#paskal
Paskal dasturlash tili 1971 yilda Shvetsariyalik professor Nikalas Virt tomonidan yaratilgan bo'lib, u birinchi jamlovchi qurilmalar ixtirochisi, fransuz olimi Blez Paskal nomi bilan yuritiladi.

▶️ @informatika

#paskal
1. Asosiy belgilari.

Lotin alifbosining 26 ta bosh va kichik harflari: Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz (izohlar va matnlar yozish uchun krill harflarini ham qo'llash mumkin)

▶️ @informatika

#paskal
● O'nta arab raqami:

0, 1, 2, 3, 4 , 5, 6, 7, 8, 9.

▶️ @informatika

#paskal
● O'n oltilik sonlar:
0 dan 9 gacha arab raqamlari va A, B, C, D, E, F va a, b, c, d, e, f harflar

▶️ @informatika

#paskal
Munosabat amallari:
(teng), "<" (kichik), ">" (katta); juft belgilar: ”< >" (teng emas), ”<=" (katta emas), “>=" (kichik emas);

Maxsus belgilar:
(nuqta), (vergul), (ikki
nuqta); (nuqtali vergul), (apostrof),
(qo'shtir-noq), "!" (undov), ” ?" (so'roq), "%" (foiz), "$" (dollar), (tijorat belgisi), "&"(ampersand), "#” (panjara), "(urg'u berish); turli qavslar: (, ), {, }, [, ];.

Juft belgilar:
: = , (*, *), C. •)

Boshqaruv belgilari:
#0 dan #31 gacha kodli belgilar (# — belgi kodining o'nlikdagi qiymatini bildiradi, boshqaruv belgiiari ishlaganda ekranda aks etmaydi).

Mantiqiy amal belgilari:
and, or, not, xor.

▶️ @informatika

#paskal
Xizmatchi so'zlar

And (va),
const (o'zgarmas),
end (tamom),
goto (...ga o't),
label (nishon),
or (yoki),
until (-gacha),
downto (- gacha kamaytirish),
to (-gacha davom ettirish)
array (massiv)
div (butun bo'lish)
mod (modul)
If (agar)
Not (emas)
Then (unda)
Var (o'zgaruvchi)
Begin (boshlash)
Do (bajar)
For (uchun)
in (-da)
Of (-dan)
Else (aksincha)
File (fayl)

▶️ @informatika

#Test
1. Maxsus buyruqlar va amallar majmuyi …… deb ataladi.
A) dastur kodlari
B) menyu
C) dasturlash tillari
D) turbo pascal

2. Bloknot matn muharririni ishga tushirish tartibi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni aniqlang.
A) Пуск –Стандартные - Блокнот
B) Программы – Стандартные - Блокнот
C) Пуск – Программы – Блокнот
D) Пуск – Программы – Стандартные – Блокнот

3. Format so’zi qaysi tildan olingan?
A) yononcha
B) lotincha
C) grekcha
D) nemischa

4. …… matnning faqat mazmuni emas, balki tashqi ko’rinishi ham katta ahamiyatga ega bo’lganda qo’llaniladi.
A) Matn muharrirlari
B) Matn protsessorlari
C) Matn grafikasi
D) Matn proseduralari

5. Abzas so’zi qaysi tildan olingan?
A) yononcha
B) nemischa
C) lotincha
D) grekcha

Javoblaringizni @nurstudio ga jo'nating. To'g'ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika

Test sinovi javoblariga Mavlonov Azamat va Great Xacker foydalanuvchilarimiz to'g'ri javob berishdi.

1 b 2 d 3 b 4 b 5 b

Siz ham savollarga javob topgan bo'lsangiz, javoblarni tekshirib oling.

▶️ @informatika

#paskal
Standart identifikator(nom)lar

O'zgarmaslar: false, true, maxint;

Turlar: boolean, integer, char, real, text;
Fayllar: output, INPUT;

Funksiya va protseduralar: get, rewrite, read, readln, write, writeln.

