داستان اسطوره شب چله(یلدا)
@Doroodfaraman

«آگر نوروژی»
یکی از آیین‌های باستانی ایرانی است که هنوز در میان مردم قوم لک حفظ شده است. مردم لک در شبی که با نام توک چله (شو چله) معروف است، آتش بزرگی برپا کرده و در گرداگرد آن به پایکوبی و شادی می‌پردازند،شب چله در واقع مطابق با آغاز ماه نوروژ در تقویم لکی است. بنابراین آتشی که در این شب برافروخته می‌شود، به آگر نوروژ و به مراسمی که در کنار این آتش گرفته می‌شود، رسم آگر نوروژی شو چله می‌گویند،مراسم آتش نوروزی شب چله در آذرماه سال ۹۷ با شماره ۱۱۵ در فهرست آثار ناملموس کشور به نام قوم لک به ثبت ملی رسیده است.
@Doroodfaraman

‍ میترائیسم حلقه‌ی اتصال بابانوئل مسیحیت و خیربراکر لکی

(به‌مناسبت شب آغاز چله و شروع سال نو میترائی و نوروز لکی)

میترائیسم یکی از آیین‌های ایرانی پیش از ظهور زرتشت است. میترا یا مهر، ایزد پیمان و سرسپردگی‌ست. یک لوح به خط میخی متعلق به پانزده قرن پیش از میلاد شامل پیمان‌نامه‌ای بین هیتی‌ها و میتانی‌هاست که در آن به میترا سوگند یاد شده‌است. در اوستا سرودی به‌نام مهریشت به میترا اختصاص داده شده‌است. در کتیبه‌های اردشیر دوم و سوم از ایزد میترا یاد شده‌است.
دریانوردان کلیکیه که متحد میتراداد شاه مهرپرست پنتوس بودند ۶۷ سال پیش از میلاد اروپا را با میترائیسم آشنا کرده بودند.
تا پیش از ظهور مسیحیت، میترائیسم به طور نسبی در اروپا یک آیین شناخته شده و مورد پذیرش بود.
در سال ۵۷ میلادی هم زمانی که تیرداد اول شاه ارمنستان به روم رفت تا تاج پادشاهی را از نرون امپراتور روم بگیرد به او گفت: من فرمانروا هستم، از تخمه‌ی ارشک...، اما برده تو هستم، نزد تو آمده‌ام تا میترا را در لباس تو نیایش کنم.
آیین‌های میترائیسم و مسیحیت در روم  همانندی‌های بسیاری داشته‌اند و عقیده‌ی غالب بر این است که مسیحیت چهارچوب اصلی خود را از میترائیسم گرفته‌است. از آنجایی که در زمان دقیق تولد عیسی مسیح اختلافاتی وجود داشت، زمان زایش میترا، مهر یا خورشید به عنوان حدود زمانی او در نظر گرفته شده‌است.
شخصیتی به‌نام بابانوئل یا پاپانوئل در باور مسیحیت شخصیتی تاریخی با نام سن نیکولاس است که یکی از کشیشان مسیحی قرن چهارم میلادی بوده‌است. اما به‌نظر می‌رسد مسیحیت در این خصوص هم متأثر از میترائیسم بوده‌است. چراکه در نواحی خاستگاه میترائیسم به ویژه لکستان در غرب ایران نیز شخصیت افسانه‌ای مهربان و بخشنده‌ای به‌نام خیربراکر وجود دارد که در شب آغازین چله‌ی بزرگ و زمانی که مردم به خواب می‌روند به عنوان فرستاده‌ای از جانب میترای تازه متولد شده به منازل سرکشی کرده و خیر را در میان آن‌ها تقسیم می‌کند. زایش میترا در گاهشماری لکی مبدأ سال جدید است، بنابراین اولین ماه تقویم لکی نوروژ نام دارد که منطبق بر گاهشماری میترائیسم است. در گذشته زایش میترا در شب آغاز چله در لکستان با مراسمات مفصلی چون برپایی آتشی معروف به آگر نوروژی، بزم، موسیقی، تنقلات و خوراکی و شال‌اندازی یا شال‌دورکی همراه بوده‌است که هر کدام فلسفه‌ی خود را داشته، اما هم‌پوشانی نقش و کارکرد دو شخصیت خیربراکر لکی و بابانوئل مسیحیت در نوع خود جالب توجه و بیانگر پیوستگی فرهنگ‌های کهن بشری در حوزه‌ی نفوذ میترائیسم است.
د.داودی
#lak_ethnic
#اتنیک_لک

