#اختصاصی

❗️ بحران و تنش ادامه‌­دار به در ازای یک قرن بین تاجیکستان و قرقیزستان

🖊غلامرضا میرانی و دکتر جعفر آقازاده

از زمان اعطای هویت ملی به تاجیک‌ها توسط روس‌ها که بر اثر تجزیه‌ی جمهوری خود مختار سوسیالیستی ترکستان، در سال 1924 میلادی پا به عرصه گیتی نهاد، بین تاجیک‌ها و قرقیزها بحران مستمر مرزی و ارضی وجود داشته و سبب قتل بی‌گناهان زیادی از هر دو طرف شده است. اولین گزارش درگیری مربوط به سال 1938م. می‌باشد. (ماتویئفا آنا، 2017؛ 2) پس از استقلال کامل دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان از اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 مناقشات دو کشور ابعاد ملی و در مواردی بین‌المللی به خود گرفته و تقریباً نیمی از مرزهای نزدیک به 1000 کیلومتری دو کشور (مقدار دقیق مرز مشترک 971 کیلومتر است) مورد مناقشه می‌باشد.

ادامه در👈
https://www.iras.ir/?p=9422

📎تلگرام
https://t.me/joinchat/TwVmEsJtqEJZ8fNu

📎اینستاگرام:
https://www.instagram.com/iras_institute/

@IRAS_INSTITUTE

🛑چیلله گئجه سی یا شب یلدا؟!

✍ کهریز میران ⬇️⬇️⬇️

یلدا واژه‌ای سُریانی است و سریانی، زبانی از خانواده زبان‌های سامی و هم‌تبار زبان عربی است. این زبان، زبان علمی قبل از اسلام در ردیف زبان یونانی بوده است که بعد از اسلام در زمان خلیفه دوم عباسی مهمترین کتابهای نوشته شده به سریانی به عربی ترجمه گردید و سبب پیشرفت علم در دنیای اسلام گردید.
واژه یلدا به صورت یلده و ولده
وارد لهجه های مختلف زبان عربی گردیده است. در زبان عربیِ شمال جزیرة العرب، یَلدَة و یِلدَة به معنی تولد است و در زبان عربی حجازی هم وِلدَة (که اصل آن یِلدَة بوده) به معنی "زاییدن" است.
شب همیشه نماد تاریکی و جهل بوده و "تاریکی نماینده اهریمن بود و چون در طولانی ‌ترین شب سال، تاریکی اهریمنی بیشتر می‌ پاید، این شب برای ایرانیان نحس بود..." و شب یلدا طولانی ترین شب و آمدن زمستان و شروع فصل سرماست که مترادف با شلاق سوز و سرماست... بقول تاريخ الفي:
"اين تيره شب كه سپرى نمی ‏شود به درازا كشيد، به ‏سان شب يلدا كه نمى‏خواهد ظلمتش بگسلد و به سپيده گرايد"
(تاريخ الفي...ج‏1ص458) 
و یا بقول«مزاج شب يلدا بدان قيرى شده بود، انحطاط ميداد»
( اسناد و مكاتبات تاريخى از تيمور...621)
ريچارد فولتس شرق شناس کانادایی، درباره ی فلسفه خوردن هندوانه و انار در شب چله می نویسد:
"ايرانيان باستان اعتقاد داشتند که باید در بلندترین شب، که نحس بود بیدار مانده و همگی با خوردن میوه های قرمز(یعنی خورشیدی) همچون انار و هندوانه، به خورشید جان تازه ایی بخشیده و کمک کنند خورشید قوی تر شده تا دوباره‌ روزها کم کم بلندتر شود"
  (دین های ایران باستان، ریچارد فولتس،ترجمه امیر زمانی،نشر دیبایه، صفحه 83)

 استفاده از کلمه ی یلدا برای چله /çillə اشتباهی بزرگ است و به نظر می رسد این نام تحت تاثیر تولد مسیح و همزمانی آن با شب چله مصطلح گردیده است. خود واژهی چله یک کلمه ترکی است چون در زبان ترکی بویوک چله، کیچیک چله و قاری ننه چله سی داریم و با مفهوم چهل در زبان فارسی همخوانی ندارد. (چله چکمک) در ترکی یعنی سختی کشیدن طولانی و کنایه از نهایت کشیدگی زه کمان است که وارد زبان فارسی هم  شده است.
نتیجه: تبریک گفتن شب چله در فرهنگ آذربایجانی ها یک  اشتباه فاحش است و تحت تاثیر فرهنگ رسمی ایران مد روز گردیده است. بهتر است از جملاتی چون چیلله نیز پیسلیکلری کَسَن اولسون و یا چیلله نیز قاراناتلاری کَسَن اولسون در این شب استفاده کنیم و به استقبال خورشید رویم!
به نظر می رسد که این فرهنگ  هم مثل خیلی از رسومات قدیم، وابسته به جغرافیای طبیعی و محیط پیرامونی آن است و رشد و بالندگی آن از جاهایی که شب ها طولانی تر و زمستان ها سخت بوده، نشات گرفته است. فقط ممکن است نام آن در نقاط مختلف جغرافیایی فرق کند به طور مثال؛ شبیه شب چله ترکان آذربایجانی مراسم "نار دوغان"  را داریم که در میان ترکان ساکن در روسیه و آسیای مرکزی مرسوم است. در ترکی قدیم خورشید را نار و به زایش آن در آغاز  انقلاب زمستانی، "ناردوغان" می گفتند. نامی که ارتباط معنایی شگرف با  شقه شدن انار در سفره ی  شب چله دارد.

