‍ ‍ له له تالشی

#سجاد_رحمانی

🆔https://t.me/Espiarodakora

دیلمستانی از دل تالشستان

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

✍: #رسول_علیزاده ماکلوانی

ادامه...‌۹

سوم: وجه تسمیه دیلمان درزبان تالشی
درزبان تالشی دیلم از دو عنصر دی + لم و دیلمون یا دیلمان از سه عنصر دی + لم + ون یا ان تشکیل گردیده است.
الف: دی؛ به معنی ده ، آبادی، قصبه، روستاوغیره که در زمانهای قدیم در زبان تالشی کاربرد داشته وحال نیز مورد استفاده قرار می گیرد.(مقاله دیلمان تا دیلمان، رسول علیزاده، شهریور ۱۳۹۱، هفته نامه شریف، شماره۴۶).

《 دی 》از نگاه منابع
میر ظهیرالدین مرعشی مولف کتاب تاریخ گیلان و دیلمستان که خود مدتی از عمر خودرا
درگیلان مصروف داشته به کرات از این واژه
بهره برده وچنین گفته است < تویلا دیهی است نزدیک پرامکو در ساحل راست رودخانه پلو رود>( مرعشی ۳۳۰،۱۳۶۴) ودر جایی دیگر گفته است《 بعضی از متجنده به انهزام به دی های
رشت وآن نواحی افتادند و به خانه های مردم التجا بردند( همان ۸۶،۱۳۶۴)
مولف کتاب جوامع الحکایات ولوامع الروایات
نیز درکتاب خود از عنصر《 دی》بدین شکل بهره برده است ومی گوید《 آورده اند که وقتی ملک شاه آلب ارسلان به شکار رفته بود به دیهی
ارنواحی نیشابور رسید》 (عوفی ۲۱۱،۱۳۸۰).

《دی 》در نامواژه های مناطق تالش نشین
روستاهای زیادی در محدوده سرزمینی قوم تالش وجود دارند که ازعنصر < دی> به عنوان پیشوند یا پسوند بهره می برند.
پیشوندمانند:
الف؛ دی گا ( دیگا)
ب؛ دی سرا که دیگر شده(فارسی سازی) آن دیگه سرا می باشد.
پسوند مانند:
الف ؛ رشون دی که دیگر شده (فارسی سازی) آن روشنده می باشد.
ب؛ اَلَ دی که دیگر شده(فارسی سازی) آن الله ده می باشد.
پ؛ نواَدی که متاسفانه امروز به آق اولر معروف شده است.
《 دی》در اشعار فولکلور تالشی
کولی سر پرشیمه یاری بو اومه
شکر خدا کرم چمیم سو اومه
شکر خداوندی جا ورده نشام
یاری کوچ کرده و چَمَه دی اومه

( بالای تپه رفتم، بوی یار آمد/
خدا را شکر می کنم، به چشمم نور آمد/
شکر خداوند را نمی توانم بجای اورم/
که یار کوچ کرد و به ده ما آمد )

سره سیفی بیمه، از اشت دی کو
م نی حرفی نکرده، اشته رو کو
ترسم حرفی بکرم، جنگه ببو
ننگه دشپن چمه سر ینگه ببو

( سیب سرخی بودم من در ده شما/
من هیچ حرفی نزدم در مقابل شما/
می ترسم حرفی بزنم باعث جنگ ودعوا شود/
که دراین صورت دشمن ننگین بر ما چیره شود)

پاییزه وا پکرده پارگا پور آبه
چمه گلشن چمه دی کو دور آبه
ایلاهی بچکه پیر عمو گردن
چمه گلشنی را یاری نکرده

( باد پاییزی وزیدن گرفت وکومه چوپانی پر شد/ گلشن ما از ده ما دور شد/ الهی گردن عموی پیر بشکند/ که کمکی به گلشن ما نکرد/

گله ی نار و گله ی سیف وگله ی بی
غریب وبی نوا اومه چمه دی
غریب و بی نوا همدم بیگرم
؟ ؟؟؟ ؟؟؟؟؟؟؟؟
دانه
ب) لم: عنصر 《لم》 یکی از قدیمی ترین
واژه های به جای مانده از دوران کهن و باستان
در حوزه جغرافیایی حال و گذشته زبان تالشی است که به عنوان پسوند یا گاه پیشوند بر روی اسامی بعضی از محلات ونقاط می درخشد وهنوز هم در محاورات و گفتگوهای مردمان تالش مورد استفاده قرار می ‌گیرد.
مانند: اسالم، خشالم، اولم، لولم(لولمان)، فشالم، تولم، اشپلم، قولم، مولم، کتالم، لالم وشولم.