به پیشواز یلدای باستانی مونگ نوروژ و آغاز سال نو لکی میرویم
@Doroodfaraman

نازنین زهرا قادری

دنگهِ دنگَ دنگْ،دنگهِ یاره مای
حکیم وره لا درده داره مای
نوروژ لکستان أ زمسانه مای
شاه نیشن آسمان،هوئر نازاره مای
🌼بانوی شرقی🌼
@Doroodfaraman

شب اورمزد آمد و ماه دی
ز گفتن بیاسای و بردار می
#فردوسی

جشن #شب_چله بر همه مردمان پهنه ایران بزرگ خجسته و شاد باد
#ایرانشهر
#ایران_بزرگ_فرهنگی
@Doroodfaraman

نکاتی در باب چِله:

چله دو موقعیت گاه شمارانه در طول سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه یکی در تابستان و دیگری در آغاز زمستان هر یک از دو بخش چله بزرگ ۴۰ روز و چله کوچک ۲۰ روز تدوین شده‌اند واژه چله برگرفته از چهل و صرفاً نشان دهنده‌ی یک دوره زمانی معین است که الزاماً چهل روز نمی‌باشد. اقوام هند و ایرانی و هندو اروپائی در یافتند که کوتاه‌ترین روزها آخرین روز پائیز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب ها کوتاه‌تر می‌شوند به همین خاطر آن را شب زایش خورشید (مهر) نامیده و اروپائیان آن را آغاز سال یا نو روز(کریسمس) مسیحی قرار دادند.

دردوران کهن فرهنگ پارسی اوستائی سال با فصل سرد شروع می‌شد و در اوستا واژه سرده sareda یا saredha مفهوم سال را افاده می‌کند و این به معنای بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است.
@Doroodfaraman

در دانش و فرهنگ گاهشماری و ستاره‌شناسی لکی که در تاریخ ۱۳۹۶/۱۲/۹ باشماره ۱۱۵ در فهرست فرهنگ‌های ملی نیازمند پاسداری فوری گنجانده شد، ماه دی ماه «نوروژ» و روز اول دی ماه «روز نوروژ» گفته می‌شود.
که مردم در این شب، جشنی برپا می‌کنند و آتشی می‌افروزند که ریشه در ادوار بسیار دور ریشه در آیین پیش از مهری دارد. فردای آن روز، زایش مهر است و خورشید طلوع می‌کند و بیشتر در آسمان می‌ماند نور بیشتری می‌دهد و سود بیشتری به مردم می‌رساند. مردم هم تا صبح در کنار آتش جشن می‌گرفتند. این رسم کهن در میان قوم لک به «آگر نوروژی» (آتش نوروزی) معروف است.

#حسین_میرمحمدی
#شب_چله #توک_چله
#یلدا #نوروژ
@Doroodfaraman

یلدا از کجا اومده و چرا انار و هندوانه باید شب یلدا حتما باشه؟(فوق العاده اس)

شب یلدا یا شب چله طولانی ترین شب ساله و بر اساس فرهنگ ایرانی شب یلدا شب تولد میترا یا خدای خورشیده. این شب از نظر ایرانیان باستان شب نحسی بوده، چون علاوه بر سرمای سخت زمستون، اهریمن تاریکی حمله میکرده و این حمله باعث طولانی تر شدن شب میشد. برای همینم ایرانیان برای دفع بلا و نحوست تا طلوع خورشید بیدار میموندند و دور آتیش (که از خانواده خورشیده) شادی میکردن و سفره می انداختند تا خورشید روحیه بگیره و پیروز بشه و تا طلوع خورشید منتظر می موندن و پیروزی نور بر تاریکی را جشن میگرفتن.

