‌
📔 اغراضِ گونه‌شناسی و گونه‌شناسیِ روش‌ها
✍🏻 آدام چِن

🔸 پیشتر در یادداشتی اشاره کرده بودم که چارچوب نظری ایان باربور برای تحلیل رابطه میان علم و دین با کاستی‌هایی روبرو است و ظرفیت تحلیل دقیق همه متفکران و رویکردهای ارائه شده در مسأله علم و دین را ندارد.

🔸 آدام چن، دانشجوی دکتری منطق و فلسفه علم در دانشگاه کالیفرنیا، ارواین، در مقاله جدید خود که در مجله Zygon که ویژه مطالعات علم و دین است به چاپ رسانده، تلاش کرده با نقد چارچوب باربور و سایر چارچوب‌های رقیب آن، الگوی جدیدی برای گونه‌شناسی و دسته‌بندی روش‌های مواجهه علم و دین ارائه دهد.

🔸 او در این مقاله چهار هدف اصلی را دنبال کرده است:

1️⃣ ارائه یک طبقه‌بندی از گونه‌شناسی‌های موجود (نتیجه‌محور یا مفهوم‌محور)

2️⃣تبیین دو کاربرد گونه‌شناسی‌ها، یکی به‌عنوان طبقه‌بندی مرتبه‌ اول برای روایت نحوه ارتباط دین و علم و دوم به‌عنوان طبقه‌بندی مرتبه دوم برای روایت نحوه مواجهه پژوهشگران/آثار علمی با مسأله علم و دین

3️⃣ بحث در مورد اغراض مختلف گونه‌شناسی‌های مرتبه دوم

4️⃣ ارائه یک گونه‌شناسی جدید متمرکز بر متدلوژی‌های مورد استفاده پژوهشگران که به اهداف بخش (3) به روشی منحصر به فرد دست می‌یابد.

🔸 این مقاله از طریق این پیوند به صورت آزاد در دسترس قرار دارد.

#معرفی_مقاله
#علم_و_دین

@AlBasatin

💎 مرور کتاب قرآن در بافت تاریخی آن

کتاب حاضر ویراسته‌ی گابریل سعید رینولدز، دستاورد کنفرانسی است که در سال ۲۰۰۵ با عنوان "به‌سوی خوانشی نو از قرآن" در دانشگاه نوتردام برگزار گردید. برگزاری این کنفرانس چند سالی پس از انتشار کتاب «خوانش سریانی- آرامی قرآن» از کریستوف لوکزنبرگ بود که موجب توجه قرآن‌پژوهان غربی به ارتباط قرآن با متون سریانی مسیحی شده بود و به همین خاطر بسیاری از مقالات این کتاب، به نقد و بررسی آراء تازه مطرح شده او پرداختند.

دنیل مدیگان در پیشگفتار کتاب چنین بیان می‌کند: کتاب لوکزنبرگ توجه مردم و روزنامه­‌نگاران را به­ شدت جلب کرد اما بیش­ترِ پژوهشگران بدان اعتنایی نکردند. شرکت­‌کنندگان در کنفرانس نوتردام که این کتاب ارزشمند حاصل آن است، گرچه عموماً کتاب لوکزنبرگ را نپذیرفته­‌اند، آن را به مثابه نقطه آغازی برای تلاش و تمرکز دوباره بر حوزه‌ی پیچیده مطالعات قرآنی معاصر تلقی کرده­‌اند.

مسئله محوری در کنفرانس نوتردام رابطه قرآن با دوران باستان متاخر است که در دهه‌های اخیر توسط قرآن‌پژوهان نادیده گرفته شده بود. پژوهشگران بیش‌تر قرآن را از منظر مفسران سده‌های میانی می‌نگریستند. موضوعات مطرح شده در این کنفرانس موجب شکل‌گیری روش‌های نوین مطالعات قرآنی در تحقیقات قرآن‌پژوهان گردید.

این کنفرانس و مجموعه مقالات آن از دو جنبه حائز اهمیت بود:
۱. ارزیابی نقادانه مسائل مطرح شده توسط تجدیدنظرطلبانی مثل لوکزنبرگ و نقد بررسی آن‌ها
۲. تشویق به انجام مطالعات قرآنی مستقل از نظر مفسران و با توجه به بافت کهنی که قرآن در آن بافت آمده است.

