بومرنگ

حقیقت و ایدئولوژی

حقیقت بازتاب واقعیت در ذهن براساس معیارهای عقل سلیم یا عقل عقلایی است که خود ریشه در عرف زمانه دارد. اما ایدئولوژی از عقل سلیم نفور است و واقعیتی را که سازگار با معیارهای خود نیابد نفی میکند یا دیگرگون نشان می‌دهد. بازداشت و به دنبال آن درگذشت غم انگیز مهسا امینی در دست کسانی که مسئولیت امنیت جانی او را به عهده داشتند حقیقتی تاسف بار و البته انکار ناپذیر است. مقامات ذیربط از همان آغاز هرگونه مسئولیتی را در این خصوص نفی کرده و واقعیت را طوری بازتاب دادند که گویا او به علت مشکلات سلامتی زمینه ای که داشته اگر بازداشت هم نمی‌شد ممکن بود این حادثه برایش اتفاق افتد. این گمانه زنی ها در زمان صفر که امکان حقیقت آزمایی آنها وجود نداشت آشکارا حکایت از موضعی ایدئولوژیک و دور از عقل سلیم داشت. آنچه افکار عمومی را جریحه دار و عصبانی کرد اینگونه به سخره گرفتن شعور مردم و شانه خالی کردن از مسئولیت بود. اگر بر فرض همه آن گمانه زنی ها درست هم باشد بازهم چیزی از مسئولیت سنگین مقامات زیربط که دختر ایران، مهسا امینی، را به بهانه واهی قانون شکنی بازداشت کرده و دست کم و لاجرم او را تحت فشار روانی قرار دادند، کم نمیکند.
واقعیت این است که در هیچ جای دنیا قانونی ایجابی و اجباری برای پوشش انسان ها وجود ندارد. در هر جامعه ای انسان ها پوشش خود را در چارچوب عرف جاری آن جامعه انتخاب می‌کنند و این رویه به قدری طبیعی و عادی است که دلیلی برای ورود قانونگذار به این حوزه اجتماعی وجود ندارد. واضح است که عرف در گذر زمان تغییر میکند و همراه آن پوشش انسان ها نیز عوض میشود. مقابله با عرف زمانه نه مطلوب است و نه ممکن. تنها ایدئولوژی ها هستند که به چنین کاری خطر می‌کنند و با این کار عرض خود میبرند و زحمت مردم میدارند.
در سال های پیش از انقلاب اسلامی عرف زمانه تنوع پوششی در میان مردان و زنان شکل داده بود به طوری که افرادی با پوشش های متفاوت در کنار هم و بدون هیچ مشکلی با هم زندگی میکردند. با پیروزی انقلاب اسلامی، انقلابیون دوآتشه که در پی ساختن جامعه «نو» اسلامی بر ویرانه های جامعه موجود آن زمان بودند عملا در بسیاری زمینه ها که به زعم خود میخواستند «اصول اسلامی» را حاکم کنند به جنگ با عقل سلیم و عرف زمانه رفتند. تلاش برای برپا ساختن بانکداری بدون بهره و عمومیت دادن به پوشش «استاندارد اسلامی» مصداق هایی از این جنگ دن کیشوت وار با عرف زمانه اند که برای جامعه ایرانی هزینه های مادی و معنوی بسیار گزافی به همراه داشته است. طرفه اینکه برخی افراطیون «انقلابی» امروزه در صدد بازسازی این هر دو طرح نامعقول و شکست خورده اند! گرچه خواب زدگان مغرور سوار بر خر مراد را گوش شنیدن نیست اما شکی نباید داشت که در نهایت ایدئولوژی در برابر حقیقت محکوم به شکست است. ادامه ستیز با حقیقت تنها بر هزینه ها میافزاید اما نتیجه را تغییر نمیدهد.

1.7K views17:00