O'zbek tilida ilovalar kerakmi? Foydali mobil ilovalar haqida ma'lumotlarchi? Katta loyihalarga qiziqasizmi? Sayohatlargachi? Unda marhamat

t.me/nursaidovuz

​​Kompyuterni o'chirganingizda qanday jarayonlar sodir bo'ladi 🤔 #nazariya

Kompyuter yonish/o'chishi o'z ichiga bir nechta jarayonlarni oladi.

Demak, Windows tizimida kompyuterni o'chirish buyrug'ini berganingizdan so'ng, quyidagi ketma-ketliklar sodir bo'ladi:

1. Dastlab, shutdown.exe utilitasi ishga tushadi, bu utilita kompyuter o'chishiga javob beradi.
2. Agar ishlayotgan dasturlar bo'lsa, sizdan bu dasturlarni nima qilishni so'raydi: dasturlarni darhol o'chiraymi yoki kompyuterni o'chirishni to'xtatib, o'zingiz o'chirishingiz uchun imkoniyat beraymi. Bu bosqichda kompyuterni o'chirishni to'xtatish mumkin.
3. Keyin, Windows fon rejimida ishlaydigan barcha dasturlarni, hamda tizimda ishlayotgan xizmatlarni(DNS, DHCP, EFS,...) o'chiradi.
4. Kompyuterga ulangan qattiq disklar uziladi, USB orqali ulangan fleshkalar ham shu bosqichda uziladi.
5. Oxirida, kompyuteri tezkor xotirasidagi barcha ma'lumotlar o'chiriladi.

Bundan kelib chiqadiki, ishlayotgan dastur, utilita, xizmatlar qancha ko'p bo'lsa, shuncha kompyuter sekin o'chadi.

☝️Agar kompyuterni tugma orqali darhol o'chirsangiz, shuncha jarayon bo'lmaydi yoki chala bo'lib, keyingi yoqilishida muammolar bo'lishi mumkin. Akmal Xudoyberganov

👉 @informatika

Androidlar uchun kitob tayyorlovchi dasturni o’rnatib beruvchi o’zbekcha kompyuter dasturi

Android tizimlari uchun kitob tayyorlovchi dastur haqida bilsangiz kerak. Lekin bu dastur pullik bo’lgani uchun yoki o’rnatishdagi muammlolar sabab juda ko’pchilik bu dasturdan foydalanishda qiyinchiliklarga duch keladi.

Ushbu dastur nima uchun kerak:

1. Bu dastur orqali o’zingiz maqolalaringizni joylashitirib sotish imkoniyatini beradi.
2. Agar she’r yozsangiz, she’rlaringizni elektron kitob ko’rinishida tayyorlab do’stlaringizga sov’ga qilish imkoniyati;
3. Dastur orqali hikoya, qissa, roman va boshqa matnlarni android tizimlari uchun kitob holatida tayyorlash imkoniyatini beradi va hokazo…

Diqqat: Dasturni ketma-ketligi bo'yicha o'rnating.

👉 @Nursaidovuz- o'zimizning dasturlar

💻 ChatGPT`ning kompyuter dasturi

Ushbu dasturni o'rnating va tezlikni his qiling.

👉 @XizmatlarAI - Siz uchun harakatda

2022-2023 yillarda o‘qituvchilarning maoshi eng yuqori bo‘lgan dunyo mamlakatlari reytingi:

1. 🇨🇭 Shveysariya 6240$ (O'rtacha moshina narxi: 3.000$)
2. 🇩🇰 Daniya 6190$ (O'rtacha moshina narxi: 2.500$)
3. 🇱🇺 Lyuksemburg 5850$ (O'rtacha moshina narxi: 4.000$)
4. 🇳🇴 Norvegiya 5450$ (O'rtacha moshina narxi: 3.500$)
5. 🇮🇸 Islandiya 5430$ (O'rtacha moshina narxi: 3.500$)
6. 🇩🇪 Germaniya 4390$ (O'rtacha moshina narxi: 2.500$)
7. 🇯🇵 Yaponiya 3990$ (O'rtacha moshina narxi: 3.000$)
8. 🇧🇪 Belgiya 3900$ (O'rtacha moshina narxi: 2.500$)
9. 🇺🇸 AQSH 3900$ (O'rtacha moshina narxi: 4.000$)
10. 🇫🇮 Finlyandiya 3900$ (O'rtacha moshina narxi: 3.000$)

