"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

- Борбордук шайлоо комиссиясы Бишкектин административдик сотунун Жогорку Кеңештин төрагасы Талант Мамытов боюнча чечимин жокко чыгаруу үчүн Жогорку сотко кайрылды.

- Кыйноолорду алдын алуу борборунун кызматкерлери абакта отурган Жеңиш Молдокматовду көрүп чыкты. Беш ай мурун камалган саясатчынын тарапташтары тергөө абагында ал кысым-басымга кабылганын билдирип жатышат.

- Шотландиянын Глазго шаарында Улуттар Уюмунун климаттын өзгөрүшүнө арналган жыйыны башталды. Анын ишине Кыргызстандын президенти Садыр Жапаров баштаган делегация да катышууда. https://youtu.be/B88TFgXGE2E

Садыр Жапаров Глазгодо мөңгүлөрдү сактап калуу маселесин көтөрдү

Кыргызстандын президенти Садыр Жапаров Шотландиянын Глазго шаарында өтүп жаткан климаттын өзгөрүшүнө арналган COP26 саммитинде мөңгүлөрдү сактап калуу маселесин козгоду. Жапаров эл аралык жыйында 2-ноябрда сөз сүйлөдү:

"Кыргызстан үчүн кылымдардан бери келе жаткан мөңгүлөрдү, суу ресурстарын жана улуу тоолорду климаттын өзгөрүүсүнөн гана эмес, экономикалык абийирсиз ишмердүүлүктөн сактап калуу өтө маанилүү. Тилекке каршы, Кыргызстанда мындай прецеденттер бар. Мен дүйнөлүк коомчулукту мындай бизнес практикасына биргелешип каршы турууга чакырам", - деди ал.

Жапаров климаттын өзгөрүүсүнүн терс кесепети өлкөнүн табиятына жана калкына сезилип жатканын айтып, Бишкек Париж келишиминин максаттарын актай турганын белгиледи. Кыргызстан 2030-жылга чейинки улуттук аныкталган саясатынын алкагында климаттын өзгөрүүсүн басаңдатуу боюнча глобалдык өнөктүккө жоопкерчиликтүү жана ар тараптуу катышуу уланарын кошумчалады.


Борбор Азиядагы Жерди прикладдык изилдөө институтунун маалыматына таянсак, соңку 70 жылда Кыргызстандагы мөңгүлөрдүн аянты 16% чейин азайды. Илимпоздордун келечекке жасаган божомолдору көңүл жубатарлык эмес.

Шотландиянын Глазго шаарында дүйнө лидерлеринин климаттын өзгөрүшүнө арналган саммити 1-ноябрда башталды. Ага катышуу үчүн 120дан ашуун мамлекеттин башчылары жана жогорку жетекчилери Британияга келди.

Саммит алдында Римде "Чоң жыйырмага" кирген мамлекет башчыларынын саммити өткөн. Ага катышкан өлкөлөр атмосферага чыккан уулуу газдардын көлөмүн нөлгө түшүрүү боюнча узак мөөнөттүү стратегияларын 2030-жылга чейин иштеп чыгууну макулдашкан.

"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

- Шотландиянын Глазго шаарында өтүп жаткан климаттын өзгөрүшүнө арналган COP26 саммитинин биринчи күнү дүйнөдөгү 100 мамлекеттин лидерлери биргелешкен билдирүү жасашты. Алар Жер планетасын сактап калуу аргасында.

- Бул саммитте Кыргызстандын президенти Садыр Жапаров кайрылуу жасап, Кыргызстан көмүрдөн баш тартып, кубатты гидробулактардан алууга өтүү ниетин билдирди. Ал ошондой эле инвесторлорду гидроэлектр станцияларын курууга чакырды.

- Жогорку сот Талант Мамытовдун талапкерлигине байланыштуу Борбордук шайлоо комиссиясынын арызын артка кайтарды. Боршайком арызын кайра жазып, сотко жөнөтөт. https://youtu.be/LQesWfsPoZc

Элчилик орус полициясы сабаган кыргызстандык жаранга байланыштуу нота жөнөттү

Кыргызстандын Орусиядагы элчилиги Москвада полиция кармаган кыргызстандык жаранга байланыштуу билдирүү таратты.

