Казахстанский банковский сектор в очередной раз доказал устойчивость к внешним шокам ввиду консервативной бизнес-модели казахстанских банков и их низкой вовлеченности в рисковые финансовые инструменты.
В 2023 году отечественный банковский сектор сохранял стабильность, вкладчики пользовались преимуществами высокой доходности по вкладам, и розничный депозитный рынок превысил 20 трлн тенге.
Драйвером роста розничной депозитной базы остаются вклады в тенге. Их рост, сохраняющийся несмотря на наличие валютных рисков, обусловлен не только высокой доходностью по тенговым активам, но и повышением доверия казахстанцев к национальной валюте.
В начале 2016 года, когда население испытывало кризис доверия к тенге после девальваций 2014-2015 годов, доля розничных тенговых депозитов составляла 21%. Благодаря совместным усилиям Национального Банка РК и КФГД, за последующие годы удалось стабилизировать курс валют и обеспечить привлекательность депозитных продуктов в тенге за счет повышения их доходности, перекрывающей валютные риски.
К примеру, за 2022 год курс тенге снизился на 7%, а по итогам 2023 года, несмотря на колебания, укрепился на 2%. При этом средняя доходность по депозитам в тенге в 2022-2023 годах варьировалась в пределах 14%, что в разы превышает доходность, зафиксированную гражданами от валютной переоценки за рассматриваемый период. На сегодняшний день депозиты в тенге являются самым востребованным финансовым инструментом среди населения: их прирост в 2023 году составил 33,7% – максимальное значение с 2016 года, а доля депозитов в тенге в розничном портфеле на конец года достигла 73%.
Доля валютных депозитов населения в 2023 году снизилась, и долларизация розничного депозитного портфеля достигла комфортного уровня – 26,8%.
Наиболее высокий прирост в 2023 году наблюдался по сберегательным вкладам, что свидетельствует о постепенном формировании культуры сбережения и повышении уровня финансовой грамотности населения.
В 2023 году отечественный банковский сектор сохранял стабильность, вкладчики пользовались преимуществами высокой доходности по вкладам, и розничный депозитный рынок превысил 20 трлн тенге.
Драйвером роста розничной депозитной базы остаются вклады в тенге. Их рост, сохраняющийся несмотря на наличие валютных рисков, обусловлен не только высокой доходностью по тенговым активам, но и повышением доверия казахстанцев к национальной валюте.
В начале 2016 года, когда население испытывало кризис доверия к тенге после девальваций 2014-2015 годов, доля розничных тенговых депозитов составляла 21%. Благодаря совместным усилиям Национального Банка РК и КФГД, за последующие годы удалось стабилизировать курс валют и обеспечить привлекательность депозитных продуктов в тенге за счет повышения их доходности, перекрывающей валютные риски.
К примеру, за 2022 год курс тенге снизился на 7%, а по итогам 2023 года, несмотря на колебания, укрепился на 2%. При этом средняя доходность по депозитам в тенге в 2022-2023 годах варьировалась в пределах 14%, что в разы превышает доходность, зафиксированную гражданами от валютной переоценки за рассматриваемый период. На сегодняшний день депозиты в тенге являются самым востребованным финансовым инструментом среди населения: их прирост в 2023 году составил 33,7% – максимальное значение с 2016 года, а доля депозитов в тенге в розничном портфеле на конец года достигла 73%.
Доля валютных депозитов населения в 2023 году снизилась, и долларизация розничного депозитного портфеля достигла комфортного уровня – 26,8%.
Наиболее высокий прирост в 2023 году наблюдался по сберегательным вкладам, что свидетельствует о постепенном формировании культуры сбережения и повышении уровня финансовой грамотности населения.
Өтем төлеу ҚДКБҚ таңдаған агент банк арқылы жүзеге асырылады.
Агент банк – бұл депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесінің қатысушысы болып табылатын және ҚДКБҚ атынан және есебінен кепілді өтемді төлеу бойынша рәсімдерді жүзеге асыратын банк.
ҚДКБҚ сақтандыру жағдайының туындағанына-туындамағанына қарамастан, алғашқы кезеңде үміткер банктердің – әлеуетті агент банктердің арнайы тізбесін бекіту шарасын өткізеді.
Айталық, ҚДКБҚ кепілді өтемді төлеуді жүзеге асыру үшін жылына екі рет (1 шілдеге және 1 қаңтарға дейін) агент банктердің алдын ала тізбесін бекітеді.
Бұл ретте банк агент банктердің алдын ала тізбесіне енуі үшін өзінің сенімді қаржы институты екендігін сипаттайтын белгілі бір сапалық және сандық талаптарға сай болуы тиіс.
Мысалы:
• рейтингтік агенттіктердің халықаралық бағасы бойынша ұзақ мерзімді кредиттік рейтингтің лайықты деңгейінің болуы;
• реттеуші орган белгілеген пруденциялдық нормативтер мен минималды резервтік талаптарды орындауы;
• банкте теріс операциялық ақша легінің және т.б. болмауы.
