Forwarded from ماهنامه تالش
Instagram
(تالشی)سرزمین تالشان.کادوسیان
مرحوم استادقربانعلی جهاندوست تنبوره نواز تالش . #.شمهَ خردَنونهَ.تالشی لوئه بکَرَه# از سفید رود تا کورا رود سرزمین تالشان رشته کوه تالش #تالشی# #تالشان# #کادوسیان# شهرستانهای#رودبار#شفت#فومن#گوراب_زرمیخ#ماسال#شاندرمن#پونل#رضوانشهر#اردجان#پره_سر#اسالم#تال…
Forwarded from گشتَ روخون (GashtRudkhan)
برخی ازنامهايى كه در مناطق تالش زبان #فومن و #شفت به اشتباه ثبت شده اند:
🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸
نام درست. نام ثبت شده
#كوله_ووُن (شفت) كولوان
#مينهَ رَز (ماكلان) ميان رز
#ماكلان (شهرماكلوان). ماكلوان
#ويزَه كيله (ماكلوان) آغوزكلهَ
#خَرِم (شفت) خُرم
#اوئهَ رو (ماكلوان) آبرود
#سياوهَ رو (آليان) سياهرود
#آليند (فومن) آليان
#ايسبى خونى (شفت) ايسبى خانى
#دْ روخون (شفت). دُرودخان
#قَلهَ روخون (فومن) قلعه رودخان
#گْشت ` روخون(فومن) گَشت رودخان
#ایسبیه مزگی(شفت) سفید مزگی
#کیشه ربار (فومن) کیش رودبار
#گرداولس(فومن) گرداولاست
و......
دربسيارى موارد اين تغييرواجها وآوانگارى كاملا معنى راتغيير داده است،مثلا در مورد ايسبى خونى،ايسبى نام فردى بوده وخونى هم كه نام چشمه است يعنى چشمه اى كه متعلق به ايسبى بوده است.
✍ : #وحيد_ا.على پور
شایسته است اعضای محترم شورای روستاهای فوق دست بکار شوند و اقدام قانونی لازم را جهت ثبت اسم واقعی روستا بکار برند.
@gashtrudkhan
🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸
نام درست. نام ثبت شده
#كوله_ووُن (شفت) كولوان
#مينهَ رَز (ماكلان) ميان رز
#ماكلان (شهرماكلوان). ماكلوان
#ويزَه كيله (ماكلوان) آغوزكلهَ
#خَرِم (شفت) خُرم
#اوئهَ رو (ماكلوان) آبرود
#سياوهَ رو (آليان) سياهرود
#آليند (فومن) آليان
#ايسبى خونى (شفت) ايسبى خانى
#دْ روخون (شفت). دُرودخان
#قَلهَ روخون (فومن) قلعه رودخان
#گْشت ` روخون(فومن) گَشت رودخان
#ایسبیه مزگی(شفت) سفید مزگی
#کیشه ربار (فومن) کیش رودبار
#گرداولس(فومن) گرداولاست
و......
دربسيارى موارد اين تغييرواجها وآوانگارى كاملا معنى راتغيير داده است،مثلا در مورد ايسبى خونى،ايسبى نام فردى بوده وخونى هم كه نام چشمه است يعنى چشمه اى كه متعلق به ايسبى بوده است.
✍ : #وحيد_ا.على پور
شایسته است اعضای محترم شورای روستاهای فوق دست بکار شوند و اقدام قانونی لازم را جهت ثبت اسم واقعی روستا بکار برند.
