🔸یادی از استاد اخلاق

✍🏼لطف‌الله میثمی

🔺به مناسبت بیست‌وششمین سالگشت رحلت مهندس مهدی بازرگان

✅26 اردیبهشت 40 نهضت آزادی ایران تأسیس شد. در خرداد همان سال در روز عاشورا، مهندس بازرگان در باشگاه نهضت واقع در خیابان فلسطین سخنرانی کرد و گفت: ثقه‌الاسلام را در یکی از میدان‌های شهر تبریز به دار زده بودند ولی مردم دعا می‌کردند «خدایا لعنت بفرست به اولین کسی که به محمد و آل محمد ظلم کرد». ولی به قاتل مظلومی که در دسترس آن‌ها بود و او را می‌دیدند توجهی نمی‌کردند. زنده‌یاد بازرگان با جرئت و شهامتی بی‌سابقه گفت من می‌گویم: «اللهم العن من قتل دکتر سید حسین فاطمی، پروردگارا کسی که دکتر سید حسین فاطمی را کشت از رحمتت محروم کن». جمعیت هم با صلوات هماهنگ و بلند او را لبیک گفتند. او مستقیماً به شاه اشاره کرد که قاتل دکتر فاطمی بود و مصداق ظالم و مظلوم را مشخص نمود. در روند نواندیشی دینی صحبت مهندس یک نوآوری بود. بدین معنا که در آموزش‌های جاری کاری به مصداق نداشتند و فقط گفته می‌شد که ظلم بد است اما ظالم را مشخص نمی‌کردند.

✅بعدها در ریشه‌یابی این آموزش‌ها به شرح مثنوی علامه جعفری تبریزی برخورد داشتم که می‌گفت منطق صوری که اساس آموزش‌های جاری است، سه ادعا ندارد؛ نخست درباره عمق اشیا، دوم درباره آینده و سوم درباره مصداق. این در حالی است که سراسر قرآن صحبت از ژرف‌نگری، آینده‌نگری و مصداق اندیشی است.

✅مهندس حسن عبودیت و من در شب یلدای سال 42 در ارتباط با دادگاه سران نهضت آزادی بازداشت شدیم. بعد از مراحل بازجویی و شکنجه که به انفرادی قزل‌قلعه رفتیم مهندس عبودیت آنچه بر سرش آمده بود برایم تعریف کرد. او را به‌شدت شکنجه کرده بودند و آثار آن روی بدنش بود. بعداً مهندس عبودیت را به زندان قصر بردند و با راهنمایی مهندس بازرگان او به دادستان وقت، تیمسار صدوقی، نامه‌ای می‌نویسد و مهندس بازرگان این نامه را در دادگاه نهضت می‌خواند که اشک حضار درمی‌آید. عبودیت را به پزشکی قانونی برده و شکنجه‌ها تأیید می‌شوند.

✅در سلول که باهم بودیم می‌گفت مهندس بازرگان به من گفت می‌خواهی نذری یادت بدهم که آزاد شوی؟ بعد ادامه داد نذر کن آزاد که شدی مبارزه با ستم‌شاهی را ادامه بدهی و دومرتبه به زندان برگردی. مهندس عبودیت از آرامش بی‌نظیر و حل شدن مهندس در مبارزه مستمر با ستمشاهی و اخلاق نیکوی او بسیار متأثر شده بود و می‌گفت صحبت‌های مهندس آرامش زیادی به من داد.

✅در سال 64 در تپه‌های سوهانک با مهندس مهدی و مهندس عبدالعلی بازرگان قدم می‌زدیم. از ایشان پرسیدم شما که ولایت فقیه را باور نداشتید چگونه در سال 58 به قانون اساسی رأی دادید؟ ایشان گفت فضای مخالفت با قانون اساسی و قانون‌گرایی به‌حدی شدید بود که بر آن شدیم به نفس قانون‌گرایی که در خطر بود رأی بدهیم. این درس راهبردی ایشان کمک زیادی به من، دوستانم و ملت ایران کرد و اثر چشمگیر آن را در خرداد 76 و 88 دیدیم. روحش شاد.

#مهندس_مهدی_بازرگان
#نهضت_آزادی
#سی_دی

@cheshmandaz_iran

https://bit.ly/3qyNMz3

🔴 گرامی‌داشت بیست و شش‌امین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان ـ 2

💠 بازرگان، کامیابی سیاسی و پای‌بندی اخلاقی

🔻 سعید رضوی‌فقیه


🔹مرحوم مهندس بازرگان را معمولا و به درستی سیاستمداری اخلاق‌گرا معرفی می‌کنند. برای اثبات این گزاره و سپس ارزیابی کارنامۀ وی در این زمینه باید شاخص و معیاری مشخص داشته باشیم وگرنه گرفتار کلی گویی یا تعریف و تمجیدهای بی خاصیت خواهیم شد.

🔸وقتی از کارنامۀ مهندس بازرگان (یا هر شخص دیگر) در سیاست ورزی اخلاقی سخن می‌گوییم باید اولا از "کامیابی سیاسی" و "پایبندی اخلاقی" وی و ثانیا از جمع میان این دو، تصویری روشن و متمایز عرضه کنیم.

🔹موضوع اصلی تاملات در دو حوزۀ سیاست و اخلاق، چه به عنوان تکلیفات عملی و چه به عنوان توصیفات نظری، کنش آزاد و آگاهانۀ آدمیست. در اخلاق، فرد و فضیلتها و نیکبختی فردی اش مورد بحث و تامل قرار می‌گیرد حال آن‌که در سیاست، جامعه نیکبختی جمعی بررسی و واکاوی می‌شود. تاریخ اندیشه ورزی پیرامون موضوعات سیاسی و اخلاقی به قدمت تاریخ تمدن و تفکر است. از روزی که آدمیان نهادهای اجتماعی را تاسیس کرده و فرصت تامل و تفکر را یافته اند، در کنار بسیاری از موضوعات فلسفی وعلمی در بارۀ خیر و عدالت نیز به عنوان راه‌هایی برای رسیدن به سعادت فردی و اجتماعی اندیشیده و گفتگو کرده اند. تاریخ فلسفه پر است از ریزنگری‌ها و ژرف اندیشی‌ها در باب مسائل مرتبط با سیاست و اخلاق. خیر چیست، فضیلت کدام است و سعادت چگونه حاصل میشود؟ آیا خیر و عدالت و دیگر موضوعات اخلاقی و سیاسی واقعیت دارند، اعتبارات محض ‌اند یا اصلا ریشه در عواطف بشری دارند؟ به تعقل دریافته می‌شوند یا به شهود یا آنکه هم‌چون بسیاری از آداب و سنن و قراردادهای جمعی از طریق آموزش اکتساب میشوند؟ همۀ اینها و بسیاری بحثهای عمیق و دقیق برای فهم حقایق اخلاقی و سیاسی لازم است، حتی اگر در پایان کار به این نتیجه برسیم که هیچ حقیقتی در این دو حوزه موجود نیست و اگر هم باشد یا شناختنی نیست و یا آنکه فاقد اطلاق و قطعیت است.

🔸اما برای سیاست ورزیدن یا زیستن بر پایۀ اصول اخلاقی ضرورت ندارد نظریات و آرای فیلسوفان اخلاق و سیاست را گردآوری و غربال کرده و به محک عقل و تجربه بسنجیم. اگر چنین باشد هیچگاه فرصتی برای اخلاقی زیستن یا سیاست ورزیدن نخواهیم یافت. اگر اهل عمل صالح یا رفتار درست و اخلاقی باشیم کافیست به فهم عرفی و عقل سلیم تکیه کرده و ذهن خود را برای درک واقعیتهای عینی به کار اندازیم و البته از نقد یافته های خود و دیگران نهراسیم.

🔹اما صرف نظر از بحثها و مجادلات نظری در دو حوزۀ اخلاق و سیاست می‌توان چند اصل را به عنوان دریافتهای عرف عقلا پذیرفت.