Екінші кезең – сақтандыру жағдайының туындауы. ҚДКБҚ алдын ала бекітілген тізбеден агент банкті таңдайды және оның ағымдағы қаржылық жағдайы туралы жаңартылған ақпараттарды ескереді.
Бұл ретте ҚДКБҚ банктің ел аумағында тармақталған филиалдық желісінің (бөлімшелер/орынжайлар), одан қала берді лицензиясынан айырылған банктің барынша көп салымшысына өтем төлеу үшін өткізу қабілетінің жеткілікті болуы секілді өлшемшарттарға ерекше назар аударады.
Лицензиясынан айырылған банктің салымшылары айтарлықтай көп болған жағдайда, ҚДКБҚ салымшыларға кепілдік берілген қаражаттарын қайтаруды шұғыл және тиімді түрде жүзеге асыру мақсатында үміткер банктердің арасынан бір емес, бірнеше агент банкті таңдауға құқылы.
Нақты таратылатын банктің салымшыларына кепілді өтем төлейтін агент банк таңдалған соң, ол туралы ақпарат халыққа ҚДКБҚ кепілді өтемді төлеудің басталу күнін жариялау барысында жеткізіледі.
Агент банк – бұл депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесінің қатысушысы болып табылатын және ҚДКБҚ атынан және есебінен кепілді өтемді төлеу бойынша рәсімдерді жүзеге асыратын банк.
ҚДКБҚ сақтандыру жағдайының туындағанына-туындамағанына қарамастан, алғашқы кезеңде үміткер банктердің – әлеуетті агент банктердің арнайы тізбесін бекіту шарасын өткізеді.
Айталық, ҚДКБҚ кепілді өтемді төлеуді жүзеге асыру үшін жылына екі рет (1 шілдеге және 1 қаңтарға дейін) агент банктердің алдын ала тізбесін бекітеді.
Бұл ретте банк агент банктердің алдын ала тізбесіне енуі үшін өзінің сенімді қаржы институты екендігін сипаттайтын белгілі бір сапалық және сандық талаптарға сай болуы тиіс.
Мысалы:
• рейтингтік агенттіктердің халықаралық бағасы бойынша ұзақ мерзімді кредиттік рейтингтің лайықты деңгейінің болуы;
• реттеуші орган белгілеген пруденциялдық нормативтер мен минималды резервтік талаптарды орындауы;
• банкте теріс операциялық ақша легінің және т.б. болмауы.
Екінші кезең – сақтандыру жағдайының туындауы. ҚДКБҚ алдын ала бекітілген тізбеден агент банкті таңдайды және оның ағымдағы қаржылық жағдайы туралы жаңартылған ақпараттарды ескереді.
Бұл ретте ҚДКБҚ банктің ел аумағында тармақталған филиалдық желісінің (бөлімшелер/орынжайлар), одан қала берді лицензиясынан айырылған банктің барынша көп салымшысына өтем төлеу үшін өткізу қабілетінің жеткілікті болуы секілді өлшемшарттарға ерекше назар аударады.
Лицензиясынан айырылған банктің салымшылары айтарлықтай көп болған жағдайда, ҚДКБҚ салымшыларға кепілдік берілген қаражаттарын қайтаруды шұғыл және тиімді түрде жүзеге асыру мақсатында үміткер банктердің арасынан бір емес, бірнеше агент банкті таңдауға құқылы.
Нақты таратылатын банктің салымшыларына кепілді өтем төлейтін агент банк таңдалған соң, ол туралы ақпарат халыққа ҚДКБҚ кепілді өтемді төлеудің басталу күнін жариялау барысында жеткізіледі.
Выплата возмещения осуществляется КФГД через выбранный им банк-агент.
Банк-агент – это банк, выполняющий процедуры по выплате гарантийного возмещения от имени и за счет средств КФГД.
Первым этапом КФГД, независимо от наступления страхового случая, проводит мероприятия по утверждению специального перечня банков-претендентов – потенциальных банков-агентов. Так, дважды в год (до 1 июля и 1 января), КФГД утверждает предварительный перечень банков-агентов.
При этом банк должен соответствовать определенным требованиям.
Например:
• наличие достаточного уровня долгосрочного кредитного рейтинга, по международной оценке, рейтинговых агентств;
• выполнение банком пруденциальных нормативов и минимальных резервных требований, установленных регуляторным органом;
• отсутствие у банка отрицательного операционного денежного потока и др.
Согласно законодательству, в процедуре утверждения предварительного перечня банков-агентов принимают участие все банки-участники СГД (без исключения).
Второй этап – наступление страхового случая. КФГД выбирает банк-агент из уже утвержденного перечня с учетом обновленной информации о его текущем финансовом состоянии, чтобы обеспечить своевременную и непрерывную выплату гарантируемых средств.
При этом здесь особое внимание КФГД уделяет таким критериям, как наличие у банка разветвленной филиальной сети (отделений/помещений) в регионах Казахстана, достаточность пропускной способности для осуществления выплат большому количеству депозиторов банка, лишенного лицензии.
При наличии у банка, лишенного лицензии, значительного количества депозиторов, КФГД в целях оперативного и эффективного осуществления возврата гарантируемых средств вкладчикам вправе выбрать любое количество банков-агентов из числа банков-претендентов.
