برنامه هفت اورنگ رادیو فرهنگ در خصوص بلور (نی چوپانی لکی) با حضور دکتر داوودی و عرفان مریدی
مدت زمان ۳۹ دقیقه حجم فایل ۲۳ مگابایت

#داوود_داوودی
#عرفان_مریدی
#بلور_لکی
@Doroodfaraman

انتخابی در چهارچوب شایسته سالاری

به نظر میرسد زمانش رسیده باشد تمام مردم دیار پر مهر سلسله و دلفان با نگاهی فراتر از منافع ایلی و شخصی گامی مهم برای بر کرسی نشاندن خصلت شایسته سالاری برداریم
ما مردم #کوه‌خال که تیره‌ای از ایل بزرگ #ایوتین طایفه #تالون هستیم با برائت جستن از منافع شخصی و ایلی و تنها با نگاهی دلسوزانه به دیارمان، که در تب بی تدبیری می‌سوزد #حمایت کامل خود را از فرزند دیار #سلسله و #دلفان جناب دکتر #داوود_داوودی اعلام کرده و با شناخت و علم به توانایی‌ها و دلسوزی‌های بی‌منت جوان نخبه مان با ایشان و آرمان هایشان بیعت می‌کنیم باشد که پایانی بر تراژدی ترد شدن دیارمان باشند.

‍ ‍ استاد غلامحسین بنان از تبار لک‌های کرمان
غلامحسین بنان در خانواده‌ای اشرافی و اهل فرهنگ به دنیا آمد. پدرش کریم‌خان فرزند میرزا فضل‌الله‌خان مستوفی، خطاط، اهل موسیقی و صاحب صدایی خوش بود. مادرش، دختر شاهزاده‌ی قجری محمدتقی رکن‌الدوله پیانو می‌نواخت و خاله‌اش نوازنده‌ی نی بود

جد دوم غلامحسین بنان یعنی کلبعلی‌خان لک از وابستگان دستگاه زندیه در کرمان بود که به دستور عوامل قاجار نابینا شد. تعدادی از وابستگان کلبعلی‌خان به نواحی دیگر تبعید شدند و تعدادی هم در کرمان به حیات خود ادامه دادند. امروزه خاندان علی‌اسعدی کرمانی در کرمان نیز نوادگان کلبعلی‌خان لک هستند. پدر کریم‌خان یعنی میرزا فضل‌الله‌خان به دلیل توانمندی در خطاطی و هنر مورد توجه دستگاه قاجار بود و همین ورود به دستگاه قاجار باعث شد که کریم‌خان با دختری قجری وصلت کند

ابوالحسن صبا صدای غلامحسین بنان را یک باس واقعی می‌دانست. خالقی معتقد بود صوت بنان لطیف‌ترین صدایی است که در عمر خود شنیده‌ است. احسان یار شاطر عقیده داشت آواز بنان نرم، صاف، گرم و خوش‌طنین بود. اختیار حنجره‌اش هرگز از دستش خارج نمی‌شد. چهچه بیجا نمی‌زد و در صدد نمایش و قدرت‌نمایی نبود. برعکس، قدرت خود را در انتقال معنی شعر و ارائه لطافت‌ها و ظرافت‌های آواز نشان می‌داد. تحریرهایش موج‌های ریز حریری را در معرض نسیم به خاطر می‌آورد. تحریر و چهچه هرگز خارج از متن آواز نبود، بلکه جزء بافت آواز او به شمار می‌رفت. بنان آن طور که می‌بایست می‌خواند

بنان بانی نخستین انجمن موسیقی ایران و نخستین کسی بود که آواز خوانی را از چهارچوب کهنه‌ی سنتی بیرون آورد، پیرایه‌های تعزیه‌ای را از آن زدود و بدون تعصب‌های رایج، در گزینش شعر و پیوند آن با موسیقی، دقت و سلیقه به خرج داد و با همخوانی‌های گرم به آواز سنتی جلوه‌ای تازه بخشید. او به‌مدت پنجاه سال ستاره‌ی درخشان آواز ایران بود