———————————-

178.🇺🇿 O'zbekiston 250$ (O'rtacha moshina narxi: 15.000$)

👉 Kanal: meniki, seniki, bizniki: @informatika

​​Kompyuter tezkor xotira(RAM)si haqida nimalarni bilish zarur

1. Bu xotira protsessor bilan qattiq disk(HDD) ortasida ma'lumot tashuvchi hisoblanadi.
2. Energiyaga bog'liq bo'lgan xotira turi.
3. Har hil ko'rinishi mavjud: Statik(SRAM), dinamik(DRAM).
4. Har hil ulanish turlari bor DRAM uchun: DDR2, DDR3, DDR4. SRAM ko'rinishi esa sxema ko'rinishida plataga qotirilgan bo'ladi.
4.1 DDR turlarini o'rniga o'rni almashtirib bo'lmaydi, ulanishlari har xil.
5. Hajmi qancha katta bo'lsa, shuncha kompyuter tezkorroq ishlaydi(albatta ulanish turlari va chastotalarini hisobga olgan holda), chunki ko'roq ma'lumot sekin ishlaydigan qattiq diskda emas, tezkor xotirada saqlanadi.
6. Kompyuter "Гибернация" rejimiga o'tganda, tezkor xotiradagi ma'lumotlar yo'qolmasligi uchun, qattiq diskka tashlanadi.
7. Statsionar kompyuter uchun DIMM modul, notebooklar uchun SO-DIMM modul deyiladi, bir biriga tushmaydi.

Hozirda DDR5 ham 2021-yil oxiridan beri sotuvda bor.

DDR5 - SDRAM deb ham ataladigan ikki tomonlama ma'lumot tezligi sinxron dinamik tasodifiy kirish xotirasining 5-avlodi.

👉 @informatika

​​Serverlarni, biz ishlatayotgan kompyuterlardan nima farqi bor?
#foydali

Ko'p eshitib qolamiz: Sayt serverini buzishibdi, terminal ishlamayapti server bilan aloqa yo'q ekan, sizning to'lovingiz bizning serverga tushmadi(ayniqsa kommunal to'lovlarda) vahakazo.

Server o'zi nima?
Server ham, siz ishlatayotgan kompyuterga o'xshash temir, uning ham o'z qattiq disklari(HDD), tezkor xotiralari(RAM), protsessorlari(CPU) mavjud. Unga ham Windows, Linux tizimlarini o'rnatishingiz, office dasturlari bilan ishlashingiz, hattoki o'yinlar o'ynashingiz ham mumkin.

Shu yergacha, demak server ham oddiy kompyuter ekan degan xulosaga keldingiz, to'g'rimi?

Davom etamiz, shunday ekan, ular nega kompyuter deyilmasdan aynan server deyiladi, oddiy kompyuterdan nima farqi bor? shu savollarga quyida qisqa-qisqa qilib javob berib o'taman.