🔸نخست آنکه غایت سیاست تامین سعادت عمومی و هدف اخلاق رسیدن به سعادت فردیست. دوم آنکه در سیاست کامیابی مهم است و در اخلاق پایبندی. سوم آنکه همۀ رفتارهای آدمی در روابط خانوادگی، معاملات اقتصادی و مناسبات سیاسی مشمول داوری اخلاقیست و البته این داوری‌ها باید از منطق و معیاری واحد ناشی شود و نه معیارهای متعدد. اگر تقلب و دروغ در خانه زشت است در بازار و مسجد و محکمه هم زشت است. گزارۀ چهارم نیز آن است که داوری اخلاقی همواره در مورد رفتارهای ما در شرایط عینی و انضمامی مصداق دارد از جمله در میدان سیاست. بنابراین اخلاق با سیاست تقابل ندارد بلکه سیاست یکی از بسترها و زمینه های ممکن برای داوری اخلاقی ‌است.

🔹با این اوصاف جمع کردن میان کامیابی سیاسی و پایبندی اخلاقی همیشه کاری آسان نیست بلکه شاید بتوان گفت همیشه کاریست بسیار دشوار. رویکردهای بدیل و امکان‌های جایگزین در جمع کامیابی سیاسی و پایبندی اخلاقی پرشمار، متنوع و متضاد است: از ماکیاولیسم افسارگسیخته ای که توسل به هر وسیله ای را برای رسیدن به قدرت و منفعت شخصی مجاز می‌شمارد تا کلبی مسلکی افراطی که جامعه‌ای را قربانی تعصب و قشری‌گری می‌کند. اگر به زبان ارسطو سخن بگوییم و اعتدال را شاخصی برای خیر و فضیلت در نظر بگیریم می‌توان گفت هر چه از دو نقطۀ افراط و تفریط بیشتر فاصله بگیریم امکان حصول سعادت نیز بیشتر خواهد شد به نحوی که نه فضایل اخلاقی قربانی کامیابی سیاسی شود و نه سعادت جامعه قربانی تفسیری قشری از اخلاق‌گرایی.

🔸ما می‌توانیم از چند منظر به داوری اخلاقی در بارۀ رفتار یک سیاست پیشه بپردازیم: زندگی شخصی، فعالیتهای شغلی و اجتماعی، روابط خانوادگی و در نهایت مناسبات سیاسی. در هر یک از زمینه های یاد شده، برای کامیابی توانمندیهایی لازم است و برای پایبندی اخلاقی نیز فضیلتهایی. هر چه این توانمندی‌ها و فضیلتها بیشتر باشد امکان جمع میان کامیابی و پایبندی نیز بیشتر خواهد بود البته به شرط آنکه شرایط بیرونی هم مهیا شود.

ادامه در لینک زیر :
https://bit.ly/3bM8Xtv
#مهدی_بازرگان
#سیاستمدار_اخلاق‌گرا

https://t.me/iranfardamag

🔸 پیام تصویری محمد توسلی، دبیرکل نهضت آزادی ایران

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس برگزار می‌شود.

🗒 زمان: پنجشنبه دوم بهمن‌ماه ۱۳۹۹ ساعت ۱۸ الی ۲۰

👈 جهت حضور و مشارکت در برنامه، در روز و ساعت مقرر، از لینک زیر استفاده فرمایید:

www.skyroom.online/ch/bonyadbazargan1399/bonyadbazargan


#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔴 گرامی‌داشت بیست و شش‌امین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان ـ 4

🔷 نگرش مهندس بازرگان در باره سیاست بر مبنای دین

🔻 امیر طیرانی
@iranfardamag


🔹يكي از ويژگي هاي جريان نوگرايي ديني كه توسط سيدجمال الدين اسدآبادي پايه گذاري شد دخالت در امر اجتماعي به مثابه يك وظيفه ديني بود . از نگاه قائلان به اين انديشه عدم دخالت در سرنوشت مردم وجامعه از سوي يك فرد مسلمان همانند عدم انجام ساير تكاليف و احكام شرعي به شمار مي رود.

🔹از جمله چهره هاي شاخص و پيشروان اين تفكر در ايران مهندس مهدی بازرگان بود . با اين حال وي بعد از پايان تحصيلات در فرانسه و بازگشت به ايران تا نزديك به دو دهه از ورود به عرصه سياست خودداري كرد . در اين دوران او علاوه بر فعاليت در زمينه دانشگاهي، فعاليت هاي فكري خود را به مبارزه با دو جريان فكري آن روز يعني رواج انديشه هاي ماديگري از يك سو و انديشه بهاييت معطوف ساخت .

🔹بازرگان نه تنها خودتا پايان دهه 1320 ودر دوره حكومت دكتر مصدق در عرصه سياسي حضور نداشت ،بلكه ديگران و به ويژه جوانان را نيز از ورود به اين عرصه برحذر مي داشت . او با نگارش كتاب "بازي جوانان با سياست " تلاش كرد تا آنها را از حضور درعرصه سياسي برحذر دارد.

🔹بازرگان به رغم اين نگرش بعد از کودتای 28 مردا د تغییر عقیده داد و تا پایان عمر از جمله فعالان اصلی عرصه سیاست در ایران شد . ازعلل و دلايل اين تغيير رويه نه بازرگان ونه كساني كه به شرح زندگي او پرداخته اند به روشني سخن نگفته اند ،ولي انچه مسلم است، انگيزه اصلي بازرگان از ورود به دنياي سياست عمل به تكاليف ديني بود.

🔹ورود بازرگان به عرصه سیاست با فعالیت در نهضت مقاومت ملی آغاز شد . وی درباره انگیزه رهبران وفعالان نهضت مقاومت چنین می گوید : " تشکیل دهندگان نهضت مقاومت ملی، با استعانت به یاری خداوند به حکم وظیفه ملی ومذهبی و با آگاهی از مقاصد دشمن ... به پا خاستند و درصدد برآمدند با ادامه مبارزه مقاومت پرچم پرافتخار نهضت ملی را برافراشته نگهدارند . "

🔹مهندس بازرگان که تا آن زمان تلاش داشت تا با تلفیق دین وعلم حقانیت دین را ثابت کند و از افتادن جوانان در دامان مادیگری جلوگیری کند با وقوع کودتا به این نتيجه رسید که به جز ماتریالیسم مانع بزرگ وشاید بزرگتری نیز در مقابل توحید وخداپرستی به نام استبداد وجود دارد.

🔹بازرگان در مدافعات خود دلیل رویکرد به مبارزه سیاسی را چنین عنوان می کند :" ما ... در تلاش تحصیل قدرت واردگود خطرناک سیاست نشدیم.هدف شیطانی در بنده وسوسه این کارها را نمی کرد بلکه هدف رحمانی و درد حق وملت بود ... ما می دیدم آزادی از بین رفته و جای عدالت را ظلم گرفته است وقتی آزادی رفت همه چیز رفته است ."

🔹او استبداد را مانع خداپرستی و بزرگترین مانع در راه ترقی وپیشرفت جوامع می دانست . وی در مدافعات خود دردادگاه نظامی ده اثر زیان بار استبداد را برشمرد واز جمله به تاثیر استبداد بردستگاه قضائی یک کشور اشاره کرد. در بخشی دیگر ، بازرگان به مساله اصلاحات که در آن دوران از سوی رژیم شاه تبلیغ می شد پرداخته وچنین عنوان کرد که در رژیم استبدادی اصلاحات نیز امکان پذیر نخواهد بود.:" استبداد گاه گاه به میل وابتکار خود ویا به فشار واکراه ویا به قصد فرار وفریب دست به اقداماتی می زند که نامش را اصلاحات می گذارد ولی بسیاری این اصلاحات صوری ودلخوش کن است یا برای تقویت مبانی استبداد وتوسعه منافع استعمار است ودرهرحال خالی از حسن نیت وبیشتر موجب افساد است تا اصلاح"!

🔹وی در پاسخ به این سوال که:"آیا در محیط استبدادی خدا پرستیده می‌شود؟" می‌گوید:" آنچه در بندهای قبل از آثار بد و زیان های استبداد شروع شد در واقع مظاهر ونتایج همین بند آخر یعنی پرستیده نشدن خدا وجاری نبودن حکم خدا است... اگر امیدی به اصلاح ونجات نیست واگر عشق وعمل رخت بربسته ...تماما برای این است که خدا به حقیقت و واقعیت در کشور ما پرستیده نمی‌شود."

🔹او درباره تاثیر عقاید دینی در رویکرد به سياست می گوید:"محرک بعضی ممکن است ناسیونالیسم ، بعضی دیگر عواطف انسانی یا تعصب های نژادی و محرک بعضی ها مثلا سوسیالیسم باشد ... ولی برای ما و برای عده زیادی از همفکران و شاید اکثریت مردم ایران محرکی جز مبانی مذهبی اسلامی نمی توانست وجود داشته باشد. نمی گویم سایرین مسلمان نبودند یا مخالفت با اسلام داشتند خیر برای آنها اسلام ایدئولوژی اجتماعی و سیاسی محسوب نمی شد ولی برای ما مبنای فکری و محرک وموجب فعالیت اجتماعی وسیاسی بود ."