از میان آثار ارزنده‌ی او می‌توان به تصنیف الهه‌ی ناز و سرود حماسی‌میهنی «ای ایران، ای مرز پر گهر» اشاره نمود

بنان که متولد سال ۱۲۹۰ خورشیدی روستای انگه‌رود در شمال ایران بود و بخش مهمی از زندگی کودکیش را در محله‌ی زرگنده(قلهک) تهران گذرانده بود اسفند ۱۳۶۴ در بیمارستان ایرانمهر قلهک دار فانی را وداع گفت و در آرامستان امام‌زاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.
یادش گرامی

اطلاعات بیشتر در کتاب لک و لکستان (داودی، ۱۳۹۹، ص ۴۹)
با تشکر از دکتر داود سلطانی‌نژاد و ولی‌خان‌رجایی از معتمدان و ریش‌سفیدان کرمان

نویسنده: دکتر داوود داوودی

#داوود_داوودی #غلامحسین_بنان #ایران #لکستان #قوم_لک #کرمان #زند #موسیقی
@Doroodfaraman
‌‌

‍ ‍ استاد غلامحسین بنان از تبار لک‌های کرمان
غلامحسین بنان در خانواده‌ای اشرافی و اهل فرهنگ به دنیا آمد. پدرش کریم‌خان فرزند میرزا فضل‌الله‌خان مستوفی، خطاط، اهل موسیقی و صاحب صدایی خوش بود. مادرش، دختر شاهزاده‌ی قجری محمدتقی رکن‌الدوله پیانو می‌نواخت و خاله‌اش نوازنده‌ی نی بود

جد دوم غلامحسین بنان یعنی کلبعلی‌خان لک از وابستگان دستگاه زندیه در کرمان بود که به دستور عوامل قاجار نابینا شد. تعدادی از وابستگان کلبعلی‌خان به نواحی دیگر تبعید شدند و تعدادی هم در کرمان به حیات خود ادامه دادند. امروزه خاندان علی‌اسعدی کرمانی در کرمان نیز نوادگان کلبعلی‌خان لک هستند. پدر کریم‌خان یعنی میرزا فضل‌الله‌خان به دلیل توانمندی در خطاطی و هنر مورد توجه دستگاه قاجار بود و همین ورود به دستگاه قاجار باعث شد که کریم‌خان با دختری قجری وصلت کند

ابوالحسن صبا صدای غلامحسین بنان را یک باس واقعی می‌دانست. خالقی معتقد بود صوت بنان لطیف‌ترین صدایی است که در عمر خود شنیده‌ است. احسان یار شاطر عقیده داشت آواز بنان نرم، صاف، گرم و خوش‌طنین بود. اختیار حنجره‌اش هرگز از دستش خارج نمی‌شد. چهچه بیجا نمی‌زد و در صدد نمایش و قدرت‌نمایی نبود. برعکس، قدرت خود را در انتقال معنی شعر و ارائه لطافت‌ها و ظرافت‌های آواز نشان می‌داد. تحریرهایش موج‌های ریز حریری را در معرض نسیم به خاطر می‌آورد. تحریر و چهچه هرگز خارج از متن آواز نبود، بلکه جزء بافت آواز او به شمار می‌رفت. بنان آن طور که می‌بایست می‌خواند

بنان بانی نخستین انجمن موسیقی ایران و نخستین کسی بود که آواز خوانی را از چهارچوب کهنه‌ی سنتی بیرون آورد، پیرایه‌های تعزیه‌ای را از آن زدود و بدون تعصب‌های رایج، در گزینش شعر و پیوند آن با موسیقی، دقت و سلیقه به خرج داد و با همخوانی‌های گرم به آواز سنتی جلوه‌ای تازه بخشید. او به‌مدت پنجاه سال ستاره‌ی درخشان آواز ایران بود