Serverlarni, oddiy kompyuterlardan quyidagi asosiy farqlari mavjud:
1.Ko'p protsessorli. Serverlarga bir nechta protsessorlar o'rnatish mumkin, ularning chastotasi, yadrosi, sovutish tizimi oddiy kompyuterlarga qaraganda kattaroq va chidamliroq.
2. Tezkor xotiralar(RAM) soni va sifati ancha yaxshi. Ulanish plankalari 16, 24 ta va undan ko'p bo'lishi mumkin, undan tashqari, server tezkor xotiralari o'z-o'zini to'g'irlash, bufferizatsiya kabi qo'shimcha funksiyalarga ega bo'ladi, ular ancha ishonchli hisoblanadi.
3. Qattiq disklar soni va sifati. Bitta serverga har xil turdagi qattiq disklar ulash mumkin, misol uchun:SATA, SAS, SSD vahakazo. Ularning soni server hajmiga bog'liq bo'ladi: 16,24,48...
4. Blok pitaniya. Serverlar uzoq vaqt o'chmasdan ishlashga mo'ljallangan bo'ladi, shu sabab, ularga bir nechta blok pitaniyalar o'rnatiladi, biri buzilsa ikkinchisi ishlayveradi.
5. Tashqi tuzilishi. Serverlar hajm jihatidan kattaroq va pishiqroq bo'ladi. Chunki uning ichiga ancha-muncha resurslarni joylash lozim.
6. Sovutish tizimi. Tinimsiz ishlaganligi sababli, serverlarda acha-muncha kullerlar bo'ladi, men ko'rgan serverlarda 8-10 ta kullerlar mavjud edi.
7. RAID Controller. Serverdagi ma'lumotlar juda kerakli bo'lgani uchun, qattiq disklarni nusxalash talab etiladi, bu ishni qilishda serverlardagi RAID kontroller degan mikrosxema yordam beradi.
8. Xizmat ko'rsatish. Serverlarni to'xtatmaslik uchun, ularga ishlab turganda xizmat ko'rsatish imkoniyati yaratilgan, misol uchun: buzilgan blok pitaniyani almashtirish, ishdan chiqqan vinchesterlarni serverni o'chirmasdan almashtirish vahakazo.
9. Boshqarish. Serverlar sovuq xonalarga joylashtirilganligi uchun, ularni o'sha honalarda boshqarmaslik maqsadida, masofadan turib boshqarish imkoniyatlari mavjud.
10. Tarmoq uchun katta imkoniyat. Serverlar bir nechta tarmoqlar bilan ishlashga mo'ljallangan bo'ladi, shu sabab ularga bir nechta tarmoq kartalari, optik kartalar ulanadi.

Bu farqlar asosiylari, ulardan tashqari boshqa kichik-kichik farqlari ham bor. Narxlarini o'zingiz tassavur qilavering: 2 ta protsessor, 16 ta tezkor xotira, 24 ta qattiq disk, 8 ta kuller, 2 ta blok pitaniya...

☝️Bu yerda serverlarni umumiy tarzda, biroz bo'lsa ham tushuncha bo'lishi uchun qisqa qilib yozib o'tdim. Qiziq bo'lsa, keyinroq shu mavzuni yana yoritaman.

👉 @informatika

​​Notebook qattiq qizisa yoki o'chib qolaversa nima qilish kerak?

Notebook odatda, qattiq qizishi natijasida o'chib qoladi. Bu holat o'zini-o'zi himoyalash funksiyasi asosida amalga oshadi. Bu hususiyat, ya'ni qattiq qiziganda o'zidan o'zi ochib qolish, zamonaviy, sifatli texnikalarda bo'ladi. Bu orqali texnika tashkil etuvchilari, erib ketishdan saqlanilinadi.
Hattoki, ma'lumotlarni qayta ishlash markazlari(ЦОД)dagi serverlarda ham shu hususiyat mavjud, demak bu normal va to'g'ri o'ylangan texnologiya.

Notebook nima sababdan qiziydi?
Savolga javob bitta, ishlash intensivligi oshishi bilan qizishni boshlaydi, bu intensivlik qachon oshadi? qachonki notebookka yuklama tushsa. Odatda, quyidagi hollarda qattiq yuklama tushishni boshlaydi:
● Ko'p resurs talab qiladigan o'yinlar o'ynaganda.
● Qattiq disk yuklama bilan ishlaganda, misol uchun torrent texnologiyasida, ham ko'chirish, ham tarqatish rejimi ishlaganda(HDD qiziydi yaxshigina).
● Virus biror resursni(protsessor, tezkor xotira) 90-100% ishlatishni boshlaganda.
● Issiq honalarda foydalanilganda(ayniqsa hozirgi paytda, notebookka biroz yuklama bersangiz qizishni boshlaydi).

Notebook ixcham ishlab chiqarilganligi sababli, sovutish tizimiga sharoit qilib bermasangiz, u qiynaladi. Bu texnikada sovutishda asosiy rolni ventilyator va notebook cheti va quyi qismidagi tirqishlar bajaradi. Tirqishlar orqali ventilyator haydayotgan issuq havo chiqib ketadi.

