Informatika va AT
8.66K subscribers
1.09K photos
600 videos
598 files
1.51K links
Informatika va axborot texnologiyalari bo'yicha O'zbekistonda birinchi faoliyatini boshlagan kanalga xush kelibsiz.

Bog'lanish: @Nursaidovuz

https://t.me/Informatika/3

Dasturlash: @FlutterDasturchi
Download Telegram
Proyektorlar

Axborot chiqarishni tashkil qilish va vizual aks ettirish uchun shaxsiy kompyuterning displeyi bilan bir qatorda proyeksiyalash texnikasi keng qo'llaniladi.

▶️ @informatika
Ongimizga turli xil dasturlarni kirituvchi qurol – bu, albatta, aql. U sizning yagona dasturchingiz desa ham bo’ladi. To’g’ri – ongimizda aql kiritmagan dasturlar ham bor. Bular tug’ma dasturlar va ular bizga tabiatdan ato etilgan. Baxtimizga, aql ularga daxl qila olmaydi – ular aqldan avval yaratilgan.

Turli dasturlar qatori aql ongimizda bizning shaxsiyatimizni belgilovchi dasturlarni ham shakllantirib boradi. Ular bizning u yoki bu narsaga yoki, umuman, hayotga munosabatimizni, o’zimizga bo’lgan ishonch va hurmat hissini, shaxs sifatida atrofdagilar bilan munosabatlarimizni va boshqa jihatlarni belgilaydi. Ana shu dasturlar yig’indisi – odam fe’l-atvorini yoki xarakterini tashkil qiladi.

▶️ @informatika
Dasturlash – kompyuterlar va boshqa mikroprosersorli elektron mashinalar uchun dasturlar tuzish, sinash va oʻzgartirish jarayonidan iborat. Odatda dasturlash yuqori saviyali dasturlash tillari (Delphi, Java, C++, Python) vositasida amalga oshiriladi. Bu dasturlash tillarining semantikasi odam tiliga yaqinligi tufayli dastur tuzish jarayoni ancha oson kechadi.

▶️ @informatika
Kompyuter dunyosida ko‘plab dasturlash tillari mavjud bo‘lib, dasturlash va unga qiziquvchilar soni ortib bormoqda. Bir xil turdagi ishni bajaradigan dasturlarni Basic, Pascal, Ci va boshqa tillarda yozish mumkin. Pascal, Fortran va Kobol tillari universal tillar hisoblanadi, Si va Assembler tillari mashi tiliga ancha yaqin tillar bo‘lib, o‘rta darajali tillardir. Algoritmik til inson tillariga qanchalik yaqin bo‘lsa, u tilga yuqori darajali til deyiladi. Mashina tili esa eng pastki darajali tildir.

▶️ @informatika
Test sinovi

1.Informatika faniga qachon asos solingan?
A. xx asrning 70-yillarida
B. xxasrning 60-yillarida
C. xxasrning 50-yillarida

2.Informatika terminining fransuzcha tarjimasi qanday?
A.axborotli avtomatika
B.kompyuter ilmi
C.axborot

3.Informatika fani uchun asosiy ashyo?
A.kompyuter
B.axborot
C.disklar

4.”Axborot bizni va sezgilarimizni tashqi olamga moslashuvimizdagi mazmunini ifodalash” axborot haqidagi ushbu fikrlar kimga tegishli?
A.Farobiy
B.Klod Shennon
C.Norbert Viner

5.Axborot qanday asosiy xususiyatlarga ega bo’lishi kerak?
A.qimmatli,foydali,ishonchli
B.qimmatli,to’liqlik,ishonchli
C.qimmatli,tushunarli,to’liqlik

6.Axborot turlarini aniqlang.
A.uzluksiz,uzlukli
B.diskret,analog
C. A va B

7.Axborotlar ustida bajariladigan amallar bilan bog’liq barcha jarayonlar ... deyiladi.
A.axborot tashuvchi vositalar
B.axborotli jarayonlar
C.axborotlarni to’plash

8.Quyidagilardan qaysilari axborot tashuvchi vositalar hisoblanadi?
A.kitob,disk,flesh-xotira
B.kitob,ruchka,flesh-xotira
C.disket,ruchka,vinchester

9.Elektromagnit telegraf qurilmasini qachon,kim ixtiro qilgan?
A.Semyuel Morze 1837-yil
B.Lisandro 1837-yil
C.Norbert Viner 1837-yil

10.Ikkilik sanoq sistemasida 10 soni qanday yoziladi?
A.1010
B.0101
C.1101

Javoblaringizni @nurstudio ga jo'nating. To'g'ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika
Test sinovi javoblariga B. Nametov foydalanuvchimiz to'g'ri javob berdi.

