رنسانس ایرانی🌱IRCF

▫️پل‌سازی در دوره‌های تاریخی ایران
از سازه‌های ابتدایی، مانند به‌کارگیری تنه‌ی درختان و سنگ‌های بزرگ برای گذر از رودخانه که بگذریم، کهن‌ترین پل قوسی‌ای که در بخش (:حوزه) تمدنی ایران ساخته شده و هنوز هم آثار آن برجای مانده است، به دوران اورارتوها در سده‌ی هشتم پیش از میلاد بازمی‌گردد. اورارتوها که از نژاد آریایی بودند، آن پل را بر روی رود ارس ساختند.
همه‌ی نشانه‌های تاریخی گواه آن است که تمدن هخامنشی در ساخت سازه‌هایی که پُل می‌نامیم، توانایی های مهندسی چشم‌گیری داشته است. هخامنشیان از شیوه‌های مهرازی پیشرفته‌ای برخوردار بودند و پل‌هایی ساختند که برخی از آن‌ها هنوز برجا هستند. در چند سال گذشته باستان‌شناسان سدی را در درودزن، بر روی رودخانه‌ی کُر فارس یافتند که کار پل را نیز انجام می‌داد. به‌گمان بسیار این سد (پل) در روزگار کوروش بزرگ ساخته شده است.
پلی که در روزگار هخامنشیان در پاسارگاد بنا شد و باستان‌شناسان آن را از زیر خاک بیرون آورده‌اند، ۱۶ متر پهنا دارد و روی سه ردیف پایه ساخته شده است. هر ردیف دربردارنده‌ی پنج ستون سنگی است. سطح پل نیز با چوب پوشانده شده بود. از اینکه بگذریم، در روزگار داریوش بزرگ که راه‌سازی به شکوفایی فراوان رسید، در راهِ شاهی پل‌هایی ساخته شد. این راه از لیدیه در آسیای صغیر آغاز می‌شد و ۲۵۰۰ کیلومتر درازا داشت. در این راه، پلی به نام «پل دختر» ساخته شده بود. گفتنی‌ست پایان راه شاهی به شهر شوش می‌رسید.
پل‌های روزگار ساسانیان نیز از شکوه و پایداری بسیاری برخوردارند و آن‌ها را از زیباترین سازه‌های مهرازی ایران برشمرده‌اند. فراوانی، گوناگونی (:تنوع) و آرایش هنری پل‌های ساسانی کم‌مانند است. پل‌های ساسانی به ویژه در باختر و جنوب باختری ایران بیش‌تر دیده می‌شوند. ساخت‌مایه‌ی (:مصالح) به‌کار رفته در ساخت پل‌های ساسانی چشمگیر بود و تازگی داشت. به‌ویژه در روزگار پادشاهی شاپور نخست، پل‌سازی گسترش افزون‌تری یافت و دستاوردهای برجسته‌ای در پی داشت. پل‌ بند شادُروان شوشتر و پل کُر و دختر لرستان، دو نمونه‌ی عالی از ساخت پل در دوره‌ی ساسانیان است. بیشتر پل‌های آن روزگار در استان‌های کنونی فارس، خوزستان، لرستان، ایلام، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد بنا شده‌اند و دیده می‌شوند. از پُل ایذه نیز یاد کنیم که در روزگار اردشیر بابکان ساخته شده و به‌راستی شاهکاری از پل‌سازی است و آن را از شگفتی‌های هنر مهرازی جهان برشمرده‌اند.
در سده‌های و زمان‌های دیگرِ پس از ساسانیان هنر پل‌سازی در ایران ادامه یافت. به‌ویژه در سده‌ی یازدهم مهی، در روزگار پادشاهی صفویان، پل‌های فراوانی ساخته شد. دو نمونه‌ی برجسته‌ی آن، یکی پل خواجو و دیگری سی و سه پل در اصفهان است. گسترش راه‌ها و ساخت کاروانسراهای فراوان در روزگار چیرگی صفویان، ساخت پل‌ها را افزایش داد.
در بازه زمانی پادشاهی قاجاریه نیز کم‌وبیش هنر پل‌سازی ایران ادامه پیدا کرد. این کار به سبب ساخت جاده‌ها بایسته (:ضروری) بود. در زمان پادشاهی پهلوی نخست نیز پُل بسیار نامدار وِرِسک در راه تهران به گرگان ساخته شد که باز نمونه‌ای برجسته و کم‌مانند از هنر پل‌سازی است. این پل به تازگی ثبت جهانی شده است.

▫️پایتخت پل‌های تاریخی ایران

لرستان سرزمین پل‌های تاریخی ایران زمین است چرا كه در این استان بیش از ۷۷ پل تاریخی به ثبت رسیده كه دیرینگی آن‌ها به دوران اشكانیان، ساسانیان، دوران اسلامی و قاجار بازمی‌گردد. کشکان، (به گویش لری کشگو) که به مادر پل‌های ایران آوازه یافته است نیز در این بخش از باختر کشورمان جای دارد.

234 views07:29