@gashtrudkhan
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
❤️دیل_گِتَه_تالش❤️
این اسپه کیله ولکن نیست🙆🙆💚شما یه راهی بهم نشون بدین🤣🤣
ویدئو رو تا آخر ببینبد #لایک_یادت_نره #
بفرست وایه دوستات
@aghaye.khandehh 👈👈👈آقای.خنده
@mehrdad_barzegardost_original
سناریو👆👆👆👆👆
@amirhossein.sh_76
بازیگر همکار👆👆👆👆
#اکسپلور
#اکسپلور_اینستاگرام#ریلز #ریلز_اینستاگرام #فیسبوک#explore#explorepage #reels #relax #کمدین#خنده#بازیگر#طنز#استنداپ#شوخی#ویدیو_کلیپ #ویدئو_عاشقانه #موسیقی#تالش#گیلانی#رشت#شاندرمن#شفت#ماسال#
https://www.instagram.com/reel/CxSCknwtQH6/?igshid=NjZiM2M3MzIxNA==
این اسپه کیله ولکن نیست🙆🙆💚شما یه راهی بهم نشون بدین🤣🤣
ویدئو رو تا آخر ببینبد #لایک_یادت_نره #
بفرست وایه دوستات
@aghaye.khandehh 👈👈👈آقای.خنده
@mehrdad_barzegardost_original
سناریو👆👆👆👆👆
@amirhossein.sh_76
بازیگر همکار👆👆👆👆
#اکسپلور
#اکسپلور_اینستاگرام#ریلز #ریلز_اینستاگرام #فیسبوک#explore#explorepage #reels #relax #کمدین#خنده#بازیگر#طنز#استنداپ#شوخی#ویدیو_کلیپ #ویدئو_عاشقانه #موسیقی#تالش#گیلانی#رشت#شاندرمن#شفت#ماسال#
https://www.instagram.com/reel/CxSCknwtQH6/?igshid=NjZiM2M3MzIxNA==
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
❤️دیل_گِتَه_تالش❤️
اینم به عشق همه تالشی های عزیز💚💚💚💚بفرست واسه دوستات تا از این منظره لذت ببرن🕺💃💃🕺🌺🌺🌺🌺
پست مرامی حمایت بشه💚💚🧡🧡🧡💙💙💛💛❤️
@aghaye.khandehh. 👈👈👈👈👈👈 آقای خنده
#گیلان#تالش #شاندرمن #ماسال #هشتپر#ماسوله#اسالم#پرهسر#پونل#رضوانشهر #فومن#شفت#رشت#انزلی
#اکسسوری #اکسپلور_اینستاگرام #اکسپلور #ریلز #ریلز_اینستاگرام #restaurant #reelsinstagram #explore #
https://www.instagram.com/reel/Cx5CxH8Ne7X/?igshid=YTUzYTFiZDMwYg==
اینم به عشق همه تالشی های عزیز💚💚💚💚بفرست واسه دوستات تا از این منظره لذت ببرن🕺💃💃🕺🌺🌺🌺🌺
پست مرامی حمایت بشه💚💚🧡🧡🧡💙💙💛💛❤️
@aghaye.khandehh. 👈👈👈👈👈👈 آقای خنده
#گیلان#تالش #شاندرمن #ماسال #هشتپر#ماسوله#اسالم#پرهسر#پونل#رضوانشهر #فومن#شفت#رشت#انزلی
#اکسسوری #اکسپلور_اینستاگرام #اکسپلور #ریلز #ریلز_اینستاگرام #restaurant #reelsinstagram #explore #
https://www.instagram.com/reel/Cx5CxH8Ne7X/?igshid=YTUzYTFiZDMwYg==
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
❤️دیل_گِتَه_تالش❤️
💖یاله خدا نومینه 💖
هلمای عزیزم دختر نازنینم تو آغاز کردی با نام و یاد خدای مهربانت چون آموخته ای ک هیچ کاری بدون خواست خدای مهربانت امکان پذیر نیست
دخترک شیرین زبانم روان و واضح معرف خودت و شاعر این شعر زیبای تالشی در وصف "مادر "شدی ...
من ب وجودت افتخار میکنم ب اصالت و ب ذوق خواندن زبان مادری و پوشیدن این لباس اصیل و با وقار تالشی
تو برای من بهترینی و من حامی تو خواهم بود تا درجات بالاتر و حفظ فرهنگ و زبان قوم کهن تالش تا وقتی ک نفس میکشم ....
🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻
#تالشیم #زبان مادری#اصالت#شبکه ی باران#روشون آو#شعر خوانی #رضوانشهر #پونل#پرهسر #هلمامشکی #تلوزیون#تالش زیبا #دیل_گِتَه_تالش #شفت #تالشیم از# مادر#شبکه ی ملی #ایران #گیلان#تالش#
🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁
سپاسگزارم از همه ی شما عزیزان همراه ک حامی و پیگیر خوانش هلمای عزیزم بودید
ممنون میشم بازم حمایتم کنید
✅لایک سیو ارسال کامنت استوری
🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂
@mehrdad_barzegardost_original
@hooshanghajibodaghi
@kavoosporakhgari
@1894.sady
@helma.meshki_talesh
@Frz_shabani4
💖یاله خدا نومینه 💖
هلمای عزیزم دختر نازنینم تو آغاز کردی با نام و یاد خدای مهربانت چون آموخته ای ک هیچ کاری بدون خواست خدای مهربانت امکان پذیر نیست
دخترک شیرین زبانم روان و واضح معرف خودت و شاعر این شعر زیبای تالشی در وصف "مادر "شدی ...
من ب وجودت افتخار میکنم ب اصالت و ب ذوق خواندن زبان مادری و پوشیدن این لباس اصیل و با وقار تالشی
تو برای من بهترینی و من حامی تو خواهم بود تا درجات بالاتر و حفظ فرهنگ و زبان قوم کهن تالش تا وقتی ک نفس میکشم ....
🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻
#تالشیم #زبان مادری#اصالت#شبکه ی باران#روشون آو#شعر خوانی #رضوانشهر #پونل#پرهسر #هلمامشکی #تلوزیون#تالش زیبا #دیل_گِتَه_تالش #شفت #تالشیم از# مادر#شبکه ی ملی #ایران #گیلان#تالش#
🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁
سپاسگزارم از همه ی شما عزیزان همراه ک حامی و پیگیر خوانش هلمای عزیزم بودید
ممنون میشم بازم حمایتم کنید
✅لایک سیو ارسال کامنت استوری
🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂
@mehrdad_barzegardost_original
@hooshanghajibodaghi
@kavoosporakhgari
@1894.sady
@helma.meshki_talesh
@Frz_shabani4
❤️دیل_گِتَه_تالش❤️
#لباس_زنان_تالشی
🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸👇
لباس محلي زنان تالشي با قدمت 4 هزار ساله هنوز زنده است.
زنان تالش از #روزگار_كهن تاكنون رنگها را به پهناي #طبيعت_زيباي_تالش_درهم تنيده و پوشش زيبايي را تهيه كردند كه هنوز هم زنده است و هر كس با ديدن اين لباس به وجد مي آيد.
✅ لباسي كه چندين رنگ در تار و پود پارچه در آميخته و با دوخت هاي متنوع طراحي و آراسته شده است.
✅تالشي ها سينه به سينه آموختند، طرح زدند، دوختند و به تن كردند و گوشه گوشه بقچه هاي جهيزيه را با طرح هاي زيبا و متنوع زينت كردند و لباسهاي با قدمت تاريخي بسيار را نسل به نسل به يكديگر هديه دادند.
#سرزمین_تالش_بزرگ از طبيعت زيباي منحصر به فردي برخوردار است كه اين زيبائيها را در لباس زنان تالشي مشاهده مي كنيم.
https://telegram.me/taleshan95day
لباس زنان تالش زيبائيهاي خاصي شامل #روسري_يكدست_سفيد، #جليقه_بعضاً_مزين به سكه هاي درشت، #پيراهن_بلند تا مچ پا و دامني كه در زبان فارسي شليته و در زبان محلي #شلار خوانده مي شود است.
زنان تالشي زيرلباس خود پاچامه مي پوشند.
بلندي پـيراهن و شليته مشخص كننده لباس بخشهاي مختلف منطقه غرب گيلان است كه بطور مثال در غربي ترين نقطه شهرستان تالش لباس زنان مشخصات خاص خود را دارد و مربوط به اين منطقه است.