《لم》 در زبان تالشی
عنصر< لم> درمیان مردمان تالش میزان و معیار سنجش است، به معنی فراتر ازپر، مالامال، لبالب، بیش از انداره، نهایت تکمیل شدن و در حدکمال.
( مقاله دیلمان تا دیلمان ر.ع شهریور۱۳۹۵، هفته نامه شریف ، شماره ۴۶) همان واژه ای که استاد
دهخدا در مورد آن چنین گفته است:
لم مزید موخر امکنه، استالم، بالالم، سیالم، تلم، دیولی لم، زلم، اَلم. آنجا که چیزی بدانجا فراوان است. یلم لم آنجا که یلم بسیار روید.
چمازلم، آنجا که چماز بسیار روید.لمالم (لَ لَ) در تداوم عوام، لبالب( برهان )مالامال، پر، مملو، نیک پر، پر تالبه، چنان که از سر بخواهد شدن.
نه از لشکر ما کسی کم شده است
    نه این کشور از خون لمللم شده است< فردوسی( دهخدا ۲۸۳و۱۳۳۰و۲۸۲)
برای روشن شدن موضوع نام واژه ی 《مولم》را که نام تالشی و حقیقی قله ی معروف به ماسوله و ماسال، که زمره بزرگ ترین قلل استان گیلان می باشد اما امروزه با سطحی نگری به 《شاه معلم》 شهرت یافته است معنی می کنم تا بحث بهتر روشن شود.
مولم از دو عنصر مو+لم تشکیل گردیده است. مو یا ما در فرهنگ و ادب تالش باستان بعنوان پیشوند یا پسوند جا و مکان و لم نیز بعنوان حالت و صفت مورد استفاده قرار می گرفت. پس مولم یعنی جایی که به نهایت کمال و تکمیل شدن رسیده است(مقاله از دیلمان تا دیلمان ر.ع شهریور ۱۳۹۱ هفته نامه ی شریف)

ادامه بخش نهم:

《ون》یا 《ان》چیست؟
پ؛ ون یا ان:《ون》علامت جمع در زبان تالشی همان 《ان》علامت جمع در زبان فارسی و سایر زبان هاست و آن بیانگر داشته ها، محلات و مناطقی ست که تابعه آن می باشند. مانند شیرون؛ شیران، پلنگون؛ پلنگان، اسیرون؛ اسیران، غریبون؛ غریبان، فارسون؛ فارسان، تالشون؛ تالشان، دهلرون؛ دهلران( شهری در استان ایلام). چنارون؛چناران( شهری در خراسان رضوی)؛کشورون؛ کشوران .
پس دیلم یعنی یک آبادی که تراکم جمعیت و داشته های آن بیش از اندازه می باشد
ادامه...
چاپ شده در ماهنامه تالش
منبع: گروه وات ساپی بهار تالش


🆔https://t.me/Espiarodakora

شما با افتخار دعوتید به
نمایشگاه عکس
مجموعه عکس های آقای سجاد عبدالله نیا
افتتاح چهارشنبه ۱۹ بهمن ساعت ۱۱ صبح
مکان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تالش
منتظر حضورسبزتان هستیم.
انجمن سینمای جوانان تالش
@iycs.talesh

‍ ‍ ‍ ‍

‍  #ماسوله_از_نگاه_گردشگران و تاریخ


🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸


ماسوله با داشتن قدمت تاریخی و معماری‌ شگفت انگیز و منحصر به فرد خود همواره در طول تاریخ پذیرای گردشگران بسیاری بوده است.
در این جستار نگاهی به  سفرنامه برخی از سیاحان خارجی کرده ایم تا نوع نگاه به ماسوله در زمان های دور را دریابیم.پیرآمده ژوبر(1779_1848)
ناپلئون برای راهیابی به هند، در صدد تهیه اطلاعاتی در مورد ایران برآمد و ژوبر را مامور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز خود نمود.
ژوبر از راه ارمنستان راهی ایران شد(1805) و به ملاقات فتعلی شاه قاجار نائل آمد.
سفرنامه ی ژوبر با عنوان مسافرت در ارمنستان و ایران در سال 1821، در فرانسه به چاپ رسید.

#ماسوله_در_سفرنامه_ژوبر:

این قصبه(ماسوله) قابل توجه است، زیرا به روی یک بلندی قرار گرفته است که به آن نمی شود دسترسی یافت.
چنان که می گویند با دیوارکلفتی آن را بسته اند. مردمان آن جا با آهن کار می کنند و تقریبا لوله های درشت تفنگ کوتاه می سازند. فاصله ی رشت به ماسوله که در مغرب رشت است 10 فرسخ(لیو) است.
جمیز بیلی فریز(1783، اسکاتلند- 1856)
فریز دو بار به ایران سفر کرد. نخست در سال 1821 به خراسان، و سپس در سال 1833 در زمان سلطنت محمد شاه قاجار با ماموریت سیاسی.
فریز از راه مازندران به گیلان آمد و از راه ماسوله راهی تبریز شد. سفرنامه ی او، سفری در زمستان از قسطنطنیه تا تهران، در سال 1383 در لندن انتشار یافت.
سفرنامه ی فریز را دکتر منوچهر امیری با نام سفر زمستانی ترجمه کرده است. فریز کتاب های دیگری نیز درباره ی ایران و اقوام ایرانی نوشته است.
ماسوله در سفرنامه جیمز بیلی فریز  از کتل صخره ای تندی بالا رفتیم که ما را به روستای ماسوله رساند.
آن یکی از قرایی است که در موضعی بدیع منظر قرار گرفته است  و از شگفت انگیز ترین جاهایی است که من دیده ام.
https://t.me/Espiarodakora
ماسوله بر زمین های تخت و بلند روی شیب تقریبا عمودی کوههای غربی واقع شده است، با قله ی مهیب پر درختی که روی آن قرار گرفته است و روبروی آن ستیغی زیبا که بیشه و صخره و مرتع، به آن منظره ای متنوع بخشیده است.
خانه های این ده از حیث صورت خارجی و داخلی  با آنچه تا آن هنگام دیده بودم تفاوت داشت.
بسیاری از آن ها سه طبقه بودند و در خانه ی بالاتر، هر کدام دو ردیف پنجره داشت، یکی بلند و دیگری کوتاه، روی هم که منظره ی با روح و جان داری شبیه به ساختمان های اروپایی به وجود آورده است.
به من گفتند که آن ها را از روی نمونه های #خانه_های_لزگی (لزگی، قومی در قفقاز) ساخته اند.
مردم ماسوله همه یا قاطرچی هستند یا سوداگران خرده پایی که با بلوک مجاور و در میان اراضی پست و بلند در داد وستدند. آنان نه بذری می کارند و نه چیز دیگر.
جز انواع معدودی از سبزی ها، اما چنانکه دیدم از حیث دارا بودن گله و رمه غنی بودند.(صص580-581)
منابع:
1-اولئاریوس، آدام، سفرنامه اولئاریوس، ترجمه ی احمد بهپور، تهران، نشر ابتکار.13632-فریز، جیمز بیلی، سفرنامه زمستانی، ترجمه منوچهر امیری، تهران، انتشارات توس، 13643- نیکویه، محمود، گیلان در سفرنامه های سیاحان خارجی، رشت، فرهنگ ایلیا.1386

تهیه و تنظیم : #مظاهر_رحیمی

   🆔https://t.me/Espiarodakora

#دیلمستانی از دل #تالشستان

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

ادامه...۱۰

✍: رسول علیزاده ماکلوانی

چهارم: درزبان وادبیات تالش حرف《ز》 به
غیر از شکل حقیقی به دو یا سه حرف دیگر نیز تبدیل وتلفظ می گردد.
شکل اول؛《 ز》 به صورت حقیقی مانند بزون، بدان. ورزا یا برزا، گاو نر کوهان دار. آزون، شناس؛ از، من.
شکل دوم؛《 ز》مانند: ژن، زن؛ بژن، بزن؛ بژی ، بزی ، زیست کن؛ ژنگ، زنگ.
شکل سوم؛《 ز》 به صورت《ج》 مانند: سوج، سوز؛ روج، روز؛ آج، آز، حرص وطمع؛ آموج، آموز؛ جیر، زیر( مقاله خویشاوندی البرز با زبان تالشی ر.ع ماهنامه تالش شماره ۹۶) .
مرداویج سرسلسله ی آل زیار وسرآمد دیلمیان که مورخان نام حقیقی او را مرد آویز دانسته اند، دال بر همین ادعاست.
پنجم: فخرالدین اسعد گرگانی از شاعران بزرگ قرن پنجم وصاحب اثر ارزنده ی ویس ورامین در یکی از سروده های خوداز ساکنین بلندی های رشته کوه البرز چنین به زیبایی ونیکی یاد می کند:
زمین دیلمان جایی است محکم
برو در لشکری از گیل ودیلم
به تاری شب ایشان ناوک انداز
زنند از دور مردم را به آواز
بیندازند زوبین را گه تا ب
چو اندارد کمان ورتیر پرتاب
سپردارند پهناور گه جنگ
کجا بودند شاه هفت کشور
نه آن کشوربه پیروزی گشادند
نه تاج خود بر آو کشور نهادند
هنوز آن مرز دوشیزه بماندست
بر او یک شاه کام دل نراندست

درمصرع چهارم ازشعر مذکور منظورشاعراز《 زنند از دور مردم را به آواز》
عملی است دیرپا که به هنگام تنهایی یا خبر رسانی ویا باخبر شدن از حال یکدیگر در بین
مردمان وساکنان تالش زبان مناطق کوهستانی
رشته کوه البرز، مرسوم بوده که به این عمل و روش 《 خله 》 یاهمان《 اویان》 گفته می شود
ادامه دارد...
چاپ شده در شماره های 103 و 104 ماهنامه تالش
منبع : گروه وات ساپی بهار تالش

🆔https://t.me/Espiarodakora

#تالشَ_شعر ) شعر تالشی

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

(  #الان_زونوم از کیمه! )



نـشم فـیکر کَـرم وام از دِه کـیمَـه

خَرِمم پـس یَـنـدَه نسـارا شیـمَـه


سَردَ شَبون خسم انَه لا دا صب

روز آبو شـوم نشم آفـتاوَه دیمَه


بـبر رَفِـق، بـبر بـجـاری بـرزی

اشته دَرزَ دَسـتَه را از بِندیمَـه


بمِــرم از رَفِـقون را رفِـقــون

رَفِـقون پـا بنی سـرَ قـالیمَه


چمه ثروت نِداری بَــه نِـداری

نِداری پی چمه جانی مالیمَـه


سـرم کَردَه دیمی سـیلّه نَه بَما

أ جور که خوای زمـونَه از نِـبیمَه!


