان پایپینگ اقدام به تهیه نقشه های تک خطی Single Line لوله کشی در محدوده کار خود می نمایند و همزمان متخصصین نرم افزار PDMS شرایط لازم جهت شروع مدلسازی سه بعدی از جمله تهیه کاتالوگ های الکترونیکی بر اساس کلاس های مدرک PMS و تنظیمات اداری (Admin) و دسترسی های مجاز نرم افزار را بر اساس مدرک کلید پروژه (Key Plan) تکمیل می نمایند .........
خب احتمالاً دوستان منتظر هستن تا گام هفتم رو در طراحی تفصیلی پایپینگ خدمتشون عرض کنم .... اما .... اما .... اولین درس طراحی (اگه دلتون میخاد یه طراح درجه یک پایپینگ بشین) اینه که یه طراح تا جای پاشو محکم نکرده هرگز گام بعدی رو بر نمیداره ! در گام ششم من در مورد تهیه نقشه های تک خطی (Single Line) صحبت کردم. اما جالبه که هیچکس نپرسید این کار مهم چطور انجام میشه؟ خب تهیه نقشه های تک خطی مستلزم تجربه و ممارست زیاده. یه طراح پایپینگ در زمان تهیه نقشه های تک خطی باید علاوه بر نقشه P&ID پروژه مدارک مهم دیگه ای شامل : دیتا شیت های مکانیکال ، دیتا شیت های سازنده (در صورت آماده بودن) ، دستورالعمل های طراحی پایپینگ ، PMS پروژه ، نقشه های اطلاعاتی پایپینگ ، نقشه های اولیه استراکچر ، مدرک Hook-up ابزاردقیق و جدول ابعاد و اندازه لوله ها و شیرآلات رو در کنار دست خودش داشته باشه. یک طراح زبده و کارکشته در اولین حرکت اقدام به شناسایی محدوده کار خودش یا همون Area و ارتباط اون با سایر Area های مجاور از جمله پایپ رک ها و اسلیپر وی ها میکنه. در این مرحله هر اطلاعاتی میتونه مفید باشه از جمله مختصات دقیق چهار گوشه Area که در نقشه Key-Plan مشخص شده ، مختصات نصب تجهیزات ، ابعاد و مختصات نصب سازه ها و پایپ رک ها ، نوع کف سازی محوطه ، محل عبور لوله های زیرزمینی و ترنچ های کابل ، ارتفاع سازه ها ، محل استقرار تجهیزات در سازه ها ، محل نربان ها و پلکان ها و خلاصه کوچکترین جزییات میتونه اهمیت داشته باشه. حالا باید دید بر اساس نقشه P&ID چه لوله هایی با چه سایزی و از کدوم جهات به Area وارد و خارج میشن و چطور این لوله ها تجهیزات مستقر در این محوطه رو به یکدیگر و به خارج ارتباط میدن. این بررسی در واقع مسیرهای اصلی و به عبارتی کریدورهای لوله کشی رو برای طراح مشخص میکنه. اصطلاح کریدور رو به کار بردم چون حرکت لوله ها در فضای بالای یک محوطه دقیقا به حرکت هواپیماها در آسمان شباهت داره. همونطور که برج مراقبت هواپیماها رو در کریدورهای استانداردی هدایت میکنه تا ضمن بهینه بودن مسیر پروازی از برخورد اونها به همدیگه جلوگیری کنه ، یک مهندس پایپینگ ورزیده هم نقش برج مراقبتی رو داره که لوله ها رو نه در هر مکان و ارتفاع تصادفی بلکه در کریدورهای مشخصی هدایت میکنه. مثلا میدونیم که حداقل ارتفاع سرگیری 2200 میلیمتر است. پس آیا همین که لوله ها رو بگونه ای حرکت بدیم که ارتفاع کف اونها (با احتساب عایق) از 2200 میلیمتر پایین تر نباشه کافیه؟ آیا میشه کف (BOP) یه لوله رو در 2200 در نظر گرفت ، یکی دیگه رو در 2350 ، بعدی رو در 2400 ، اون یکی رو در 2250 و .... ؟!!! به هیچوجه اینطور نیست. درسته که ما برای حد سرگیری یک عدد حداقل داریم اما یه طراح زبده پایپینگ بدون اینکه در جایی بهش دیکته شده باشه خودش و بر اساس تجربه علاوه بر رعایت حداقل ارتفاع سرگیری ، کریدورهای مجازی با کف مشخص و ثابت تو ذهن خودش در نظر میگیره که تمام لوله ها باید در اون کری