در #ماسال و در شهرستانهايي همچون #شفت و #فومن_طراحي لباس محلي بطور كلي با منطقه #تالشدولاب و طوالش متفاوت است.
در اين نقاط لباس زنان تالشي شامل روسري بصورت رنگي و يك كلاه در زير روسري است پيراهن هم به رنگهاي مختلف و ساده دوخته مي شود كه بلندي آن تا زانو است.
🌏لباس زنان تالشي به دليل تنوع زياد رنگ و جذابيت بالااز منطقه #اسالم تا #تالشدولاب بسيار معروف است.
لباس اين مناطق داراي يك روسري با چندين رنگ جذاب و زيبا است. يك لباس و پيراهن بلند يك سره تا مچ پا و باچين هاي متفاوت كه باسكه و طراحي و دوخت زيبا تزيين مي شود در زير اين پيراهن نيز لباس محلي ديگر بنام #پاچامه مي پوشند كه براي دوخت آن از پارچه هاي زيادي استفاده مي شود.
اين لباس تك رنگ و در طرح گل و نقشين هاي ديگر بصورت چين دار و بطور حجيم دوخته مي شود. بر روي پيراهن و پاچامه يك جليقه مي پوشند اين جليقه در اندازه هاي مختلف و دريك رنگ بصورت سنگين دوخته مي شود. اين مراحل دوخت و سبك تا تالش دولاب ادامه دارد.
هر چقدر به سوي مناطق شرق شهرستان مي رويم دوخت لباس آنگونه كه بيان شد، است.
اما امروز با گذشت زمان لباسهاي محلي زنان تالشي از رونق افتاده و رنگهاي شاد آن كه مايه اميد دلها بود به خزان بي هنگام نشسته و به كنج پستوها، صندوقچه ها و بقچه ها رانده شده است.
سوال اينجاست چرا بايد چنين لباسهايي با #هويت_فرهنگي_ارزشمند و طراحي زيبا به فراموشي سپرده شود؟
چرا بايد اكنون براي مشاهده يك دست لباس تالشي كيلومترها راه را نه در شهر بلكه در نقاط دور روستايي پيمود؟ لباسي كه در #المپيك_جهاني از جمله 4 لباس برگزيده معرفي شد، لباسي كه رنگهاي شاد آن اميد را در دلها زنده مي كرد چرا بايد فراموش شود؟
لباسي كه از #نياكان ما به ارث مانده وبا #طبيعت_زيباي_تالش_گلچين شده است بايد به عنوان يك هويت ملي حفظ شود و زنان تالشي با به تن كردن آن زيبائي منطقه را برهمگان نمايان سازند.
نهادها، ادارات دولتي و سرمايه گذاران خصوصي بايد براي به جا ماندن اين ميراث فرهنگي چند هزارساله جديت و تلاش بيشتري كرده و با اتخاذ تصميمات لازم و برنامه ريزي هاي حساب شده از جمله برپائي نمايشگاهها در سطح شهرها و ديگر اماكن از اين هويت فرهنگي ايراني حفاظت كنند.
🌳کانال تالشان 🌳
#لباس_زنان_تالشی
🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸👇
لباس محلي زنان تالشي با قدمت 4 هزار ساله هنوز زنده است.
زنان تالش از #روزگار_كهن تاكنون رنگها را به پهناي #طبيعت_زيباي_تالش_درهم تنيده و پوشش زيبايي را تهيه كردند كه هنوز هم زنده است و هر كس با ديدن اين لباس به وجد مي آيد.
✅ لباسي كه چندين رنگ در تار و پود پارچه در آميخته و با دوخت هاي متنوع طراحي و آراسته شده است.
✅تالشي ها سينه به سينه آموختند، طرح زدند، دوختند و به تن كردند و گوشه گوشه بقچه هاي جهيزيه را با طرح هاي زيبا و متنوع زينت كردند و لباسهاي با قدمت تاريخي بسيار را نسل به نسل به يكديگر هديه دادند.