از میان آثار ارزنده‌ی او می‌توان به تصنیف الهه‌ی ناز و سرود حماسی‌میهنی «ای ایران، ای مرز پر گهر» اشاره نمود

بنان که متولد سال ۱۲۹۰ خورشیدی روستای انگه‌رود در شمال ایران بود و بخش مهمی از زندگی کودکیش را در محله‌ی زرگنده(قلهک) تهران گذرانده بود اسفند ۱۳۶۴ در بیمارستان ایرانمهر قلهک دار فانی را وداع گفت و در آرامستان امام‌زاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.
یادش گرامی

اطلاعات بیشتر در کتاب لک و لکستان (داودی، ۱۳۹۹، ص ۴۹)
با تشکر از دکتر داود سلطانی‌نژاد و ولی‌خان‌رجایی از معتمدان و ریش‌سفیدان کرمان

نویسنده: دکتر داوود داوودی

#داوود_داوودی #غلامحسین_بنان #ایران #لکستان #قوم_لک #کرمان #زند #موسیقی
@Doroodfaraman
‌‌

شمامه یا دستنبو در ادبیات ایرانی

لک‌ها و کردها میوه‌ی زیبا و خوش‌بو دستنبو را شمامه یا شمومه می‌گویند. در ادبیات کلاسیک فارسی دستنبو گفته شده و در گویش لری در نتیجه‌ی لغزش واجی یا خطای گفتاری دس‌عامو گفته می‌شود که تغییر شکلی از دستنبو فارسی‌ست.

شمامه در ادبیات هجایی و فولک لکی جایگاه ویژه‌ای دارد:
زلفه هویله‌کت چوی بَره‌دامه
خِرّ مارن و دور جفتی شمامه
در این بیت گیسوان طلایی رنگ معشوق به نوعی دام‌ یا تله‌ی شبکه‌ای تشبیه شده که به دور صید یا سینه‌های همچون شمامه می‌چرخند.

جفتی شمامه نیم‌رسم دیه
دوران پرچینه دس‌رسم نیه
شاعر لک در حسرت سینه‌های همچون شمامه و نیم‌رس معشوق آن‌ها را در پرچینی محصور دانسته که راه دسترسی ندارند.

مولانا در بیتی گفته‌است:
بودم از گنج نهانی بی‌خبر
ور نه دستنبوی من بودی تبر

تک بیتی با شاعر نامعلوم از ادبیات فارسی نیز در وصف بوی خوش دستنبو و بوی دست یار گفته‌است:
يار دستنبو به دستم داد و دستم بو گرفت
وه چه دستنبو! كه دستم بوي دست او گرفت

نویسنده: دکتر داوود داوودی

#داوود_داوودی #اتنیک_لک #شمامه #زبان_لکی
#قوم_لک #ادبیات_لکی #ادبیات_فارسی
@lakmusiic

انبارهای ذخیره‌ی غله در روستای زید

روستای زید در حدود بیست‌وپنج کیلومتری مسیر دره‌شهر به بدره از توابع استان ایلام قرار گرفته است.
نیاکان مردم لک زبان این روستا که طبق برخی روایات ممکن است در اصل منتسب به ایل شوهان باشند به طرز هوشمندانه‌ای برای ذخیره کردن غلات اقدام به ساخت انبارهایی با استفاده از مصالح سنگ و گچ بر بدنه‌ی کوه چسبیده به جنوب روستا کرده‌اند.
این ویدئو مصاحبه‌ی دکتر داوود داوودی با آقای محمدعلی برفی ساکن روستای زید است که مورخ ۲۹شهریور تهیه شده است.