دَسی عوض همیشه پام دراز بَـه

زمـونَه کو فـقیرَ بـنـدَه بـیمَـه


دَسم دراز نِـبَه هر نـاکسی وَر

همـیشَـه واتمَه خدا کریمَـه


مرا دنیا دومَه بَـه دَسم کـاردَه

ایی لخمَه را اموَر أ وَر تیلیـمَه


طمع دندونم کَندَه هر چی کو از

اگه منَه بوبو هَزار چی پـیمَه


زمونَه خوای اشتن جور مه بپِجی

هنتَه دا پَجیمَه البَلی  سیمَـه


گوشَ خجَه مَندیمه دا چوان چه؟

اَوون کو از کَـلَ  لوئَـه مَسیمَـه


چَوون قولی یخی سَرم نیویشتَه

چمه حرفی سری هَنی مَندیمَه


خـدا را شکر الان زونـوم ازکـیمَه

همیمَه که همیمَـه که همیمَـه



سروده ای به زبان تالشی جنوبی

به تاریخ 16 آذر  1394

کرج _ #رضا_نعمتی_کرفکوهی

🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂


معنی به فارسی  به ترتیب مصرع.

می نشینم فکر میکنم من کی هستم

جای آفتابگیر را رها کردم سمت سایه  مسکن گزیدم

شبهای سرد بی لحاف میخوابم تا صبح

باز صبح پا میشوم میروم جای آفتابگیر می نشیم

درو کن رفیق دروکن محصول شالیزارت را

من بند (گره )دسته های شالی تو هستم

بمیرم من برای رفیقانم رفیقان

زیر پای رفیقان فرش قرمز هستم

ثروت من (در این دنیا) نداری بود نداری

پیه نداری را  بر جانم مالیدم

سرخ کردم صورتم را با سیلی ولی

آنطور که زمانه میخواست (از من بسازد) نشدم

به جای دست همیشه پایم دراز بود!