Социалдык тармакта тараган видеодо орус полициясы кыргызстандык экени айтылган адамга күч колдонуп атканы тартылган.

Билдирүүдө окуя 2-ноябрда Хорошевск районунда орун алганы, ал жарандын тек-жайы такталганы айтылат.

Мындан улам элчилик Орусиянын Тышкы иштер министрлигине жана Москва полициясына окуянын ар тараптуу иликтенишин, күч кызматкерлеринин аракетине укуктук баа берилишин өтүнүп нота жолдоду.

Ушул жылдан март айында Москвада дагы бир кыргызстандык жаран полициянын ур-токмогуна кабылган жана мындан улам ал мигранттарга колдоо көрсөткөн укук коргоочуларга кайрылган.

Бир жыл мурун 26 жаштагы кыргыз жаранын Кремлге жакын жерде ондогон полиция кызматкерлери сабаганы, баш сөөгү менен эки буту жабыркаганы белгилүү болгон.

Расмий маалыматтарга ылайык, Орусияда кыргызстандык мигранттардын саны 600 миңден жогору, бейрасмий эсепте алардын саны бир миллиондон ашат.

Чаткалда бир литр бензиндин баасы 77 сомго чыкты

Жалал-Абад облусунун Чаткал районунда бир литр бензин 75-77 сомдон сатылууда. Бул тууралуу Каныш-Кыя айылдык кеңешинин депутаты Жоодар Атантай уулу "Азаттыкка" кабарлады. Ал бензиндин кымбатташы башка тамак-аш өнүмдөрүнө таасирин тийгизип, райондо кымбатчылык болуп жатканын айтты.

"Бензиндин баасы бизде өтө эле көтөрүлүп кетти. Азыр литри 75-77 сомдон сатылып жатат. Кошуна жайгашкан Ала-Бука районунда 58 сом болуп жатат. Мыйзам боюнча Монополияга каршы кызмат көзөмөлгө алыш керек болчу. Бул бардык нерсеге таасир берип, карапайым элге кымбатчылык болуп кетти. Чаткалдан Бишкекке каттам 1200 сомдон 2000 сомго көтөрүлүп кетти".

Монополияга каршы мамлекеттик кызматтын өкүлү Сыргак Оморов бензиндин баасын көзөмөлдөө боюнча өкмөттүн токтому жок экенин, азыр токтомдун негизинде көмүрдүн баасы коюлганын "Азаттык" радиосуна билдирди. Мындан сырткары Орусияда, Казакстанда бензин көтөрүлүп, Министрлер кабинети ушул маселени карап жатканын кошумчалады.

Аталган мекеменин Жалал-Абад обулусундагы өкүлү Фархад Чегебаевдин айтымында, Чаткалда бензиндин баасы көтөрүлгөнүнө байланыштуу түшүндүрүү иштери жүргүзүлөт.

Чаткалда төрт айыл өкмөтү, 12 айыл бар. Учурда район боюнча жети май куючу жайдын үчөө гана иштеп жатат.

Ишкерлер Чаткалга бензин жеткирүү пайдасыз экенин билдирүүдө. Бул аймак аз бензин колдонуп, чыгымдарды жаппай каларын айтышууда.

Кыргызстандын Нефтетрейдерлер ассоциациясы күйүүчү-майлоочу май рыногундагы олку-солку абалга байланыштуу 21-октябрда “Азаттыкка” түшүндүрмө берип, бензин ноябрда 9-10 сомго чейин кымбатташы мүмкүн деген жоромолун билдирген.

Улуттук статистика комитетинин маалыматына ылайык, ушул күндөрү орточо баалар бензиндин А-95 үлгүсүнө 61,51 сом, А-92 үлгүсүнө 56,96 сом, А-80 үлгүсүнө 54,24 сом, дизел отунга 51,69 сомдон болуп жатат.

Президенттик администрациянын жетекчиси, Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров Кыргызстандын бийлиги күйүүчү-майлоочу майлардын баасын туруктуу кармоо механизмдерин караштырып жатканын 22-октябрда Бишкектеги “AгроТехЭкспо2021” көргөзмөсү учурунда журналисттердин суроосуна жооп берип жатып айткан.