نویسنده: دکتر داوود داوودی

#داوود_داوودی #اتنیک_لک #قوم_لک #ایلام
#دره_شهر #زبان_لکی #غله #انبار #زید
@lakmusiic

‍ آیا گولک جرج کرزن همان کولک در مبایعه‌های ترهان است؟

جرج کرزن حدود ۱۲۹سال پیش در کتاب ایران و قضیه‌ی ایران در توصیف پیش‌کوه لرستان قبایل این ناحیه را به دو بخش اصلی با نام‌های گولک و سلیورزی تقسیم می‌کند که شعباتی چون سیله‌سیله، دلفان، عمله و بالاگریوه دارند و در زمان راولینسون و لایارد مهمترین نام‌ها بوده‌اند. کرزن می‌گوید از زمان راولینسون و لایارد تا کنون این شعبات تغییرات زیادی کرده‌اند. در مواردی تیره‌ها از بین رفته‌اند و در مواردی نام آن‌ها تغییر کرده‌است.
او می‌گوید جدیدترین لیستی که از قبایل پیش‌کوه دیده‌ام مربوط به شیندلر در سال ۱۸۷۸میلادی‌ست که بر اساس اسناد رسمی ۳۹۵۵۰خانوار برای پیش‌کوه ذکر کرده‌اند.
کرزن ضمن توصیف خرم‌آباد به عنوان مرکز شهری پیش‌کوه، جمعیت آن را بیشتر از دوهزار نفر نمی‌داند.
آنچه در ذکر قبایل سیله‌سیله و دلفان کمی نامتعارف به‌نظر می‌رسد، عنوان گولک است. به روشنی معلوم نیست که آیا این عنوان حاصل یک خطای تایپی در نگارش لک بوده‌است یا برداشتی از عنوان کولک که در برخی اسناد از جمله مبایعه‌های زند و اوایل قاجار ترهان ذکر شده‌است؟!
اگر تصور کنیم کولک قید شده در مبایعه‌های ملکی ترهان یک تلفظ محلی از جماعت لک است، آنگاه شاید مجاز باشیم آن را با گولک جرج کرزن که به جمع ایلاتِ لکِ سیله‌سیله و دلفان گفته‌است یکی بدانیم!
در آرشیو دوست گرانقدرم امیر منصوری‌کورونی سه مبایعه‌‌ی ملکی مربوط به سال‌های ۱۱۹۶ه‍.ق، ۱۲۱۱ه‍.ق و ۱۲۲۵ه‍.ق از ناحیه‌ی ترهان وجود دارد که مربوط به مناطق رماوند، کورونی و گراب هستند. بر روی این اسناد سجع مهر بزرگانی با نام‌ها و عنوان‌هایی چون «الشهود درگاه عالیجا میرناصر کولک»، «عالیشان منصوربگ کولک»، «عالیشان سیدرضابگ کولک» از جماعت کولک دیده می‌شود.
آقای منصوری معتقد است درگذشته طایفه‌ی این افراد در ترهان از لحاظ جمعیتی در اقلیت بوده‌اند.

اگر اینگونه باشد احتمال انتساب کولک ترهان با گولک ذکر شده توسط کرزن برای لک‌های سیله‌سیله و دلفان قوت می‌گیرد، چرا که جمعیت‌های محدودی از سیله‌سیله و دلفان مانند میربگ، نورعلی، شاهیوند و کاکولوند در قرون اخیر در ترهان ساکن شده‌اند و در این ناحیه اقلیت محسوب می‌شوند.
اما اگر تمام این احتمالات درست باشد یک نکته مبهم دیگر باقی می‌ماند و آن‌هم این است که چرا کرزن از عبارت گولک استفاده کرده‌است، نه کولک؟!
پاسخ این پرسش در ساختار مشابه کاف و گاف در اسناد زبان فارسی نهفته است که کرزن را در جریان رونویسی اسناد به اشتباه انداخته و کولک به معنی جماعت لک را گولک ذکر کرده‌است!