🔹در بيانيه تاسيس نهضت آزادي ايران در ارديبهشت 1340 براي نهضت آزادي كه بازرگان تا پايان عمر سمت دبيركلي آن را بر عهده داشت سه ويژگي بيان شده بود ::" مسلمان، ملي و مصدقي"!

ادامه در لینک زیر :

https://bit.ly/3bI8F6K
#امیر_طیرانی
#مهدی_بازرگان
#روشنفکری_مذهبی
#نسبت_دین_و_سیاست


عکس : زندان قصر ؛ آیت الله طالقانی و مهندس مهدی بازرگان

🔸 پیام تصویری عبدالعلی بازرگان، عضو ارشد نهضت آزادی ایران

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس برگزار می‌شود.

🗒 زمان: پنجشنبه دوم بهمن‌ماه ۱۳۹۹ ساعت ۱۸ الی ۲۰

👈 جهت حضور و مشارکت در برنامه، در روز و ساعت مقرر، از لینک زیر استفاده فرمایید:

www.skyroom.online/ch/bonyadbazargan1399/bonyadbazargan


#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔴 گرامی‌داشت بیست و شش‌امین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان ـ 5

💢 در جستجوی کیمیای اجتماع

💠 فیروزه صابر
@iranfardamag


🔸انسان به لحاظ انسانیت و خلاقیت چیزی جز اکتساب های حاصله از سعی و عمل که مبنا و منشأ آن ایمان و آلوده نبودن به توجه صرف خود و تفریط و بی نظمی نیست. عبارتی است از نمادی که اندیشه و عمل را بر هم منطبق ساخت.

🔸مهدی بازرگان متاثر از ادیان الهی و روش پیامبران که با مغز متفکر و دست متحرک بشر ، او را به میدان وسیع بی نهایت برای ارضای خواسته های جسمانی و فکری و روحی اش رهبری می کند، هجرت به غرب را به قصد تحصیل برگزید. (۱۳۰۷ تا ۱۳۱۳). به تعبیر خود خورجین های خالی را با چهار سوغات پر کرد و با خود به ارمغان آورد: مختصری معلومات مهندسی ، اعتقاد فزون یافته به اسلام ، درک واقعیت سهیم بودن همگان در ساختن و صاحب تمدن و سروری ممالک اروپا و نه بواسطه یک فرد و مقام و بالاخره کشف این راز که ضامن بقاء و پیروزی ملت های اروپایی در شکل و نظام اجتماعی و نه انفرادی و شخصی است. به ایران که بازگشت ، حس خود را از زیست اجتماعی با روح امانت داری و درستی و دوستی در آن دیار در حسرت باقی نگذاشت و با ایده های نو در سه عرصه سیاسی و اقتصادی و اجتماعی یار طلبید و با رویکرد تشکل گرایی ، ذهن منظم ، درک عمیق از نیازهای پیرامونی و به قصد اثر جمعی، نهاد هایی پایدار ساخت.

🔸او با علم به اینکه اغلب ایرانی ها و حتی غالب تحصیل کرده ها برای حل مسائل ،همیشه در جستجوی نابغه هایی هستند و این طرز فکر را از همان بقایای روح استبداد و نیل در سایه بزرگان نشستن می دانست ، به «بی نهایت کوچک ها » می اندیشید . از نزدیک شاهد بود که در پرتو دموکراسی ، با اعطای آزادی و تامین مساوات، در توجه به فرد و جمع افراد اجماع دارند. به همین دلیل بود که با مفهوم تخصصی خود حکومت را انتگرالی می دانست که از طریق مراجعه به آراء عمومی صورت می گیرد و اختیار را بر سبیل مشتق بدست اکثریت می سپارد. او به جد معتقد بود که باید خصلت انزواطلبی و انفرادی بودن را کنار گذاشته و تنها به خود نیندیشیم. بلکه سرمایه ها و علاقه ها و فعالیت های خود را اجتماعی نموده در هر حوزه و صنفی که هستیم ،برای پیشبرد هدف های معاشی ، عمرانی ، فرهنگی، مذهبی، سیاسی، ورزشی و حتی تفریح و گردش ، دست ها و سرمایه ها و فکرها و فعل ها را دور هم بگذاریم و حتی ناراحتی هایش را هم بپذیریم و تشکیل انجمن ها و اتحادیه ها و شرکت ها و جمعیت ها دهیم و خود را با اصول و لوازم زندگی اشتراکی آشنا کنیم. با همین تفکر، با همه داشته ها و نداشته های خود ایده های خویش را با یاران هر حوزه و عرصه ای که ورود پیدا می کرد به مشارکت می گذاشت و ارزش خلق شده را در نهادی نو بارور می کرد.

🔸بازرگان آنچنان به قدرت و آثار عظیم اجتماع واقف بود که قابلیت معاوضه خودپسندی با نوع دوستی را مهم ترین اثر آن می دانست. او شرط لازم و متعارف برای تشکیل اجتماع را که دو عامل جمعیت وارتباط است را کافی نمی داند و ملاط دیگری هم به آن می افزاید و آن طرز سلوک و اخلاقیات است که در آداب اجتماعی اصل می داند.

🔸او در شصت و سه سال پیش در سخنرانی خود تحت عنوان احتیاج روز عنوان کرد: ناتوانی عمده و بی علاجی مشکل دردهای ما، از غیر اجتماعی بودن ماست . نگرانی در کلام و قلم اش از سست و لغزان بودن روحیه تعاون و تفاهم و همکاری و گریزان از کار جدی و جمعی به ویژه در سطح ملی بس هویدا بود. بر این اساس با «کیمیای اجتماع» کشف شده خود در اروپا، پس از بازگشت به ایران در اندیشه تبلیغ و تحکیم این کیمیا و تحکیم فکر اجتماعی در میان ایرانیان بود.

ادامه در لینک زیر:
https://bit.ly/3imk2SZ


#فیروزه_صابر
#مهدی_بازرگان
#استراتژی_نهادسازی


https://t.me/iranfardamag

🔸نماآهنگ گزیده‌ای از پیام‌های تصویری فعالان سیاسی و اجتماعی

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

#محمد_توسلی
#زهرا_بازرگان
#علی_مزروعی
#عبدالعلی_بازرگان
#حسین_رفیعی
#تقی_رحمانی
#علی‌_اصغر_غروی
#علی‌اکبر_موسوی_خویینی
#سعید_درودی
#حسن_یوسفی_اشکوری

@Bonyadbazargan


#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔴 گرامی‌داشت بیست و شش‌امین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان ـ 6

⭕️ بازرگان: مقاوم و موسس

🔹 محمد حیدرزاده
@iranfardamag

💢 در بازخوانی بازرگان اینکه او یک اصلاح طلب بود یا یک انقلابی- اگر اساسا بتوان چنین تقسیم بندی‌ای را پذیرفت- به نظر نمی‌رسد گرهی از گره‌های فروبسته ما بگشاید. در تعبیری از اکتن بازخوانی تاریخ و شخصیت‌های تاریخی باید بتواند «ما را از خودکامگی محیط و فشار هوایی که تنفس می کنیم، رها سازد.» بنابراین در این دوگانه‌سازی‌های مرسوم فوق‌الذکر، هیچ سویه‌ای از رهایی دیده نمی‌شود. اینکه بازرگان یک انقلابی بود یا یک اصلاح طلب و یا هر دو هیچ افقی در برابر ما باز نخواهد کرد.