با وجودی که بنده ی فقیری در زمانه بودم

دستم را پیش هر ناکسی دراز نکردم

همیشه گفتم خدا کریم است

برایم دنیا مثل دنبه بود و دستم مثل کارد

برای تهیه لقمه نانی به هر سوی دویدم

دندان طمع ام را از هر چیزی درآوردم

اگه با خودم بود دلم هر چیزی میخواست

زمانه میخواست مرا  مثل ومیل خودش بپزد

ولی تا خواستم بپزم فورا سوختم

گوشهای خودم را تیزکردم تا بشنوم چه میگویند

فقط از آنها حرف مفت و بی عمل  شنیدم

قولهایشان را روی یخ نوشتم

روی حرفهای خودم همچنان هستم

شکر خدا الان میدانم من کی ام

همینم که همینم که همینم

   🆔https://t.me/Espiarodakora

دیلمستانی از دل تالشستان

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

ادامه... ۱۱  

✍: رسول #علیزاده ماکلوانی
ششم:
درگذشته و حال ولایت دیلمان، روستا ها و آبادی های بسیاری وجود داشته و دارند که نامواژه هایشان با فرهنگ و زبان تالشی نزدیکی بسیاری دارد و با آن معنی و مفهوم پیدا می کند. برای نمونه به چند مورد آن اشاره می شود.
الف:قریه ی کندَه سَر همانی که میرظهیر‌الدین در کتاب خود در خصوص آن چنین می گوید:
امیر کیای کوگه با سیاه محمد حاجی محمد و امیرانوز کوهدمی به ولایت دیلمان به قریه ی کندَسر( کنده سر) در آمده ‌لشگرگاه‌ کردند
(مرعشی۱۷۰،۱۳۶۴)
جالب است بدانیم که یک روستا به همین نام یعنی کندَسر در جاده ی ماسوله و در بخش سردارجنگلِ شهرستان فومن در پای کوه《برزه》
وجود دارد که مردمان آن #تالش زبان بوده و همچون مردمان دیلمان در صلابت و کوشندگی بی نظیرند. کنده‌سر یا کندَسر با دو روش نوشتاری از دو و سه عنصر تشکیل گردیده است.
کنده: به معنی تپه و بلندی کوچک
سر: به معنی روی و بالا یعنی یک آبادی یا محل که روی تپه و بلندی کوچک واقع شده باشد.
کند: به معنی تپه و بلندی، صدای_َ نشان ربط و نسبت به معنی است و بودن، سر به معنی روی و بالا، یعنی یک آبادی یا محل که در روی یک تپه واقع شده باشد.
ب: یکی دیگر از روستا های دیلمان به نام سیاخانی می باشد که یک محل به همین نام در بین مناطق ییلاقی دهستان آلیان و تنیان وجود دارد. سیا خانی دیگر شده(فارسی سازی)سیا خونی می باشد که از دو عنصر سیا+خونی یا خانی تشکیل گردیده است. سیا؛ به معنی رنگ تیره، سیا و مشکی و خونی یا خانی= هونی یا هانی معادل کانی کُردی قدیمی ترین نامواژه‌ ی "چشمه در زبان تالشی" است. پس سیا خونی یا سیا خانی یعنی یک آبادی یا محل در جوار چشمه ای با آب یا ساختار سیاه رنگ.
پ: کماچال، از دهکده های بزرگ کوگه و در ساحل چپ سپید رود است، که یک ییلاق به همین نام در ییلاقات مشهور به گسکره خاله بخش سردارجنگل شهرستان فومن و در همسایگی ییلاق گردَسوئه وجود دارد که ساکنین آن اهل روستای گسکره و تالش زبان می باشند.
ت: نویسنده ی کتاب جنگ نامه ی سید‌جلال‌الدین‌اشرف در کتاب خود می نویسد《چل گوش به صد هزار حیله خود را به درفک رسانید و سه روز در آنجا بماند و در روز چهارم خود را تالش کول رسانیده به خانه ی اصیل ملحد فرود آمد.》( روشن،۱۷۸،۱۳۶۴)
تالشَ کول نام یک روستا در دیلمان بوده، که هم اکنون نیز آن روستا با همین نام وجود دارد. آوازه ی این روستا همراه با دلاوری های تالشَ کولی، سپهسالار دیلمان در دوران صفویه به اوج میرسد. که نامواژه آن بر گرفته از قوم تالش و دلالت بر آن دارد که متعلق به تالشان است. تالشََ کول یا تالش کول از سه جز تالش + صدای __ َ  + کول تشکیل گردیده است.
تالش یاد آور قوم تالش، صدای __ َ نشان ربط  و نسبت به معنی است و بودن وکول به معنی تپه، پشته. یعنی یک آبادی در حول وحوش تپه ای که متعلق به تالشان است.
هفتم: یکی از قدیمی ترین و ارزشمندترین کتابی که در اعصار گذشته در مورد وقایع گیلان
به رشته ی تحریر در آمده، کتابی است ِبا نام تاریخ گیلان و دیلمستان که مولف آن سید ظهیر الدین مرعشی است که در قرن نهم شروع به تالیف آن نموده است. این کتاب در شمار منابع معتبر بوده، چرا که مولف آن کسی بوده که به گفته ی خود آنچه نوشته است خود مشاهده کرده و ازدیده نوشته است نه از شنیده. ظهیر الدین می نویسد:《 سیدعلی کیاپس از وفات پدر به همراه برادران وجمعی از تائبان خود عزم صوب مازندران نموده و به صحبت سیادت مناب، سید قوام الدین علیه الرحمه مشرف شدند. ازجمله تائبان و موافقان مشهور حضرت امامت قبایی یکی سالوک مرداویج و دیگر محمد تاج الدین برفجانی و دیگر تالش دیلمانی و... سایر نواب که قریب صد نفر بودند》
1. ودر جایی دیگر می نویسد《 مردم صاحب وقوف دلیل شده از راهی که نباید گذشت به کنار آن طاق نصرت آیات رسانید و تفرج آن کرده به قریه بالانگاه به خانه پره نشین حسام الدین تالش فرود آمدند.》( مرعشی ۱۷،۱۳۵۳)
در گفتارهای فوق از سید ظهیر الدین، در ظاهر وصورت قضیه تالش دیلمانی یکی از تائبان سید علی کیا و حسام الدین تالش یکی از مقربان بوده است. اما بر مبنای ضرب المثل مشت نمونه خروار است، دلالت بر آن دارد که #دیلمان، رانکوه واطراف آن مکان استقرار و ولایت تالشان بوده است.

ادامه دارد...
چاپ شده در شماره های 103 و 104 ماهنامه تالش.
منبع : گروه وات ساپی بهار تالش.