کرمانیها معتقد بودن قارون در این شب به شکل یه هیزم شکن در خونه ها را میزنه و به اونا هیزم میده. این هیزمها بعدا به شمش طلا تبدیل میشن و بنابراین کسی نباید خواب بمونه. چون برکت از دستش میروه! این رسم یادآور بابانوئل در کریسمس هم هست. یلدای ایرانی و کریسمس از یک مایه سرچشمه گرفته و جالب اینکه شب یلدا درست همون شب تولد حضرت مسیح یعنی بیست و پنجم دسامبره.
چرا انار توی شب یلدا واجبه؟ انار در آیین ایرانی درختی مقدسه و در قرآن و تورات هم بارها اسمش اومده. انار مظهر باروری و فراوانیه و گفته میشه که الهه عشق با دستای خودش انار را در زمین کاشت و عشق به شکل اناره. ایرانی ها انار را میوه آبستنی میدونستن و حتی در زیارتگاه ها درخت انار میکاشتند و میکارند. در مسیحیت هم انار نماد جاودانگیه و حضرت عیسی را به شکل کودکی که انار توی دستش بود تصویر میکردن. حتی مسیحی ها انار را نماد عفاف میدونستن. در قدیم وقتی برای عروس و دامادی کادو میبردن روی ظروف سفالی عکس انار بود که در واقع برای این عروس داماد آرزوی زایش و فرزند میکردن.

جالب اینکه در جنوب خراسان میگن وقتی انار را میخورید نباید حتی یه دونه ی اون بر زمین بیافته. چون معتقدند از هر انار، یه دونه ی اون متعلق به بهشته و چه بسا دونه ای که می افته همون دونه ی بهشتی باشه.
هندوانه هم یکی از ارکان سفره شب یلداست! که همیشه به شیوه های جذابی تزیین میشه، اما چرا هندوانه؟ هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارته. باور بر این بود که، اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری سراغتون نمیاد. که واقعا هندوانه خیلی خاصیت داره و نمیذاره کسی سرما بخوره!

یلداتون پیشاپیش مبارک 🌹

♦️تبریک شب یلدا به اقوام مختلف ایرانی در برنامه تلویزیونی.

🔹نام لک جدا و مستقل از دیگر اقوام برده شد.
@Doroodfaraman

رسم و رسوم لکستان

#گنمه شیره در شب چله

گندمى است که در شیر مى‌خیسانند و زردچوبه و نمک را با آن مخلوط؛ سپس آن را روى ساج برشته مى‌کنند و با مغز بادام، گردو استفاده می‌کنند.
@Doroodfaraman

شب نخستين روز دی ماه، شب یلدا است، يعنی آخرين شب پاييز، نخستين شب زمستان، پايان قوس، آغاز جدی و درازترين شب سال. واژه يلدا سريانی و به معني ولادت است. ولادت خورشيد (مهر، ميترا) و روميان آن را «ناتاليس انويكتوس» يعنی روز «تولد مهر شكست ناپذير» نامند.
@Doroodfaraman
سُریانی (ܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐ لِشّاناء سُریایاء) یکی ازگویش‌های زبان آرامی و عبرانی است که خاستگاهش شمال میانرودان است که به خط سریانی نگارش می‌شده‌است. این زبان پس از چیرگی اسکندر بر ایران و در درازای فرمانروایی سلوکیان با واژگان یونانی درآمیخت و  چهره‌ای دیگر یافت. ازاین‌پس، سریانی زبانی علمی گردید. نوشته‌های گران‌بهایی دربارهٔ روزگار ساسانی و اشکانی به این زبان نوشته شده‌است و هنوز هم این زبان گویشورانی دارد. مانی مشهور شش کتاب خود به زبان سریانی نوشت چون در آن زمان زبان سریانی در مغرب ایران زبان علمی و ادبی بود. هنوز هم در بسیاری از سرزمینهای عربی زبان، لهجهٔ سریانی وجود دارد.. لهجهٔ آشوری‌ها و کلدانیهای  سوریه و عراق و ترکیه و ایران سریانی است. لهجهٔ سریانی آشوریها با لهجهٔ سریانی کلدانیها اندک تفاوتی  دارد. این لهجه در سرزمینهایی که برشمردیم با زبانهای محلی چون عربی و فارسی و ترکی آمیخته شده و به صورتی «سریانی نو» درآمده است.

