#آمار
#کشاورزی

🔴 ایران بزرگترین #صادرکننده مواد خام کشاورزی با اتکا بر منابع آبی

🔰 بر پایه داده های سازمان #تجارت جهانی (2018) و #گمرک ایران (1397)، رتبه جهانی ایران در #صادرات هندوانه اول (770 هزار تن با سهم 39 درصد)، #خرما اول (310 هزار تن، 22 درصد)، خیار چهارم (270 هزار تن، 9 درصد)، گوجه فرنگی چهارم (570 هزار تن، 6.8 درصد)، خربزه پنجم (160هزار تن، 9.2 درصد)، سیب زمینی پنجم (530 هزار تن، 4.6 درصد)، پیاز هفتم (340 هزار تن، 3.2 درصد) و سیب هشتم (420 هزار تن، 5.1 درصد) است.

❇️ ایران با صادرات 540 میلیون دلار دارای سهم 0.8 درصد از 65 میلیارد دلار صادرات جهانی #موادغذایی آماده (فرآوری شده) از «میوه ها، سبزیجات، دانه ها و اقلام گیاهی» است.

❇️ بخش اصلی #رشد صادرات میوه و تره بار ایران که با رانت #منابع آب انجام می شود، در دهه هشتاد که نرخ #ارز ثابت بود، به میزان 160 درصد و در دوره 1392-96 که نرخ رشد ارز پایین بود به میزان 60 درصد به وقوع پیوست.

☑️ در واقع؛ #صادرات ایران به منابع خام (معدنی، نفت و گاز، انرژی و آب) متکی است.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU

‍ #یادداشت_تحلیلی
#کشاورزی

💢 کشت #فراسرزمینی؛ تشنگی فرا راهبردی

✍ سید فؤاد علوی
#پژوهشگر کمیته کشاورزی و منابع طبیعی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)

🔰 کشت #فراسرزمینی یکی از موضوعات پر چالش در فضای دیپلماسی اقتصادی جهان است که البته در ایران گاه با تندروی و افراط و گاهی بسیار ناشیانه و با تساهل به آن نگریسته شده است. ایمنی و #امنیت_غذایی به مفهوم دسترسی آحاد مردم به غذای سالم و کافی یکی از سرفصل‌های مهمی است که از سوی مسوولان و #سیاستگذاران کشورهای مختلف دنیا از طرق متنوع و متعددی دنبال می‌شود. بعضی کشورها با بالا بردن بهره‌وری #کشاورزی و #سرمایه‌گذاری زیربنایی در این صنعت به این مهم واکنش نشان داده‌اند در حالی که بعضی دیگر ضمن توجه به #بهره‌وری در صنعت داخلی کشاورزی، به کشت‌های فرا‌سرزمینی روی آورده‌اند. کشت فراسرزمینی به معنای کاشت انواع #محصول در دیگر کشورها و #واردات آن به کشور متقاضی است که زمینه رونق تولیدات کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی را برای آن کشور فراهم می‌کند.

❇️ آنچه مهم است توجه کافی به #ظرفیت های موجود این این مقوله از #روابط_خارجی اقتصاد پایه است که به واسطه #دیپلماسی کارآمد #اقتصادی قابل استفاده و بهره مندی است. البته کشت فراسرزمینی ظرایفی دارد که باید مد‌نظر مسئولان و #تصمیم‌گیران قرار بگیرد؛ چراکه در غیر این‌صورت، همین مزیت‌ها می‌تواند #تهدیدی برای امنیت غذایی کشور محسوب شود. مثلا سوق به کشت فراسرزمینی نباید تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان را از برنامه‌ریزی #بلندمدت برای تولید محصولات #استراتژیک در داخل کشور غافل کند.

❇️ تردیدی نیست که باید ضریب تولید #محصولات استراتژیک در بلندمدت به بالای یک برسد تا شاهد امنیت غذایی و #خودکفایی باشیم. اما در حال حاضر، ۹۰ درصد از محصولات روغنی و برنج مصرفی کشور #وارداتی است. به همین‌خاطر ایرادی ندارد که #محصولات_راهبردی مثل #گندم، خوراک دام و دانه‌های روغنی توسط #کشاورزان ایرانی در خارج از مرزهای کشور کشت و تولید شده و برای تامین نیازهای داخلی مورد استفاده قرار گیرد.