🆔 https://t.me/Espiarodakora

🎧 جستجوی موزیک در آهنگیفای

ترانه تالشی #سحر

ترانه سُرا: مهرداد برزگردوست #دیل_گِتَه_تالش

خواننده: هادی برزگردوست

‍ #گسکری_بازار

#هادی_حمیدی

اثر آوای مهر
منبع : گروه نسیم صبا

🆔https://t.me/Espiarodakora
                

#دیلمستانی از #دل_تالشستان

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸

قسمت پایانی

                  ✍:رسول علیزاده ماکلوانی

هشتم: یکی دیگر از کتاب های ارزشمند و نفیس درزمینه ی تاریخ گیلان، کتاب تاریخ گیلان تالیف عبدالفتاح فومنی است که در قرن یازدهم و در دوران حکومت شاهان صفوی به رشته ی تحریر در آمده است. همان کتابی که الکساندر خود زکو در خصوص آن چنین می نویسد:《 این کتاب بر اروپاییان ناشناخته مانده است ودر قلب الاسد حوادث این سرزمین به رشته ی تحریر کشیده شده ونویسنده تحت تاثیر وقایعی که خود از نزدیک در آن شرکت داشته، اثر خود را پدید آورده است.》( خود زکو:۲۳،۱۳۵۴)
عبدالفتاح در کتاب خود مواردی راعنوان نموده است که با تامل در آن می توان گفت که دیگر هیچ شبهه ای درخصوص تالش بودن ساکنین خاور سپیدرود و مهم تر از آن دیلمان مورد بحث ما وجود نخواهد داشت وباید پذیرای این
واقعیت نادیده انگاشته شده بود که دیلمیان همان تالشان بوده و تالشان همان دیلمیان،
اودریک جمله می نویسد :《که لیل دهی است در تالشستان لاهیجان》( فومنی: ۲۰۶،۱۳۵۳)واین بیانگر آن است که قسمت اعظمی از ساکنین شهر و روستاهای لاهیجان تالش زبان بوده وخاک تالشان است .
درجایی دیگر می نویسد: 《روز دیگر شاه عباس
امر نمود قورچی باشی و قنبر علی سلطان چگینی و نعمت اله سلطان صوفی و شرف خان حاکم تنکابن به تالشستان بیه پیش در آمده وتالشَ کولی وجماعت یاغی را بدست آورده بیاورند》( فومنی:۱۲۸،۱۳۵۳)
اگر نیک بیندیشیم منظور عبدالفتاح از به کار بردن عبارت 《تالشستان بیه پیش》 حکایت از آن دارد که قسمت اعظمی ازساکنین بیه پیش
یعنی خاور سپید رود تا تنکابن تالش زبان بوده وخاک تالشان است.
در پایان در یک کلام وختم کلام این چنین می نویسد:《 آن مظهر قهر الهی که در بیرحمی و سفاکی، دلیر ومشهور بود، در
تالشستان خورگام، دیلمان، کلیجان وسمام
  شمشیر خون آشام از نیام کشیده وقتل به افراط نموده، بر آناث و ذکور اکتفا نفرمود وچندین مومن و مسلمان وعجزه و بیچارگان بفرموده آن مطرودان درگاه ایزدی شربت شهادت چشیدند و آخرالامر "تالشَ کولی" درجنگل سمام به دست سهراب بیگ و ملازم حسن خان کهدمی گرفتار شد》( فومنی :۱۲۸،۱۳۵۳)
آری تالشستان
خورگام ودیلمان وکلیجان وسمام.
نتیجه:
باتوجه به موارد مطرح شده در متن می توان به این جمع بندی رسید که:
۱- وقتی که دیلمیان صاحب نام وآوازه شدند، تمام آن ولایت با مفهوم استانی ( گیلان امروزی) وقومیت شان تحت الشعاع قصبه دیلم
ولایت دیلمستان نام گرفت وهنگامی که پا را از محدوده استانی فراتر نهاده ومحدوده و نواحی بیش تری به تصرف در آوردند با منظور کشور دیلمستان قلمداد گردید. چرا که نام ایران به طور رسمی در دوران قاجاریه بر کشور ما نهاده شد.
۲- گستره جغرافیایی تالشان ( دیلمیان) قبل از ورود ترکها به ایران و هم چنین آمدن قوم گیل از آن سوی آمل(طبرستان وقومس) همراه با سادات علوی به گستردگی رشته کوه البرز بوده است.
۳.ساکنین قصبه دیلم و دیلمان و اطراف آن ازقوم تالش و تالش زبان بوده اند.
۴- تالشان( دیلمیان) اولین قومی بودند که توانستند پس از اسلام بزرگترین امپراطوری ایرانی را تشکیل دهند.
۵- تالشان( دیلمیان) در شمار اولین اقوامی بودندکه در بسط وگسترش مذهب شیعه در ایران نقش چشمگیری داشتند.
نکته: خوانندگان عزیز وسروران گرامی، اگرچه
این مقاله به علت سواد اندک و معلومات ناچیز
حقیرخالی از نقص نیست ولی هر چه هست واقعیتی انکار ناپذیر است که امید دارم راهنمایی ها، انتقادات وپیشنهادهای عالمانه ی شما
سبب شفافیت و گفتار ناقص ما باشد و بر تکامل آن بیفزاید.