🔹 بنابراین مسئله این نیست که رجل تاریخی با چه مشی‌ای دوران خود را به سر برده است که هرچه باشد خاص دوره اوست، بلکه مسئله این است که پیشران کاراکتر تاریخی را چه چیزی شکل می‌دهد؟ شاید ما به قِسمی پدیدارشناسیِ کاراکترهای تاریخیِ پیشبرنده نیازمند باشیم. در این معنا که آن رانه‌ی قدرتمند را در درون آن‌ها مکشوف سازیم. در واقع پرسش اساسی این خواهدبود که چرا او یک رجل تاریخی می‌شود؟ چرا او می‌تواند امری را فرا پیش نهد و در نهایت خود او پیش ببرد؟ چرا او بازرگان می‌شود؟ چرا او میرزا حسن رشدیه می‌شود؟

💢میرزا حسن رشدیه موسس مدارس نوین در ایران است. او پس از تحصیل در مدرسه‌ای فرانسوی در بیروت و بازدید از مدارس جدید در عثمانی، به فکر مدرسه سازی های نوین می‎افتد. او که به دعوت ناصرالدین شاه به تهران می‌رود تا مدرسه‌سازی‌اش را آغاز کند، با موانعی جدی از جمله در دربار و روحانیت مواجه می‌شود. بارها مدرسه‌هایش ویران می‌شود. از تهران به تبریز می‌رود و آنجا هم مدرسه سازی او تاب آورده نمی‌شود. از تبریز به مشهد می‌رود و باز هم به تهران برمی‌گردد و هربار همان اتفاقات تکرار می‌شود تا در نهایت با مرگ ناصرالدین شاه و سماجت و پیگری خود او، مدرسه‌هایش پذیرفته می‌شود. در واقع مدارس رشدیه مکتب‌خانه‌ها را بتدریج به سوی منسوخ شدن می‌بَرد. و برخی مشروطه را حاصل شاگردان مدارس او می‌دانند. چه اتفاقی می‌افتاد اگر رشدیه با اولین ویرانی مدارسش دست از کار می‌کشید؟ چگونه این کار شاق پس زدن مکتب‌خانه‌های بی‌حاصل توانست به پیش رود؟ اینجا تنها یک پاسخ در خور را برای آن می‌توانیم فراپیش نهیم. او مقاوم است. مقاومت می‌کند. مقاومت، آفرینش است. او بواسطه‌ی مقاومتش، تاسیس می‌کند. کاراکتری مقاوم و موسس. این نکته‌ای حیاتی است که باید در نظر باشد که او نه شاهزاده بود، نه درباری و نه هیچ‌گاه در مقام صدارت و وزارت نشست. او یکی از عوام است که تنها مبارزه می‌کند و در این مبارزه خود مقاومت به خرج می‌دهد. همین‎که مقاومت به‌کار گرفته شود، تاسیس‌گری و آفرینندگی نیز در پی می‌آید. بنابراین آنچه او تاسیس میکند، یک انقلاب است (در برابر سیستم آموزش کهن) و یک انقلاب (مشروطه) را برمی‌سازد. انقلابی برپا شده بر اصلاح‌طلبانه‌ترین شیوه‌ها!

🔹 مهندس بازرگان نیز کاراکتری مقاوم و موسس است. پراکسیس او در مقابله با استبداد، تاسیس‌گری و آفرینندگی است. او برای تداوم مقاومتش با استبداد به آری‌گویی‌ای قدرتمند رو می‌آورد. آری‌گویی به معنای آنکه هستی در ایجابیت خود وجود دارد، و هر چیزی به میزانی که وجود دارد قدرتمند است، هستی همان قدرت است. دریافتی از هستی که امکان قدرتمند شدن را از کسی دریغ نمی‌کند، مشروط بر آنکه الزامات آن شناخته و رعایت شود. بنابراین برای بازرگان دولت هیچ‌گاه نه آغاز بوده است نه پایان.

💢 همانطور که با دولت مصدق در هیئت خلع ید همکاری می‌کند، اما از سِمت گرفتن در دولت برآمده از کودتا صرفنظر می‌کند و در عین حال آنجا که می‌تواند از قدرت دولت برآمده از کودتا برای کمک‌رساندن به مردم بهره ببرد، دریغ نمی‌کند! همچون لوله‌کشی شهر تهران که بواسطه او انجام می‌شود. او اساسا کاراکتری تاسیس‌گر دارد. هستی‌شناسی بازرگان، ایجابی و پیش‌برنده است. تاسیس انجمن‌های اسلامی، نهضت آزادی، شر‌کت‌های فنی- عمرانی (یاد، سافیاد و ...) همه نشان از آن دارد که قدرت برای او صرفا حضور در دولت نبوده است، بلکه قدرت برای او امری تاسیسی است و از همین معبر است که مسئولیت دولت را به راحتی نمی‌پذیرد و در عین حال به راحتی واگذار می‌کند. او در برابر تمامی اشکال استبداد مقاومت می‌کند. این مقاومت از خلال قدرتی برسازنده پیش می‌رود. قدرتی که خود را در انجمن‌ها و تشکل‌هایی مردمی خواهد یافت. بازرگان نیز همچون رشدیه به سهم خود انقلابی برپا می‌کند، انقلابی استوار شده بر نهادهایی که پیش از آن تاسیس کرده است.

ادامه در لینک زیر :
https://bit.ly/3iMhqhP
#انقلابی
#اصلاح‌طلب
#مهدی_بازرگان
#محمد_مصدق
#میرزاحسن_رشدیه

https://t.me/iranfardamag

🔸 پیام تصویری علی‌اصغر غروی، عضو نهضت آزادی ایران

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس در تاریخ دوم بهمن ماه 1399 برگزار شد.



#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔴 گرامی‌داشت بیست و شش‌امین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان ـ 7

💢 سکولاریسم در اندیشه بازرگان

💠 امیر خرم

🔻 نکته اول: مرحوم مهندس بازرگان در سال ۱۳۶۴ درباره ناگفته های آیه بعثت در جشن مبعث انجمن اسلامی مهندسین اظهار داشت که بسیاری از موضوعات مانند حکومت و اقتصاد، جزو آموزه های صریح و مستقیم پیامبران نیست و ادامه بحث را موکول به سال های بعد كرد. در سال ۱۳۷۱، پس از تجربه چهارده ساله عملکرد جمهوری اسلامی ایران، مجدداً آیات مربوط به “بعثت انبیاء” را مورد بررسی قرار داده و نظرات خود را در مورد اهداف بعثت از جمله در ارتباط با دنیا، سیاست و حکومت، در جشن مبعث “انجمن اسلامی مهندسین” تحت عنوان “آخرت و خدا تنها برنامه بعثت انبیاء ” بيان كرد. سخنرانی مذکور، سوالات و بحث هایی را مطرح ساخت که متعاقب آن چند جلسه با حضور برخی صاحبنظران و اعضای انجمن اسلامی مهندسین تشکیل شده و شرکت کنندگان به طور کتبی یا شفاهی نظرات خود را مطرح ساختند. در جلسه نهایی، مهندس بازرگان ضمن تشکر از اظهار نظرات شرکت کنندگان، درباره بعضی از سوالات یا اعتراضات و سوءتفاهم ها توضیحاتى دادند. مقاله مذکور پس از پاره ای اصلاحات به وسیله خود ایشان، همراه با اظهار نظرات کتبی یا مقالات منتقدین، تحت عنوان “آخرت و خدا هدف بعثت انبیاء” با همکاری انجمن اسلامی مهندسین منتشر شد.

🔻 آنچه بازرگان در این سخنرانی بر آن تأکید دارد، این است که هدف اصلی از بعثت انبیاء، ایمان و آشنايی و تقرب انسان به خداوند و ایمان و آمادگی برای قیامت و آخرت است. هدف محوری، آباد کردن و بهبود وضع دنیا و تشکیل حکومت و آموزش علوم یا امور اجرائی نبوده است و دنبال کردن اهداف اصلی بعثت انبیاء یعنی آخرت و خدا، به بهبود و آبادی دنیا و کسب و پیشرفت علم و دانش بشر نیز خواهد انجامید. همچنین دستورات و احکامی که درباره زندگی دنیا داده شده، برای نشان دادن راه درست شناخت و تقرب به سوی خداوند و آماده شدن برای آخرت است. در واقع، هدف بعثت انبیاء و وظیفه و ماموریت اصلی مسلمین، تشکیل حکومت نیست، اما مبارزه با استبداد، فساد و ظلم حکومت، بخش عمده ای از زندگی و آموزه های پیامبران را تشکیل می دهد. بازرگان در این مقاله به ویژه بر این امر تأکید می‌كند که استبداد دینی از بدترین انواع استبداد بوده و کاملاً مغایر با آموزه های قرآنی است. ذیلاً به مهم ترین فرازهای مقاله مذکور اشاره می کنم:

🔻بازرگان سوال اصلی خود را این گونه مطرح می سازد: “آیا ادیان الهی برای تأمین و تعالی امور دنیایی انسان ها بوده‌اند یا نظر به دنیا و آخرت هردو داشته اند و جوابگوی همه مسائل دنیا هستند و یا آنکه انبیاء صرفاً به خاطر “خدا و آخرت” ما فرستاد شده‌اند و در این صورت ادیان الهی چه نظر یا اثری روی دنیای ما داشته اند.”