❇️ از سوی دیگر علاوه بر این، به خاطر مسائل مربوط به تناوب کشت در زمین‌های زراعی، نمی‌توان فقط برای کشت یک نوع محصول در کشت #فراسرزمینی اقدام کرد و باید همزمان حداقل سه محصول مختلف، به صورت متناوب در یک زمین زراعی کشت شود تا شاهد افزایش بهره‌وری در #تولید و مبارزه با آفات و بیماری‌ها باشیم.

❇️ نکته قابل ملاحظه آن است که در این میان دولت فقط نقش #سیاست‌گذار، #قانون‌گذار و تسهیل‌گر را ایفا می کند و سایر امور را به کشت و #صنعت‌های بزرگ داخلی واگذار میشود که البته دایره این بخش از تولیدکنندگان به محصولات کشاورزی و باغی محدود نشده و امروزه همین راهبرد در تولید گوشت قرمز، گوشت سفید و صنایع لبنی نیز قابل اجرا درآمده است.

❇️ ضامن موفقیت در اجرای این #راهبرد توجه به این اصل اساسی است که کشت فراسرزمینی می بایستی در چند کشور اجرا شود؛ چراکه تنوع کشورهای میزبان #قدرت مانور ایران را در شرایط مختلف افزایش می‌دهد. البته اولویت با کشورهایی است که با ما مرز آبی دارند. در واقع، قابلیت حمل و نقل #دریایی به خاطر سرعت بالا در حمل و نقل و توانایی در انتقال حجم بالای #کالا، مزیتی است که باید در انتخاب کشور میزبان مدنظر قرار گیرد. به همین‌خاطر، #پاکستان، هند، همچنین کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز از بهترین گزینه‌ها محسوب می‌شود. هرچند گستردگی و حاصل خیزی #امریکای_لاتین نیز قابل چشم پوشی از بابت هزینه های حمل و نقل و بعد مکانی نیست.

🔻 متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

https://plink.ir/svV29

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#یادداشت_تحلیلی
#کشاورزی

💢 بیداری #هلندی!

✍ امیرمحمد رئیسیان؛
#پژوهشگر میز آمریکای لاتین دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 ایالات متحده #آمریکا مانند دهه گذشته، همچنان بر سکوی نخست #صادرات محصولات کشاورزی جهان ایستاده است. صادرات محصولات #کشاورزی آمریکا میان سال های 1995 تا سال 2017 از حدود 56 میلیارد دلار به بیش از 140 میلیارد دلار رسیده و این در حالی است که ایالات متحده، سومین کشور دنیا از جهت جمعیت و مساحت محسوب میشود و در زمره 10 کشور جهان با تنوع زیستی بالا قرار دارد.

❇️ #هلند دومین صادر کننده محصولات کشاورزی در جهان پس از ایالات متحده میباشد. کشوری که به لحاظ مساحت در رتبه 133 دنیا و حدودا 270 برابر کوچکتر از ایالات متحده است. از نظر جمعیت، #هلند شصت و نهمین کشور دنیا محسوب میشود.

❇️ به این ترتیب با کشوری مواجه هستیم که از جهت شاخص های #جغرافیایی با رقیب اصلی خویش بسیار فاصله دارد، اما چگونه سرزمین لاله ها با صادرات حدود 92 میلیارد دلاری محصولات کشاورزی در سال گذشته، مجددا” جایگاه خود را در #اقتصادکشاورزی دنیا تثبیت کرده است؟

❇️ تبدیل هلند به “نیروگاه کشاورزی” جهان، حاصل عوامل مختلفی است که طبق ادعای موسسه National Geography، این کشور کوچک علی رغم مساحت کم، توان #تغذیه_جهان را دارد!

❇️ ممکن است شگفت آور باشد که چگونه کشوری با این وسعت در مقایسه با رقیب نه چندان قدرتمندش یعنی #برزیل، سود بیشتری از صادرات محصولات کشاورزی عایدش میشود. آری! برزیل نخستین کشور دنیا از جهت #تنوع_زیستی و پنجمین کشور پهناور جهان که صاحب منابع سرشار خدادادی آب و زمین حاصل خیز است، در زمینه #صادرات محصولات کشاورزی، #درآمد بسیار کمتری درمقایسه با کشور کوچک هلند دارد.