#سرزمین_تالش_بزرگ از طبيعت زيباي منحصر به فردي برخوردار است كه اين زيبائيها را در لباس زنان تالشي مشاهده مي كنيم.
https://telegram.me/taleshan95day
لباس زنان تالش زيبائيهاي خاصي شامل #روسري_يكدست_سفيد، #جليقه_بعضاً_مزين به سكه هاي درشت، #پيراهن_بلند تا مچ پا و دامني كه در زبان فارسي شليته و در زبان محلي #شلار خوانده مي شود است.
زنان تالشي زيرلباس خود پاچامه مي پوشند.
بلندي پـيراهن و شليته مشخص كننده لباس بخشهاي مختلف منطقه غرب گيلان است كه بطور مثال در غربي ترين نقطه شهرستان تالش لباس زنان مشخصات خاص خود را دارد و مربوط به اين منطقه است.
در #ماسال و در شهرستانهايي همچون #شفت و #فومن_طراحي لباس محلي بطور كلي با منطقه #تالشدولاب و طوالش متفاوت است.
در اين نقاط لباس زنان تالشي شامل روسري بصورت رنگي و يك كلاه در زير روسري است پيراهن هم به رنگهاي مختلف و ساده دوخته مي شود كه بلندي آن تا زانو است.
🌏لباس زنان تالشي به دليل تنوع زياد رنگ و جذابيت بالااز منطقه #اسالم تا #تالشدولاب بسيار معروف است.
لباس اين مناطق داراي يك روسري با چندين رنگ جذاب و زيبا است. يك لباس و پيراهن بلند يك سره تا مچ پا و باچين هاي متفاوت كه باسكه و طراحي و دوخت زيبا تزيين مي شود در زير اين پيراهن نيز لباس محلي ديگر بنام #پاچامه مي پوشند كه براي دوخت آن از پارچه هاي زيادي استفاده مي شود.
اين لباس تك رنگ و در طرح گل و نقشين هاي ديگر بصورت چين دار و بطور حجيم دوخته مي شود. بر روي پيراهن و پاچامه يك جليقه مي پوشند اين جليقه در اندازه هاي مختلف و دريك رنگ بصورت سنگين دوخته مي شود. اين مراحل دوخت و سبك تا تالش دولاب ادامه دارد.
هر چقدر به سوي مناطق شرق شهرستان مي رويم دوخت لباس آنگونه كه بيان شد، است.
اما امروز با گذشت زمان لباسهاي محلي زنان تالشي از رونق افتاده و رنگهاي شاد آن كه مايه اميد دلها بود به خزان بي هنگام نشسته و به كنج پستوها، صندوقچه ها و بقچه ها رانده شده است.
سوال اينجاست چرا بايد چنين لباسهايي با #هويت_فرهنگي_ارزشمند و طراحي زيبا به فراموشي سپرده شود؟
چرا بايد اكنون براي مشاهده يك دست لباس تالشي كيلومترها راه را نه در شهر بلكه در نقاط دور روستايي پيمود؟ لباسي كه در #المپيك_جهاني از جمله 4 لباس برگزيده معرفي شد، لباسي كه رنگهاي شاد آن اميد را در دلها زنده مي كرد چرا بايد فراموش شود؟
لباسي كه از #نياكان ما به ارث مانده وبا #طبيعت_زيباي_تالش_گلچين شده است بايد به عنوان يك هويت ملي حفظ شود و زنان تالشي با به تن كردن آن زيبائي منطقه را برهمگان نمايان سازند.
نهادها، ادارات دولتي و سرمايه گذاران خصوصي بايد براي به جا ماندن اين ميراث فرهنگي چند هزارساله جديت و تلاش بيشتري كرده و با اتخاذ تصميمات لازم و برنامه ريزي هاي حساب شده از جمله برپائي نمايشگاهها در سطح شهرها و ديگر اماكن از اين هويت فرهنگي ايراني حفاظت كنند.