Информация о выбранном банке-агенте обязательно доводится до сведения населения при объявлении КФГД даты начала выплаты возмещения.
Банк-агент – это банк, выполняющий процедуры по выплате гарантийного возмещения от имени и за счет средств КФГД.
Первым этапом КФГД, независимо от наступления страхового случая, проводит мероприятия по утверждению специального перечня банков-претендентов – потенциальных банков-агентов. Так, дважды в год (до 1 июля и 1 января), КФГД утверждает предварительный перечень банков-агентов.
При этом банк должен соответствовать определенным требованиям.
Например:
• наличие достаточного уровня долгосрочного кредитного рейтинга, по международной оценке, рейтинговых агентств;
• выполнение банком пруденциальных нормативов и минимальных резервных требований, установленных регуляторным органом;
• отсутствие у банка отрицательного операционного денежного потока и др.
Согласно законодательству, в процедуре утверждения предварительного перечня банков-агентов принимают участие все банки-участники СГД (без исключения).
Второй этап – наступление страхового случая. КФГД выбирает банк-агент из уже утвержденного перечня с учетом обновленной информации о его текущем финансовом состоянии, чтобы обеспечить своевременную и непрерывную выплату гарантируемых средств.
При этом здесь особое внимание КФГД уделяет таким критериям, как наличие у банка разветвленной филиальной сети (отделений/помещений) в регионах Казахстана, достаточность пропускной способности для осуществления выплат большому количеству депозиторов банка, лишенного лицензии.
При наличии у банка, лишенного лицензии, значительного количества депозиторов, КФГД в целях оперативного и эффективного осуществления возврата гарантируемых средств вкладчикам вправе выбрать любое количество банков-агентов из числа банков-претендентов.
Информация о выбранном банке-агенте обязательно доводится до сведения населения при объявлении КФГД даты начала выплаты возмещения.
Мерзімсіз салымдар – қазақстандықтар арасында ең танымал қаржы құралына айналды. Өйткені өте икемді және үстінен ақша салу немесе мерзімінен бұрын ақша алу бойынша шектеулер жоқ.
2024 жылдың 1 наурызына қарай саны жағынан ең жоғары өсім дәл осы мерзімсіз салымдарда тіркелді – 20% (өткен жылдың 01 наурызымен салыстырғанда).
Танымалдығы жағынан екінші орында жинақ салымдар келеді.
Олар бойынша ең тартымды сыйақы мөлшерлемесі және ең жоғары кепілдік мөлшері белгіленген – мұндай салымдардың саны бір жыл ішінде 14%-ға өсті.
ҚДКБҚ көзқарасы бойынша жинақ салымдардың танымалдығы – халықтың қаржылық сауаттылығының артуының және ақшалай қор жинау мәдениетінің қалыптасып жатқандығының айқын белгісі.
Салымшылар салымдардың түрі мен сипаттарын жақсы ажырататын болды және ақша жинауды жоспарлауға және депозит таңдауға жауапкершілікпен, байыптылықпен қарай бастаған.
Атап өту керек, валюта бөлінісінде қазақстандықтар теңгелік салымдарды жиі ашатын болды: айталық, 2024 жылдың 01 наурызына қарай мерзімсіз салымдардың 83%-ы және жинақ салымдардың 99%-ы ұлттық валютада ашылған.
Теңгелік салымдар табыстылығының жоғары болғандығы арқасында танымал болып жатыр.
Олардың табыстылығы соңғы уақытта инфляция деңгейін де, ұлттық валюта бағамы құбылған жағдайда орын алатын валюталық тәуекелдерді де айтарлықтай басып озуда.
Одан басқа, теңгелік депозиттердің өсімі – қазақстандықтардың ұлттық валютаға деген сенімінің артуының нәтижесі деуге болады.
Ал сенімнің артуына Ұлттық Банк пен ҚДКБҚ-ның теңгелік активтердің тартымдылығын арттыру бойынша қабылдаған шараларының арқасында қол жеткізілуде.
2024 жылдың 1 наурызына қарай саны жағынан ең жоғары өсім дәл осы мерзімсіз салымдарда тіркелді – 20% (өткен жылдың 01 наурызымен салыстырғанда).
Танымалдығы жағынан екінші орында жинақ салымдар келеді.
Олар бойынша ең тартымды сыйақы мөлшерлемесі және ең жоғары кепілдік мөлшері белгіленген – мұндай салымдардың саны бір жыл ішінде 14%-ға өсті.
ҚДКБҚ көзқарасы бойынша жинақ салымдардың танымалдығы – халықтың қаржылық сауаттылығының артуының және ақшалай қор жинау мәдениетінің қалыптасып жатқандығының айқын белгісі.
Салымшылар салымдардың түрі мен сипаттарын жақсы ажырататын болды және ақша жинауды жоспарлауға және депозит таңдауға жауапкершілікпен, байыптылықпен қарай бастаған.
