Жалған ақпаратқа қарсы іс-қимыл орталығының жаңа шығарылымында жалған эмпатия құбылысы талданды. Бұл – қамқорлық пен жанашырлықты шынайы көмек үшін емес, идеологиялық немесе коммерциялық мүдделерді ілгерілету үшін қолдану.

Манипуляторлар фактілерді эмоциялық триггерлермен алмастырып, адамдардың табиғи жанашырлығын және ынтымақтастық сезімін пайдалану арқылы оқиғаларды қабылдауды бұрмалап, өздеріне қажет нарративтерді қалыптастырады.

Орталық осы эмоциялық тетіктердің қалай іске қосылатынын көрсетіп, қазақстандық медиакеңістіктен мысалдар келтіреді және осындай әдістерді қалай тануға болатынын түсіндіреді. Жанашырлық – адамның маңызды құндылығы, сол себепті оны теріс пайдалану аса қауіпті.

В новом выпуске Центр по борьбе с дезинформацией разбирает феномен фальшивой эмпатии – ситуации, когда внешняя демонстрация заботы и участия используется не для помощи, а для продвижения скрытых коммерческих или идеологических интересов.

Манипуляторы подменяют факты эмоциональными триггерами, используют естественную отзывчивость людей и эксплуатируют чувство солидарности, искажая восприятие событий и формируя нужные нарративы.

Центр показывает, как запускаются эти механизмы, приводит примеры из казахстанского медиаполя и объясняет, по каким признакам можно распознать подобные приёмы. Сочувствие остаётся важной человеческой ценностью, поэтому попытки его эксплуатации особенно вредны.

Жаңа шығарылымда Жалған ақпаратқа қарсы іс-қимыл орталығы төрт айдағы жұмысын қорытындылап, әдетте кадрдан тыс қалатын жайттарды назарға ұсынады. Біз фейктерді теріске шығару жөніндегі шешімдер қалай қабылданатынын, кейстердің бір бөлігі неліктен ведомстволар мен өңірлер деңгейінде жабылатынын, сондай-ақ біздің негізгі міндетіміз – жалған ақпараттың алдын алу жұмысының мәнін түсіндіреміз. Шығарылымда Орталықтың жұмыс нәтижелерін ұсынып, оның жүйелі қызметі мен алдағы басым бағыттары туралы айтамыз.

В новом выпуске Центр по борьбе с дезинформацией подводит итоги четырёх месяцев работы и показывает то, что обычно остаётся за кадром. Мы рассказали, как принимаются решения по опровержениям, почему часть кейсов закрывается на уровне ведомств и регионов, а также что стоит за профилактикой дезинформации — нашей главной задачей. В выпуске мы делимся результатами, рассказываем о системной работе Центра и о том, что остается нашим главным приоритетом.

‼️ Жалған ақпаратқа қарсы іс-қимыл орталығы желілер мен мессенджерлерде ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мақұлдаған «Светлый путь» бағдарламасының іске қосылуы туралы дәйексіз ақпараттың таралуы туралы ескертеді.

Белгісіз біреулер жасаған видеода министрлік азаматтардың «табыс табу» және «әл-ауқатын жақсарту» бағдарламасын қолдағаны айтылады. Әсерді күшейту және сенімді қабылдауды қалыптастыру үшін Қазақстандағы танымал медиа тұлғаларының бет-бейнелері пайдаланылады.

Министрлік азаматтарды «жеке деректеріңізге шабуылдаушылардың қол жеткізу қаупін болдырмау үшін тексерілмеген көздерден келген бейне және аудио хабарламаларға сенбеуге, хабарламаларға жауап бермеуге және жіберілген сілтемелер бойынша өтпеуге» шақырады.

Естеріңізге сала кетейік, жалған ақпарат тарату заңмен қудаланады. Жауапкершілікті тек жалған ақпаратты жасаушыларға ғана емес, оны таратушыларға жүктеледі. Дипфейктерді, қорлайтын немесе жала жабатын материалдарды беру заңнаманы бұзуға қатысу ретінде саралануы мүмкін.

Толығырақ - Орталықтың Телеграм-каналында
________________________

‼️ Центр по борьбе с дезинформацией предупреждает о распространении в социальных сетях и мессенджерах недостоверной информация о запуске программы «Светлый путь» якобы одобренной Министерством труда и социальной защиты населения РК.

На сгенерированных неизвестными видео говорится о поддержанной министерством программе по «заработку» и «улучшению благосостояния» граждан. Для усиления эффекта и формирования доверительного восприятия используются лица популярных в Казахстане медийных персон.

