​​#koreya_kundaliklaridan
14-son

Boshimdan o'tganiga hali bir yil bo'lmagan bir voqeani aytib bermoqchiman.

2022-yil oktyabr oylar edi. Facebookda oson ishlar qidirib yurgan edim. Qarasam, bir postda: "Qiyin ish emas, uyda turib pul topsa bo’ladi, menga xabar qoldiring" - deyilgan ekan. O’sha zahoti yozdim. Messenger orqali koreys nomerini oldim. Kakaotalkda ozgina yozishib, whatsapp unga qulayroq ekanligini aytdi. Whatsappda o’zimni tanishtirdim, u esa o’zini biznessman deb tanishtirdi. Lekin video/audio qo’ng’iroqdan o’zini olib qochardi. Koreadagi bizneslariga koreyslar investetsiya kirtishini, hattoki politsiya ham investetsiya kirtishini yozdi. Qandaydir ishonganday bo’ldim. Lekin ko’ngil hotirjam emasdi. U ham buni sezib ishchilarining rasmini tashadi. Keyin esa passportimning rasmini so’radi. ID karta nomerimni so’rasa bermayman deb turgandim va shu bilan ishni tushuntirdi. Nechta bank kartam borligini, transfer limitlari haqida so’radi. Va uni aytishi bo’yicha, uning biznesi uchun investetsiya pullari mening kartamga tusharkan. Men esa u pullarni remmitance programmalar ( GME, Hanpass, Sentbe va hokazo) orqali boshqa davlatga (Fillipin) chiqarishim kerak edi. Passportimdan boshqa shaxsiy malumotlarimni bermadim-ku degancha ish boshladim.

Kuniga 1 mln wondan oshiqroq pullarni o’zimning nomimdan Fillipinga chiqarishni boshladim. 1 oy shu tarzda davom etdi. Har bir jo’natmaga 50,000 wondan berardi. Bir kuni uyimga Gunpo politsiyasidan xat keldi. Shundan keyin hammasi boshlandi. Xat Hana bank mening ma'lumotlarimni Gunpo politsiyasiga taqdim etilganiligi to’g’risida edi. Bu yerda nimadir shubxali edi. Men soddalik qilib fahm qila olmabman. Biznesmanga politsiyadan xat kelganligini aytganimda, shunchaki, unutishim kerakligini ta'kidladi. 1 hafta o’tar o’tmas mahallam politsiya stansiyasidan telefon xabar keldi. Mahalla okrug politsiya stansiyasiga qo’ng’iroq qilishim kerak edi. Keyin bu ishda aniq nimadir noto’g’rilgini tushunib yetdim. Okrug politsiya stansiyasiga qo’ng’iroq qilsam, men ustimdan shikoyat kelib tushgan ekan. Politsiya xodimi menga nega online savdo qilib odamlarni aldab yuribsan dep jahl bilan so’radi. Hali ham hech narsani tushunib yetmagan men qanaqa online savdo, hech kimni aldamaganligim to’g’risida jonsarak bo’lib bilan tushuntirdim. Shundan so’ng, menga qanday hujjatlar yig’ib kelishim kerakligini tushuntirdi. O’sha kuni uyda uyqu yo’q, ishtaxa yo’q, tinchgina arzon bo’lsa ham xavfsiz ishlarda ishlsam bo’maydimi, bu yog’iga qamalib ketamanmi degan hayollar 1 daqiqa ham tinim bermasdi. Olgan stresslarim topgan pullarimdan o’tib tushgandi.

Tushinishim bo'yicha, u facebookda soxta telefon reklamalar qo’yib borarkan. To’lovlarni shak-shubxasiz, meni hisobimga tushurisharkan. Men esa biznes uchun tushgan investetsiya pullari dep chet elga chiqarib boravergan ekanman.

Hujjatlarni politsiya stansiyasiga olib borib, biznesman menga yolg’on gapirganligini va men bunga ishonganligimni yozishmalarimiz orqali isbotlab berdim. Koreys tilini yaxshi bilganim uchun tarjimon yordamisiz tergov ham silliq o’tdi. Natijada men jabrlanuvchilar qatorida qoldim. Shu shu politsiyadan menga qayta aloqaga chiqishmadi. Biznesman va uning hamtovoqlari shaxslari esa yopiq holda qolaverdi. Ustiga ustak, biznesman koreya ichida emas ekan. Hali ham bu ishini qilyaptimi yo’qmi , ochig’i bilmayman. Bu ishdan keyin u bilan aloqalarni batamom uzdim.

Bu voqeani aytishdan maqsadim, qolgan o’zbek aka, uka, opa-singillarimiz shundaylar dastidan jabr ko’rib qolmasin dedim.