نویسنده: دکتر داوود داوودی

#داوود_داوودی #قوم_لک #اتنیک_لک
#ترهان #دلفان #سلسله #جرج_کرزن
@lakmusiic

‍ پرتغالی‌ها از زمان شاه اسماعیل اول و به مدت بیش از صد سال به طور نسبی بر سواحل جنوب ایران تسلط داشتند. در زمان شاهان اولیه‌ی‌ صفوی به‌ویژه شاه اسماعیل اول تنش‌هایی بر سر مناطق ساحلی جنوب ایران با پرتغالی‌ها رخ داده بود. در سال هزار و ششصد و بیست و دو میلادی یعنی زمان شاه‌عباس اول قوای نظامی ایران به فرماندهی امام‌قلی‌خان گُرجی توانستند پرتغالی‌ها را شکست دهند و تسلط بر سواحل جنوب ایران را در دست گیرند. لازم به اشاره است که تعدادی از فرماندهان نظامی ایران در این جنگ‌ها لک‌هایی بوده‌اند که از غرب کشور به سواحل پارس و تنگه‌ی هرمز اعزام شده بودند. امروزه حضور مردم لک را با تغییرات فرهنگی در کرانه‌های دریای مکران و دریای پارس و نیز سرزمین‌های پس‌کرانه‌ای می‌توان ردیابی کرد. احمدعلی‌خان وزیری در زمان قاجار می‌گوید لک‌های کرمان متجاوز از صد و پنجاه سال است از جرون (تیاب، هرمز) آمده‌اند. برخی سنگ قبور لک‌های کرمان حدود نیم قرن کهنتر از تاریخ شکست قطعی پرتغالی‌ها در سال هزار و ششصد و بیست و دو میلادی هستند. بنابراین بخشی از جمعیت لک‌های کرمان از اعقاب فرماندهانی هستند که از زمان شاه اسماعیل اول در کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های پارس و‌ مکران حضور داشته‌اند و تاریخ حضور بخشی از آن‌ها نیز به زمان شکست قطعی پرتغالی‌ها در زمان شاه عباس اول و دوره‌های بعد به ویژه زندیه می‌رسد.
نام‌گذاری روز ملی خلیج فارس نیز به خاطر آزادسازی سواحل جنوب ایران از سلطه‌ی پرتغالی‌ها بوده‌است.
نویسنده: دکتر داوود داوودی

۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس

آهنگ لکی مهدی مرادی گلدسته به نام خلیج فارس

#مهدی_مرادی_گلدسته #خلیج_فارس #داوود_داوودی #ایران #اردیبهشت
#قوم_لک #لکستان #موسیقی_لکی
@lakmusiic

‍ ‍ به مناسبت سال روز ثبت ملی زبان لکی

دهم مرداد سال روز ثبت ملی زبان لکی
زبان لکی یکی از ریشه دارترین زبانهای مردمان زاگرس است که هنوز پاهای استوارش را در اعماق فرهنگ و زبان ایران زمین محکم و استوار نگه داشته است. زبان لکی یکی از زبان‌های بسیار قدیمی است. تعداد واژه‌ها در این زبان را تا 30 هزار واژه اعلام کرده‌اند. در زبان لکی بسیاری از لغات، واژه‌ها و اصطلاحات موجود در اوستا و پهلوی به همان شکل اولیه بدون هیچ تغییری رایج و معمول هستند.
اشعار پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگ قوم لک بر پیشانی این زبان می‌درخشد.
هنوز اشعار شاخُشین، باباطاهر، ملامنوچهر، ترکه میر، نوشاد، ملا حقعلی، و هزاران اختر تابناک شعر و ادب از زبان گویشوران لک جاری و ساری است.
هنوز مردم لک به خود می‌بالند که زمانی در این کشور نوای وکیل الرعایای لک دست مرهمی شد بر دل سوختگان عدالت و اتحاد اقوام ایرانی.
هنوز ادبیات فولکلور لکی بر سر بازار دلهای عاشق این فرهنگ زمزمه‌ی هر صبح و شام مردمان و هنرمندان و خوانندگان این دیار بوده و چه بسا کسانی از روزنه‌ی دید خود و استفاده‌ی قطره‌هایی از آبشخور این دریای گسترده در سطح ملی مطرح شده و نامی و نانی کسب کرده‌اند.