🔻و اینگونه پاسخ می دهد:
"پیغمبران که بنا به تعریف و اعتقاد مؤمنین برانگیخته و فرستاده خدا برای انسان ها هستند، عمل و رسالتشان در دو چیز خلاصه می شود:

– انقلاب عظیم فراگیر علیه خودمحوری انسانها و برای سوق دادن آنها به سوی آفریدگار جهان ها

– اعلام دنیای آینده جاودان بی نهایت بزرگتراز دنیای فعلی”

🔻در مورد رابطه دین و حکومت نیز که مهمترین بخش از نظریه او محسوب می گردد، بازرگان از قبل از انقلاب، در عین اینکه دین را امری فراگیر می دانست، ممزوج شدن دین و حکومت را اشتباه می دانست و بر اشراف ارزش های اخلاقی دین بر حکومت تأکید داشت و در این اعتقاد پس از انقلاب و تا پایان عمر استوار و راسخ بود. به عنوان نمونه در مقاله مرز بین دین و سیاست چنین اظهار می دارد:

“🔻دین نه تنها با سیاست بلکه با کلیه شئون زندگی و با جهان مرز مشترک دارد. ولی مرزی است یک طرفه. دین در زندگی و اخلاق و عواطف دخالت می کند و هدف و جهت می دهد، اما آنها نباید دخالت در دین نمایند و راه و رسم دین را تعیین کنند. در اینصورت ناخالصی و شرک پیش می‌آید…” .

🔻او اینکه سیاست هم عرض دین قرار بگیرد و یا دین ابزاری برای حکومت و قدرت گردد را اشتباه و فاجعه می دانست:

🔻"دین فوق سیاست و حاکم بر سیاست و حکومت است، نه ذیل آنها و نه در ردیف آنها. خدا و چیزهای دیگر را پهلوی هم قرار دادن یک نوع تثلیث است و شرک. ما چنین خالقی که فرع و فدای چیزهای دیگر باشد، نخواستیم.”


ادامه در لینک زیر :

https://bit.ly/3iz6G6e

#سکولاریسم
#مهدی_بازرگان
#دین_و_سیاست

https://t.me/iranfardamag

🔸 پیام تصویری حسین موسویان، رئیس شورای مرکزی جبهه ملی ایران

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس در تاریخ دوم بهمن ماه 1399 برگزار شد.



#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔸 پیام صوتی حسن یوسفی اشکوری، فعال ملی-مذهبی

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس در تاریخ دوم بهمن ماه 1399 برگزار شد.



#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔶مهندس بازرگان و اصلاحات جامعه محور

🔷 متن تنظیم شده سخنرانی محمد توسلی در بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

🔷 ۲ بهمن ۱۳۹۹

@nehzatazadiiran

📌بینش و منش مهندس بازرگان یکی از الگوهای الهام بخش اصلاح طلبی برای نسل تحول‌خواه جامعه در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در دهه های اخیر بوده است. دغدغه او و یارانشان از همان شهریور 1320 بر دو عامل اصلی عقب ماندگی جامعه ایران یعنی «استبداد سیاسی» و پیرایه ها و خرافات مذهبی هزار ساله «استبداد دینی» متمرکز بود

📌به رغم چشم اندازی که آقای خمینی در نوفل‌لوشاتو برای جمهوری اسلامی تصویر کرده بودند و مردم به اتکا و اعتماد به آن، در 12 فروردین 58 به جمهوری اسلامی رأی دادند. اما در عمل نظریه ولایت فقیه و سپس ولایت مطلقه فقیه در قانون اساسی اضافه شد و همان نگاه تاریخی اسلام فقاهتی شیخ فضل الله نوری مورد عمل مسئولان قرار گرفت.

📌مهندس بازرگان و یاران ایشان در نهضت آزادی ایران در قبال چنین روند انحرافی از آرمانهای انقلاب و اصول قانون اساسی و رویدادهای بعد از اتقلاب چه رویکردی داشتند:
* آگاهی بخشی در مقابل اقدامات خلاف مصالح و منافع ملی
* آگاهی بخشی برای نشان دادن ریشه های نظری انحراف از آرمان های اصلی مردم در انقلاب «آزادی و حاکمیت ملت»
* آگاهی بخشی در عرصه سیاسی

📌نگاه «جامعه محور» در مقابل نگاه «قدرت محور» بعد از سال ۹۶ مطرح شد که اصلاح طلبان به اندیشه تاریخی اصلاحات برگردند و با تقویت جنبش اجتماعی فرایند گذار به دموکراسی تقویت شود. برنامه اصلاحات جامعه محور، تداوم همان اصلاحات تاریخی است. اگر نتوانستیم در قدرت برنامه توسعه سیاسی و دستیابی به مطالبات تاریخی و قانونی مردم را محقق سازیم، ضرورتا بازگشت به راهبرد اصلی اصلاحات در جامعه باید مورد توجه قرار گیرد.

📌ایستادگی آگاهانه جنبش‌های اجتماعی در تحولات سال های آتی زمینه تحقق این مطالبات را با بهره گیری از ظرفیت های قانون اساسی بصورت مسالمت آمیز و پرهیز از خشونت به تدریج امکان پذیر می سازد. این همان اندیشه و نگاه راهبردی مهندس بازرگان و یاران ایشان از شهریور 1320 و پس از انقلاب برای رفع موانع اصلی توسعه در ایران، استبداد سیاسی و استبداد دینی، بوده است.

@nehzatazadiiran

📎برای مطالعه متن کامل سخنرانی به لینک زیر مراجعه فرمایید:

https://bit.ly/2Y8J0Mx

🔴 گرامی‌داشت بیست و شش‌امین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان ـ 9

💠 جان روشن بازرگان!

🔶مصطفی محب کیا
@iranfardamag

🔹 درباره‌ی مهندس مهدی بازرگان سخن فراوان گفته‌شده‌است و همین خود نشانی است از وجود مبارزی راستین که قفس زمان را شکسته و به فراتر از زمان و زمانه ی خویش پا نهاده است. تاریخ معاصر ما سرشار از نیروها و مبارزانی است که اثر خود را بر تحولات سیاسی و اجتماعی برجای گذاشته اند، اما اشخاصی چون بازرگان واجد چه صلاحیت هایی بوده‌اند که همچنان می‌توان از آنها سخن گفت و به مداقه در روش و منش مبارزاتیشان پرداخت؟

🔹 موسی در قران تمثیلی از یک نیروی مبارز است. نیرویی که از یک‌سو با طغیان و جباریت فرعون و از سویی دیگربا خرافه اصحاب تزویر مبارزه می کند. در روش و منش مبارزاتی او اسلوبی استوار و برجسته وجود دارد که به او شایستگی و صلاحیت رهبری در یک مبارزه پیچیده می‌بخشد.

🔹 او در میدان مبارزه در مواجهه با تفرعن سلطان و تزویر شعبده بازان دوران، دو اعجاز مهم خود را عیان می کند. یک اعجاز ید بیضای او بود و دیگری عصایی بود که به مار تبدیل می شود. (فَـآلقی عَصاهُ فاٍذا هِیَ ثُعبانٌ مُّبینٌ * وَ نَزعَ یَده فإذاهی بَیضاءُ لِلنَّـظِرین (اعراف 107و108)
موسی عصای خود را بیفکند، به ناگاه ماری عظیم پدیدار گردید * و دست از جیب خود برآورد که ناگاه بینندگاه را آفتابی تابان بود.)

🔹اگر به زبان استعاری و نمادین قرآن نیز توجه کنیم، این دو اعجاز تمثیلی است از روش و اسلوب مبارزه ای هوشمندانه و در عین حال پاکبازانه. مار، در اساطیر سامی نمادی است از زیرکی و کیاست و هوشیاری تا جایی که بسیاری از اعراب با اقتباس از این اسطوره به روی شمشیرهای خود نقشی از مار را حک می کردند(۱) تا به نوعی نشانی باشد از تیزبینی و احاطه بر تمامی وجوه و ابعاد و ناهمواریهای میدان مبارزه. اشاره‌ای از اینکه باید در صحنه ی نبرد هوشیار و حساس بود.