🌳کانال تالشان 🌳
Forwarded from تالشان سپیدرود تا کورا/Dınyo Tolışon/ایسپی رو دا کورا
چِلِّه شب تالشان شفت
🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸
قسمت اول
از شباهنگام روز پایانی پاییز تا بامداد روز نخست زمستان را «شب یلدا» یا «شب چله» میگویند. شب #چله بلندترین شب سال در نیمکرۀ شمالی زمین است.
آنگاه که ایرانیان به دانش گاهشماری دست یافتند، هر گاهی را که برای زندگی خود سودمند میدیدند، جشن میگرفتند؛ از این رو، یلدا را گرامی میدارند؛ زیرا از آن پس هوا سردتر و شبها کوتاه و روزها بلندتر میشود. با بلند شدن روزها خورشید، زمان بیشتری بر زمین میتابد. چون زندگی مردمان ایران باستان بر کشاورزی و دامداری استوار بود، چرخش فصلها و ماهها و سرد شدن هوا و بلند شدن روزها را نشانۀ بارگیری زمین میدانستند؛ زیرا از سویی بارندگیهای زمستانی، بر اندوختههای آبی زمین میافزاید و سرمای زمستان بیماریها و آسیبهای گیاهی را از میان میبرد و ریز جانداران آسیب زننده را میکشد و از سوی دیگر، با روند افزایش تابش خورشید، زمین آرام آرام جان میگیرد تا به بهار میرسد.
در این چرخه، زمین جان تازه میگیرد و پرباری سال پیش رو را نوید میدهد.
مردمان هر پهنهای از زمین، فرهنگ کاری و فرآوری ویژهای دارند و از هر چه میکارند و میپرورند، میخورند و میپوشند. چنین است که مردمان هر سرزمینی، بسته به آب و هوا و خاک خود، خانهسازی و خوراک و پوشاک و بسا که باورهای ویژهای دارند. بگذریم از اینکه در روزگار ما با پیشرفت دانش، جهانیان تا اندازهای همگرا شدهاند و شهرسازی و خانهسازی و خوراک و پوشاکشان به هم نزدیک و همانند شده است.
با آنکه شیوۀ زندگی و کار و فرآوری جهانیان دگرگون شده است، مردم هر کشور و تباری، آیینهای دیرین خود را کم و بیش پاس داشتهاند. یکی از آیینهای دیرین در پهنۀ فرهنگی ایران باستان، جشن «شب یلدا» یا گرامیداشت «شب چله» است.
پهنۀ فرهنگی ایران باستان، تیرهها و تبارهای بسیاری را در بر میگیرد: پارس، آذری، کُرد، لُر، ترکمن، عرب، بلوچ، تپوری (تَبَری)، گیلک، دیلمی، تالش، تات، آشوری و ارمنی.
میتوان گفت شیوۀ زندگی این تبارها، بسیار نزدیک و همانند بوده و هست؛ هرچند هر یک از آنها خردهفرهنگهای ویژۀ خود را نیز داشتند و دارند.
تالشان یکی از تبارهای باشنده در پهنۀ ایرانند که افزون بر شیوۀ زندگی، فرآوری و بنمایههای فرهنگ کلان ایرانی، شیوۀ زیستی و فرآوری و خرده فرهنگ ویژۀ خود را نیز دارند. گاهشماری تالشان با آنکه بسیار نزدیک و همانند با دیگر تبارهای ایرانی است، دگرگونگیهای ریزی هم دارد؛ مانند هنگامههای کوچ ییلاق ـ میانکوه ـ قشلاق، هنگام پشمچینی گوسفندان و برهها، هنگام شخم زدن زمین، هنگام انبارسازی خوراک زمستانی دام (لیوَهکری و لِلکِییَه پِچینی)، شیرگیری و پنیرسازی، پرچینسازی، مرزبندی زمین کشاورزی، خزانهسازی نهال و تخم، نشا، وجین، درو و مانند اینها که هر یک هنگامی دارد و برای هر یک آیین ویژهای دارند. در همین راستا فراوردههای کشاورزی و دامی ویژهای نیز دارند که فرهنگ خوراک و پوشاک آنها بر آن استوار است. روشن است آیینهای جشن و سوگ تالشان با شیوۀ زیستی و کار و فرآوری آنان همساز است.