خب احتمالاً دوستان منتظر هستن تا گام هفتم رو در طراحی تفصیلی پایپینگ خدمتشون عرض کنم .... اما .... اما .... اولین درس طراحی (اگه دلتون میخاد یه طراح درجه یک پایپینگ بشین) اینه که یه طراح تا جای پاشو محکم نکرده هرگز گام بعدی رو بر نمیداره ! در گام ششم من در مورد تهیه نقشه های تک خطی (Single Line) صحبت کردم. اما جالبه که هیچکس نپرسید این کار مهم چطور انجام میشه؟ خب تهیه نقشه های تک خطی مستلزم تجربه و ممارست زیاده. یه طراح پایپینگ در زمان تهیه نقشه های تک خطی باید علاوه بر نقشه P&ID پروژه مدارک مهم دیگه ای شامل : دیتا شیت های مکانیکال ، دیتا شیت های سازنده (در صورت آماده بودن) ، دستورالعمل های طراحی پایپینگ ، PMS پروژه ، نقشه های اطلاعاتی پایپینگ ، نقشه های اولیه استراکچر ، مدرک Hook-up ابزاردقیق و جدول ابعاد و اندازه لوله ها و شیرآلات رو در کنار دست خودش داشته باشه. یک طراح زبده و کارکشته در اولین حرکت اقدام به شناسایی محدوده کار خودش یا همون Area و ارتباط اون با سایر Area های مجاور از جمله پایپ رک ها و اسلیپر وی ها میکنه. در این مرحله هر اطلاعاتی میتونه مفید باشه از جمله مختصات دقیق چهار گوشه Area که در نقشه Key-Plan مشخص شده ، مختصات نصب تجهیزات ، ابعاد و مختصات نصب سازه ها و پایپ رک ها ، نوع کف سازی محوطه ، محل عبور لوله های زیرزمینی و ترنچ های کابل ، ارتفاع سازه ها ، محل استقرار تجهیزات در سازه ها ، محل نربان ها و پلکان ها و خلاصه کوچکترین جزییات میتونه اهمیت داشته باشه. حالا باید دید بر اساس نقشه P&ID چه لوله هایی با چه سایزی و از کدوم جهات به Area وارد و خارج میشن و چطور این لوله ها تجهیزات مستقر در این محوطه رو به یکدیگر و به خارج ارتباط میدن. این بررسی در واقع مسیرهای اصلی و به عبارتی کریدورهای لوله کشی رو برای طراح مشخص میکنه. اصطلاح کریدور رو به کار بردم چون حرکت لوله ها در فضای بالای یک محوطه دقیقا به حرکت هواپیماها در آسمان شباهت داره. همونطور که برج مراقبت هواپیماها رو در کریدورهای استانداردی هدایت میکنه تا ضمن بهینه بودن مسیر پروازی از برخورد اونها به همدیگه جلوگیری کنه ، یک مهندس پایپینگ ورزیده هم نقش برج مراقبتی رو داره که لوله ها رو نه در هر مکان و ارتفاع تصادفی بلکه در کریدورهای مشخصی هدایت میکنه. مثلا میدونیم که حداقل ارتفاع سرگیری 2200 میلیمتر است. پس آیا همین که لوله ها رو بگونه ای حرکت بدیم که ارتفاع کف اونها (با احتساب عایق) از 2200 میلیمتر پایین تر نباشه کافیه؟ آیا میشه کف (BOP) یه لوله رو در 2200 در نظر گرفت ، یکی دیگه رو در 2350 ، بعدی رو در 2400 ، اون یکی رو در 2250 و .... ؟!!! به هیچوجه اینطور نیست. درسته که ما برای حد سرگیری یک عدد حداقل داریم اما یه طراح زبده پایپینگ بدون اینکه در جایی بهش دیکته شده باشه خودش و بر اساس تجربه علاوه بر رعایت حداقل ارتفاع سرگیری ، کریدورهای مجازی با کف مشخص و ثابت تو ذهن خودش در نظر میگیره که تمام لوله ها باید در اون کری