🔹ید بیضا و دست روشن نیز نمادی است از صداقت و شفافیت و پاکبازی در عرصه عمل مبارزاتی. به عبارتی نمی‌توان با ناراستی و در فقدان خلوص و صداقت و تنها با تیزبینی و هوشمندی به مبارزه با کژی ها و نمادهای سلطه و خرافه برخاست.اگر مبارزه و مقاومت راستین رهایی‌بخش را دلادل اخلاق تعریف کنیم و آن را نه به مثابه دادوستد مکارانه بلکه به مثابه نوعی ضرورت برای زیستی اخلاقی در نظر بگیریم، نمی توان ید بیضا و راستی و صداقت در کنشگری را به دیده انکار نگریست.

🔹در تاریخ معاصر ما نیز اشخاص و نیروهای فراوانی بوده‌اند که زندگی خود را صرف و وقف مبارزه کرده‌اند اما وقتی به زندگی مبارزاتی مهندس بازرگان نظر می‌کنیم او در زمره کسانی قرار می‌گیرد که در مبارزه و سیاست دستی روشن و جانی هوشیار داشت. بازرگان فردی مذهبی، مبارزی سیاسی و تکنیسینی فنی بود. اما هیچ یک از اینها نمی‌توانست او را تا فراتر از زمانه‌ی خود امتداد بخشد، چه آنکه بسیاری از هم نسلان او چنین بودند و تنها مرد زمانه‌ی خود ماندند. او در هر یک از زمینه های فعالیتش، در یک شان و جایگاه ثابت متوقف نماند بلکه شئون مختلفی را برگزید و فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرد.

🔹مذهبی بودن وی از یک خانواده سنتی و شریعتمدار آغاز می‌شود و تا پایه گذاری سنتی از نواندیشی دینی درتاریخ معاصر پیش می‌رود. وقتی وارد سیاست می‌شود، ابتدا فن سالاری بوروکرات است، مدتی بعد به مصلحی در چارچوب قانون مشروطه بدل می‌گردد، چندی بعد یک انقلابی برانداز می‌شود که حتی از جنبش چریکی نیز حمایت می‌کند و درنهایت سالهایی را نیز با مشی اصلاح طلبانه مجاهدت می‌کند، اما هیچ یک از این ساحات هم نمی‌تواند رمز ماندگاری او باشد. رمز ماندگاری او که برای نسل امروز نیز کاربستی انضمامی دارد همین روشنی دست و هوشیاری جان او در مبارزه بود. او در رفتار و گفتار صراحت لهجه داشت؛ چه در برابر موافقان و مخالفانش در بیرون و چه با وجدان خویش در درون .در تشخیص معادلات سیاسی و اجتماعی ذکاوت داشت اما ذکاوت و هوشیاری اش هیچگاه آغشته به پیچیدگی‌های مکارانه‌ی رایج در عرصه ی سیاست نشد.

🔹همواره به گونه‌ای عمل می‌کرد که دوستان و دشمنانش می‌دانستند با چه شخصیتی و با کدام مواضع ضریح و روشنی روبه رو هستند؛بدون هرگونه پیچیده‌بازی و مخفی‌کاری مزوّرانه و البته که تا به آخر عمر نیز هزینه ی سنگین این صراحت و روشنی را پرداخت کرد. انسجام درونی و بیرونی او در پایبندی به حقیقت باعث می‌شد هرگاه به هر جمع بندی برای نوعی از کنش ورزی می‌رسید آن را بیان کند. چه آن زمان که دست به مبارزه قانونی با رژیم شاه زد، چه آن زمان که بنیان گذاران مجاهدین را تایید کرد و چه آن زمان که به نقد ولایت فقیه پرداخت و در برابر قدرت نوظهور مسلط ایستاد.

ادامه در لینک زیر :
https://bit.ly/39deOGk
#موسی
#ید_بیضاء
#مهدی_بازرگان
#اخلاق_در_سیاست

https://t.me/iranfardamag

🔸 پیام تصویری محمدحسین بنی اسدی، عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران
🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس در تاریخ دوم بهمن ماه 1399 برگزار شد.



#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔴 گرامی‌داشت بیست و شش‌امین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان ـ 10

💠چه نیازی است به روشنفکری مذهبی؟
وظیفه عمل و ضرورت اندیشه ورزی!

🔶سوسن شریعتی
@iranfardamag

🔻بار دیگر پرسش این است: چه نیازی است به روشنفکری مذهبی ؟ بعضی پرسش ها -در اینجا که ماییم و طی دهه ها- مزمن می شوند و ماندگار. مثل همین ترکیب «روشنفکر مذهبی»: یا برای اینکه کارکرد روشنفکری مدام دستخوش تغییر و تفسیر است (پیامبری است، هدایت است، آگاهی بخشی است و یا تاریخش به انقضاء رسیده) و یا از آنجا که جایگاه و موقعیت مذهب موضوع نزاع است(برای آخرت است یا برای دنیا؟ تکیه گاه اجتماعی است و یا چشم انداز آینده و...)و البته بحث های فراوان بر سر شدنی بودن جمعی که نقیضین است. شریعتی این موقعیت سیال و فرار را در 45 سال پیش در رساله کوتاه «چگونه ماندن» به «عمر کوتاه تکوینی» این نحله مربوط می داند:«اسلام نوزاد»:

🔻«قضیه‌ای که باید اول مطرح کرد این است که موقع و موضع تاریخی این اسلام نوزاد چیست؟ موقع تاریخی این اسلام عبارت است از این جمله: «مرحله‌ی تکوین ایدئولوژیک». ما الان در مرحله‌ی تکوین ایدئولوژیک هستیم. مارکسیسم صد سال است که این مرحله را گذرانده است. از موقعی که مانیفست چاپ شده است تاکنون بیش از صدسال می‌گذرد، در صورتی که ما هنوز داریم زمینه‌سازی می‌کنیم.... در مقام کشف فکر اسلامی بر اساس همان اسلامی که وحی شده است، بر اساس همان اسلامی که در آن علی ساخته شده است، باید عناصرش را، عناصر این مذهب را، این علی را، این محمد را از درون این فرهنگ عظیم مسلمانی بیرون بکشیم و دومرتبه تجدید بنا کنیم...» ...«احتیاج به کاری است نه از نوع بزک‌کاری و کاغذ دیواری چسباندن و رنگ‌آمیزی کردن، بلکه کاری از بنیاد، درست مثل یک کار تازه، منتها تجدید بنای یک بنایی که حتی شاید دو تا آجرش هم درست روی هم گذاشته نشده است.» (م.آ.2-)

🔻«ما اکنون هنوز در مرحله کشف و تحقیق و تجزیه و تحلیل هستیم برای تصفیه فرهنگ اسلامی و تصحیح بینش مذهبی موجودمان .. این کار علمی و تا حدی تخصصی است. یعنی برای دست یافتن به «اسلام امی» باید از مرحله «اسلام علمی» بگذریم. وانگهی مکتب مذهبی ما هنوز در مرحله ای است که برای خودمان ـ یعنی یک گروه روشنفکر مسئول اسلامی ـ کاملا تدوین شده و شناخته شده نیست ....می بینیم دومرحله است [اول یک گروه و بعد جامعه] و ما هنوز در مرحله اولیم..»(م.آ. 33-ص 1024)
🔻شریعتی البته این مراحل را دستخوش تفکیک زمانی نمی داند :«اینها همه با هم باید آغاز شود.» روشنفکری مذهبی یعنی چندین همزمانی:
• هم آغازی پروژه نخبه گرای فرهنگی و مردمی (علمی و امی)
• هم آغازی بازگشت به سرچشمه ها و نقد و تصفیه آن.
• هم آغازی فراخوان علوم و دستاوردهای جدید به مثابه دیگری و فاصله گذاری با آنها.
• هم آغازی رفرم اجتماعی و به بلوغ رساندن تفکری «نوزاد».

🔻 یکی از معانی فلسفیدن شاید همین باشد : شناسایی خطرها و نقصان ها در میدان فرهنگی و اجتماعی و جستجوی کادرهای جدید مفهومی و عملی ( تجربیات دیگر، محاسبات جدید، تجدیدنظر در مفاهیم) اما این خطرها و نقصان ها به بیرون از خود محدود نمی شود.