Demak, sovutish tizimi qanday ishlashini bilib oldik, endi bu tizim to'g'ri ishlashiga sharoit qilib beramiz.
1. Hech qachon notebookni yumshoq tekislikka quymang(yostiq, ko'rpa), bu orqali siz qurilmani quyi qismida joylashgan teshiklarni yopib quyasiz. Agar yotvolib film tomosha qilgingiz kelsa, krovatlar uchun mo'ljallangan maxsus moslama sotib oling(rasmi quyida ko'rsatilgan).

2. Ventiyator va notebook ichki qismini changlardan tozalab turing. Bu muammoli ish emas, ehtiyotkorlik bilan ichini ochasiz va birror mato bilan artib chiqasiz yoki kam quvvatli ventilyatordan foydalanishingiz mumkin.

3. Ventilyator ovoziga ahamiyat bering, agar juda qattiq va g'alati ovoz chiqarsa, uning biror qismi sinib qolgan bo'lishi ham mumkin. Uni yamashga harakat qilmang, albatta almashtiring.

4. Agar ventilyator shovqin bilan ishlasa va hech qayeri sinmagan bo'lsa, unda ventilyator parraklarini aylantiradigan podshevnikni moylash zarur, bu ham o'zingizning qo'lingizdan keladi(lekin ba'zi ventilyatorlarning ichi ochilmaydi, bir marttalik bo'ladi).

5. Iloji bo'lsa, protsessordagi termopasta(issuqlik o'tkazuvchi qorishma)ni yilda 1marotaba almasahtirib turing.

Asosiy ahamiyat beradigan narsalar shular, texnikangizga qancha ko'p e'tibor bersangiz u shuncha uzoq vaqt sizga xizmat qiladi.

☝️Agar mablag'ingiz bo'lsa, notebookni sovutish uchun mo'ljallangan "подставки-вентилятора"dan foydalaning.

👉 @informatika

​SSD disk o'rnatganlar uchun foydali funksiya - TRIM nima?
#foydali

TRIM - SSD disklar ishlash davomiyligi va tezligini oshirish funksiyasi. Bu funksiya yoqilgan bo'lsa, xotira yacheykalaridagi ma'lumotlar o'chiriladi va bo'sh yacheykaga yozish tezlashadi,

Odatda qanday bo'ladi? siz biror faylni diskka yozganingizda, shu fayl qismlarga bo'linadi va yacheykalarga yoziladi. Bu yacheykalar haqidagi axborot(qaysi yacheykada qaysi fayl qismlari joylashgan) MFT(Master File Table) degan jadvalga yoziladi. Agar siz biror faylni o'chirsangiz, o'sha MFT jadvaldagi yozuv o'chadi, lekin yacheykadagi fayl qolib ketadi. Boshqa fayl yozish kerak bo'lsa, o'sha eski fayl yozilgan yacheyka tozalanadi, so'ng usha yerga yozilishi mumkin bo'ladi.

TRIM funksiyasi, faylni o'chirganda MFT jadval va yacheykadan birdaniga o'chiradi va keyingi fayl yozish tezligi ortadi, lekin o'chgan fayllarni qayta tiklay olmasligi mumkin.

TRIM funksiyasi yoqilganini tekshiramiz:

1. Win+R → cmd va Enter.
2. Qora oynaga ushbu buyruq yoziladi:
fsutil behavior query disabledeletenotify

Natija quyidagicha bo'lishi mumkin:
0 - TRIM funskiyasi yoqilgan;
1 - TRIm funksiyasi o'chiq.

👉 @informatika

Total commander dasturi orqali Kompyuter ishga tushganda avtomatik ishga tushadigan keraksiz dasturlani olib tashlaymiz

Ushbu ishimiz kompyuter yuklanishining tezlashishi va yaxshi ishlashiga sabab bo'ladi

👉 Video: https://youtu.be/GbWHGtJ1wCM

#Bonus #excel #video_dars

Microsoft Excel dasturida krossword yaratish

Dars davomiyligi: 10 daqiqa

Muallif: Rasul Atamuratov

👉🏻 @informatika

#Excel #video_dars #agar_funksiya

Excel: Agar funksiyasi

Dasturlash tillari kabi qudratli AGAR funksiyasi – uni bilmasdan turib Excelda ishlashni bilaman deyish noto‘g’ri bo’lardi menimcha. Chunki u, dasturdagi eng asosiy qurollardan biri.