1.Informatika faniga qachon asos solingan?
A. xx asrning 50-yillarida

2.Informatika terminining fransuzcha tarjimasi qanday?
A.axborotli avtomatika

3.Informatika fani uchun asosiy ashyo?
B.axborot

4.”Axborot bizni va sezgilarimizni tashqi olamga moslashuvimizdagi mazmunini ifodalash” axborot haqidagi ushbu fikrlar kimga tegishli?
B.Klod Shennon

5.Axborot qanday asosiy xususiyatlarga ega bo’lishi kerak?
C.qimmatli,tushunarli,to’liqlik

6.Axborot turlarini aniqlang.
A.uzluksiz,uzlukli

7.Axborotlar ustida bajariladigan amallar bilan bog’liq barcha jarayonlar ... deyiladi.
B.axborotli jarayonlar

8.Quyidagilardan qaysilari axborot tashuvchi vositalar hisoblanadi?
A.kitob,disk,flesh-xotira

9.Elektromagnit telegraf qurilmasini qachon,kim ixtiro qilgan?
C.Norbert Viner 1837-yil

10.Ikkilik sanoq sistemasida 10 soni qanday yoziladi?
A.1010

Siz ham savollarga javob topgan bo'lsangiz, javoblarni tekshirib oling.

▶️ @informatika
#paskal
Paskal dasturlash tili 1971 yilda Shvetsariyalik professor Nikalas Virt tomonidan yaratilgan bo'lib, u birinchi jamlovchi qurilmalar ixtirochisi, fransuz olimi Blez Paskal nomi bilan yuritiladi.

▶️ @informatika
#paskal
1. Asosiy belgilari.

Lotin alifbosining 26 ta bosh va kichik harflari: Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz (izohlar va matnlar yozish uchun krill harflarini ham qo'llash mumkin)

▶️ @informatika
#paskal
● O'nta arab raqami:

0, 1, 2, 3, 4 , 5, 6, 7, 8, 9.

▶️ @informatika
#paskal
● O'n oltilik sonlar:
0 dan 9 gacha arab raqamlari va A, B, C, D, E, F va a, b, c, d, e, f harflar

▶️ @informatika
#paskal
Munosabat amallari:
(teng), "<" (kichik), ">" (katta); juft belgilar: ”< >" (teng emas), ”<=" (katta emas), “>=" (kichik emas);

Maxsus belgilar:
(nuqta), (vergul), (ikki
nuqta); (nuqtali vergul), (apostrof),
(qo'shtir-noq), "!" (undov), ” ?" (so'roq), "%" (foiz), "$" (dollar), (tijorat belgisi), "&"(ampersand), "#” (panjara), "(urg'u berish); turli qavslar: (, ), {, }, [, ];.

Juft belgilar:
: = , (*, *), C. •)

Boshqaruv belgilari:

#0 dan #31 gacha kodli belgilar (# — belgi kodining o'nlikdagi qiymatini bildiradi, boshqaruv belgiiari ishlaganda ekranda aks etmaydi).

Mantiqiy amal belgilari:
and, or, not, xor.

▶️ @informatika
#paskal
Xizmatchi so'zlar

And (va),
const (o'zgarmas),
end (tamom),
goto (...ga o't),
label (nishon),
or (yoki),
until (-gacha),
downto (- gacha kamaytirish),
to (-gacha davom ettirish)
array (massiv)
div (butun bo'lish)
mod (modul)
If (agar)
Not (emas)
Then (unda)
Var (o'zgaruvchi)
Begin (boshlash)
Do (bajar)
For (uchun)
in (-da)
Of (-dan)
Else (aksincha)
File (fayl)

▶️ @informatika
#Test
1. Maxsus buyruqlar va amallar majmuyi …… deb ataladi.
A) dastur kodlari
B) menyu
C) dasturlash tillari
D) turbo pascal

2. Bloknot matn muharririni ishga tushirish tartibi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni aniqlang.
A) Пуск –Стандартные - Блокнот
B) Программы – Стандартные - Блокнот
C) Пуск – Программы – Блокнот
D) Пуск – Программы – Стандартные – Блокнот

3. Format so’zi qaysi tildan olingan?
A) yononcha
B) lotincha
C) grekcha
D) nemischa

4. …… matnning faqat mazmuni emas, balki tashqi ko’rinishi ham katta ahamiyatga ega bo’lganda qo’llaniladi.
A) Matn muharrirlari
B) Matn protsessorlari
C) Matn grafikasi
D) Matn proseduralari

5. Abzas so’zi qaysi tildan olingan?
A) yononcha
B) nemischa
C) lotincha
D) grekcha

Javoblaringizni @nurstudio ga jo'nating. To'g'ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika
Test sinovi javoblariga Mavlonov Azamat va Great Xacker foydalanuvchilarimiz to'g'ri javob berishdi.

1 b 2 d 3 b 4 b 5 b

Siz ham savollarga javob topgan bo'lsangiz, javoblarni tekshirib oling.

