👈 زبان فارسی در عراق، از صفویه تا صدام


⬅️بخش یک

حمدی ملک: من در #بغداد به دنیا آمدم. در خانواده‌ای که متهم به داشتن اصولی #ایرانی می‌شد و در دوره‌ای که دلارهای نفتی #عراق به کمک جنون قدرتِ #صدام حسین آمده بود تا او را دچار توهم کند.

صدام همچون دیگر دیکتاتورهای جهان به این باور رسیده بود که می‌تواند به وسیله زر و زور روابط بین انسان‌ها و ملت‌های مختلف را بر اساس ذائقه خود تنظیم کند.

حضور پررنگ زبان و فرهنگ #فارسی در عراق، صدام را تا حد جنون خشمگین می‌کرد. از این جهت به صرافت کاری افتاد تا به زعم خودش یک بار برای همیشه خاک عراق را از حضور هر گونه ایرانیِ مجوس یا آتش‌پرست – آنگونه که می‌نامیدشان – پاک کند.

صد‌ها هزار انسان بی‌گناه پس از مصادره اموالشان، بی‌پناه و سرگردان بدون در اختیار داشتن کوچکترین امکاناتی در #مرز_ایران و عراق رها شدند تا به سوی سرنوشتی نامعلوم قدم بگذارند.

من آن زمان تنها دو سال داشتم. بسیاری از این خانواده‌ها از جمله خانواده من حتی یک کلمه فارسی نمی‌دانستند، اما کینه صدام آنها را قربانی این جنایت کرد.

دستگاه‌های امنیتی مخوف صدام سال‌ها در گوشه و کنار عراق جستجو کردند تا هر آن که را از اصل ایرانی می‌یافتند یا به جوخه‌های اعدام بسپارند یا در مرزهای #ایران به دستان سرنوشت.

بدین گونه صدام توانست به خیال خویش زبان و فرهنگ فارسی را در عراق ریشه‌کن کند. آنان که این زبان را می‌دانستند اما از دست ماموران صدام در امان مانده بودند نیز جرات دم برآوردن به این زبان را نداشتند تا مبادا خانه و کاشانه خویش بر باد داده، سرگردان بیابان‌ها شوند.

ظاهرا هیچ اثری از #زبان_فارسی یا #فرهنگ_ایرانی در عراق نماند و صدام غره از این پیروزی عظیم بر مردم عراق منت می‌گذاشت که آنها را از شر ستون پنجم ایران، دشمن قسم‌خورده عراق، رهانیده است.

سال‌ها گذشت و عاقبت صدام، فرمانده القادسیه، سر از گودالی درآورد و هزاران عراقی تبعید شده به ایران، از جمله من، به وطن خود بازگشتند. اما با یک فرق اساسی. این بار فارسی را به روانی و حتی گاهی همچون #زبان_مادری می‌دانستند.☺

بسیاری از سیاستمداران امروزی در عراق از آن جهت فارسی می‌دانند چون که از بی‌رحمی‌های صدام به ایران پناه برده بودند.

امروزه بسیاری از مردمان #نجف، #کربلا و #کاظمین که جد در جد فارسی می‌دانستند ولی از ترس صدام به آن سخن نمی‌گفتند با زائران ایرانی در عراق بر سر قیمت کالا چانه می‌زنند و گاهی خوش و بش و گاهی مشاجره می‌کنند.

زبان فارسی از دیر باز حضوری محسوس در عراق داشته است. در دوره‌های مختلف تاریخی می‌توان رد پای زبان فارسی را در سرزمینی که امروزه عراق خوانده می‌شود یافت.

برای مثال در دوره #صفوی و با رسمی شدن مذهب #شیعه در ایران و گسترش این مذهب در میان ایرانیان کاروان‌های زائران ایرانی برای زیارت اماکن مقدس شیعیان به عراق که در آن زمان ایالتی وابسته به امپراتوری #عثمانی بود سرازیر شدند.

بسیاری از #زائران_ایرانی که به زیارت امامان شیعه در عراق می‌رفتند در همان دیار سکنی می‌گزیدند و دیگر به ایران باز نمی‌گشتند. وجود مکان‌های مقدس که بسیار مورد علاقه ایرانیان شیعه‌مذهب بود و همچنین بازار همیشه گرم این شهر‌ها که رونقشان را از رفت و آمد زائران می‌گرفتند بهترین انگیزه برای این گروه از مردم بود تا این شهر‌ها را برای زندگی انتخاب کنند. اینگونه بود که این خانواده‌های ایرانی‌زبان فرهنگ فارسی را با خود به عراق به خصوص شهرهای نجف، کربلا و کاظمین بردند.