🔻به تعبیر شریعتی روشنفکری دینی اگر چه متکی است بر یک میراث تاریخی سنتی و نیز بهره می برد از علوم جدید انسانی اما «نوزاد» است و دلنگران شکل تغدیه او؛ می خواهد دچار آلودگی تغدیه ای نشود و سر نسپرد به اتوریته های نظری مستقر. روشنفکری دینی مجبور است برای طرح اندازی و گشایش افق های جدید فکری با همین حفظ تعادل میان دوگانه ها ، به ضد خود نیز بیندیشد. همین پراتیک است که به او سیالیت داده و در معرض تحول می نشاند. روشنفکری دینی عابر مرزها است؛ در رفت و آمد میان سنت های مستقر، ناظر به جغرافیاهای گوناگون حرف و فراهم آورنده فرصت هایی برای کشف جهانشمولیت های ممکن دیگر. ..

🔻بر این اساس «روشنفکری مذهبی » اگرچه عمر کوتاهی دارد، اگرچه در مرحله کشف و تحقیق است و تصفیه فرهنگ و تصحیح ، اما همزمان می خواهد با تکیه بر دین «رسالت روشنفکری » و نقش اجتماعی خود را نیز بازی کند و آن عبور دادن جامعه است از قرون وسطای فرهنگی به زمانه ای دیگر؛ زمانه ای که تقلید و تکرار نباشد.

🔻 این هم زمانیِ وظیفه عمل از یک سو و ضرورت اندیشه ورزی از سوی دیگر است که روشنفکری دینی را همواره در معرض نقد و ضعف و بحران قرار می دهد و در عین حال ضروری و ماندگار می کند. گاه مفید است در صحنه عمل و گفته می شود به کار دوران عبور و گذار می آید و گاه در میدان های نظری ورود می کند(جامعه شناسی، فلسفه، الهیات، ...)و در مقام عالم و پژوهشگر و متخصص ظاهر می شود و متهم می گردد به رها کردن میدان.

ادامه در لینک زیر :

https://bit.ly/39fewPp

#مهدی_بازرگان
#سوسن_شریعتی
#روشنفکری_مذهبی

https://t.me/iranfardamag

🔸مهندس بازرگان و اصلاحات جامعه محور

🔹سخنرانی فاطمه گوارایی

🔹بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

🔹 ۲ بهمن ۱۳۹۹

@bonyadbazargan


📌اصلاحات جامعه محور که به عنوان محور این بزرگداشت تعیین شده از جمله واژگان ترکیبی جدیدی در ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران است که نیاز به بازتعریف دارد.

📌گفته میشود اصلاح طلبی به شیوه مدرن با مصدق آغاز شده و اساسا توسط او بنیان نهاده شده است.

📌اساسا در چشم‌انداز حتی رادیکال ترین بخش اصلاح طلبان درون حکومتی ساخت سیاسی دارای آنچنان اهمیتی است که اساسا نمی‌توان اصلاحات را به آن مرتبط ندانست.

📌موتور متحرکه اصلاحات دولت محور از افراد دارای سابقه حضور در حکومت بوده که با مشاهده ناکارآمدی نظام سیاسی به ضرورت تغییر و تحول آن از درون سیستم دست یافته اند. اصلاحات از نظر آنان پروژه ای مسالمت جویانه برای تغییر در بافت قدرت است

📌یکی از وجوه اندیشه و زیست بازرگان، بعد اجتماعی ان بوده است تا جایی که بالای 70 درصد مطالب و مکتوبات بازرگان مرتبط با مسائل اجتماعی است. بازرگان به کار و فعالیت اجتماعی برای خیررساندن عمومی اعتقاد فکری و عملی داشته است، به تعاون ، همکاری و مشارکت برای انجام کارهای حتی محال، اعتقاد وافر معتقد بوده و به آن عمل می کرده است .

@bonyadbazargan

📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:

📌https://bit.ly/3piCuP9

🔸 پیام صوتی خانم زهرا بازرگان، فرزند مهندس مهدی بازرگان

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس در تاریخ دوم بهمن ماه 1399 برگزار شد.



#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

🔴 شب تاریک استبداد و صبح روشن دموکراسی

✍️ سید علی محمودی

💢 تجدیدعهد با آراء مهدی بازرگان در بیست و ششمین سالگرد درگذشت او

📗نه استبداد قبایی است که بتوان به راحتی آن را از تن درآورد، و نه دموکراسی شِنِلی است که بتوان به سادگی آن را به دوش افکند. نیل به فرهنگ، رفتار و مناسبات دموکراتیک، کاری است به غایت دشوار و پرزحمت.

📌پرسش بنیادین این است که در اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی بازرگان، دموکراسی چه جایگاه و چه ویژگی‌هایی دارد؟ به‌نظر بازرگان، «حکومت دموکراسی، یعنی حکومت مردم بر مردم، بهترین شکل حکومت و شاید تنها صورت قابل قبول آن است. این طرز حکومت است که بهتر می‌تواند ضامن استقلال مملکت و موجب اصلاح و سعادت و ترقی ملت باشد.» بازرگان بحث دموکراسی را با توصیف و تحلیل استبداد و خودکامگی آغاز می‌کند. او پیکره و ساختار حکومت استبدادی را یکپارچه و دارای روابط اندام‌وار می‌بیند که صدر و ذیل آن با یکدیگر مرتبط‌ ‌اند. به باور او، «استبداد در مقام سلطنت، در تمام مراحل، استبداد می‌آورد.¬¬ یعنی این فرض یا تصورنیز قابل قبول نیست که بتوان به پادشاهِ با رافت ولیاقتی اجازه داد خودِ او فاعل مایشاء خودکامه باشد و امیدوار بود که در مراتب پایین‌تر از خود و در امور و شئون دولت و ملت، اصول مشاوره و آزادی به معنای دموکراسی را برقرار سازد.» بازرگان می‌اندیشید که استبداد در تصمیم گیری خلاصه نمی‌شود، بلکه امور اجرایی را نیز در قوه مجریه دربر می‌گیرد:« وقتی پادشاهی اجازه نداد مشاورین و نمایندگان، از طرف ملت در تصمیم‌ها و اعمال او وارد شوند و انتقاد و ایراد بنمایند، در امور اجرایی هم یقینا نمی‌تواند اجازه انتقاد و ایراد به مامورین منصوب خود بدهد؛ زیرا که امور جزئی بالاخره منتهی به کلی‌ها و بالایی‌ها می‌شود، و تمام امور و شئون اداری، وابسته یکدیگراند.»

📌حکومت استبدادی، قانون گریز و قانون ستیز است، و کار حاکمان خودکامه به ظاهرسازی و ریاکاری می‌کشد. بازرگان می‌پرسد:« چطور ممکن است شاه مستبد یا دیکتاتور مقتدر، راضی شود که مامورین خاص منتخب او، مورد بازخواست دیگران واقع شوند و نظریات و اعمال آنها از آنچه بر طبق دستور و تصمیم خود او بوده است منحرف گردد؟ مگر آنکه برای دلخوشی و استفاده‌های تبلیغاتی، اجازه اظهار نظر و انتقادهای محدودی داده شود؛ ولی آنها که کار دست‌شان است، اعتنایی به این نظریات و انتقادها ننمایند و ترتیب اثری به آنها داده نشود یا مجمع‌های مشورتی پرعنوانِ تشریفات‌دار، صرفا برای ظاهر سازی و تایید طلبی و فریبندگی باشد. بنابراین وقتی مقام سلطنت و مملکت داری، استبدادی و دیکتاتوری شد، این حالت به همه قسمت‌ها سرایت خواهد کرد و یک دستگاه استبدادی نمی‌تواند در تمام مراحل و مراتبِ خود و در روابط کلیه مامورین و شاغلین و مسئولین با مردم، غیر از رویه استبدادی و فاعل مایشائی داشته باشد.»