دورها حرکت کنند و نه بصورت پخش و بی حساب و کتاب. برای همین اگه به مدل سه بعدی لوله کشی یه طراح ضعیف از نمای جانبی نگاه کنید یه طرح درهم و برهم و شلوغ میبینید در حالی که طرح یه مهندس کارکشته پایپینگ رو اگه از مقطع پهلو نگاه کنید یه طرح منظم و زیبا به نظرتون میرسه. شاید به همین واسطه کار مهندس پایپینگ رو به آرشیتکت هم تشبیه میکنن. یعنی مهندس پایپینگ باید علاوه بر رعایت P&ID و محدودیت های طراحی صنعتی ، یه گوشه چشمی هم به زیبایی شناسی داشته باشه تا طرح پایپینگ رو طوری بچینه که ضمن تامین همه نیازهای فرآیندی ، زیبا ، شکیل و ضمناً بهینه و اقتصادی باشه ...... خب برای اینکه حال و هوای دوستان عوض بشه و از اونجا که وسعت مطالب و تنوع روش های طراحی پایپینگ در اطراف تجهیزات مختلف به قدری زیاده که واقعا نمیدونم کدوم بخشش رو باید بگم و چقدر خلاصه سازی کنم ، به عنوان مشتی نمونه خروار میرم سراغ شروع طراحی تک خطی پایپینگ Pipe Rack ها به عنوان شریان های اصلی یک سایت صنعتی. خب ما در مرحله نهایی سازی پلات پلان پروژه همونطور که گفتم مسیر ها و ارتفاعات پایپ رک ها رو مشخص کردیم. حالا قصد داریم لوله ها رو روی اونها بچینیم. پس اولین گام توجه به محل قرارگیری لوله هاست. اگر پایپ رک ما چند طبقه باشه (که در اغلب پروژه ها نیز همینطور هست) لوله های یوتیلیتی رو در پایین ترین طبقه و لوله های فرآیندی رو در طبقات بالاتر قرار میدیم. علت هم اینه که از لوله های یوتیلیتی انشعابات زیادی در تمام محوطه ها گرفته میشه پس اگه قرار باشه اونا رو ببریم بالای پایپ رک بذاریم مسیرهای حرکت عمودی انشعابات رو بطور غیر اقتصادی افزایش دادیم. در نهایت آخرین طبقه پایپ رک رو به محل نصب کولرهای هوایی و همینطور شیرهای اطمینان PSV اختصاص میدیم. سعی میکنیم لوله های شیبدار مانند Flare رو ترجیحاً بر روی دستک ه
ای خارج از محوطه داخل پایپ رک قرار بدیم تا تغییر در ارتفاع دستک ها که ناشی از شیب لوله هستش کمترین تاثیر رو بر روی تیرهای افقی فرعی داخل پایپ رک بذاره. لوله های سایز بالا نزدیک به ستون ها و هر چقدر سایز کوچکتر میشه به سمت داخل پایپ رک جانمایی میشن. در برآورد فاصله مجاز لوله ها باید ابعاد بزرگترین فلنج شیرآلات و اوریفیس فلنج ها و عایق اونها رو در نظر بگیریم نه فقط ابعاد لوله به لوله رو. حواسمون به مسائل آنالیز تنش (که هنوز در این مرحله توسط مهندس آنالیز تنش انجام نشده) باشه و بر اساس تجربه محل های مناسب برای لوپ لوله ها در نظر بگیریم. برای عبور لوله ها از روی یکدیگر میتونیم زانوها رو بچرخونیم و بصورت رول شده با زوایایی مثل 30 یا 45 درجه جوش بدیم ....... و بسیاری بسیاری بسیاری جزئیات دیگه که یه طراح پایپینگ در