▶️ @informatika

#Test
1.Kompyuter arxitekturasi bu …
A. kompyuterni tashkil etuvchi qurilmalar
B. kompyuter avlodlari
C. kompyuter dasturlari
D. axborot tashuvchilar

2.Kompyuterning asosiy qurilmalari …
A. protserror , monitor, skaner
B. printer, klaviatura, monitor
C. protserror, monitor, klaviatura
D. monitor, skaner, printer

3.Kompyuterning qoshimcha qurilmalari …
A. Modem, xabar, protserror
B. Vinchester, printer, monitor
C. skaner, printer, modem
D. klaviatura, modem, printer

4.Skanerning vazifasi nimadan iborat?
A. kompyuterdagi ma’lumotni chop etish
B. ma’lumotni kompyuter xotirasiga kiritish
C. bir necha kompyuterlarni ulash
D. kompyuter xotirasi

5.XAB qurilmasi qanday qurilma?
A. kompyuter tarmogì ni hosil qiluvchi qurilma
B. ma’lumotni chop etuvchi qurilma
C. kompyuterni elektr toki bilan ta’minlovchi qurilma
D. internetga ulanuvchi qurilma

Javoblaringizni @nurstudio ga jo'nating. To'g'ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika

Test sinovi javoblariga Mavlonov Azamat, O'tkirbek Qutfiddinov va B. Nametov foydalanuvchilarimiz to'g'ri javob berishdi. Qolgan foydalanuvchilar 1 ta yoki 2 tadan xato qilishgan.

1a 2c 3c 4b 5a

Siz ham savollarga javob topgan bo'lsangiz, javoblarni tekshirib oling.

▶️ @informatika

#paskal
Arifmetik amallar

+ qo‘shish, masalan: A+B, natija turi real yoki integer;

- ayirish, masalan: A-B, natija turi real yoki integer;

* ko‘paytirish, masalan: A*B, natija turi real yoki integer;

/ bo‘lish, masalan: A/B, natija turi real;

div - butunga bo‘lish, masalan: A div B, natija turi integer;

mod bo‘linma qoldig‘i, masalan: A mod B, natija turi integer.

▶️ @informatika

#paskal
Butun sonlar uchun Paskal tilida div va mod amallari mavjud bo'lib, u mos holda butunga bo'lish va bo'linma qoldig'ini hisoblash amallarini bildiradi.
Masalan, 11 div 3 = 3- butun, 11 mod 3 = 2- qoldiq.

Boshqa elementar funksiyalar, masalan, tgx, arcsinx, arccosx, arcctgx lar elementar matematikadan ma’lum bo'lgan bo'lish ko'paytirish kabi munosabatlardan foydalanib hisoblash mumkin.

Har bir ko'rsatma yoki buyruq (nuqtali vergul) belgisi bilan yakunlanadi. Dastur matnida bir satrga ko’pi bilan 127 ta belgi yozish mumkin.

▶️ @informatika

#paskal
Dastur va uning tuzilishi

Paskal tilida dastur bitta blokda mujassamlashgan dastur sarlavhasi va tanasidan iborat bo'ladi.
Dasturning asosiy qismi uning tanasi hisoblanadi, umumiy holda u qat’iy tartibdagi 6 ta bo'limdan iborat:

Belgilarni aniqlash bo'limi: label

O'zgarmaslarni aniqlash bo'limi: const

Turlarni aniqlash bo'limi: type

O'zgaruvchilarni tavsiflash: var

Protsedura va funksiyalar
procedure; function

Operatorlar bo'limi: begin , end

▶️ @informatika

#Test
1. Ishga tushirilgan dasturning monitorda ko’rinib turgan va undan foydalanishga imkon beruvchi qismi …… deb ataladi.
A) uskunalar paneli
B) interfeys
C) ishchi maydoni
D) menyular satri

2. Matn muharrirlari ko’rsatilgan qatorni aniqlang.
A) Word, Express Maker, Notepad
B) WordPad, Fine Reader, Notepad
C) Bloknot, WordPad, Akelpad
D) Bloknot, Adobe Reader, Akelpad

3. …… yordamida matn fayllari hosil qilinadi.
A) Matn protsessori
B) Microsoft Office Word
C) Microsoft One Note
D) Matn muharrirlari

4. Matn muharrirlari nechta asosiy elementdan iborat?
A) 4 ta
B) 3 ta
C) 2 ta
D) 1 ta

5. Bloknot dasturining menyular satriga tegishli bo’lmagan menyuni aniqlang.
A) Сервис
B) Формат
C) Справка
D) Правка

Javoblaringizni @nurstudio ga jo‘nating. To‘g‘ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika

Test sinovi javoblariga
0072
Mavlonov Azamat,
Oqiljon master computer
Shoista
Mansurjon Kamolov
Feruza foydalanuvchilarimiz to'g'ri javob berishdi. Qolgan foydalanuvchilar 1 ta yoki 2 tadan xato qilishgan.

1 b 2 c 3 d 4 b 5 a

Siz ham savollarga javob topgan bo'lsangiz, javoblarni tekshirib oling.