Баткен коогасы: Ак-Таштагы кара так (6-серия) | Даректүү тасма


Кыргызстандын эгемен тарыхында "Баткен коогалаңы", "Баткен окуясы" жана "Баткен согушу" деген аталыштар менен калган каргашалуу окуя Жалал-Абаддагы Чаткал районунда да болгон. 2000-жылы 11-сентябрда "Өзбекстан ислам кыймылы" террордук тобунун жети жоочусу Чаткалдагы Ак-Таш айылына өтүп келген. Бир канча саатка созулган атышууда согушкерлердин баары жок кылынган, Кыргызстандын күч органынын эки кызматкери - милициянын ага лейтенанты, 33 жаштагы Муратбек Туйтунов менен милициянын сержанты, 24 жаштагы Мирдин Тугельбаев окко учкан. "Азаттык" "Баткен окуясынын" 20 жылдыгына карата 2019-жылы беш сериялуу даректүү тасма тарткан. Бул чыгарылышта ошол кооганын уландысы Ак-Таштагы окуя тууралуу баяндалат. https://www.youtube.com/watch?v=nYCtUb4evCw

Бишкекте тигүү цехинде чыккан өрт төрт жаштагы наристенин өмүрүн алды https://www.azattyk.org/a/31545482.html

"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

- Кыргызстан Ооганстанда бийликте турган "Талибан" өкмөтүн расмий тааныбайт, бирок Кабул менен диалогго баруу зарыл. Бул тууралуу Бишкек конференциясында айтылды.

- Кыргызстандын элчилиги Москвада полициянын зомбулугуна кабылган мигранттын иши боюнча Орусиянын Тышкы иштер министрлигине нота жөнөттү.

- Украина менен Орусияда коронавирустун бир күндүк көрсөткүчү эң жогорку чекке жетти. Киевде жаңы чектөөлөргө каршы акция өттү.

https://youtu.be/2mVDD_nR1q0

Борбор Азия чөлкөмүндөгү мамлекеттердин жалпы ички дүң өнүмүнүн көлөмү 2020-жылы 290 миллиард долларды түздү. Бул тууралуу 5-ноябрда Бишкекте өткөн "Европа Биримдиги - Борбор Азия" экономикалык форумунда Кыргызстандын Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров билдирди.

ОшМУнун мугалимдери ректордун кызматтан алынганына каршы чыгышты
Ош мамлекеттик университетинин ректору Кудайберди Кожобековдун кызматынан алынганына нааразы болгон окуу жайдын 50гө чукул мугалими 10-ноябрь күнү нааразычылык акциясын өткөрүштү.

Алар ректордун ордунда калуусун талап кылып, Министрлер кабинетинин чечими кайра каралуусу керектигин айтышты. Анын катышуучулары эгер чечим кайра каралбаса 12-ноябрь күнү чоң митинг болоорун кабарлашты.

Бир нече убакыттан соң окуу жайдын маалымат кызматы Министрлер кабинети ректор Кудайберди Кожобековду убактылуу бир айга кызматынан четтетип туруу чечими кабыл алганын, Министрликтен комиссия түзүлүп окуя териштирилерин маалымдашты.

Жогорку Кеңешке шайлоонун үгүт иштерине Ош шаарындагы студенттердин катышканы үчүн Ош мамлекеттик университетинин ректору Кудайберди Кожобеков кызматынан алынганын Министрлер кабинетинин төрагасы жана президенттик администрациянын башчысы Акылбек Жапаров билдирген. Министрлер кабинетинин сайтында 10-ноябрда Ош мамлекеттик университетинин ректору Кудайберди Кожобеков ээлеген кызматынан бошотулду деген кабар жарыяланды.

Ректордон сырткары ОшМУнун Педагогика факультетинин деканы Б. Муратбаев жана ошол эле факультеттин үч окутуучусу кызматынан алынган.

Билим берүү жана илим министри Болот Купешевге, Ош шаарынын мэри Алмаз Мамбетовго сөгүш жарыяланган.