هنگام طراحی باید همه اونها رو بطور همزمان در ذهن خودش داشته باشه و بهشون توجه کنه ....... حالا برای پایان دادن به این بخش که دیگه خیلی مفصل شد و سرتون رو درد آورد یه سورپرایز براتون دارم. یکی از چشمه ها و تکنیک های طراحی پایپ رک که خودم سال 1379 که تو مهندسین مشاور سازه و در پروژه آروماتیک چهارم کار میکردم از یه مهندس با تجربه کره ای که اون موقع حدود 65 سال سن داشت (Mr.KOH) یاد گرفتم ! ....... اصلاً وقتی میخاین شروع کنید به چیدن لوله ها روی پایپ رک از کجا باید شروع کنید که همش به تداخل لوله ها برخورد نکنید و کارتون چند باره کاری نشه؟ خب ما همه مراحل طراحی تک خطی پایپینگ رو بصورت دستی یا با نرم افزار اتوکد انجام میدیم. شاید هیچکس به فکرش نرسه که نرم افزار اطلاعاتی Excel در کنار Line List پروژه میتونه در این مرحله چه کمک شایانی به ما بکنه .... چطوری؟ الان میگم
اول لاین لیست پروژه رو در نرم افزار Excel باز کرده و بر اساس سایز مرتب سازی میکنیم. بعدش ستون های جدیدی رو به فایل اکسل اضافه میکنیم که شماره این ستون ها در واقع شماره دهانه های پایپ رک ما هستن. حالا یه فایلی داریم که ردیف های اون شماره خطوط مرتب شده بر اساس سایز و ستون های اون شماره دهانه های پایپ رک هستن. حالا نقشه P&ID و نقشه Plot Plan رو میذاریم جلومون و نگاه میکنیم هر لوله از کجا شروع میشه و به کجا ختم میشه و از چه مسیر تقریبی باید بگذره. به این ترتیب برامون تقریبا روشن میشه که هر لوله از کدوم دهانه پایپ رک وارد و از کدوم دهانه خارج میشه. حالا بر اساس شماره ستون های دهانه پایپ رک که قبلا در فایل Excel جاگذاری کردیم ، شروع میکنیم ردیف مقابل شماره خط مربوطه رو از دهانه ورودی تا دهانه خروجی رنگ میکنیم. این کارو برای تک تک خط ها انجام میدیم ..... حالا شما یه فایل Excel بسیار هیجان انگیز دارید ! فایلی که وقتی بهش نگاه میکنید از روی مسیر ردیف های رنگ شده چیدمان تقریبی و تقدم و تاخر ورود و خروج لوله ها به پایپ رک رو به وضوح به شما نشون میده ، حالا کافیه بر اساس این راهنمای بسیار خوب و با اندکی دقت و رعایت اصول چیدمان پایپ ر
ای خارج از محوطه داخل پایپ رک قرار بدیم تا تغییر در ارتفاع دستک ها که ناشی از شیب لوله هستش کمترین تاثیر رو بر روی تیرهای افقی فرعی داخل پایپ رک بذاره. لوله های سایز بالا نزدیک به ستون ها و هر چقدر سایز کوچکتر میشه به سمت داخل پایپ رک جانمایی میشن. در برآورد فاصله مجاز لوله ها باید ابعاد بزرگترین فلنج شیرآلات و اوریفیس فلنج ها و عایق اونها رو در نظر بگیریم نه فقط ابعاد لوله به لوله رو. حواسمون به مسائل آنالیز تنش (که هنوز در این مرحله توسط مهندس آنالیز تنش انجام نشده) باشه و بر اساس تجربه محل های مناسب برای لوپ لوله ها در نظر بگیریم. برای عبور لوله ها از روی یکدیگر میتونیم زانوها رو بچرخونیم و بصورت رول شده با زوایایی مثل 30 یا 45 درجه جوش بدیم ....... و بسیاری بسیاری بسیاری جزئیات دیگه که یه طراح پایپینگ در هنگام طراحی باید همه اونها رو بطور