https://t.me/Galajayinyolu

💯«بازداشت زبان تورکی» با «پاسداشت زبان فارسی»

✍️طاهر نقوی ⬇️⬇️⬇️


اداره کل ارشاد اسلامی استان البرز برنامه‌ای تحت عنوان پاسداشت از زبان فارسی و قلع و قمع دیگر زبانها تحت پوشش قانون منع استفاده از زبانهای بیگانه! در روز ۲۹ آذر برگزار نمود.
بر کسی پوشیده نیست منظور حضرات از زبان بیگانه زبان روسی و چینی و انگلیسی و اوگاندایی نیست، بلکه زبان دیگر گویشوران جغرافیای سیاسی ایران بخصوص زبان تورکی است!
کیست که نداند قریب به هفتاد‌درصد ساکنان و بومیان استان البرز تورک تبار و تورک زبان هستند.  اکثریت ساکنان بومی منطقه ساوجبلاغ از دامنه‌های رشته‌کوههای البرز تا شهرستان‌های قم، اراک و ساوه تورک هستند و بیگانه خواندن و ممنوعیت استفاده از زبان تورکی در اصناف، ظلمی آشکار و بی عدالتی عریان در حق این شهروندان است. شهروندانی که برای آبادانی و حفظ این سرزمین از جانشان گذشته اند. یقین دارم تعداد شهدای این مناطق از تعداد مخالفان زبان تورکی در کشور بیشتر است .
حضراتی که به نشانه تقوا یقیه‌ی خود را تا آخرین دگمه‌ی زیرگلو میبندند و چنین دستوراتی را امضا میکنند، آیا نمیدانند که صرف و هزینه‌ی  بیت‌المالی که خود تورکها هم در آن سهیم هستند بدون رضایت تورکها، برای رواج وتحمیل زبان فارسی شرعاً حرام است؟
حضرات باید بدانند: تداوم این سیاست‌های تبعیض‌آمیز نه تنها به تقویت وپاسداشت زبان فارسی نخواهد انجامید؛ بلکه بر میزان نفرت و کین دیگر گویشوران غیر فارس نسبت به این زبان ختم خواهد شد.  کما اینکه این پروسه استارت خورده و اکنون در میان شهروندان ایرانی  غیرفارس‌ (مخصوصاً تورک‌ها)  زبان فارسی را زبان بیگانه  می شمارند و می انگارند. بنابراین چون بیگانگان با آن برخورد خواهند کرد و در صدد حذف آن برخواهند آمد.
زمانیکه حاکمیت به ارزش‌های طیف وسیعی از  شهروندان بی احترامی کند، یقیناً شهروندان نیز به اصول و ارزش‌های حاکمیت اهمیتی نخواهند داد.  حتی با الهام از قوانین نانوشته حاکمان برعلیه ارزش‌های آنها نیز اقدام خواهند کرد.
برگزاری این نشست‌ها شاید در یک مقطع کوتاه خوشایند  برخی حضرات فاتح‌الفتوح باشد؛ اما به قطع یقین در دراز مدت در بدنه اجتماعی کشور  بر ضد خود تبدیل شده وتاثیرات منفی بر جایگاه زبان فارسی خواهد گذاشت.
بیگانه خواندن دیگر زبانها به معنای بیگانه نامیدن دیگر گویشوران این سرزمین است. صد البته تقصیر اصلی با تصویب کنندگان چنین قوانینی هست که، بجای تقویت وحدت ملی به واگرایی و فروپاشی جامعه گام برمیدارند. اینان نمی‌دانند که، ایرانی بودن برابر با فارس بودن نیست؟
از یک سوی بازداشت فعالان فرهنگی ومدنی آذربایجان و مدافعان زبان تورکی و از دیگر سوی تکریم وتمجید از فعالان حوزه‌ی زبان فارسی !ظلمی آشکار است و تا زمانی که چنین سیاستهای تبعیض آمیز در کشور حاکم است؛ سخن گفتن از عدل وعدالت و برادری کاری مضحک خواهد بود.



https://t.me/Galajayinyolu

همایش پاسداشت زبان فارسی برگزار شد | البرز
https://alborz.farhang.gov.ir/fa/news/724303/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%AF

طاهر نقوی عزیز
ضمن تشکر بابت امضای کارزار «درخواست حمایت از زبان مادری» لطفا جهت افزایش تعداد امضاها، این کارزار را تا جای ممکن برای سایر دغدغه مندان به اشتراک بگذارید:
https://www.karzar.net/98100