اگر بپذیریم تالش سه در بخش شمالی، میانی و جنوبی پراکنده است، شهرستان شفت، پارهای از تالش جنوبی به شمار میرود. مردمان شهرستان #شفت به دو گویش گیلکی و تالشی سخن میگویند. هرچند اکنون به درستی نمیدانم شمار تالشان این شهرستان چند تن هستند، ولی روشن است سویههای جنوب شرق تا شمال غرب این شهرستان، نشیمنگاه و زیستگاه تالشان است که ما در اینجا آنان را تالش شفت میخوانیم.
جز دگرگونگیهای خُرد، شیوۀ زندگی و کار و فرآوری تالش شفت، همانند دیگر تالشان است.
یکی از آیینهای گاهنباری که همگام با دیگر تالشان و ایرانیان در تالش شفت گرامی داشته میشود، شب یلدا یا شب چله است که در گویش بومی به آن «چیلَه شَو» میگویند.
چیل در زبان تالشی به زغال داغ سرخ شده از آتش میگویند. گویی میخواهند بگویند سرما در پیش است و باید خانهها را گرم کرد؛ نیز بدان رو است که چون روزها بلندتر میشوند آفتاب بیشتری بر زمین میتابد.
پایان قسمت اول
نویسنده مطلب
آقای محمد حسین شمسایی سیاهمزگی مترجم ،محقق و پژوهشگر فرهنگی
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی
🆔//t.me/Espiarodakora
🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸🌺🌸
قسمت اول
از شباهنگام روز پایانی پاییز تا بامداد روز نخست زمستان را «شب یلدا» یا «شب چله» میگویند. شب #چله بلندترین شب سال در نیمکرۀ شمالی زمین است.
آنگاه که ایرانیان به دانش گاهشماری دست یافتند، هر گاهی را که برای زندگی خود سودمند میدیدند، جشن میگرفتند؛ از این رو، یلدا را گرامی میدارند؛ زیرا از آن پس هوا سردتر و شبها کوتاه و روزها بلندتر میشود. با بلند شدن روزها خورشید، زمان بیشتری بر زمین میتابد. چون زندگی مردمان ایران باستان بر کشاورزی و دامداری استوار بود، چرخش فصلها و ماهها و سرد شدن هوا و بلند شدن روزها را نشانۀ بارگیری زمین میدانستند؛ زیرا از سویی بارندگیهای زمستانی، بر اندوختههای آبی زمین میافزاید و سرمای زمستان بیماریها و آسیبهای گیاهی را از میان میبرد و ریز جانداران آسیب زننده را میکشد و از سوی دیگر، با روند افزایش تابش خورشید، زمین آرام آرام جان میگیرد تا به بهار میرسد.
در این چرخه، زمین جان تازه میگیرد و پرباری سال پیش رو را نوید میدهد.
مردمان هر پهنهای از زمین، فرهنگ کاری و فرآوری ویژهای دارند و از هر چه میکارند و میپرورند، میخورند و میپوشند. چنین است که مردمان هر سرزمینی، بسته به آب و هوا و خاک خود، خانهسازی و خوراک و پوشاک و بسا که باورهای ویژهای دارند. بگذریم از اینکه در روزگار ما با پیشرفت دانش، جهانیان تا اندازهای همگرا شدهاند و شهرسازی و خانهسازی و خوراک و پوشاکشان به هم نزدیک و همانند شده است.
با آنکه شیوۀ زندگی و کار و فرآوری جهانیان دگرگون شده است، مردم هر کشور و تباری، آیینهای دیرین خود را کم و بیش پاس داشتهاند. یکی از آیینهای دیرین در پهنۀ فرهنگی ایران باستان، جشن «شب یلدا» یا گرامیداشت «شب چله» است.
پهنۀ فرهنگی ایران باستان، تیرهها و تبارهای بسیاری را در بر میگیرد: پارس، آذری، کُرد، لُر، ترکمن، عرب، بلوچ، تپوری (تَبَری)، گیلک، دیلمی، تالش، تات، آشوری و ارمنی.