❇️ #نوآوری هلند تنها در تحقیق و توسعه خلاصه نمیشود بلکه ابتکار #تجاری هلند ناشی از #سرمایه_گذاری در صنعت دریانوردی و توسعه بنادر با تاکید بر صادرات مجدد محصولات است.

❇️ این است بیداری هلندی، عبارتی پرداخته ذهن نویسنده یادداشت حاضر که به جای #بیماری_هلندی، همان بیماری اقتصادی ناشی از عدم برنامه ریزی مناسب در تخصیص درآمد های حاصل از #فروش منابع طبیعی و #نفت که هر از چند گاهی به جان اقتصاد های #تک_محصولی می افتد، به کار رفته است. در حقیقت بیداری هلندی یعنی ابتکار، یعنی تنوع بخشی به #دیپلماسی_اقتصادی و سیاست های #تجاری با اتکاء به دانش و سرمایه گذاری در امر تحقیق و توسعه که رمز پیوند صنعت و دانشگاه است.

🔻 متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

https://plink.ir/EzBv0

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#کلیپ
#همسایگان

♨️ این کشور های نزدیک: #روسیه

🔰 هنوز بسیاری روسیه را با توصیفاتی که در مقالات ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ از اتحاد جماهیر #شوروی ارائه شده است تحلیل می کنند حال اینکه روسیه امروز بسیار متفاوت از شوروی است.

✅ دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی نه برای ‌حمایت از تجارت با #همسایگان خزری بلکه برای تلنگر به این واقعیت تأکید می کند اگر همکاری بین جمهوری اسلامی #ایران و فدراسیون روسیه در سطح راهبردهای امنیتی و #ژئوپلتیک با درایت نیروی نظامی مسئول، ممکن می شود چرا در حوزه #اقتصادی و تجاری نشود روابط را گسترش داد.

❇️ #انرژی، #کشاورزی، #گردشگری و #پیمان_های_پولی از بهترین فرصت های همکاری بین ایران و روسیه است.

❇️ کمی مفصل تر از این تلنگر را در سری مستندات مجموعه تلویزیونی #ثریا نیز می توان دنبال کرد.

🆔 @EconomicDiplomacyISU

#مقاله_تخصصی
#کشاورزی

💢 #کشت_فراسرزمینی ایران در #قزاقستان؛ رویکرد جدید به ظرفیت‌های اقتصادی آسیای مرکزی

✍ ولی کوزه­‌گر کالجی؛ پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات ایران شرقی

🔰 یکی از #راهبردهایی که برخی از کشورها در زمینه تأمین #امنیت_غذایی اتخاذ کرده‌اند، بهره‌گیری از منابع #تولید و #توسعه کشاورزی در کشورهایی است که دارای منابع کافی و ارزان برای تولید می‌باشد، که این راهبرد در ایران تحت عنوان «#کشت_فراسرزمینی» یا به زبانی ساده «کشاورزی در کشورهای دیگر» شناخته می‌شود. اهداف کشاورزی فراسرزمینی از جانب #کشورها و شرکت‌های حقیقی و حقوقی متفاوت است. این اهداف می‌تواند شامل تأمین بخشی از امنیت غذایی کشور #سرمایه‌گذار، تأمین #انرژی از طریق تولید سوخت‏­‌های زیستی، تولید در کشور هدف به منظور #صادرات محصولات کشاورزی یا ترکیبی از موارد فوق است.

❇️ مزایای متعددی برای کشت فراسرزمینی مطرح شده است که در این بین مواردی مانند تأمین بخشی از امنیت غذایی کشور و ایجاد اطمینان از تأمین نیاز کشور توسط سرمایه ‏گذاران داخلی، استفاده از منابع فراسرزمینی (آب و خاک و…) و امکان #برنامه_ریزی برای حفظ و احیای منابع پایه تولید کشور، وجود زمینه‏‌های مستعد و مناسب برای فعالیت #اقتصادی و سودآور توسط #بخش_خصوصی و فعالان اقتصادی، وجود بازار مطمئن و مناسب برای سرمایه‌گذاران کشاورزی فراسرزمینی، فراهم آمدن بازار مناسب برای صدور #نهاده‌های تولید از قبیل ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی، پمپ‌های آب و… و از همه مهمتر صدور #خدمات فنی و مهندسی کشاورزی، ایجاد فضای مناسب برای به کارگیری فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی، کسب مهارت و تجربه فعالان بخش خصوصی با حضور پایدار در عرصه جهانی و رقابت با تولید‌کنندگان محصولات کشاورزی و #عرضه‌کنندگان خدمات فنی و مهندسی کشاورزی سایر کشورها و تبادل اطلاعات علمی، فنی و اجرایی با سایر رقبا در کشورهای هدف و #انتقال_تجربیات به داخل کشور از جمله مزیت­‌های شایان توجه کشت فراسرزمینی محسوب می­شود.