Атап өту керек, валюта бөлінісінде қазақстандықтар теңгелік салымдарды жиі ашатын болды: айталық, 2024 жылдың 01 наурызына қарай мерзімсіз салымдардың 83%-ы және жинақ салымдардың 99%-ы ұлттық валютада ашылған.
Теңгелік салымдар табыстылығының жоғары болғандығы арқасында танымал болып жатыр.
Олардың табыстылығы соңғы уақытта инфляция деңгейін де, ұлттық валюта бағамы құбылған жағдайда орын алатын валюталық тәуекелдерді де айтарлықтай басып озуда.
Одан басқа, теңгелік депозиттердің өсімі – қазақстандықтардың ұлттық валютаға деген сенімінің артуының нәтижесі деуге болады.
Ал сенімнің артуына Ұлттық Банк пен ҚДКБҚ-ның теңгелік активтердің тартымдылығын арттыру бойынша қабылдаған шараларының арқасында қол жеткізілуде.
Самыми востребованными среди казахстанцев являются несрочные вклады, ввиду их гибкости и отсутствия ограничений по пополнению и досрочному изъятию средств.
На 1 марта 2024 года среди всех видов депозитов именно по несрочным зафиксирован наибольший прирост количества вкладов – на 20% (по сравнению с 01 марта предыдущего года).
Следующими по популярности являются сберегательные вклады, по которым установлены наиболее привлекательные ставки вознаграждения и самый высокий размер гарантии – количество таких вкладов за год увеличилось на 14%.
По мнению КФГД, популярность сберегательных вкладов является признаком повышения уровня финансовой грамотности населения и формирования культуры сбережения.
Вкладчики стали лучше разбираться в условиях различных видов депозитов и стали более осознанно и взвешенно подходить к планированию своих сбережений и выбору депозитов.
Следует отметить, что в разрезе валют казахстанцы чаще всего открывают именно тенговые вклады: так, на 01 марта 2024 года 83% несрочных вкладов и 99% сберегательных вкладов открыты в национальной валюте.
Популярность тенговых вкладов обеспечивается за счет высокой доходности, которая в последнее время значительно превышает уровень инфляции, а также покрывает валютные риски при колебаниях национальной валюты.
Кроме того, рост тенговых депозитов является результатом повышения доверия казахстанцев к национальной валюте благодаря мерам Национального Банка РК и КФГД по поддержанию привлекательности тенговых активов.
На 1 марта 2024 года среди всех видов депозитов именно по несрочным зафиксирован наибольший прирост количества вкладов – на 20% (по сравнению с 01 марта предыдущего года).
Следующими по популярности являются сберегательные вклады, по которым установлены наиболее привлекательные ставки вознаграждения и самый высокий размер гарантии – количество таких вкладов за год увеличилось на 14%.
По мнению КФГД, популярность сберегательных вкладов является признаком повышения уровня финансовой грамотности населения и формирования культуры сбережения.
Вкладчики стали лучше разбираться в условиях различных видов депозитов и стали более осознанно и взвешенно подходить к планированию своих сбережений и выбору депозитов.
Следует отметить, что в разрезе валют казахстанцы чаще всего открывают именно тенговые вклады: так, на 01 марта 2024 года 83% несрочных вкладов и 99% сберегательных вкладов открыты в национальной валюте.
Популярность тенговых вкладов обеспечивается за счет высокой доходности, которая в последнее время значительно превышает уровень инфляции, а также покрывает валютные риски при колебаниях национальной валюты.
Кроме того, рост тенговых депозитов является результатом повышения доверия казахстанцев к национальной валюте благодаря мерам Национального Банка РК и КФГД по поддержанию привлекательности тенговых активов.
Елімізде бөлшек саудалық депозит портфелінің негізгі бөлігі (ағымдағы шоттарды қоспағанда) мерзімсіз салымдарға тиесілі - 75%-ды құрайды. Бұл салымдардың тартымдылығы сол, олардың талаптары салымшылар үшін икемді әрі табыстылығы жоғары.
Екінші орында нарықтағы үлесі бойынша сыйақысын мемлекет субсидиялайтын салымдар орналасқан. Мұндай салымдар бойынша мемлекеттің беретін қосымша сыйлықақысы олардың табыстылығын арттыруға септігін тигізеді.
Сәйкесінше қысқа мерзім ішінде халықтың негізгі қажеттіліктері – тұрғын үй мен білім алуға қаражат жинауға мүмкіндік туады. Жалпы салымдардың ішінде мемлекет тарапынан субсидияланатын салымдардың үлесі - 14%-ға тең.
Дегенмен соңғы жылдары нарықта олардың үлесі аздап қысқарды (өткен жылдың 01 наурызында 16% болған еді).
Үшінші орында қазақстандықтардың сұранысы менқалауына қарай жинақ салымдар орналасты.
Олардың үлесі – депозиттерге кепілдік беру жүйесіне қатысушы банктердегі салымдардың жиынтық көлемінің 10%-ын құрайды. Сонымен қатар салымдардың барлық түрлері арасында ең жоғары өсім дәл осы жинақ салымдарда тіркелді – ағымдағы жылдың 01 наурызына қарай өсім 47%-ға жетті, яғни 1,5 есеге өсті деген сөз.