Министерство призывает граждан «не доверять видео- и аудиосообщениям из непроверенных источников, не отвечать на сообщения и не переходить по направленным ссылкам во избежание риска предоставления доступа злоумышленникам к вашим личным данным».

Ранее Центр отмечал рост количества поддельного контента, созданного на базе генеративных нейросетей. Подобные материалы всё чаще используются для введения граждан в заблуждение, мошенничества и манипуляций.

Напоминаем: распространение ложной информации преследуется по закону. Ответственность несут не только создатели фейков. Передача дипфейков, оскорбительных или клеветнических материалов может квалифицироваться как соучастие в нарушении законодательства.

Подробнее — в нашем материале

Жаңа шығарылымда Жалған ақпаратқа қарсы іс-қимыл орталығы «алғашқы хабарлама әсерін» талдайды. Бұл психологиялық механизм адамның бірінші естіген тұжырымы кейінгі теріске шығару мен нақтылауларға қарағанда әлдеқайда берік есте сақталатынын көрсетеді.

Бұл әсерді манипуляторлар белсенді түрде пайдаланады. Сенсациялық ақпарат тастау арқылы олар тұрақты қорқыныш, сенімсіздік оқиғаларды қабылдаудың бұрмаланған шеңберін қалыптастырады. Ресми түсіндірмелерден кейін де жалған нұсқа чаттар мен әлеуметтік желілерде өмір сүруін жалғастыра береді.

Шығарылымда бұл механизмнің қалай жұмыс істейтіні көрсетіліп, эмоциялардың фейкті санада қалай бекітетіні түсіндіріледі. Сондай-ақ нақты мысалдар арқылы мұндай манипуляциялардан қалай қорғануға болатыны және алғашқы хабарламаның сіздің қабылдауыңызды басқаруына жол бермеу жолдары қарастырылады.

В новом выпуске Центр по борьбе с дезинформацией разбирает «эффект первого сообщения» – психологический механизм, из-за которого первое услышанное утверждение запоминается сильнее, чем последующие опровержения и уточнения.

Этот эффект активно используют манипуляторы. Через сенсационные вбросы они формируют устойчивые страхи, недоверие и искаженные рамки восприятия событий. Даже после официальных разъяснений ложная версия искаженные рамки продолжает жить в чатах и социальных сетях.

В выпуске показывается, как работает этот механизм, объясняется, почему эмоции закрепляют фейк в сознании, и на реальных примерах разбирается, как защититься от подобных манипуляций и не позволить первому сообщению управлять вашим восприятием.

‼️ Алматы қаласында ІІМ интернетте мектеп атына қоқан-лоққы сипатындағы хабарлама жариялаған жасөспірімнің жеке басын анықтады. Әлеуметтік желілердегі бұл жазба 10 желтоқсанда тіркеліп, сол күні құқық қорғау органдарына жолданған. Хабарламаның авторы Наурызбай ауданындағы №207 мектептің 8-сынып оқушысы болып шықты. Бұл жерде облыс орталықтарда тараған фейк немесе жалған ақпарат туралы сөз болып отырған жоқ. Алайда мұндай жарияланымдар алдын алу мақсатында арнайы түсіндіруді қажет етеді, өйткені олар қоғамдық қауіпсіздікке тікелей қатер төндіріп, заңдық жауапкершілікке әкелуі мүмкін.

Жасөспірімдер тарапынан «қалжың» немесе назар аударту әрекеті ретінде қабылданатын мұндай іс-әрекеттер міндетті түрде құқық қорғау органдарының тексеруіне жатады. Қазақстан Республикасының заңнамасында әкімшілік жауапкершілік қарастырылған. Атап айтқанда, ҚР ӘҚБтК 127-бабында ата-аналардың немесе өзге де заңды өкілдердің кәмелетке толмағандарды тәрбиелеу, білім беру, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау, сондай-ақ қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерін орындамауы үшін жауапкершілік белгіленген. Бұл құқық бұзушылық үшін 10 АЕК мөлшерінде айыппұл салынады, ал бір жыл ішінде қайталап жасалған жағдайда 15 АЕК мөлшерінде айыппұл не бес тәулікке дейін әкімшілік қамауға алу қолданылуы мүмкін. Сонымен қатар кәмелетке толмаған тұлға полиция органдарында профилактикалық есепке қойылады, бұл оның кейінгі оқуына, беделіне және болашақ мүмкіндіктеріне теріс әсер етуі ықтимал.