Ош шаарында 3-ноябрда "Азаттык" партиясынын жолугушуусуна студенттер мажбур катыштырылганын шаардык милиция аныктаган. Ондон ашуун студенттер жана окуу жайдын мугалимдери суракка тартылып, иш сотко өткөн.

"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

- Жүздөгөн мигранттардын Польшага мыйзамсыз кирүү аракети үчүн Евробиримдик Беларуска санкция киргизмей болду. Ырасмий Минск шаркеттин өзүн айыптоодо.

- Суук түшкөнү Бишкекти кайрадан кара түтүн каптап, борбор дүйнөдөгү эң кир шаарлардын сап башына чыкты. Адистер көмүрдүн сапатына жана машинелердин түтүнүнө көңүл буруу керектигин айтып жатышат.

- УКМКнын төрагасы Камчыбек Ташиев парламенттик шайлоого аттанган айрым талапкерлерди бийликтин саясатын тек жерден каралап жатышат деп сынга алды. https://youtu.be/qzM_93bIDkM

"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

- Тажикстандын күч кызматкерлери кармап кеткен Саидакмат Артыковдун жакындары бүгүн Бишкекке келип, Өкмөт үйүнүн алдында акция өткөрүштү. Аларга Министрлер кабинетинин төрага орун басары жолукту.

- Түркиядан "Байрактар" учактарын УКМК сатып алат. Бул тууралуу Коргоо министрлиги билдирди. Президент Жапаров Кыргызстан аскердик техникасын жаңыртууга баш-аягы 100 млн доллар бөлгөнүн 23-октябрда айткан.

- Кытайдын Компартиясы Си Цзиньпиндин бийлигин күчөткөн резолюция кабыл алды. Эксперттер 2012-жылдан бери Кытайды башкарып келаткан Си 2027-жылга чейин бийликте калышы ыктымал дешет. https://youtu.be/xsczr5bRhI8

"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

-Кыргызстанда 50гө жакын менчик чакан гидроэлектрстанцияларын курууга күбөлүк берилди. Бул өлкөдөгү энергетика кризисин, электр энергиясынын жетишсиздигин чечүүгө өбөлгө болот деп пландалууда.

-Кыргызстанда үгүт иштери башталгандан бери шайлоо эрежесин бузган 128 факты катталды. Анын 28 учуру боюнча кылмыш иши козголду. Негизги берене добуш сатып алууга байланыштуу.

-Беларус менен Польшанын чек арасында турган мигранттардын ичинде сегиз киши каза болду.Европага кирип кетүүнү каалаган жарандардын катары улам көбөйүүдө.

#БүгүнАзаттыкта #жаңылыктар #Кыргызстан https://youtu.be/X0Jvc43plMo

Бишкекте көмүрдүн тоннасы 3 миң сомдон сатыла баштады

Бишкекте бир тонна көмүр баасы 3 миң сомдон сатылууда. Бул тууралуу "Кыргызкөмүр" мамлекеттик ишканасынын басма сөз кызматы "Азаттык" радиосуна ырастады.

Расмий маалыматка караганда, көмүр Мурманск көчөсү, 1б/1 дарегинде лимит менен сатылууда. Азырынча бир үй-бүлө эки тонна гана көмүр сатып алат. Лимит жакынкы күндөрү алынышы мүмкүн. Учурда Бишкекке 25-30 тоннадан 16 машина көмүр келе жатат. Маалымат каражаттары көмүр сатып алуу үчүн кезекте тургандардын саны 700 кишиге жеткенин жазышты.

Президент Садыр Жапаров 15-ноябрда Бишкектин четиндеги ЖЭБ-2 ишканасынын жанындагы жашоочулар менен жолугушкан учурда өкмөт Кара-Кече кенинен казылган көмүрдү 3000 сомдон сата баштарын билдирген.

Өлкөдө суук түшкөнү көмүрдүн баасы кескин кымбаттап кетти жана кара отундун тартышыгы байкалды.

Улуттук статистика комитеттин эсеби боюнча, 11-ноябрга карата Кыргызстанда көмүрдүн бир тоннасы 5 942,9 сомду түзүп, октябрь айына салыштырмалуу 14,7% кымбаттады.