Салыстыра кетсек: мерзімсіз салымдардың өсімі 23%-ды, ал мемлекет субсидиялайтын салымдардың үлесі - 7%-ды құрады. Жинақ салымдар бойынша мерзімінен бұрын ақша алуға қатысты шектеулер бар екендігіне байланысты банктер дәл осы салымдар бойынша ең жоғары сыйақылар ұсынады.
Сондықтан да тұрғындар тарапынан бұл салымдарға қызығушылық жоғары. Бұдан басқа, жинақ салымдар бойынша ҚДКБҚ беретін кепілдік мөлшері басқа салымдарға қарағанда жоғары – 20 млн теңгені құрайды (ұлттық валютадағы өзге салымдар бойынша – 10 млн теңге болса, шетел валютасындағы депозиттер бойынша – 5 млн теңге).
Қатысушы банктерде салымдардың қалған бөлігін мерзімділік талаптарына сәйкес келетін депозиттер мен талап етілмелі салымдар алады – олардың үлесі шамамен 1%-ға тең.
Екінші орында нарықтағы үлесі бойынша сыйақысын мемлекет субсидиялайтын салымдар орналасқан. Мұндай салымдар бойынша мемлекеттің беретін қосымша сыйлықақысы олардың табыстылығын арттыруға септігін тигізеді.
Сәйкесінше қысқа мерзім ішінде халықтың негізгі қажеттіліктері – тұрғын үй мен білім алуға қаражат жинауға мүмкіндік туады. Жалпы салымдардың ішінде мемлекет тарапынан субсидияланатын салымдардың үлесі - 14%-ға тең.
Дегенмен соңғы жылдары нарықта олардың үлесі аздап қысқарды (өткен жылдың 01 наурызында 16% болған еді).
Үшінші орында қазақстандықтардың сұранысы менқалауына қарай жинақ салымдар орналасты.
Олардың үлесі – депозиттерге кепілдік беру жүйесіне қатысушы банктердегі салымдардың жиынтық көлемінің 10%-ын құрайды. Сонымен қатар салымдардың барлық түрлері арасында ең жоғары өсім дәл осы жинақ салымдарда тіркелді – ағымдағы жылдың 01 наурызына қарай өсім 47%-ға жетті, яғни 1,5 есеге өсті деген сөз.
Салыстыра кетсек: мерзімсіз салымдардың өсімі 23%-ды, ал мемлекет субсидиялайтын салымдардың үлесі - 7%-ды құрады. Жинақ салымдар бойынша мерзімінен бұрын ақша алуға қатысты шектеулер бар екендігіне байланысты банктер дәл осы салымдар бойынша ең жоғары сыйақылар ұсынады.
Сондықтан да тұрғындар тарапынан бұл салымдарға қызығушылық жоғары. Бұдан басқа, жинақ салымдар бойынша ҚДКБҚ беретін кепілдік мөлшері басқа салымдарға қарағанда жоғары – 20 млн теңгені құрайды (ұлттық валютадағы өзге салымдар бойынша – 10 млн теңге болса, шетел валютасындағы депозиттер бойынша – 5 млн теңге).
Қатысушы банктерде салымдардың қалған бөлігін мерзімділік талаптарына сәйкес келетін депозиттер мен талап етілмелі салымдар алады – олардың үлесі шамамен 1%-ға тең.
Основная доля розничного депозитного портфеля (без учета текущих счетов) приходится на несрочные вклады – 75%.
Привлекательность таких вкладов для населения состоит в гибкости их условий при достаточно высокой доходности.
На втором месте по доле рынка находятся вклады, по которым вознаграждение субсидируется государством.
Дополнительная премия государства по таким вкладам позволяет значительно повысить их доходность и, соответственно, в более сжатые сроки накопить средства для финансирования основных крупных нужд населения – жилье и образование.
На вклады, субсидируемые государством, приходится 14% от всех вкладов, хотя их доля на рынке за последний год немного сократилась (с 16% на 01 марта предыдущего года).
Третье место в предпочтениях казахстанцев занимают сберегательные вклады – 10% от совокупного объема вкладов в банках-участниках системы гарантирования депозитов. Вместе с тем, именно по сберегательным вкладам наблюдается самый высокий прирост объемов среди всех видов вкладов – 47% в годовом выражении на 01 марта текущего года, то есть практически в 1,5 раза.
Для сравнения: прирост объема несрочных вкладов составил 23%, субсидируемых государством – 7%. Ввиду наличия ограничений по досрочному изъятию средств, именно по сберегательным вкладам банки предлагают наиболее высокие ставки вознаграждения, что обеспечивает повышенный интерес к ним со стороны населения.
Кроме того, размер гарантии КФГД по сберегательным вкладам выше, чем по другим видам депозитов – 20 млн тенге (по сравнению с 10 млн тенге по другим видам депозитов в национальной валюте и 5 млн тенге по депозитам в иностранной валюте).
Оставшуюся долю вкладов в банках-участниках занимают вклады, соответствующие условиям срочности, и вклады до востребования – на них приходится около 1%.