چاپ شده در شماره های 103 و 104 #ماهنامه_تالش.
منبع: گروه وات ساپی بهار تالش

🆔https://t.me/Espiarodakora

«زوني چه؟!»
خون ديل هَــــردِ - نواتِه - زَم آبه ديل زوني چَه؟
رنج و زحمت كَشِه و نچيــنده حاصيل زوني چَه؟

غمي باري بكشي- جان بكني- هر جا اي عمر
اِي را كه هيچ نزونو فرق گول و گــيل زوني چه؟

همّه گِلَه چمي روشــون آكـــــري - چــــرا ببي
اشتني وختي ژَنِه - اشتِه چِمي ميل زوني چه؟

چه بـــوام - ام اي روزي يا دِ روزي گــف كه نيه
دَبـــردِ دَبــــردِيَه - با تــــري و كـــــيل زوني چَه؟

تا كه دنيا دنيا يه - هـمجــــوريا - هـمجــــــوريه
اَي بــــــرا حـيـكايـت هابيـل و قابيــل زوني چه؟
*زنده یاد استاد مسرور-ماسال*

معرفی کتاب

#دستون_های_تالشی_اسالمی.

✍: دکتر یاسر #کرم_زاده هفت خوانی

🆔

🇮🇷 کانال ایسپی رو دا کورا 🇮🇷

کانالی با مدیریت تالش زبانان از آستارا تا فومن جهت داشتن نگاهی منطقه‌ای به "ناحیه قومی تالش" بدور از شهر و شهرستان گرایی‌های معمولی که باعث تکه‌تکه شدن اقلیم قومی کادوسیان گشته است. همه‌ی تالشان نمین، آستارا، تالش، اسالم، پره سر، رضوانشهر، شاندرمن، ماسال، صومعه‌سرا، فومن، ماکلوان، ماسوله، شفت، رودبار و ... در مرحله اول تالشند و در معرفی در خارج از اقلیم قومی تالش باید خود را بر اساس مولفه قومی خود معرفی نمایند و از معرفی به نام و عنوانی شهرستانی خود پس از عنوان قومی خود استفاده نمایند.

من تالشم. تالش به فرض مثال شهرستان تالش که یکی از شهرستان‌های تالش زبان منطقه قومی تالش است.(با اینگونه معرفی کردن خود هویت قومی‌مان در شهرستان‌های تالش زبان رنگ نخواهد باخت)
لینک ورودبه کانال 👇
.
.
.

🆔https://t.me/Espiarodakora

ارسال نظرات ،پیشنهادات و ...

ارسال مطالب مرتبط با منطقه ی قومی

اشتن دیلی لوئه /گفی امرا آدیَن /روکَیَه

با سپاس فراوان
تیم تحریریه ایسپی رو تا کورا

گزارش تصویری از شب فرهنگی رضوانشهر
نوزدهم بهمن، سالن کوه نور هتل اوین پارسیان

📸 : شهریار پورمحمد
🆔https://t.me/Espiarodakora

گزارش تصویری از شب فرهنگی رضوانشهر
نوزدهم بهمن، سالن کوه نور هتل اوین پارسیان.

مراسم ویوئه بَری(عروس بران)

📸 : شهریار پورمحمد
🆔https://t.me/Espiarodakora

گزارش تصویری از شب فرهنگی رضوانشهر
نوزدهم بهمن، سالن کوه نور هتل اوین پارسیان.

مراسم ویوئه بَری(عروس بران)

📸 : شهریار پورمحمد
🆔https://t.me/Espiarodakora

#رقص_های_تالشی

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸


رقصهاى تالشى در مناطق مختلف تالش اشکال گوناگونى دارند. این اشکال بیشتر توسط زنان حفظ شده است. این رقص ها در مراحل مختلف عروسى متفاوتند که در اینجا به چند مورد از آنها می پردازیم .


« کَترا وَشتَن »
رقص با نوعى قاشق چوبیست، زمانى که عروس را سوار بر اسب به منزل داماد می آورند، قبل از اینکه پیاده شود، یک نفر با دو کترای چوبی درحالى که کتراها را به هم میزند می رقصد تا کتراهاى چوبى شکسته شود و آن را بالاى سر عروس پرت می کند.

🆔https://t.me/Espiarodakora

" #حینا وَشتَن "
رقص با حنا را در شب حنابندان با ظرف حاوى حنا انجام می دهند و بعد از رقص، معمولا خواهر داماد و خواهر عروس مقداری حنا را بر سر پول میگذارند و بر دست عروس و داماد می چسبانند و بعد از چسباندن، پول حاوی حنا را به سمت مهمانان بعنوان هدیه پرت میکنند.

" #مجمَه وَشتن "
رقصی با سینى بزرگ حاوى میوه، سبزه، شیرینى، پارچه و ... خواهر عروس و خواهر داماد معمولا با گذاشتن مجمَه بر سر و در هنگام آوردن عروس به منزل داماد و همچنین در مرحله بعد از رقص حنا در عروسى انجام می دهند.