ذکر نکاتی بر اساس منابع موثق ضروری است:

الف) دگرگونی‌های هویتی ناشی از جنگ جهانی اول و سپس هویت سازی تعمدی حکومت پهلوی برای گروهی از همسایگان لک در نیمه اول سده بیست میلادی، تشدید مناقشه‌های هویتی، حاشیه نشینی و چالش های بیش از پیش را برای لک تباران در پی داشت.
ب) تا پیش از سده بیست میلادی، هیچ منبع غیرمحلی و بی طرفی وجود ندارد که لکی را زیر مجموعه گونه‌های زبانی پیرامونش به شمار آورده باشد.
ج) برخی از منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی، گویش های همسایه لکی را منشعب از لکی دانسته اند.
د) لکی تنها زبانی است که اصالت و ایرانی بودنش در منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی مورد اشاره قرار گرفته است.
ه) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی برای تحقیقات زبان شناسی پیشنهاد شده است.
و) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی‌طرف و غیر محلی پیش از سده بیست میلادی به عنوان زبان اصیل ایران با ذکر جملات و ترجمه های فارسی و انگلیسی مورد اشاره قرار گرفته است.
ز) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی به عنوان زبانی دشوارتر و کهن‌تر نسبت به گونه‌های پیرامون مورد اشاره قرار گرفته است.
از تمام لک تباران عزیزی که بنا به دلایل مختلف در مرداب الیناسیون و آسیمیلاسیون گیر افتاده‌اند خواهشمندیم با کمی تفکر ارزش فرهنگ و زبان اجدادی خود را بدانند و برای معرفی خود از عنوان افتخارآمیز لکِ ایرانی استفاده کنند.
به امید حفظ تشخُص زبان لکی توسط گویشوران این زبان ارزشمند ایرانی در قالب تولیدات فاخر و اجتناب از به کارگیری ادبیات سخیف در تولیدات.
به امید برچیده شدن تفکرات فاشیستی، لک‌ستیز و لک‌گریز رایج در استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان.
به امید دستیابی زبان لکی به رسانه‌های رسمی سمعی‌بصری و آموزش این زبان در آموزشگاه‌های بومی.
با تشکر از تمام کسانی که به هر نحوی در ثبت ملی زبان لکی نقش آفرین بوده‌اند.

شماره ثبت: 1438
تاریخ ثبت زبان لکی : 10 مرداد 1396
تاریخ ابلاغ : 1 شهریور 1396

#داوود_داوودی #زبان_لکی #قوم_لک #اتنیک_لک #ایران #لکستان

‍ پرتغالی‌ها از زمان شاه اسماعیل اول و به مدت بیش از صد سال به طور نسبی بر سواحل جنوب ایران تسلط داشتند. در زمان شاهان اولیه‌ی‌ صفوی به‌ویژه شاه اسماعیل اول تنش‌هایی بر سر مناطق ساحلی جنوب ایران با پرتغالی‌ها رخ داده بود. در سال هزار و ششصد و بیست و دو میلادی یعنی زمان شاه‌عباس اول قوای نظامی ایران به فرماندهی امام‌قلی‌خان گُرجی توانستند پرتغالی‌ها را شکست دهند و تسلط بر سواحل جنوب ایران را در دست گیرند. لازم به اشاره است که تعدادی از فرماندهان نظامی ایران در این جنگ‌ها لک‌هایی بوده‌اند که از غرب کشور به سواحل پارس و تنگه‌ی هرمز اعزام شده بودند. امروزه حضور مردم لک را با تغییرات فرهنگی در کرانه‌های دریای مکران و دریای پارس و نیز سرزمین‌های پس‌کرانه‌ای می‌توان ردیابی کرد. احمدعلی‌خان وزیری در زمان قاجار می‌گوید لک‌های کرمان متجاوز از صد و پنجاه سال است از جرون (تیاب، هرمز) آمده‌اند. برخی سنگ قبور لک‌های کرمان حدود نیم قرن کهنتر از تاریخ شکست قطعی پرتغالی‌ها در سال هزار و ششصد و بیست و دو میلادی هستند. بنابراین بخشی از جمعیت لک‌های کرمان از اعقاب فرماندهانی هستند که از زمان شاه اسماعیل اول در کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های پارس و‌ مکران حضور داشته‌اند و تاریخ حضور بخشی از آن‌ها نیز به زمان شکست قطعی پرتغالی‌ها در زمان شاه عباس اول و دوره‌های بعد به ویژه زندیه می‌رسد.
نام‌گذاری روز ملی خلیج فارس نیز به خاطر آزادسازی سواحل جنوب ایران از سلطه‌ی پرتغالی‌ها بوده‌است.
نویسنده: دکتر داوود داوودی

۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس

آهنگ لکی مهدی مرادی گلدسته به نام خلیج فارس

#مهدی_مرادی_گلدسته #خلیج_فارس #داوود_داوودی #ایران #اردیبهشت
#قوم_لک #لکستان #موسیقی_لکی
@lakmusiic

‍ ‍ به مناسبت سال روز ثبت ملی زبان لکی

دهم مرداد سال روز ثبت ملی زبان لکی
زبان لکی یکی از ریشه دارترین زبانهای مردمان زاگرس است که هنوز پاهای استوارش را در اعماق فرهنگ و زبان ایران زمین محکم و استوار نگه داشته است. زبان لکی یکی از زبان‌های بسیار قدیمی است. تعداد واژه‌ها در این زبان را تا 30 هزار واژه اعلام کرده‌اند. در زبان لکی بسیاری از لغات، واژه‌ها و اصطلاحات موجود در اوستا و پهلوی به همان شکل اولیه بدون هیچ تغییری رایج و معمول هستند.
اشعار پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگ قوم لک بر پیشانی این زبان می‌درخشد.
هنوز اشعار شاخُشین، باباطاهر، ملامنوچهر، ترکه میر، نوشاد، ملا حقعلی، و هزاران اختر تابناک شعر و ادب از زبان گویشوران لک جاری و ساری است.
هنوز مردم لک به خود می‌بالند که زمانی در این کشور نوای وکیل الرعایای لک دست مرهمی شد بر دل سوختگان عدالت و اتحاد اقوام ایرانی.
هنوز ادبیات فولکلور لکی بر سر بازار دلهای عاشق این فرهنگ زمزمه‌ی هر صبح و شام مردمان و هنرمندان و خوانندگان این دیار بوده و چه بسا کسانی از روزنه‌ی دید خود و استفاده‌ی قطره‌هایی از آبشخور این دریای گسترده در سطح ملی مطرح شده و نامی و نانی کسب کرده‌اند.

ذکر نکاتی بر اساس منابع موثق ضروری است:

الف) دگرگونی‌های هویتی ناشی از جنگ جهانی اول و سپس هویت سازی تعمدی حکومت پهلوی برای گروهی از همسایگان لک در نیمه اول سده بیست میلادی، تشدید مناقشه‌های هویتی، حاشیه نشینی و چالش های بیش از پیش را برای لک تباران در پی داشت.
ب) تا پیش از سده بیست میلادی، هیچ منبع غیرمحلی و بی طرفی وجود ندارد که لکی را زیر مجموعه گونه‌های زبانی پیرامونش به شمار آورده باشد.
ج) برخی از منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی، گویش های همسایه لکی را منشعب از لکی دانسته اند.
د) لکی تنها زبانی است که اصالت و ایرانی بودنش در منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی مورد اشاره قرار گرفته است.
ه) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی برای تحقیقات زبان شناسی پیشنهاد شده است.
و) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی‌طرف و غیر محلی پیش از سده بیست میلادی به عنوان زبان اصیل ایران با ذکر جملات و ترجمه های فارسی و انگلیسی مورد اشاره قرار گرفته است.
ز) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی به عنوان زبانی دشوارتر و کهن‌تر نسبت به گونه‌های پیرامون مورد اشاره قرار گرفته است.
از تمام لک تباران عزیزی که بنا به دلایل مختلف در مرداب الیناسیون و آسیمیلاسیون گیر افتاده‌اند خواهشمندیم با کمی تفکر ارزش فرهنگ و زبان اجدادی خود را بدانند و برای معرفی خود از عنوان افتخارآمیز لکِ ایرانی استفاده کنند.
به امید حفظ تشخُص زبان لکی توسط گویشوران این زبان ارزشمند ایرانی در قالب تولیدات فاخر و اجتناب از به کارگیری ادبیات سخیف در تولیدات.
به امید برچیده شدن تفکرات فاشیستی، لک‌ستیز و لک‌گریز رایج در استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان.
به امید دستیابی زبان لکی به رسانه‌های رسمی سمعی‌بصری و آموزش این زبان در آموزشگاه‌های بومی.
با تشکر از تمام کسانی که به هر نحوی در ثبت ملی زبان لکی نقش آفرین بوده‌اند.

شماره ثبت: 1438
تاریخ ثبت زبان لکی : 10 مرداد 1396
تاریخ ابلاغ : 1 شهریور 1396

#داوود_داوودی #زبان_لکی #قوم_لک #اتنیک_لک #ایران #لکستان

‍ پرتغالی‌ها از زمان شاه اسماعیل اول و به مدت بیش از صد سال به طور نسبی بر سواحل جنوب ایران تسلط داشتند. در زمان شاهان اولیه‌ی‌ صفوی به‌ویژه شاه اسماعیل اول تنش‌هایی بر سر مناطق ساحلی جنوب ایران با پرتغالی‌ها رخ داده بود. در سال هزار و ششصد و بیست و دو میلادی یعنی زمان شاه‌عباس اول قوای نظامی ایران به فرماندهی امام‌قلی‌خان گُرجی توانستند پرتغالی‌ها را شکست دهند و تسلط بر سواحل جنوب ایران را در دست گیرند. لازم به اشاره است که تعدادی از فرماندهان نظامی ایران در این جنگ‌ها لک‌هایی بوده‌اند که از غرب کشور به سواحل پارس و تنگه‌ی هرمز اعزام شده بودند. امروزه حضور مردم لک را با تغییرات فرهنگی در کرانه‌های دریای مکران و دریای پارس و نیز سرزمین‌های پس‌کرانه‌ای می‌توان ردیابی کرد. احمدعلی‌خان وزیری در زمان قاجار می‌گوید لک‌های کرمان متجاوز از صد و پنجاه سال است از جرون (تیاب، هرمز) آمده‌اند. برخی سنگ قبور لک‌های کرمان حدود نیم قرن کهنتر از تاریخ شکست قطعی پرتغالی‌ها در سال هزار و ششصد و بیست و دو میلادی هستند. بنابراین بخشی از جمعیت لک‌های کرمان از اعقاب فرماندهانی هستند که از زمان شاه اسماعیل اول در کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های پارس و‌ مکران حضور داشته‌اند و تاریخ حضور بخشی از آن‌ها نیز به زمان شکست قطعی پرتغالی‌ها در زمان شاه عباس اول و دوره‌های بعد به ویژه زندیه می‌رسد.
نام‌گذاری روز ملی خلیج فارس نیز به خاطر آزادسازی سواحل جنوب ایران از سلطه‌ی پرتغالی‌ها بوده‌است.
نویسنده: دکتر داوود داوودی

۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس

آهنگ لکی مهدی مرادی گلدسته به نام خلیج فارس

#مهدی_مرادی_گلدسته #خلیج_فارس #داوود_داوودی #ایران #اردیبهشت
#قوم_لک #لکستان #موسیقی_لکی
@lakmusiic