Привлекательность таких вкладов для населения состоит в гибкости их условий при достаточно высокой доходности.
На втором месте по доле рынка находятся вклады, по которым вознаграждение субсидируется государством.
Дополнительная премия государства по таким вкладам позволяет значительно повысить их доходность и, соответственно, в более сжатые сроки накопить средства для финансирования основных крупных нужд населения – жилье и образование.
На вклады, субсидируемые государством, приходится 14% от всех вкладов, хотя их доля на рынке за последний год немного сократилась (с 16% на 01 марта предыдущего года).
Третье место в предпочтениях казахстанцев занимают сберегательные вклады – 10% от совокупного объема вкладов в банках-участниках системы гарантирования депозитов. Вместе с тем, именно по сберегательным вкладам наблюдается самый высокий прирост объемов среди всех видов вкладов – 47% в годовом выражении на 01 марта текущего года, то есть практически в 1,5 раза.
Для сравнения: прирост объема несрочных вкладов составил 23%, субсидируемых государством – 7%. Ввиду наличия ограничений по досрочному изъятию средств, именно по сберегательным вкладам банки предлагают наиболее высокие ставки вознаграждения, что обеспечивает повышенный интерес к ним со стороны населения.
Кроме того, размер гарантии КФГД по сберегательным вкладам выше, чем по другим видам депозитов – 20 млн тенге (по сравнению с 10 млн тенге по другим видам депозитов в национальной валюте и 5 млн тенге по депозитам в иностранной валюте).
Оставшуюся долю вкладов в банках-участниках занимают вклады, соответствующие условиям срочности, и вклады до востребования – на них приходится около 1%.
ҚР азаматтық заңнамасы банктерді салымды немесе оның бір бөлігін салымшыларға олардың бірінші талабы бойынша беруге міндеттейді.
банк салымды мерзімінен бұрын қайтара алады. Алайда салымның түріне қарай қайтару мерзімі әртүрлі болуы мүмкін: мерзімді және мерзімсіз салым бойынша – күнтізбелік 7 күннен кеш емес, жинақ салымдар бойынша – салымшының талабы келіп түскен сәттен бастап, күнтізбелік 30 күннен ерте емес уақытта беріледі.
Салымдағы ақшаны мерзімінен бұрын мына екі әдіспен алуға болады:
• ішінара, шартты мерзімінен бұрын, азайтуға болмайтын қалдыққа дейін;
• шартты мерзімінен бұрын бұзып, салымды толығымен алу.
Жинақ салым бойынша ақшаны мерзімінен бұрын ішінара алу көзделмеген. Салымшы бұл ретте шартты бұзып, оны мерзімінен бұрын толығымен алуға ғана құқылы. Бұл ретте салымшы жинақталған сыйақысынан толығынан дерлік айырылады – ол талап етілмелі салым бойынша белгіленген мөлшерде төленеді.
Мерзімді салымдар бойынша ақшаны азайтуға болмайтын қалдыққа дейін ішінара алуға болады. Егер салымшы жинақ ақшаларын толығымен алғысы келсе, онда ол банк салымы шартын мерзімінен бұрын бұзуы қажет. Екі жағдайда да салымшы жинақталған сыйақысының елеулі бөлігінен айырылады.
Мерзімсіз депозиттер бойынша ақшаны азайтуға болмайтын қалдыққа дейін алуға рұқсат етілген. Бұл ретте салымшыға ешқандай шығын келмейді. Алайда егер салымшы банк салымы шартын мерзімінен бұрын бұзып, ақшасын толығымен алғысы келсе, бұл жағдайда ол жинақталған сыйақысының айтарлықтай бөлігінен айырылуы мүмкін. Осылайша мына заңдылықты есте сақтаған жөн, мерзімсіз салымнан ақшаны мерзімінен бұрын ішінара алу мен мерзімсіз салымды мерзімінен бұрын бұзу - бұл мүлдем екі түрлі жағдай.
Толығырақ сілтеме бойынша:
https://www.kdif.kz/kz/press-tsentr/press-relizy/banktegi-salymdy-merziminen-b-ryn-alay-alu-a-bolady/
банк салымды мерзімінен бұрын қайтара алады. Алайда салымның түріне қарай қайтару мерзімі әртүрлі болуы мүмкін: мерзімді және мерзімсіз салым бойынша – күнтізбелік 7 күннен кеш емес, жинақ салымдар бойынша – салымшының талабы келіп түскен сәттен бастап, күнтізбелік 30 күннен ерте емес уақытта беріледі.
Салымдағы ақшаны мерзімінен бұрын мына екі әдіспен алуға болады:
• ішінара, шартты мерзімінен бұрын, азайтуға болмайтын қалдыққа дейін;
• шартты мерзімінен бұрын бұзып, салымды толығымен алу.
Жинақ салым бойынша ақшаны мерзімінен бұрын ішінара алу көзделмеген. Салымшы бұл ретте шартты бұзып, оны мерзімінен бұрын толығымен алуға ғана құқылы. Бұл ретте салымшы жинақталған сыйақысынан толығынан дерлік айырылады – ол талап етілмелі салым бойынша белгіленген мөлшерде төленеді.