👉 @informatika

#dastur #grafika #vizitka

MSBusinessCards dasturi orqali oson vizitkalar tayyorlaysiz. Hech qanday ortiqcha bilim talab qilinmaydi.

Diqqat: Dasturni arxivdan chiqarib oling!

Windows XP/7/8/10 -x32bit, x64 bit
88.4 mb

👉 @informatika

MS Access dasturini o'rganish bo'yicha o'zbek tilida darslar

1. 1-dars Microsoft Access dasturida jadvallar bilan ishlash va ularning integratsiyasi

2. 2-dars MS Access formalar bilan ishlash

3. 3-dars MS Access dasturida so'rovlar bilan ishlash

4. 4-dars Microsoft Access dasturida hisobotlar yaratish

5. 5-dars MS Accessda makroslar bilan ishlash

6. 6-dars. MS Accessda tugmali formalar yaratish

7. 7-dars. MS Access da ishlash | Exceldan Accessga import qilish

Davomi bor...

👉🏻 @informatika

⚠️ Kompyuterda xavfsiz rejim

Kompyuterni yuklashda xavfsiz rejim(Безопасный режим, safe mode) orqali operatsion tizimga kirish mumkin. Qaysi hollarda bu rejimdan foydalanish lozim?

💡Operatsion tizim ishlashida nuqsonlar paydo bo‘lsa;
💡viruslar kompyuter yuklanishiga ta'sir qilsa(yoki tizim umuman yuklanmasa);
💡avtozagruzka bo‘limiga biror virus o‘rnashib qolib, ish jarayonini to‘xtatib qo‘ysa;
💡drayverlar bilan muammo bo'lsa;
💡tizimni qayta tiklash uchun(Средство восстановления системы).

Xavfsiz rejim orqali kompyuter yuklanganda, operatsion tizim yuklanishi uchun zarur bo‘lgan minimal dastur va drayverlar yuklanadi. Ortiqcha har qanday ishchi dasturlar, stillar, drayverlar bloklanadi(ishga tushmaydi), siz u yerda to'liq funksiyalar bilan ishlay olmaysiz, hattoki o'yin ham o'ynolmaysiz, chunki tizim standart drayver bilan ishga tushadi.

Odatda "Безопасный режим" ga kirish uchun, kompyuter yuklanayotganda F8 tugmasini bosish kerak bo‘ladi va "Safe Mode("Безопасный режим") punktini tanlanadi. Shundan so‘ng kompyuter xavfsiz rejimga o‘tadi.
Buni yuklangan tizimning chetki qismidagi " Безопасный режим " deb yozilgan qismidan ham bilib olish mumkin bo‘ladi(bilishning yana bir yo‘li, bu rejimda, odatda tizim qora fonda va shriftlar kattalashgan ko‘rinishda bo‘ladi).

Bu rejimga kirish yo'llari:
✅ Odatda kompyuter yoqilayotganda F8 tugmasi tez-tez bosiladi va paydo bo'lgan menyudan " Безопасный режим " tanlanadi.
✅ Operatsion tizimga kiriladi va u yerdan:
Win+ R(Выполнить) ➡️ msconfig
"Конфигурация системы" oynasi ochiladi va "Загрузка" vkladkasiga o'tiladi va "параметры загрузка" bo'limidan "Безопасный режим" punkti belgilanadi va tizim qayta yuklanishga(перезагрузка) beriladi.

Kirib oldik, endi nima qilish kerak?
Muammoga qarab nima qilishligi kelib chiqadi, misol uchun drayver xato o'rnatilgan bo'lsa, o'chirib tashlanadi, avtozagruzkada virus bo'lsa, tozalanadi, qandaydir dastur ishlashga xalaqit qilsa, yaxshilab sozlanadi, hullas xavfsiz joydan muammolarga qarshi kurashiladi.
#windows10 #safemode

Akmal Xudayberganov

👉 @informatika

🎥 Yuqoridagi postga qo'shimcha video material

Windows 10 tizimiga " Безопасный режим " orqali kirishning qo'shimcha 3 usuli.