📌بازرگان در بحث دموکراسی، بیش و پیش از همه، به آزادی به مثابه حق بنیادین بشر تاکید می‌گذارد. به نظر او، «بزرگ‌ترین خطری که امروز ملت‌های عقب مانده دنیا را احاطه کرده است، همین عدم آزادی و عدم شخصیت است. روزی که مردم بدانند مصدر عمل و اثری نیستند و جلوی آزادی و نظر آنها سد شده است، دیوانه هستند اگر دنبال زحمت و کمال بروند! نان درآوردن و روزگار به خوشی گذراندن، هدف می‌شود.»
بازرگان به‌درستی این اندیشه را مطرح می‌کند که بدون آزادی، ادعای دموکراسی خواهی و تاسیس حکومت مردم بر مردم، سودای خامی بیش نیست. او می‌نویسد: «فکر حکومت مردم بر مردم از اینجا ناشی می شود که مردم را آزاد از بندگی و اسارت و اطاعت از دیگری دانسته و لایق اداره کردن خود می شناسد.» بازرگان پس از تبیین آزادی، به بنیان دوم دموکراسی می‌پردازد که برابری است. دموکراسی برپا می‌شود تا تبعیض‌های گونه‌گون در میان مردم از میان برود و یا کاهش یابد. در نگاه بازرگان، «دموکراسی[ همان مکتب و مسلک و سیاستی ]است[ که ما بین طبقات مردم کشور تساوی قائل است. اگر به‌لحاظ بهره‌مندی و فعلیت نباشد، لااقل به‌لحاظ حق بهره‌مندی و بالقوه (پتانسیل) می‌خواهد که تمام افراد هم سطح و یکنواخت باشند و مزایا و مواهب در اختیار کس قرار گرفته و عوام و خواص همراه و هم‌شان یکدیگر شوند. دموکراسی است که نه تنها دعوی مساوات می‌نماید، بلکه عدالت اجتماعی را می‌خواهد و حقوق افراد را مساوی و واجب الرعایه می‌شناسد.»

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

@Drmahmoudi7

https://telegra.ph/Democracy-Despotism-01-19

🔸 پیام تصویری علی اکبر موسوی خوئینی، نماینده مجلس ششم

🔹 به مناسبت بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Bonyadbazargan

🎞 مراسم بیست و ششمین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا به صورت آنلاین و ویدئو کنفرانس در تاریخ دوم بهمن ماه 1399 برگزار شد.

#مهندس_مهدی_بازرگان
#بنیاد_فرهنگی_بازرگان

🔷 کانال بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

📝📝مهدی بازرگان و صنعت
✍🏻 قاسم خرمي

⚛ @jomhuriyat

♈️امروز، بیست و ششمین سالروز درگذشت مهندس مهدی بازرگان، پژوهشگر، سیاستمدار و از مشهورترين فعالان سیاسی تاریخ معاصر ایران است.

♈️او آخرین فرزند «عباس‌قلی آقا تجارتی تبریزی» و از نخستین دانشجویان ممتازی است که با بورسیه تحصیلی حکومت پهلوی اول برای تحصیل در رشته ترمودینامیک و نساجی به فرانسه رفت و در نهایت تبدیل به منتقد و مخالف و سپس اولین نخست وزیرِ حکومتِ انقلابي و جایگزین پهلوی دوم شد.

♈️مهدی بازرگان در جوانی هیچ علاقه ای به سیاست نداشت اما برآمدن مصدق و جنبش ملی شدن نفت، او را به عالم سیاست کشاند و دیگر هیچ وقت نتوانست از آن رهایی پیدا کند. او در دو مرحله از بحرانی ترین شرایط تاریخ معاصر ایران، یعنی دعوای حقوقی خلع ید انگلستان از نفت ایران در دهه 30 و نیز اوایل پیروزی انقلاب 57، درگیر مناصب و مسئولیت اجرایی و سیاسی شد و بعد از آن، تا آخر عمر، سایر ویژگی های شخصی و فکری او، خاصه نوع نگاهش به دین، علم، صنعت و اقتصاد، زیر سایه سياست و بعضا اتهامات سیاسی پنهان ماند.

♈️بازرگان از نظر فکری، ادامه نسل نوگرایان وطن خواه و خوشبین به فرهنگ و دستاوردهای فنی و صنعتی تمدن غرب بود که دغدغه توسعه و تعالي ملي داشت. به همين منظور،کوشید تا ابتدا «همخوانی میان دین و تجدد» و سپس «همسان سازی میان علم و دین» برقرار نماید. از اینرو، با دانش فنی و ترمودینامیکی خود، حتی تعابیر و تفاسیر متفاوت از مفاهیم مذهبی ارائه کرد که سخت مورد علاقه برخی گروههای اسلامی و انقلابی در رژیم پیشین قرار گرفت. او که از پدری پولدار زاده شده بود، پدر پولدار برخی از گروههای چریکی قبل از انقلاب هم بود.

♈️از بازرگان اثر و یا بهتر است بگوییم، مفهومی به یادگار مانده است، تحت عنوان «راه طی شده» که واکاوی آن ممکن است، خیلی از تصورات ما در باره او را دچار تردید کند؛ هر چند در اواخر عمر اين نظريه را تعديل كرد و به گمانم از كل عقايد ديني او فقط «توحيد» و « معاد» دست نخورده باقي ماند. بازرگان اعتقاد داشت که «راه علم» همان «راه انبیاء» الهی است که قبلا بوسیله آنها طی شده است و همه اکتشافات و اختراعاتی که امروزه توسط بشر انجام می شود، در حقیقت پیدا کردن همان معرفت گم شده است ؛ ما راه انبیاء را نرفتیم اما انسان غربی، راه بشر را رفته است.

♈️اگر این برداشت ما از حرف بازرگان درست باشد، چنین تفکری در نقطه مقابل «اومانیسم»، «پوزوتیویسم» و «لیبرالیسم» قرار می گیرد که تمدن صنعتی را نتیجه بکار گیری حس، عقل و تجربه بشر و پس زدن داوری ها و الهامات غیبی و دینی می داند. در حقیقت از نظر معرفتی، بازرگان اصلا لیبرال به حساب نمی آمد و تمام برچسب ها و یا فحش هایی که تحت عنوان «لیبرال» نثار او شد، از اساس هدفگیری درستی نبود هر چند در رفتار سیاسی اش، انسانی به غایت دموکرات و البته ضد استبداد بود.

♈️بازرگان همچنین « سکیولار» و يا مخالف جدایی دین از سیاست هم نبود. حتی با ورود روحانیون به سیاست هم مخالفتی نداشت و روحانیون سیاست ورز را به دو دسته خوب و بد تقسیم می کرد که معیارش، میزان قرابت آنها با اخلاق و مدارا و حقوق بشر بود. اما در مجموع موافقتی با حکومت روحانیون به عنوان یک صنف و طبقه نداشت. ذهنیتی نخبه گرا داشت و علاقمند بود که شارحان و مبلغان و پيروان دین، بیشتر افراد تحصیل کرده، شیک پوش، آراسته، اتوکشیده و کراواتی اما با اخلاق، پرهیزگار و متدین باشند.

♈️از علائق مهندس بازرگان به صنعت و تکنولوژی، علاوه بر سالها اشتغال او در صنعت نفت و استادی و ریاست دانشکده فنی دانشگاه تهران، می توان به نگارش آثار متعدد در این حوزه اشاره کرد. در سال 1323 حتی کتابی در باره مهندس خلیل ارجمند پایه گذار صنایع «ارج» نوشت و در مراسم سوگواری آن کارآفرین ایرانی گفت :« خلیل ارجمند 30 سال عمر کرد اما به انداز 300 سال کار کرد و به این مملکت خدمت کرد».اما ازطنز روزگار بزرگترین ضربه به صاحبان صنایع و بخش خصوصی صنعت ایران و حتی مصادره همان کارخانه درج نیز در زمان نخست وزيري بازرگان در دولت موقت انجام شد

♈️با همه اینها، مهدی بازرگان را باید همانند نام كتابش، نماینده «سازگاری روح ایرانی» به حساب آورد. از معدود ایرانی هایی بود که ظرفیتش فراتر از مقامش بود؛ هر چند گاه مقام و یا ساختار و فضای سیاسی، شخصیت هایی در اندازه بازرگان را هم دگرگون می کند.

♈️شاید اگر زمان نخست وزیری و مسئولیت پذیری او مصادف با فضای هیجانی و طوفانی « الغاء کن» و « افشاکن» و « اعدام کن» ماههای نخست بعد از پیروزی انقلاب نمی شد و جوانان پر حرارت به جاي «ديوارها» از «درها» وارد مي شدند، عملکرد او در قبال صنعت و بخش خصوصی و منافع ملي ایران، طوری دیگری رقم می خورد. شايد هم او صدسال سالي زودتر متولد شده بود.

🔰 متن کامل را در لینک زیر بخوانید

https://b2n.ir/975640

⚛ @jomhuriyat