Көмүр Ош облусунун Ноокат районунда эң кымбат сатылууда (бир тонна үчүн – 10 миң сом). Ал эми Баткенде 9 344,7 сом болсо, Исфанада 8 746,4 сомдон сатылып жатат.

"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

- Жогорку Кеңештин депутаттыгына талапкер Дастан Бекешев Коопсуздук комитетинде суракка алынды. Атайын кызмат ал үгүт ишине окуучуларды тартканы аныкталганын билдирсе, талапкер өзү муну "саясий басым" деп баалады.

- Бишкекте бир кампада көмүр 3 миң сомдон сатыла баштады. Алгачкы күнү эле көмүр алууга кезекке тургандардын саны миңден ашты.

- Беларус-Польша чек арасында эки миңдей мигрант тосмону бузууга аракет кылды. Алар польшалык аскерлерге таш, бөтөлкө ырытышса, чек арачылар мигранттарга көздөн жаш агызуучу газ чачып, суу менен аткылашты.

#БүгүнАзаттыкта #жаңылыктар #Кыргызстан https://youtu.be/EfWQuUIkXlE

"Ош электр" ишканасы жылыткычтарга мөөр басылганын ырастады

"Ош электр" ишканасы өз кызматкерлери Баткен облусунун Кадамжай районунда үйлөргө рейд жүргүзүп, жылыткычтарга мөөр (пломба) басып жатканын ырастады. Мекеме мындай чаралар энергоресурстарды үнөмдүү пайдалануу жана авариялык абалды алдын алуу үчүн жасалып жатканын билдирди.

Буга байланыштуу "Ош электр" Ош, Баткен облустарында жана Ош шаарында рейддерди уюштуруп жатканын кошумчалады. Анын жүрүшүндө, токту чектен ашыкча колдонгон учурлар аныкталып, энергияны көп талап кылган жылыткычтарга убактылуу мөөр басылган.

Өкмөттүн токтому менен Ош, Баткен облустары жана Ош шаары боюнча электр энергияны керектөөнүн лимити бекитилген. "Ош электр" 2021-жылдын 16-ноябрына карата бекитилген лимиттен 31,5 миллион кВт саат же 21,6%га ашыкча пайдаланды. Ал эми Кадамжай РЭТи боюнча 3,3 миллион кВт саат же 24,4% ашып кеткен. 2021-жылдын 10 айында "Ошэлектро" ишканасынын абоненттери 12 867 көбөйгөн.

17-ноябрда социалдык тармактарда мөөр басылган жылыткычтар тартылган сүрөттөр жарыяланып, интернет колдонуучулардын талкуусуна түштү.

Быйыл Токтогул суу сактагычындагы суунун аздыгынан Кыргызстан соңку жылдардагы эң чоң энергетикалык кризиске туш болду. Буга байланыштуу “Түндүк электр” ишканасы бир фазалуу абоненттер үчүн беш киловатт, үч фазалуу абоненттерге 10 киловаттык чек киргизген.

Бийлик, Энергетика министрлиги элди электр жарыгын үнөмдөп пайдаланууга чакырып, кышында өчүрүү болбой турганын билдирип келет.

"Бүгүн Азаттыкта" маалымат-аналитикалык программасы:

- Энергетикалык кризистин кесепеттери сезиле баштады. Бишкектин айланасындагы айрым конуштардын тургундары электр жарыгы өчүрүлгөнүнө байланыштуу жол тосушту.

- Жогорку Кеңештин депутаттыгына талапкер Камчыбек Жолдошбаев шайлоочулардын добушун жапырт сатып алууну уюштурган деп шектелүүдө. Эки күн мурда анын жакыны төрт шайлоочуга 8 миң сомдон берип жатканда кармалган эле.

- Бириккен Улуттар Уюму "оогандардын 60% ачарчылыкка кабылышы ыктымал" деп эскертти. "Талибан" кыймылы бийликке келгенден бери Батыш өлкөлөрү Кабулга каржылык жардамды бууп салган.