Мерзімді салымдар бойынша ақшаны азайтуға болмайтын қалдыққа дейін ішінара алуға болады. Егер салымшы жинақ ақшаларын толығымен алғысы келсе, онда ол банк салымы шартын мерзімінен бұрын бұзуы қажет. Екі жағдайда да салымшы жинақталған сыйақысының елеулі бөлігінен айырылады.
Мерзімсіз депозиттер бойынша ақшаны азайтуға болмайтын қалдыққа дейін алуға рұқсат етілген. Бұл ретте салымшыға ешқандай шығын келмейді. Алайда егер салымшы банк салымы шартын мерзімінен бұрын бұзып, ақшасын толығымен алғысы келсе, бұл жағдайда ол жинақталған сыйақысының айтарлықтай бөлігінен айырылуы мүмкін. Осылайша мына заңдылықты есте сақтаған жөн, мерзімсіз салымнан ақшаны мерзімінен бұрын ішінара алу мен мерзімсіз салымды мерзімінен бұрын бұзу - бұл мүлдем екі түрлі жағдай.
Толығырақ сілтеме бойынша:
https://www.kdif.kz/kz/press-tsentr/press-relizy/banktegi-salymdy-merziminen-b-ryn-alay-alu-a-bolady/
www.kdif.kz
Банктегі салымды мерзімінен бұрын қалай алуға болады? - KDIF
Казахстанский фонд гарантирования депозитов
Гражданское законодательство РК обязывает банки выдать вклад или его часть по первому требованию вкладчика.
Банк может досрочно вернуть вклад, однако, в зависимости от его вида, сроки выдачи могут варьироваться: по срочному и несрочному вкладу – не позднее 7 календарных дней, по сберегательному вкладу – не ранее 30 календарных дней с момента поступления требования вкладчика.
Досрочно снять деньги со вклада можно двумя способами:
• частично, вплоть до неснижаемого остатка;
• полностью, досрочно расторгнув договор.
Частичное изъятие не предусмотрено по сберегательному вкладу. Вкладчик имеет право только на досрочный полный его возврат, расторгнув при этом договор. В этом случае вкладчик теряет практически все накопленное вознаграждение – оно выплачивается в размере, установленном по вкладу до востребования.
Частичное изъятие по срочным вкладам возможно осуществить вплоть до неснижаемого остатка. Если вкладчик хочет снять полностью свои сбережения, то он должен досрочно расторгнуть договор банковского вклада. В обоих случаях вкладчик теряет значительную часть накопленного вознаграждения.
По несрочным депозитам частичное изъятие вклада до неснижаемого остатка, как правило, не несет для вкладчика никаких потерь. Однако, если вкладчик решит снять полностью свой вклад и расторгнуть договор банковского вклада досрочно, то в этом случае он может потерять значительную часть накопленного вознаграждения. Таким образом, важно помнить, что частичное досрочное изъятие денег с несрочного вклада и досрочное расторжение договора несрочного вклада – это две разные вещи.
Подробнее по ссылке:
https://www.kdif.kz/press-tsentr/press-relizy/kak-zabrat-vklad-iz-banka-ranshe-sroka/
Банк может досрочно вернуть вклад, однако, в зависимости от его вида, сроки выдачи могут варьироваться: по срочному и несрочному вкладу – не позднее 7 календарных дней, по сберегательному вкладу – не ранее 30 календарных дней с момента поступления требования вкладчика.
Досрочно снять деньги со вклада можно двумя способами:
• частично, вплоть до неснижаемого остатка;
• полностью, досрочно расторгнув договор.
Частичное изъятие не предусмотрено по сберегательному вкладу. Вкладчик имеет право только на досрочный полный его возврат, расторгнув при этом договор. В этом случае вкладчик теряет практически все накопленное вознаграждение – оно выплачивается в размере, установленном по вкладу до востребования.
Частичное изъятие по срочным вкладам возможно осуществить вплоть до неснижаемого остатка. Если вкладчик хочет снять полностью свои сбережения, то он должен досрочно расторгнуть договор банковского вклада. В обоих случаях вкладчик теряет значительную часть накопленного вознаграждения.
По несрочным депозитам частичное изъятие вклада до неснижаемого остатка, как правило, не несет для вкладчика никаких потерь. Однако, если вкладчик решит снять полностью свой вклад и расторгнуть договор банковского вклада досрочно, то в этом случае он может потерять значительную часть накопленного вознаграждения. Таким образом, важно помнить, что частичное досрочное изъятие денег с несрочного вклада и досрочное расторжение договора несрочного вклада – это две разные вещи.
Подробнее по ссылке:
https://www.kdif.kz/press-tsentr/press-relizy/kak-zabrat-vklad-iz-banka-ranshe-sroka/
www.kdif.kz
Как забрать вклад из банка раньше срока - KDIF
Казахстанский фонд гарантирования депозитов
Көп салымшы жинақ ақшаларын банкке салып жатып: «Апырай, банктің жағдайы нашарлап кетпес пе екен?», «Егер ол банкрот болып қалса, ақшамды қалай қатарамын?», - деп уайымдайтыны белгілі. Бұл ретте елімізде қазіргі уақытта депозиттерді қорғау жүйесі жұмыс істейтіндігін, банкте сақтандыру жағдайы туындаған шақта, яғни банк лицензиясынан айырылған кезде сол арқылы салымдарды қайтарып алуға болатындығын ұмытпаған жөн. Ал бұл шараны Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры (ҚДКБҚ, Қор) реттейді.