▶️ @informatika

@informatika kanalining asosiy maqsadi quyidagilardan iborat.

- Informatika va Axborot texnologiyalari bo'yicha to'liq ma'lumotlar joylashtirish;

- Dasturlash tillarini bosqichma-bosqich o'rgatish;

- Kompyuter grafikasida ishlash;

- Dasturlash tillarini o'rgatishda dasturlarni kanalga joylashtirish (masalan: Paskal ABS, Delphi);

- Kompyuter grafikasini o'rgatishda ham
* Animatsiya
* Montaj
* Multiflm
* 3D loyixalar yaratishning
bosqichlari to'liq o'rgatiladi.

- Microsoft office paketiga kiruvchi
* Word
* Excel
* Power Point dasturlarida ishlash;

- Internetda ishlash, elektron pochta bilan ishlash va h.k.

- Foydalanuvchilar uchun 2 kunda bilimini sinash uchun testlar berib boriladi;

- Web dasturlash
PHP, HTML, JavaScript tillari ham bosqichma-bosqich o'rgatiladi.

- Kanalga do'stlaringizni ham taklif qilsangiz biz bundan minnatdor bo'lardik.

Har bir inson qaysi soxada faoliyat olib borishidan qat'iy nazar, Kompyuterda ishlashni bilishi shart va muhimdir.

Shunday ekan bizning kanaldan uzoqlashmang!!!

Do'stlaringizga ham ulashing:

▶️ @Informatika

#paskal
Paskal tilda, asosan, 3 xil miqdorlar ishlatiladi.

0‘ZGARMAS MIQDORLAR

Belgili o'zgarmaslar: apostrof ichiga olingan bitta belgi - harf, raqam yoki maxsus belgidan iborat. Masalan: ’a’; 'B'; '9';
'' va hokazo.

Satrli o'zgarmaslar (belgilardan iborat satr) soni 0 tadan 122 ta belgigacha bo'lgan va apostrof ichiga olingan harf, raqam va maxsus belgilar ketma-ketligidan iborat. Apostrof ichiga olingan raqamlar ustida arifmetik amallar ishlatib bo'lmaydi.
Masalan:‘456’; 'Toshkent’;'A 549’; 'B***M.’; '47%';

Mantiqiy o'zgarmaslar True (rost) yoki False (yolg'on) mantiqiy qiymatlardan biridir.

Sonli o'zgarmaslar ikki turda butun va haqiqiy:

Butun sonlar ishorali yoki ishorasiz ko'rinishda - 2147483648 dan +2147483647 gacha bo'lgan butun sonlardir. Agar butun sonli o'zgarmas bu oraliqdan chiqib ketsa, xato haqida xabar beradi.

Haqiqiy sonlar o'z navbatida qo'zg'almas nuqtali va qo'zg'aluvchi nuqtali sonlarga bo'linadi.

▶️ @informatika

Dasturlash tillari-yillari bilan! @informatika

#Test

1. Sanitariya gigiyena talablariga ko'ra o'quvchi kompyuter monitoridan qancha uzoqlikda o'tirishi lozim?
A) eng kamida 50-60 sm
B) eng kamida 10-620 sm
C) eng kamida 80-90 sm
D) eng kamida 90-100 sm

2. Sanitariya gigiyena talablariga ko'ra kompyuter xonasining o'rtacha harorati qanday bo'lishi lozim?
A) 10-12
B) 20-24
C) 30-34
D) 40-42

3. O'quvchilarning shaxsiy kompyuter bilan ishlash vaqti ... minutdan, bir kun davomida esa ... minutdan oshmasligi kerak.
A) 25-30, 45
B) 45-50, 300
C) 25-30, 180
D) 10-15, 60

4. Protsessorning aniq kompyuterning tashqi qurilmasi bilan aloqasini ta'minlovchi dastur bu ...
A) Sistema
B) Antivirus
C) Internet
D) Drayver

Javoblaringizni @nurstudio ga jo‘nating. To‘g‘ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika

Test sinovi javoblariga
Temur
Cyber
Great Hacker
Muxtorov Abdullajon
Akbar
Islom Ismailov
Shahzod Karimov
SHOISTA foydalanuvchilarimiz to'g'ri javob berishdi. Qolgan foydalanuvchilar 1 ta yoki 2 tadan xato qilishgan.

1 a 2 b 3 c 4 d

Siz ham savollarga javob topgan bo'lsangiz, javoblarni tekshirib oling.

▶️ @informatika