همزمان در ذهن خودش داشته باشه و بهشون توجه کنه ....... حالا برای پایان دادن به این بخش که دیگه خیلی مفصل شد و سرتون رو درد آورد یه سورپرایز براتون دارم. یکی از چشمه ها و تکنیک های طراحی پایپ رک که خودم سال 1379 که تو مهندسین مشاور سازه و در پروژه آروماتیک چهارم کار میکردم از یه مهندس با تجربه کره ای که اون موقع حدود 65 سال سن داشت (Mr.KOH) یاد گرفتم ! ....... اصلاً وقتی میخاین شروع کنید به چیدن لوله ها روی پایپ رک از کجا باید شروع کنید که همش به تداخل لوله ها برخورد نکنید و کارتون چند باره کاری نشه؟ خب ما همه مراحل طراحی تک خطی پایپینگ رو بصورت دستی یا با نرم افزار اتوکد انجام میدیم. شاید هیچکس به فکرش نرسه که نرم افزار اطلاعاتی Excel در کنار Line List پروژه میتونه در این مرحله چه کمک شایانی به ما بکنه .... چطوری؟ الان میگم
اول لاین لیست پروژه رو در نرم افزار Excel باز کرده و بر اساس سایز مرتب سازی میکنیم. بعدش ستون های جدیدی رو به فایل اکسل اضافه میکنیم که شماره این ستون ها در واقع شماره دهانه های پایپ رک ما هستن. حالا یه فایلی داریم که ردیف های اون شماره خطوط مرتب شده بر اساس سایز و ستون های اون شماره دهانه های پایپ رک هستن. حالا نقشه P&ID و نقشه Plot Plan رو میذاریم جلومون و نگاه میکنیم هر لوله از کجا شروع میشه و به کجا ختم میشه و از چه مسیر تقریبی باید بگذره. به این ترتیب برامون تقریبا روشن میشه که هر لوله از کدوم دهانه پایپ رک وارد و از کدوم دهانه خارج میشه. حالا بر اساس شماره ستون های دهانه پایپ رک که قبلا در فایل Excel جاگذاری کردیم ، شروع میکنیم ردیف مقابل شماره خط مربوطه رو از دهانه ورودی تا دهانه خروجی رنگ میکنیم. این کارو برای تک تک خط ها انجام میدیم ..... حالا شما یه فایل Excel بسیار هیجان انگیز دارید ! فایلی که وقتی بهش نگاه میکنید از روی مسیر ردیف های رنگ شده چیدمان تقریبی و تقدم و تاخر ورود و خروج لوله ها به پایپ رک رو به وضوح به شما نشون میده ، حالا کافیه بر اساس این راهنمای بسیار خوب و با اندکی دقت و رعایت اصول چیدمان پایپ ر
ک ، همین مسیر ها رو به نقشه اتوکد منتقل کنید و در کمال مسرت خواهید دید که نقشه تک خطی چیدمان پایپ رک شما خیلی راحت و در سریع ترین زمان و با کمترین اشتباه تهیه میشه ...... برای اینکه بهتر موضوع رو متوجه بشید دو تا عکس از مراحل این تکنیک از فایل Excel و فایل اتوکد تهیه کردم که در زیر براتون میذارم ببینید ..... این تنها یکی از صدها تکنیک و شگردی هست که یه مهندس پایپینگ حرفه ای باید بهش آشنا باشه و ازش استفاده کنه ...... در یک کلام و ختم این بخش باید بگم یه مهندس پایپینگ باید مثل مادری که فرزند به دنیا نیومده خودش رو با تمام جزییات در ذهن خودس مجسم و لمس و احساس میکنه ، یه مهندس پایپینگ باید وقتی چشمان خودش رو میبنده نمای سه بعدی واحد خودش رو با تمام جزئیات و حتی برخوردهای احتمالی پیش از مدل شدن سه بعدی در PDMS تصور و تجسم کنه و حتی ایزومتریک لوله ها رو در ذهن خودش ببینه ......