بذرهای ماندگار

فرزندان راستين خلق
مختصری از زندگی چريک فدایی خلق «رفيق بهروز دهقانی»
(۱۳۱۸ - نهم خرداد ۱۳۵۰)

رفيق بهروز دهقانی فرزند يک خانواده فقير کارگری بود. پدرش مثل ميليون‌ها نفر از مردم زحمتکش ميهن ما کار ثابتی نداشت و زندگی خانواده خود را با اشتغال به کارهای گوناگون می‌گذراند. کارگری در کارخانه نخ ريسی، چاه کنی، ميرابی، فعلگی، خرده فروشی از جمله اين مشاغل بود.
روشن است که هيچ يک از اين کارها گذران خانواده را به حد کافی فراهم نمی‌کرد. از اين رو مادر و فرزندانی که در خانواده قادر به انجام کاری بودند می‌بايست سهمی در تامين مخارج زندگی‌شان داشته باشند و چنين هم بود. زمانی برادرهای بزرگتر با اشتغال به کاری اين وظيفه را انجام می‌دادند و زمانی نيز خواهر و مادر از راه دوک ريسی کمک خانواده در تامين معاش بودند.
خود رفيق نيز در اين قبيل کارها شرکت فعال می‌کرد. او در بزرگی خاطره روزهایی را به ياد می‌آورد که از صبح تا شب روشنایی آفتاب را نمی‌ديد زيرا همراه پدر به چاه‌کنی می‌رفت و در عمق چندين متری زمين پا به پای پدر کار می‌کرد.

رفيق بهروز به زبان انگليسی تسلط داشت، تا حدی که يک مترجم خوب به شمار می‌آمد. از او ترجمه‌های بسياری به جا مانده که بعد از شهادتش با نام مستعار "بهروز تبريزی" منتشر می‌شود. کتاب‌های افسانه‌های ايتاليايی اثر ماکسيم گورکی و زندگی و آثار "شون اوکيسی" نويسنده‌ی ايرلندی از ترجمه‌های رفيق بهروز است.
هدف رفقا در فعاليت‌های ادبی‌شان اثرگذاری روی روشنفکران جوان و صادق بود. با فعاليت‌های رفقا در تبريز روزنامه‌ای به نام "مهد آزادی آدينه" منتشر می‌شد که بسياری از ترجمه‌های رفيق بهروز در آن به چاپ می‌رسيد. رفقا در مقالاتی که در مهد آزادی می‌نوشتند از طريق تحليل ستم فرهنگی که به خلق آذربايجان روا می‌شود _مساله‌ای که برای روشنفکران خيلی بيشتر از مساله‌ی نان قابل درک و ملموس بود و می‌توانست نقش نيروی محرکه برای آغاز حرکت سياسی آنها را داشته باشد_ سعی می‌کردند روشنفکران مترقی را به ايفای نقش تاريخی خود تشويق نمايند. از اين رو قسمتی از فعاليت‌های ادبی رفقا صرف ياد گرفتن فنی زبان ترکی، دستور زبان آن، ادبيات کتبی و شفاهی آن می‌گرديد.

رفقا برای جمع‌آوری ادبيات شفاهی آذربايجانی (فولکلور آذربايجان) به دور افتاده‌ترين روستاها سفر می‌کردند و ساعت‌ها پای صحبت پيرمردهای ده نشسته قصه و ترانه و باياتی (دو بيتی) جمع می‌کردند و نتيجه تحقيقات خود را در روزنامه مهد آزادی يا روزنامه‌های نيمه مترقی علنی به چاپ می‌رساندند. رفقا با بعضی از روشنفکران که نفوذ و اعتبار در اين روزنامه‌ها کسب کرده بودند دوستی داشتند و اين دوستان صاحب نفوذ چاپ آثار آنها را به سادگی پذيرا می‌شدند.
يکی از تاليفات ارزنده رفقا در اين زمينه افسانه‌های آذربايجان است که به وسيله رفقا بهروز و صمد در دو جلد تنظيم شد. در اينجا اين تذکر لازم است که رفقا ناسيوناليست‌های کوتاه نظری نبودند که تصور کنند جنبش آذربايجان جدا از جنبش ديگر خلق‌های ايران زير شعارهای ملی که شعارهای خرده‌بورژوازی است می‌تواند پيروز شود؛ آنها همانطور که رفيق شهيد عليرضا نابدل در اثر پر ارزش "آذربايجان و مساله‌ی ملی" تصريح کرده است عقيده داشتند که خلق‌های ايران فقط در سايه يک مبارزه مشترک عليه دشمن مشترک خواهند توانست به آزادی‌های دموکراتيک، از جمله آزادی ملی برسند و شعارهای مترقی ملی تنها به تبعيت از شعارهای طبقاتی می‌تواند مطرح شود.

بعد از دستگيری رفيق نابدل رفيق بهروز از تبريز به تهران آمد و به عنوان کادر حرفه‌ای و مخفی به مبارزاتش ادامه داد. رفيق بهروز در ارديبهشت ماه ۱۳۵۰ هنگام يک ارتباط‌گيری در سر قرار دستگير شد. با اينکه وی کاملا محاصره و غافلگير شده بود اقدام به کشيدن اسلحه نمود و چند نفر از مزدوران را مجروح کرد.

حماسه پرشکوه زندگی او پس از دستگيری به اوج خود رسيد. وی پس از تحمل يازده روز شکنجه، هنگامی که جداره‌های کليه‌هايش از شدت ضربات مشت و لگد پاره شده و قلب‌اش به سختی آسيب ديده بود با لبان فروبسته و مشتان گره کرده شهيد شد.
وی در زير وحشيانه‌ترين شکنجه‌ها کلمه‌ای از اسرار سازمان بر زبان نراند. مزدوران شکنجه‌گر در حالی که با حرص ديوانه‌وار او را شکنجه می‌کردند و از خشم ناشی از شکسته شدن غرور خويش به خود می‌پيچيدند با نا اميدی تمام به او فحش می‌دادند که ... پس تو با کدام شکنجه به حرف در ميایی ديگر چه شکنجه‌ای را بايد به کار ببريم که تو حرف بزنی!

یاد این رفیق گرامی و راه سرخش تا ابد در خاطره خلق‌ها زنده خواهد ماند! 🌷

متن کامل در سایت رفیق #اشرف_دهقانی
www.ashrafdehghani.com/pdf/Behrooz.htm

به اینستاگرام بذرهای ماندگار۲ بپيونديد. 👇
www.instagram.com/bazrhayemandegar2

#سایت_سیاهکل
www.siahkal.com

به تلگرام #چریکهای_فدایی_خلق_ایران بپیوندید. 🌹👇
#بذرهای_ماندگار
t.me/joinchat/AAAAAD-bqnZovKrfzsU1Rw