میتوان گفت شیوۀ زندگی این تبارها، بسیار نزدیک و همانند بوده و هست؛ هرچند هر یک از آنها خردهفرهنگهای ویژۀ خود را نیز داشتند و دارند.
تالشان یکی از تبارهای باشنده در پهنۀ ایرانند که افزون بر شیوۀ زندگی، فرآوری و بنمایههای فرهنگ کلان ایرانی، شیوۀ زیستی و فرآوری و خرده فرهنگ ویژۀ خود را نیز دارند. گاهشماری تالشان با آنکه بسیار نزدیک و همانند با دیگر تبارهای ایرانی است، دگرگونگیهای ریزی هم دارد؛ مانند هنگامههای کوچ ییلاق ـ میانکوه ـ قشلاق، هنگام پشمچینی گوسفندان و برهها، هنگام شخم زدن زمین، هنگام انبارسازی خوراک زمستانی دام (لیوَهکری و لِلکِییَه پِچینی)، شیرگیری و پنیرسازی، پرچینسازی، مرزبندی زمین کشاورزی، خزانهسازی نهال و تخم، نشا، وجین، درو و مانند اینها که هر یک هنگامی دارد و برای هر یک آیین ویژهای دارند. در همین راستا فراوردههای کشاورزی و دامی ویژهای نیز دارند که فرهنگ خوراک و پوشاک آنها بر آن استوار است. روشن است آیینهای جشن و سوگ تالشان با شیوۀ زیستی و کار و فرآوری آنان همساز است.
اگر بپذیریم تالش سه در بخش شمالی، میانی و جنوبی پراکنده است، شهرستان شفت، پارهای از تالش جنوبی به شمار میرود. مردمان شهرستان #شفت به دو گویش گیلکی و تالشی سخن میگویند. هرچند اکنون به درستی نمیدانم شمار تالشان این شهرستان چند تن هستند، ولی روشن است سویههای جنوب شرق تا شمال غرب این شهرستان، نشیمنگاه و زیستگاه تالشان است که ما در اینجا آنان را تالش شفت میخوانیم.
جز دگرگونگیهای خُرد، شیوۀ زندگی و کار و فرآوری تالش شفت، همانند دیگر تالشان است.
یکی از آیینهای گاهنباری که همگام با دیگر تالشان و ایرانیان در تالش شفت گرامی داشته میشود، شب یلدا یا شب چله است که در گویش بومی به آن «چیلَه شَو» میگویند.
چیل در زبان تالشی به زغال داغ سرخ شده از آتش میگویند. گویی میخواهند بگویند سرما در پیش است و باید خانهها را گرم کرد؛ نیز بدان رو است که چون روزها بلندتر میشوند آفتاب بیشتری بر زمین میتابد.
پایان قسمت اول
نویسنده مطلب
آقای محمد حسین شمسایی سیاهمزگی مترجم ،محقق و پژوهشگر فرهنگی
انتخاب متن گروه تالشه خله مجید نعمتی سیاهمزگی
🆔//t.me/Espiarodakora
Telegram
تالشان سپیدرود تا کورا/Dınyo Tolışon/ایسپی رو دا کورا
لینک ورودبه کانال 👇
//t.me/Espiarodakora
مهمترین اخبار فرهنگی و اجتماعی
قوم تالش
.
.
.
ارسال مقالات علمی و پژوهشی، نظرات، پیشنهادات و ...
ارسال مطالب و ارتباط با ما
اشتن دیلی لوئه/گفی امَه را آدیَن(روکَیَه)👇
@Said11364
@mag1881
@Aztoleshi
//t.me/Espiarodakora
مهمترین اخبار فرهنگی و اجتماعی
قوم تالش
.
.
.
ارسال مقالات علمی و پژوهشی، نظرات، پیشنهادات و ...
ارسال مطالب و ارتباط با ما
اشتن دیلی لوئه/گفی امَه را آدیَن(روکَیَه)👇
@Said11364
@mag1881
@Aztoleshi