▶️ @informatika
#paskal
Standart identifikator(nom)lar

O'zgarmaslar: false, true, maxint;

Turlar: boolean, integer, char, real, text;
Fayllar: output, INPUT;

Funksiya va protseduralar: get, rewrite, read, readln, write, writeln.

▶️ @informatika
#Test
1.Kompyuter arxitekturasi bu …
A. kompyuterni tashkil etuvchi qurilmalar
B. kompyuter avlodlari
C. kompyuter dasturlari
D. axborot tashuvchilar

2.Kompyuterning asosiy qurilmalari …
A. protserror , monitor, skaner
B. printer, klaviatura, monitor
C. protserror, monitor, klaviatura
D. monitor, skaner, printer

3.Kompyuterning qoshimcha qurilmalari …
A. Modem, xabar, protserror
B. Vinchester, printer, monitor
C. skaner, printer, modem
D. klaviatura, modem, printer

4.Skanerning vazifasi nimadan iborat?
A. kompyuterdagi ma’lumotni chop etish
B. ma’lumotni kompyuter xotirasiga kiritish
C. bir necha kompyuterlarni ulash
D. kompyuter xotirasi

5.XAB qurilmasi qanday qurilma?
A. kompyuter tarmog
ì ni hosil qiluvchi qurilma
B. ma’lumotni chop etuvchi qurilma
C. kompyuterni elektr toki bilan ta’minlovchi qurilma
D. internetga ulanuvchi qurilma

Javoblaringizni @nurstudio ga jo'nating. To'g'ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika
Test sinovi javoblariga Mavlonov Azamat, O'tkirbek Qutfiddinov va B. Nametov foydalanuvchilarimiz to'g'ri javob berishdi. Qolgan foydalanuvchilar 1 ta yoki 2 tadan xato qilishgan.

1a 2c 3c 4b 5a

Siz ham savollarga javob topgan bo'lsangiz, javoblarni tekshirib oling.

▶️ @informatika
#paskal
Arifmetik amallar

+ qo‘shish, masalan: A+B, natija turi real yoki integer;

- ayirish, masalan: A-B, natija turi real yoki integer;

* ko‘paytirish, masalan: A*B, natija turi real yoki integer;

/ bo‘lish, masalan: A/B, natija turi real;

div - butunga bo‘lish, masalan: A div B, natija turi integer;

mod bo‘linma qoldig‘i, masalan: A mod B, natija turi integer.

▶️ @informatika
#paskal
Butun sonlar uchun Paskal tilida div va mod amallari mavjud bo'lib, u mos holda butunga bo'lish va bo'linma qoldig'ini hisoblash amallarini bildiradi.
Masalan, 11 div 3 = 3- butun, 11 mod 3 = 2- qoldiq.

Boshqa elementar funksiyalar, masalan, tgx, arcsinx, arccosx, arcctgx lar elementar matematikadan ma’lum bo'lgan bo'lish ko'paytirish kabi munosabatlardan foydalanib hisoblash mumkin.

Har bir ko'rsatma yoki buyruq (nuqtali vergul) belgisi bilan yakunlanadi. Dastur matnida bir satrga ko’pi bilan 127 ta belgi yozish mumkin.

▶️ @informatika
#paskal
Dastur va uning tuzilishi

Paskal tilida dastur bitta blokda mujassamlashgan dastur sarlavhasi va tanasidan iborat bo'ladi.
Dasturning asosiy qismi uning tanasi hisoblanadi, umumiy holda u qat’iy tartibdagi 6 ta bo'limdan iborat:

Belgilarni aniqlash bo'limi: label

O'zgarmaslarni aniqlash bo'limi: const

Turlarni aniqlash bo'limi: type

O'zgaruvchilarni tavsiflash: var

Protsedura va funksiyalar
procedure; function

Operatorlar bo'limi: begin , end

▶️ @informatika
#Test
1. Ishga tushirilgan dasturning monitorda ko’rinib turgan va undan foydalanishga imkon beruvchi qismi …… deb ataladi.
A) uskunalar paneli
B) interfeys
C) ishchi maydoni
D) menyular satri

2. Matn muharrirlari ko’rsatilgan qatorni aniqlang.
A) Word, Express Maker, Notepad
B) WordPad, Fine Reader, Notepad
C) Bloknot, WordPad, Akelpad
D) Bloknot, Adobe Reader, Akelpad

3. …… yordamida matn fayllari hosil qilinadi.
A) Matn protsessori
B) Microsoft Office Word
C) Microsoft One Note
D) Matn muharrirlari

4. Matn muharrirlari nechta asosiy elementdan iborat?
A) 4 ta
B) 3 ta
C) 2 ta
D) 1 ta

5. Bloknot dasturining menyular satriga tegishli bo’lmagan menyuni aniqlang.
A) Сервис
B) Формат
C) Справка
D) Правка

Javoblaringizni @nurstudio ga jo‘nating. To‘g‘ri javoblar kanalga joylashtiriladi.

▶️ @informatika