ҚДКБҚ ислам банктерін қоспағанда, Қазақстанда жұмыс істейтін, жеке тұлғалар мен дара кәсіпкерлерден әртүрлі салымдарға ақша қабылдайтын банктердегі сол қаражаттардың сақталуына кепілдік береді.
Егер қаржы реттеушісі банктің лицензиясын қайтарып алар болса, Қор сол банкте мына төмендегідей максималды кепілдік мөлшері шегінде әртүрлі салымдарда, ағымдағы шоттарда және төлем карточкаларында орналасқан ақшаларды иелеріне қайтарады:
🔹 теңгелік жинақ салымдар бойынша – 20 млн теңге;
🔹 теңгелік өзге салымдар, шоттар, карточкалар үшін – 10 млн теңге;
🔹 валюталық шоттар, карточкалар ж/е салымдар үшін – 5 млн теңге.
Толығырақ сілтеме бойынша:
https://www.kdif.kz/kz/press-tsentr/press-relizy/bank-litsenziyasynan-ayyryl-an-zha-dayda-tem-t-leu-alay-zh-rgiziledi/
ҚДКБҚ ислам банктерін қоспағанда, Қазақстанда жұмыс істейтін, жеке тұлғалар мен дара кәсіпкерлерден әртүрлі салымдарға ақша қабылдайтын банктердегі сол қаражаттардың сақталуына кепілдік береді.
Егер қаржы реттеушісі банктің лицензиясын қайтарып алар болса, Қор сол банкте мына төмендегідей максималды кепілдік мөлшері шегінде әртүрлі салымдарда, ағымдағы шоттарда және төлем карточкаларында орналасқан ақшаларды иелеріне қайтарады:
🔹 теңгелік жинақ салымдар бойынша – 20 млн теңге;
🔹 теңгелік өзге салымдар, шоттар, карточкалар үшін – 10 млн теңге;
🔹 валюталық шоттар, карточкалар ж/е салымдар үшін – 5 млн теңге.
Толығырақ сілтеме бойынша:
https://www.kdif.kz/kz/press-tsentr/press-relizy/bank-litsenziyasynan-ayyryl-an-zha-dayda-tem-t-leu-alay-zh-rgiziledi/
www.kdif.kz
Банк лицензиясынан айырылған жағдайда өтем төлеу қалай жүргізіледі? - KDIF
Казахстанский фонд гарантирования депозитов
Размещая свои сбережения в банке, вкладчик нередко задает себе такие вопросы, как «А вдруг что-то случится, и банк лишат лицензии?», «Если он обанкротится, кто и как мне вернет мои деньги?». Вопросов возникает немало. Поэтому важно помнить, что на сегодняшний день в Казахстане работает система защиты депозитов, которая обеспечивает возврат накоплений при наступлении страхового случая в банке (лишения лицензии). Этот процесс регулирует Казахстанский фонд гарантирования депозитов (КФГД).
КФГД гарантирует средства, размещенные во всех казахстанских банках, которые привлекают депозиты физических лиц, в том числе индивидуальных предпринимателей, за исключением исламских.
Если регулятор отзовет лицензию у банка, то КФГД возвращает вкладчикам деньги, которые были размещены на вкладах, счетах, платежных карточках в пределах максимальной суммы гарантийного возмещения:
🔹 по сберегательным депозитам в тенге – 20 млн тенге;
🔹 по карточкам, счетам и другим депозитам в тенге – 10 млн тенге;
🔹 по карточкам, счетам и депозитам в инвалюте – 5 млн тенге.
Подробнее по ссылке:
https://www.kdif.kz/press-tsentr/press-relizy/kak-proiskhodit-vyplata-vozmeshcheniya-pri-lishenii-banka-litsenzii/
КФГД гарантирует средства, размещенные во всех казахстанских банках, которые привлекают депозиты физических лиц, в том числе индивидуальных предпринимателей, за исключением исламских.
Если регулятор отзовет лицензию у банка, то КФГД возвращает вкладчикам деньги, которые были размещены на вкладах, счетах, платежных карточках в пределах максимальной суммы гарантийного возмещения:
🔹 по сберегательным депозитам в тенге – 20 млн тенге;
🔹 по карточкам, счетам и другим депозитам в тенге – 10 млн тенге;
🔹 по карточкам, счетам и депозитам в инвалюте – 5 млн тенге.
Подробнее по ссылке:
https://www.kdif.kz/press-tsentr/press-relizy/kak-proiskhodit-vyplata-vozmeshcheniya-pri-lishenii-banka-litsenzii/
www.kdif.kz
Как происходит выплата возмещения при лишении банка лицензии? - KDIF
Казахстанский фонд гарантирования депозитов