#شب #چله کلمه ایرانی است
@Doroodfaraman

به نام دادار هستی
و با درود فراوان به محضر یکایک هم تباران و نیکان با اصالت '' قوم لک''
باتوجه به جایگاه ویژه و خاص '' #شو چِله'' در جای جای تاریخ این سرزمین بخصوص مردم نجیب لک و لزوم زنده نگاه داشتن آیین‌ها و رسوم و سنن و فرهنگ‌های باستانی که به باور همه‌ی انسانها به دست فراموشی سپردن آنها برابر است با بی هویتی و سردرگمی فرهنگی برخود واجب و لازم دانسته و می‌دانیم که در جهت حفظ و ترویج داشته‌های فرهنگی '' لکی '' خود در نقاط مختلف جغرافیا و جامعه لک که ''شب چله'' را در ردیف مراسمات فرهنگی و اعیاد اصیل و دیرینه خود می‌دانند بعنوان کوچک‌ترین عضو این جامعه چالشی را ترتیب داده‌ایم
لازم به ذکر است که برای شرکت کنندگان یک موضوع از پنج موضوع زیر کافی است.
👇👇👇

۱-تصویر: تصویری که گویا و مختص شب چله باشد (سفره شب چله و.... )

۲- شعر: شعری لکی که در وصف شب چله باشد

۳- صدا: صدایی که به نحوی مرتبط با شب چله باشد و به زبان لکی اجرا شود

۴- توصیف شب چله: معرفی کامل و جامع '' شب چله'' در مناطق لک زبان
👇👇👇
الف- در مناطق شما این مراسم قبلا چگونه برگزار می‌شده و این شب را چگونه یه صبح می‌رساندند (به طور مثال چل‌سرو چه جایگاهی داشته و اعضا خانواده و اقوام چگونه و به چه شکل از این میراث گرانبها در این شب استفاده می‌کرده‌اند،، راهنمایی از بزرگان)

ب- امروزه با چه تفاوتی نسبت به گذشته این شب را به صبح می‌رسانیم و آیا آنچه در گذشته در این شب انجام می‌داده ایم امروزه هم تمام و کمال انجام می‌دهیم؟ (به طور مثال امروزه برقراری ارتباط بین اقوام و آشنایان به نسبت شب چله های گذشته همانگونه شکل می‌گیرد؟ ) اگر نه
👇👇👇
پ- حذف یا اضافه شده‌ها را یادآور شده و ایده مناسبی اگر مد نظر شماست در جهت هرچه بهتر و کامل‌تر برگزار کردن این شب مناسب با فرهنگ لکی و همچنین معرفی جامع و کاملی از '' شو چله'' لکی در آینده بیان بفرمائید (به طور مثال برگزاری همایشی در سال‌های آینده با قسمت‌های مختلف اجرا..... )

هرکدام از ما با این کار اطلاعات تکمیلی از مناطق خود برای دیگر هم تباران لک زبان در نقاط مختلف ارائه کرده و سنجشی را درباب این شب باستانی با اهمیت داشته باشیم که می‌توان گفت به مراتب در بین اقوام مختلف طلایه داران آیین، رسوم،فرهنک و سنت‌های باستانی این سرزمین هستند
#تصاویر
#اشعار
#صداها
#توصیف‌ها
منتظر ارسال پست‌های شما هستیم