در دوره کشمکش‌ها و جنگ‌های میان دو دولت عثمانی و صفوی شهرهای مقدس در عراق و حتی بغداد برای مدتی به دست #صفویان افتاد تا حضور زبان فارسی بیش از پیش در عراق ملموس شود.

از سوی دیگر با فروپاشی حکومت #صفویه در قرن هجدهم میلادی بسیاری از علمای شیعه از #اصفهان به کربلا و سپس نجف مهاجرت کردند. رونق گرفتن #حوزه_علمیه_نجف و سرازیر شدن طلاب ایرانی به عراق باعث شد که حضور زبان فارسی باز هم پررنگ‌تر شود.

این طلاب علوم دینی که بسیاری از آنها به درجات بالا در حوزه نجف رسیدند بسیار مورد احترام مردم بودند. حضور این طلاب ایرانی با ثقل بالا و تاثیر زیاد بر جامعه عراق تا به امروز نیز ادامه دارد به طوری که آیت‌الله علی #سیستانی که متولد #مشهد است هم اکنون به عنوان "مرجع اعلی" در عراق شناخته می‌شود.

به دلیل در اقلیت بودن فارسی‌زبانان در این شهر‌ها و همچنین به دلیل مقدس بودن زبان عربی به عنوان زبان قرآن و اهمیت این زبان در تحصیلات حوزوی، فارسی هیچ گاه به زبان اول این مناطق تبدیل نشد ولی حضور واژگان و اصطلاحات فراوان فارسی در لهجه عراقی بیانگر تاثیر چند صد ساله زبان فارسی در این مناطق است.

از تارنمای پارسی‌انجمن


💌عاشقان ایران
@LoversofIRAN

🔆توضیحات بیشتر درباره☝️این سند مهم 👇

#نقشه #پرشیا؛ از گیلوم دلیسله 1724م.
Map of Persia (Carte de Perse); 1724; Guillaume Delisle

⚡️ از ایران پایان دوره #صفویه/ ۱۱۰۲ ⚡️


■□ نگاره 2_3:
این نقشه هم مانند نقشه قبلی در کانال (نقشه جاشوا آتنز josva Ottens که حدودا ۶ سال پس از این کشیده شد و احتمالا نقشه دلیسله یکی از منابع مهم کار آن بود چون شباهت بسیار زیادی دارند)، برای آبهای جنوب ایران فقط نام #خلیج_فارس Golfe Persique را نوشته و شرق تنگه هرمز نامی ندارد که این به معنای تعمیم نام "پارس" برای دو سوی تنگه است، اگر چه استان #مکران مشخص است اما دریای جنوب به این نام نیست.
دقیقا روی نقشه در زیر #بحرین توضیح داده که این بخشی از خاک پرشیا است

■□ نگاره 4:
نام ایرانی و کهن دریای #کاسپین (نه خزر) Mare Caspiene
■ باختر دریاچه:
شمال رود ارس استان #شروان یا #شیروان Chirwan که امروز به نادرستی نام آذربایجان بر آن جعل‌ شده، کاملا مشخص است. وشهرهای:
#باکو bacou/ #آبشوران apcharon نامی پارسی از این منطقه #تات نشین است/
#شماخی chamaki/اریس Eris/ جزیره #چاچ chach؛ چاچ نام شهری است در #شاهنامه فردوسی با صنعت ساخت کمان‌های معروف؛ همان #تاشکند آسیای میانه امروز که از شکل "چاچ-کند" دگرگون شد/
رود #ارس دقیقا با نام ارسAras (نه "آراز" ادعایی جعل‌کنندگان پانترک)
کنار ارس؛ مغان Mogan
■ خاور دریاچه:
#گرگان Jorjan/ دهستان dehestan/ آستراباد astrabad/ خلیج آستراباد
در بخش #ترکمنستان امروزی هم نامهای ایرانی مشخص است و هنوز چیرگی ترکمن‌ها بر آن منطقه رخ نداده بود که نامها و آثار کهن ایران را تغییردهند!
■ جنوب دریاچه:
شهرهای مهم از #مازندران #تبرستان #گیلان که امروز همچنان بسیاری از این نامها پابرجا است
ازغرب به شرق:
خلیج گیلان golfe de Gilan/ آستارا astara/ رشت recht/ ماسوله masula/ لاهیجان Lahetzan/ آمل amol/منجیل manzil/ ساری sari/ تنکابن funkabun/ سمنانseminan/ دامغان damgan/
■ زیر خط قرمز مرز جنوب تبرستان:
#تهران با نام Tiheran (در نقشه‌های اروپایی پیش از دلیسله اثری از تهران نبود، بااینکه شهری بود با رونق بسیار درزمان صفوی؛ ملقب به #چنارستان_صفوی)
شرق تهران: #دماوند/demawend
جنوب تهران: #ری Rey
غرب تهران: #کسبین casbin که همان #قزوین و ریشه نام کاسپین است. قومی با نام کسبی در زمانی دور از قزوین امروز تا نزدیک دریاچه کاسپی گسترده بودند
جنوب تهران: شهر #قم/kome