" چرا وَشتَن "
 این رقص بیشتر در تالش جنوبى رواج دارد و با گذاشتن چراغ روشن (چراغ نفتى) بر سر می رقصند. حفظ تعادل در این رقص و در مجَمه وَشتَن، بسیار هنرمندانه و جالب است.

منبع :کانال ماسال سیتی

🆔https://t.me/Espiarodakora

رقص تالشی (رقص چراغ ) با هنرمندی جهانگیر حاجی پور https://www.namasha.com/v/HcHZ8UJE/%D8%B1%D9%82%D8%B5_%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%B4%DB%8C_%D8%B1%D9%82%D8%B5_%DA%86%D8%B1%D8%A7%D8%BA_%D8%A8%D8%A7_%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D8%AC%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D8%B1
رقص تالشی/ چرا وَشتَن.

چرا وَشتَن

رقص چراغ بانوان تالشی، با صدای هنرمند پاپ تالش، جناب آقای جهانگیر حاجی پور.
متاسفانه #چرا_وشتن این روزها خیلی کمرنگ شده و یا از ذهن ها در حال پاک شدن است.
(با تشکر از آقای مهرداد برزگردوست بابت تدوین ویدئو )
🆔https://t.me/Espiarodakora

نقدی بر شب فرهنگی رضوانشهر

🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸


                           ✍:اسماعیل دوستی

  نوزدهم بهمن ماده ۱۴۰۱، به بهانه شب فرهنگی رضوانشهر، در هتل اوین پارسیان، سالن کوه نور به میزبانی شهرداری رضوانشهر برگزار گردید.
چیزی که برام  جالب و عجیب بود پیشنهاد خواهر خواندگی با یکی از شهر های تاجیکستان هست که توسط شهردار محترم رضوانشهر مطرح شده. واقعا رضوانشهر به غیر از ییلاقات زیبایش، آن هم راه مناسب ندارد چه پتانسیلی دارد برای چنین اقدامی دارد؟ ساحلش را به روی مردم بسته اند !  خیابان های پر ترافیک داخل شهر و مشکلات عدیده اش که کاملا مشهود است!
شهردار محترم رضوانشهر به جای اینگونه کارهای تجملی به وضع داخل شهری برسند و از مسئولیت شانه خالی نکنند...
شهر بهشت است یا دروازه جهنم؟
البته رضوانشهر پتانسیل این را دارد که به یک منطقه توریستی و گردشگری تبدیل بشه و با توجه به فاصله بسیار کم دریا و کوه وجنگل، اما نمی توان قبل از فراهم نمودن زیرساخت های لازم و رفع مشکلات داخلی اینگونه اهداف رو پیش برد..!
کسانی که رضوانشهر تشریف آورده اند می دانند که یک میدان درست حسابی نداریم که نمادی از زیبایی یا فرهنگ شهر باشد یا در ورودی و خروجی شهر چیز چشمگیری که برای جذب توریست یا گردشگر باشد نداریم.
راه دوری نرویم مکان های تاریخی آن همچون "ایسپی مزگت" دیناچال که قدمت آن به دوران ساسانی بازمی گردد همانند دفتر نقاشی شده است!
دیواره های آن درحال تخریب هستند !
رضوانشهر همانند خیلی از شهر های دیگر همچون تالش و ماسال و شفت و فومن و...یک شهرستانی است با پتانسیل بالا ! اما آیا با نام نهادن یک لقب که هیچ سنخیتی با تاریخ و فرهنگ و زبان این منطقه ندارد میتوان زیبایی آفرید در این شهر؟
آیا با نهادن نام شهر بهشت صرفا می شود بهشتی بودن شهر خود را نشان دهیم؟
یا باید در عمل ثابت کنیم ! از نظر بنده و برخی از دغدغه مند های شهر،  رضوانشهر  جزو مناطق محروم محسوب می شود.
چگونه با کارهایی از این قبیل می توان بر چهره واقعی شهر برچسب بهشتی بودن نهاد و از واقعیت دور شد؟
با گذشت اینهمه سال هنوز خیلی از روستاها و مکانهای زیبای شهرستان از نعمت گاز و برق و راه های ارتباطی مناسب بی بهره اند!
وضعیت املاک ها که مردم بیش از صد سال هست در آن زندگی می کنند هنوز نامشخص هست!
یک فرد برای گرفتن سند از این دفتر به آن دفتر از این اداره به آن اداره سوق داده می شود آخرش هم می گویند منتظر بمانید تا  طرح جدید بیاید!
آب شهر بدون دستگاه تصفیه آب، غیر قابل مصرف است.  اینها تنها نمونه کوچکی از مشکلات عدیده شهر است.
از لحاظ زیباسازی، شهر پره سر به مراتب خیلی بهتر از رضوانشهر کار شده

چنانچه بخواهید یک شهری از تاجیکستان را با رضوانشهر قیاس کنید بدنبال شهری باشید در آنجا که همچون شهر ما باشد! همینقدر رها شده و رها شده ورهاشده...!
🆔https://t.me/Espiarodakora