ارتباط با گرداننده کانال
گودرز جیحونی‌پور👇👇
@Doroodfaramans

کانال اتحاد و سربرزی دورود فرامان
@Doroodfaraman

🍉🍉شٌؤ چِلَه🍉🍉

شو چله یه ودل پردلشوره یه
مالل لک پردنگ طمبوره یه

بو گنمه شیره بژی و چنگال
دنگ چیچی و پاچا وتن مایه مال

تپله دیو نام کلین ماله له
قال وقیو جرخه کور جاله له

شو چله یه و جشن لک و لکستان
کوینه ترین جشنه و کل ایران

شو چله یه و عید لک و لکزوانه
وه ایی شوه هر دلی مهربانه

یاد رسیومات قدیمی وخیر
یاد مردم خاص صمیمی وخیر

یادانه خیر لاف کرسی و تشت مژ
هیوچکه نوی میخ تلیفان وژ

آخ که موبایل ریشه فره چی کنی
رو وه ور دا ایی موبایله سنی

#مصطفی_جام_شیر(آصف کرمانشاهی)

🍉🍉 پیشاپیش شو یلدا هرچی لک زوانه پر وه شادی🍉🍉

@Doroodfaraman

نارینه لکی
اجرای زنده زمسان (دایاله)
باصدای: حمید شلانی از منطقه دورود فرامان
@Doroodfaraman

#شو چله
#استاد_کرم_دوستی
@Doroodfaraman

فلسفه جشن شب چله در میان مردم قوم لک #توسط دکتر داودی سرپرست تیم پژوهشی ثبت زبان لکی در فهرست آثار ملی.
@Doroodfaraman

#به_مناسبت_شب_چله_یا_شب_یلدا
و #آغاز_سال_در_تقویم_لکی #جدول_مطابقت_ایام_تقویم_لکی_با_ایام_تقویم_شمسی
#تقدیم_به_مردم_لک_به_ویژه_هم_تباران_دلفان_و_سلسله
#تهیه_کننده: #داود_داودی
@Doroodfaraman

دانش و فرهنگ گاهشماری و ستاره‌شناسی لکی در تاریخ ۱۳۹۶/۱۲/۹ باشماره ۱۱۵ در فهرست فرهنگ‌های ملی نیازمند پاسداری فوری گنجانده شد.

#به_مناسبت_شب_چله_یا_شب_یلدا
و #آغاز_سال_در_تقویم_لکی #جدول_مطابقت_بازه_های_زمانی_در_یک_شبانه_روز_لکی_با_یک_شبانه_روز_شمسی
#تقدیم_به_مردم_لک_به_ویژه_هم_تباران_دلفان_و_سلسله
#تهیه_کننده: #داود_داودی
@Doroodfaraman
دانش و فرهنگ گاهشماری و ستاره‌شناسی لکی در تاریخ ۱۳۹۶/۱۲/۹ باشماره ۱۱۵ در فهرست فرهنگ‌های ملی نیازمند پاسداری فوری گنجانده شد.

😍تیزر آیین شو چِله

ساخته شده توسط فعالین فرهنگی قوم لک

روستای داودرشید شهرستان کوهدشت

تمیره لکی ، گنم برشیا ، چهلسرو ، برساق

@Doroodfaraman
#شب_چله_یا_شب_یلدا_و_آغاز_سال_در_تقویم_لکی_بمارک

شو چله و شروع سال ئی تقویم لکی بِمارک
عیدتو بمارک
تقدیم به همراهان همیشگی کانال
@lakedtan
@Doroodfaraman
#شب_چله_یا_شب_یلدا_و_آغاز_سال_در_تقویم_لکی_مبارک