Жасөспірімдер интернетте жарияланатын кез келген қоқан-лоққы немесе зорлық-зомбылыққа меңзейтін материалдардың назардан тыс қалмайтынын және олардың ауыр салдарға әкелуі мүмкін екенін түсінуі маңызды. Ал ата-аналар балалардың онлайн-белсенділігіне ерекше көңіл бөліп, интернеттің де қауіп-қатері жоғары орта екенін түсіндіруге, сондай-ақ цифрлық кеңістікте рұқсат етілетін мінез-құлық шекараларын жасөспірімдермен үнемі талқылап отыруға тиіс.

‼️ Жалған ақпаратқа қарсы іс-қимыл орталығы барлық пайдаланушыларды желідегі жарияланымдарға жауапкершілікпен қарауға шақырады. Тіпті ең зиянсыз көрінетін ойланбай жасалған «әзілдің» өзі тым қымбатқа түсіп, тек автордың өзіне ғана емес, айналадағы адамдардың қауіпсіздігіне де әсер етуі мүмкін.

‼️ В Алматы МВД установлена личность подростка, разместившего в интернете сообщение с угрозами в адрес школы. Публикация в социальных сетях зафиксирована 10 декабря и тогда же передана в правоохранительные органы. Автором оказался ученик 8-го класса школы №207 Наурызбайского района. В данном случае речь не идёт о фейке или дезинформации, распространявшейся в областных центрах. Однако подобные публикации требуют отдельного разъяснения в профилактических целях, поскольку несут прямые риски для безопасности и влекут правовые последствия.

Воспринимаемые подростками как «шутка» или попытка привлечь внимание, подобные деяния подлежат обязательной проверке правоохранительными органами. Законодательство Республики Казахстан предусматривает административную ответственность. В частности, статья 127 КоАП РК устанавливает ответственность за неисполнение родителями или иными законными представителями обязанностей по воспитанию, образованию, защите прав и интересов несовершеннолетних, а также по обеспечению их безопасности. Нарушение влечёт штраф в размере 10 МРП, а при повторном совершении в течение одного года — штраф в размере 15 МРП либо административный арест сроком до пяти суток. Кроме того, несовершеннолетний ставится на профилактический учёт в органах полиции, что может негативно отразиться на его дальнейшей учебе, репутации и перспективах.

Подросткам важно понимать, что любые публикации в интернете с угрозами или намёками на насилие не остаются без внимания и могут повлечь серьёзные последствия. Родителям, в свою очередь, необходимо внимательно относиться к онлайн-активности детей, разъяснять, что интернет в том числе является зоной повышенного риска, регулярно обсуждать с подростками границы допустимого поведения в цифровой среде.

‼️ Центр по борьбе с дезинформацией призывает всех пользователей ответственно относиться к публикациям в сети. Цена даже самой безобидной необдуманной «шутки» может оказаться слишком высокой и затронуть не только самого автора, но и безопасность окружающих.

📌 Жаңа шығарылымда Жалған ақпаратқа қарсы іс-қимыл орталығы соңғы айларда ең көп резонанс тудырған тақырыптардың бірі – мобильді аударымдар және оларға қатысты әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде белсенді таралып жатқан алаңдаушылықтар мен қорқыныштарды жан-жақты талдайды.

«Жалпы қаржылық бақылау», «әрбір аударымға салық салынады», «жеке кәсіпкер ретінде мәжбүрлі тіркеу» секілді пікірлер заңнамаға сүйенбей, эмоциялық түрде ұсынылып, шын мәнінде жоқ қауіптің бардай әсерін қалыптастырады. Жекелеген нормалар контекстен жұлынып алынған. Нақты деректердің орнына жорамал берілген.

Шығарылым барысында біз осы тақырып төңірегінде кең тараған фейктерді жүйелі түрде талдап, жеке аударымдар мен кәсіпкерлік қызметтің ара-жігінде қандай операциялар шын мәнінде бақылауға алынатынын түсіндіреміз.

📌 В новом выпуске Центр по борьбе с дезинформацией разбирает одну из самых резонансных тем последних месяцев – мобильные переводы и связанные с ними страхи, активно распространяемые в социальных сетях и мессенджерах.

Разговоры о «тотальном финансовом контроле», «налоге на каждый перевод» и «принудительной регистрации ИП» подаются эмоционально и без опоры на законодательство, формируя ощущение угрозы там, где ее нет. Отдельные нормы вырываются из контекста, а домыслы подменяют факты.

В выпуске мы последовательно разбираем наиболее устойчивые фейки вокруг этой темы и объясняем, какие операции действительно подпадают под контроль и где проходит граница между личными переводами и предпринимательской деятельностью.