Tip: Video material
Hajmi: 6 MB
Davomiyligi: 3.35 m
Ovozi: Ovozsiz lekin tushunarli

👉 @informatika

Bir nechta Word xujjatlarini bitta xujjatga birlashtirish

Ha, bu oddiyku, har bir hujjat ochilib, nusxa olinib, yangi xujjatga nusxasi tashlab chiqiladi, deb o'yladingiz. Umuman olib qaraganda, bu Word dasturini ustidan kulish, mavjud imkoniyatdan foydalanmaslikdir. Mayli, shu yo'l menga ma'qul dedingiz, agar xujjatlar soni 20 ta, 100 ta bo'lsachi?

Demak, bizda name1.docx, name2.docx, name3.docx nomli Word xujjatlali bor, bularni name.docx nomli xujjatda birlashtiramiz.

1. Word matn muharriri ochiladi.
2. "Вставка" bo'limiga o'tiladi.
3. "Объект" menyusi ochilib, "Текст из файла" tanlanadi.
4. Kerakli xujjatlar tanlanadi(name1.docx, name2.docx, name3.docx) va "Вставить".
5. Natijada, barcha fayldagi matnlar shu xujjatga ketma-ket tushadi.
6. Yangi xujjat name.docx deb saqlanadi.

☝️Bu usul, Word2007, Word2010, Word2019 versiyalarida tekshirildi.
Akmal Xudayberganov

👉 @informatika

​​Windows tizimida, dasturlarni tez ishga tushirish uchun kalit tugmalarni o'zimiz o'rnatamiz
#yaxshiginafoydali

Windows tizimida dasturlarni ishga tushirishni quyidagi yo'llari mavjud:
— "Пуск" orqali, kerakli dasturni topgan holda;
— ish stolidagi yorliq orqali;
— Win+R orqali "Выполнить" oynasiga kerakli dasturni yozgan holda;
— dastur o'rnatilgan adresga kirib, exe faylni ishga tushirish orqali.

Yuqoridagi usullar sizdan vaqt talab qiladi, shu vaqtni tejash uchun dasturlarni kalit tugmalar orqali ishga tushirish yo'li mavjud, misol uchun Ctrl+J tugmalarni bossangiz, photoshop dasturi ishga tushsin deb o'rnatish mumkin.
Bunday qilish uchun, bizga HotkeyP dasturi yordam beradi:
1. HotkeyP dasturini ko'chirib olasiz va HotkeyP.exe faylini ishga tushirasiz.
2. Dastur ishga tushadi, agar ishga tushmasa demak dastur fon rejimida, ya'ni soat ko'rsatiladigan joyda paydo bo'ladi.
3. Dastur oynasidan "Создать" tugmasini bosasiz.
4. Yuqoridan, kerakli tugma(Ctrl, Alt, Shift)ni belgilaysiz va biror son yoki raqam yozasiz. Misol uchun, Shift tugmasini belgilaysiz va J tugmasini yozasiz. Bu kombinatsiya dasturni ishga tushirish uchun ishlatiladi.
5. "Команда" degan joyidagi, uchta nuqtani bosgan holda, qaysi dasturni ishga tushirish kerakligini topasiz. Misol uchun Word.exe va OK orqali bu oynani yopasiz.

So'ng, Esc (Окно→Скрыть) tugmasi orqali, dasturni soat oldiga tushirib quyasiz(dastur to'liq yopib yuborilmasligi shart) va Shift→J tugmalarini bossangiz, Word dasturi ishga tushadi.

☝️Ancha ishingizni yengillashtiruvchi dastur, qo'shimcha tugmalarni(Ctrl, Shift, Alt) tanlamagan holda ham, faqat harf yoki raqam orqali dasturni ishga tushirish mumkin, Windows 10 tizimida tekshirildi.

👉 @Informatika