#БүгүнАзаттыкта #жаңылыктар #Кыргызстан https://youtu.be/sElXOq3Taa0

Чаткал: алтындан ырбаган чыр-чатактар (иликтөө)

"Азаттык" Чаткал районунда алтын казган "Эти Бакыр Терексай" жана "Вертекс Голд Компаниге" байланыштуу чыр-чатак, сын-доомат жана нааразылыктын чоо-жайын иликтеди. https://www.youtube.com/watch?v=Hl9rPGG2KKY

Биринчи май райондук соту Эмил Жамгырчиевди актады

Бүгүн, 19-ноябрда Бишкектин Биринчи май райондук соту “Пара алуу” беренеси менен айыпталган Финансы полициясынын (бул кызмат быйыл март айында жоюлган) жетекчисинин мурдагы орун басары Эмил Жамгырчиевге байланыштуу ишти карап, аны актады. Сот Жамгырчиевди реабилитациялоо укугу менен кылмыштын курамы жоктугуна байланыштуу бардык айыптоолор боюнча толук актаган.

"Э.Э.Жамгырчиев Кыргыз Республикасынын Жазык кодексинин 326-беренесинин 3-бөлүгү, 325-беренесинин 3-бөлүгүнүн 1-пункту жана 320-беренесинин 2-бөлүгүндө каралган кылмыштарды жасоодо күнөөсүз деп табылды жана анын жосундарында аталган кылмыштардын курамы жоктугу үчүн акталды", -деп айтылат расмий маалыматта.

Ушул эле иш боюнча айыпталгандардын дагы бири өкмөттүк аппараттын жетекчисинин мурдагы орун басары Бактыбек Калмуратовго тагылган беренелердин бирин сот “Алдамчылык” деп өзгөртүп, жабырлануучунун тосмо арызынан улам кылмыш ишин токтоткон.

Эскерте кетсек, 2020-жылдын 20-октябрында Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитет (УКМК) ошол кездеги Финансы полициясынын жетекчисинин мурдагы орун басары Эмил Жамгырчиевди Жазык кодексинин “Пара алуу” беренеси менен шектүү катары кармаган. Мурдараак анын аты Финполдун Чүй облусундагы башкармалыгында Кытайдан 2018-жылы ташылып келе жаткан контрабандалык өрдөк этине байланыштуу козголгон кылмыш иши жана 50 миң доллардык пара боюнча окуяда аталган.

Жамгырчиев Финполдо жетекчинин орун басары болуп 2018-жылдын апрелинен 2020-жылдын 17-октябрына чейин иштеген. 50 миң долларлык пара тууралуу айыптоолорду Жамгырчиев адегенде “ыплас ушак” деп атаган, кийин мамлекетке 20 миллион сом төлөп быйыл февралда үй камагына чыккан.

Жамгырчиев 28-ноябрга белгиленген парламенттик шайлоого “Альянс” партиясынын тизмесинен талапкер катары катышууда.

Өзгөчө көп өлчөмдө пара алууга шектүү катары Жамгырчиев менен кошо өкмөттүк аппараттын жетекчисинин мурдагы орун басары Бактыбек Калмуратов да кармалып, кийин ал да үй камагына чыгарылган.

Шайлоо-2021: Шаршенбек Абдыкеримов шайлоодон талапкерлигин алды

№33 Нарын шайлоо округунан депутаттыкка талапкер болгон Шаршенбек Абдыкеримов парламенттик шайлоого катышуудан баш тартты. Ал шайлоодон талапкерлигин ала тургандыгын 19-ноябрда Нарын облусундагы Ат-Башы районунда эл менен жолугушуу учурунда билдирди. Абдыкеримов бул чечимин "ар ким өз иши менен алектенүүсү керек" деп түшүндүрдү.

Шаршенбек Абдыкеримовдун талапкерлигин №33 Нарын шайлоо округунан депутаттыкка өзү негиздеген "Кыргызстан" партиясы сунуштаган. Абдыкеримов учурда Жогорку Кеңеште “Кыргызстан” партиясынан депутат жана "Аю холдингдин" ээси. Ал Кыргызстандагы эң бай адамдардын бири катары белгилүү.

Жогорку Кеңешке шайлоо 28-ноябрда өтөт. Анда аралаш система менен парламенттеги 90 орунга 54 депутат партиялар аркылуу, 36 депутат бир мандаттуу округдан шайланып келет.