❇️ موارد و ملاحظات یاد شده در رابطه با کشاورزی #ایران نیز صادق است. علی‌­رغم نقاط قوت و #فرصت‌های مناسب بخش #کشاورزی کشور، وجود موانع و مشکلاتی از جمله قرارگرفتن بخش زیادی از کشور در منطقه خشک و نیمه خشک، تغییرات اقلیم و وقوع خشکسالی‌های پی‌ در پی، کوچکی واحدهای بهره‌برداری اراضی، محدودیت #منابع_آب و خاک باعث عدم تحقق اهداف بخش کشاورزی شده است. 90 درصد منابع آبی در ایران در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و طبق گزارش‌های بین‌المللی ایران در مرحله بحرانی قرار دارد. از طرفی با #فرسایش_خاک، شوری و گچ دار بودن آن نیز دست به گریبان است. به طور میانگین می‌توان گفت یک هکتار کشت محصولات حدود 10 هزار مترمکعب آب مصرف می‌کند. بنابراین هر هکتار #کشت_فراسرزمینی را می‌توان معادل 10000 متر مکعب آب صرفه‌جویی در نظر گرفت. بنابراین، کشاورزی فراسرزمینی نوعی #تجارت_آب مجازی است. از سوی دیگر، مشکلات فراروی #واردات مواد غذایی از جمله وجود معادلات دیپلماتیک در تجارت مواد غذایی به ویژه در مواقع #بحران‏، نوسانات شدید قیمتی، تغییر #ذخایر_راهبردی و… باعث شد که کشت فراسرزمینی به منظور تأمین بخشی از نیاز و تقاضای مواد غذایی کشور به‌عنوان راهکاری پشتیبان، اهمیت پیدا کند.

❇️ ورود ایران به موضوع کشت فراسرزمینی در #قزاقستان، رویکردی مثبت و جدید به ظرفیت های اقتصادی منطقه #آسیای_مرکزی به شمار می رود. از نقطه نظر اقتصادی، جمهوری قزاقستان از اعضای مهم و تاثیرگذار اتحادیه اقتصادی #اوراسیا پس از فدراسیون #روسیه است که با توجه به اجرایی ­شدن توافقنامه #تجارت_آزاد ایران و اتحادیه از اوایل آبان 1398، مطالعه و بررسی محصولات تولیدی در کشت فراسرزمینی از نظر #تعرفه­‌های_ترجیحی و #گمرگی و صادارات و واردات و امور #بانکی مطابق با مفاد توافقنامه تجارت آزاد امری ضروری به نظر می­رسد. ضمن آن که ورود ایران به کشت فراسرزمینی در قزاقستان در فضای نسبتاً مساعد #سیاسی و اقتصادی پس از توافقنامه #برجام صورت گرفت. اما پس از خروج یک جانبه ایالات متحده #آمریکا از برجام، اعمال #تحریم­‌های مختلف علیه کشورمان بویژه در حوزه بانکی و افزایش شایان توجه قیمت #ارز و عدم تخصیص ارز دولتی (ارز نیمایی) به بخش­های خصوصی که پیامدهای منفی بر فعالیت شرکت­های ایرانی فعال در کشت فراسرزمینی در قزاقستان برجای گذاشته است، شناسایی و تعریف راهکارهای مناسب و #عملیاتی برای حفظ و تقویت کشت فراسرزمینی در قزاقستان در شرایط #تحریمی امری ضروری به نظر می­رسد.

🔻 متن کامل #مقاله در پیوند زیر:

https://plink.ir/C5Q33

🆔 @EconomicDiplomacyISU