■□ نگاره 5:
شمال رود ارس، #ارمنستان
#ایروان Erivan/دریاچه #سوان L. de Sevun/ #گنجه gandja/ #کاپان capan

■□ نگاره 6_7 _8:
مناطق و شهرهای #گرجستان Georgie
و کناره #دریای_سیاه

■□ نگاره 9:
باز هم کناره باختری کاسپین و استان شیروانChirwan که امروز ج.باکو است؛ نام مناطق ساحلی #دربند derbent/
چاچ و بسیاری نامهای دیگر غیرترکی، با ریشه فارسی

■□ نگاره 10:
بخشی از باختر ایران:
#اقلیم_کردنشین، شرق #عراق و #ترکیه امروزی قسمتی از شاهنشاهی پارسی صفوی بود؛
#کردستان Courdistan/ #دیاربکر diarbec/ دریاچه #وان Van/
ترکیه امروزی درنقشه بانام #آناتولی Anatolieاست، مرز شرقی‌اش کوچکتر از امروز بود و بخشی از ایران آن روز


📍 پی‌نوشت 1:
لازم است به سهم خود و همه ایرانیانی که از این نقشه‌ها بهره می‌برند؛ سپاسگزاری کنم از آن جغرافی‌دانان و نقشه‌کشان اروپایی که با چنان دقت، ریزبینی و ریزه‌کاری، جهان زیبای ۳_۴ سده (قرن) پیش #ایران_زمین را کشیدند و دستاوردی ارزشمند آفریدند که در بهترین موزه‌ها، کتابخانه‌های سلطنتی و دانشگاهی جهان نگهداری شد تا امروز در دسترس پژوهندگان باشد و با دانش و سند بتوان از داشته‌های #جهان_پارسی دفاع کرد


📍 پی‌نوشت 2:
این نقشه‌ها که از موثقترین و محکمترین اسناد جهان هستند و از سوی دولتها و مراکز رسمی اروپا نگهداری شدند، روشن می‌کند که در سرزمین اهورایی ما ایران با آگاهی و بینشی که شاهان به کمک مشاوران دانشمند، نخبه و جهان‌شناس ایرانی داشتند، خود را بدون‌‌شک در کنار #شاه_ایران بودن، #شاه_پارس هم می‌دانستند؛ از این‌رو در ارتباط با نمایندگان اروپا، آسیا، آفریقا، این قلمروی بزرگ را با نام پارس/فارس می‌شناختند و درک یکسانی از این دو مفهوم هویتی داشتند.
فارس/پارس نامی بود که شاهان ایرانی (جدای از زبان خانگی و محلی‌شان که میراث نواحی مختلف ایران بود) آن را در جایگاه اهرم و #نماد_تمدنی استفاده می‌کردند و نه یک نام کوچک و محدود قومی که امروز دشمنان ایران سعی در جا انداختن این معنی کوچک قومی، به جای آن مفهوم وسیع #تمدنی دارند.
این واقعیت تاریخی، لزوم پاسداری و دفاع شفاف و دقیق از نام #پارس و هویت #پارسی/ #فارسی را باید بیش از پیش روشن کند. پارس را نامی برای #همه_ملت از هر تیره و طایفه بدانیم که در ساختن این نماد بزرگ و پرافتخار تمدنی نقش داشته‌اند

یا حق ...


⛔️کمپین تحریم پانترکیسم
⛔️ @ban_Turkey