Instagram | Telegram | YouTube | Facebook

​​#koreya_kundaliklaridan
15-son

Hozirgi gaplarim uchun ko’pchilik meni yomon ko’rar, lekin atrofimda bo’layotgan voqealarni aytmoqchiman. Tan olaman Koreyaga o’qish uchun kelganim yo’q, ilm odami ham emasman. Maqsadim ishlab, pul topib, nimadirlarga erishish. Boshida kelguncha vaziyatni yaxshi tushinmaganim uchun topik 3 daraja bilan bakalavrga topshirgandim. O’qishni boshladim. Bilasiz, bakalavrda darslar haftada har kuni bo’ladi. Ikki semestr ham o’qishga borib-kelib, ham ishlab vaqtni o’tkazdim. Shu orada topgan pulimga ham kontrakt to’ladim, ham shoxona bo’lmasa ham yashashimga ishlatdim, ham yig’gan pulimni singlimning supper kontraktiga berdim. Meni bilganlar ko’p ishlashimga qoyil qolardi. Lekin bu men reja qilgandan kam edi va ko’p o’qish kunlari bo’lganiga dam olish imkoni yo’q edi.

Bir kuni menga o’xshab yurgan bir tanishim “Koreyada kollejga o’qishimizni ko’chirsak bo’lar ekan, u yerda o’qish faqat bir kun. Unda ham o’tirib, o’tirib ketsa bo’lar ekan” - deb qoldi.

Men ham shunday qildim. Rostdan kollejda haftada bir kun borib, yana bir kun online darslarni ko’rib qo’ysam bo’ldi. Hozir xohlaganimdek ko’p ishlash imkoni bor, ammo menga o’xshab kollejga o’qishini ko’chirgan o’zbeklar ham kam emas ekan. Aytmoqchi bo’lganim aynan ular haqida.
Koreyada ko’pchilikdan “Ba’zi universitetlarda O’zbeklarni ajratishadi, past nazar bilan qarashadi, baholarni yaxshi qo’yib berishmaydi” - deb ko’p eshitar edim. Men o’qigan universitetda unaqa muhit yo’q edi, shunga o’zim guvohi bo’lmaganman. Ammo kollejga borib, bunday munosabatning asosiy sababchisi o’zimiz ekanligimizni tushindim. Nimaga deysizmi? Unda eshitiing!
Bir sinfda 14 nafar o’zbekmiz, sinf ichida hulqi eng iflos (bu so’z uchun o’quvchidan uzr so’raymiz) bo’lgani, darsda bemalol telefonda Live qilib o’tira oladigani, dars vaqti sherigini baland ovozda baqirib chaqira oladigani, dars boshidan ohirigacha uxlay oladigani, kontraktni eng kech to’lab, maqtana oladigani ham shaxsan biz o’zbeklarmiz. Va eng qizig’i bu sheriklarimga g’urur bag’ishlashi. Dars vaqti professor ma’ruza qilsa, biznikilarning hammasi o’zining ishi bilan band. Vietnam va mangollardan ajralib turish maqsadida balandroq shovqin chiqarishga harakat qilishadi. Ularning nazdida bu kuchlilik belgisi go’yo. Professorlar bizning o’zimizni tutishimiz, hulqimizni ko’rib bizga qaragisi ham kelmaydi. Mana endi tushundim koreyslar “Qayerdansan?” - deb bergan savoliga “O’zbekistondanman” - deb aytsam qayerdaligini ham bilishmasligini. O’ylab ko’ring, bunday holatda o’sha Davlat qayerda joylashganligiga, qanday Davlat ekanligiga kimdir qiziqarmidi? Albatta yo’q! Kollejimizda kontraktlarni bo’lib to’lash imkoniyati bor, lekin shuni ham o’z vaqtida to’lamaydiganlar juda ko’p. Pul tomonlama qiynalayotgandur deysizmi? Balki shundaylar ham bordir lekin men bilganlar instagram storylariga qimmat moshinalarini 24 soat qo’yib, kollejga moshinada keladigan “boyvachcha” vatandoshlarim. O’tgan semestr 12 nafar o’zbek kontrakt to’lamagani uchun haydaldi. Haydalgandan keyin kontrakt to’layman deb yuribdi, qo’lidagi pul 2 yillik kontrakt to’lash uchun yetadi, lekin nega vaqtida to’lamaganiga hayronsan kishi. “O’zi ham o’qimaydigan, shunaqalardan biri. Nega aqllilik qiladi” - deyotgandirsiz. Men ilmli bo’lmasam ham, tarbiyam yaxshi. Chetga keldim deb, o’zimni “tashlab” yubormaganman.

Bilasiz, o’zbeklar ko’p bo’lgan universitetlarning Xalqaro bo’limida talabalar bilan ishlovchi o’zbek xodim ham bo’ladi. Aynan o’sha odamni 90% o’zbeklar odam o’rnida ko’rishmaydi, keyin ular esa o’zbek talabalar bilan ishlay olmagani uchun stress olib chiqib ketadi. Shu sababli ishchilar o’zgaraveradi.
Xullas, aytaman desam gap judayam ko’p. Bu yozganlarim bilan nima demoqchiman: ba’zi koreyslar bizni mensimay muomala qilishayotgani bizning aybimiz bilan bo’layotganini, yomon hulqimiz butun o’zbek millatini yomon deb ko’rsatib qo’yishidan ehtiyot bo’lishimiz kerak ekanligini aytmoqchiman. Chet davlatdasiz degani xohlagancha o’zini tutish mumkin degani emas.