🗂 بخش‌های کتاب :

درآمد: مطالعات قرآنی و اختلافات آن
رینولدز در این درآمد مفصل به پیچیدگی معنای واژگان قرآن برخلاف آن‌چه در باور رایج بدیهی و کاملا روشن به نظر می‌آید اشاره می‌نماید و این باور را حاصل دو عامل اساسی می‌داند؛ اول بی‌پروایی مترجمان در انتخاب یک معنا از میان معانی متعدد یک واژه و دوم چاپ نسخه معیار با عنوان نسخه قاهره در مصر به عنوان نسخه رسمی قرآن. در قسمت دوم درآمد، رینولدز به مناقشات فزاینده دهه‌های اخیر در باب خاستگاه قرآن می‌پردازد و ادعاهای بحث برانگیز افرادی چون لولینگ، ونزبرو، نِوُو و لوکزنبرگ که عمده گزارش‌های مربوط به خاستگاه قرآن در منابع اسلامی در سده‌های میانی را بدون اعتبار تاریخی قلمداد کرده‌اند مورد انتقاد قرار می‌دهد. رینولدز معتقد است این محققان باید با نگاهی نو و فارغ از این منابع به فقره‌های قرآن بنگرند تا تفسیری جدید از آن به دست آید.

بخش اول : شواهد زبانی و قرآنی
در این بخش نویسندگان با روش تلفیق زبان‌شناسی و تاریخ به مجادلات اخیر قرآن‌پژوهی پاسخ می‌دهند. اگرچه لوکزنبرگ عمدا ملاحظات تاریخی را در واژه‌شناسی در نظر نمی‌گیرد اما نویسندگان این مقالات این مهم را به‌خوبی در نظر داشته‌اند. بخش اول به مقالات مرتبط با شواهد زبانی و تاریخی اختصاص یافته‌است .

بخش دوم : بافت دینی خاور نزدیک در عهد باستان متاخر
این بخش بر پیوند قرآن با بافت آن و به ویژه سنت مسیحی اشاره دارد. عمده انتشارات در دهه‌های اخیر دربردارنده نگاهی گذشته‌نگر بوده‌اند اما پژوهشگران این مقالات دانش خود در زمینه تاریخ دین و زبان محلی را به کار می‌گیرند تا دیدگاه بافت محور قانع کننده‌ای برای خاستگاه‌های اسلام فراهم آورند.

بخش سوم : مطالعه‌ی انتقادی قرآن و سنت تفسیری اسلامی
در این بخش بر اهمیت مطالعه نقادانه قرآن تأکید می‌شود.

🗂عناوین کتاب و نام نویسندگان :

درآمد: مطالعات قرآنی و اختلافات آن
گابریل سعید رینولدز

۱. قرآن در پژوهش‌های آکادمیک اخیر: چالش‌ها و نیازها
فرد مگرو دانر

۲. کتیبه شناسی و زمینه‌ی زبان‌شناختی قرآن
رابرت هویلند

۳. پژوهش‌های اخیر درباره ساختار قرآن
گرهارد باورینگ

۴. بازنگری در مسئله تالیف قرآن: آیا قرآن تا حدی ثمره‌ی کاری تدریجی و گروهی است؟
کلود ژیلیو

۵.داستان‌های مسیحی و قرآن عربی:"اصحاب غار" در سوره کهف و در سنت مسیحیت سریانی
سیدنی گریفیث

۶. تاملی در باب تاثیر الهیات مسیحی بر قرآن
سمیر خلیل سمیر

۷. بازبینی تصویر مریم در قرآن
سلیمان مراد

۸. افسانه‌ی اسکندر در قرآن(کهف: ۸۳-۱۰۲)
کوین ون‌بلیدل

۹. فراسوی تک‌واژه‌ها: مائده-شیطان- جبت و طاغوت. سازوکارهای انتقال به بایبل حبشی(گعز) و متن قرآن
مانفرد کروپ

۱۰. اسلام نوپا در منابع سریانی سده‌ی هفتم
عبدالمسیح سعدی

۱۱. یادداشت‌هایی درباره‌ی تصحیح‌های قرآن در سده‌های میانه و دوران جدید
دوین استوارت
[نقد بهنام صادقی بر این مقاله]

۱۲. سریانی در قرآن: نظریات کلاسیک مسلمانان
آندرو ریپین

ترجمه این کتاب توسط سعید شفیعی اخیرا به انتشار رسیده است.(گابریل سعید رینولدز، ترجمه: سعید شفیعی، چاپ نخست، نشر حکمت، ۱۴۰۲)

⬇️مطالعه متن انگلیسی درآمد
⬇️صفحات نخست ترجمه سعید شفیعی
⬇️مرور نصرت نیلساز

به کوشش راضیه شریف‌زاده

#انعکاس_کتاب

@inekas

🔵 سومین مدرسه تابستانی انعکاس | شهریور ۱۴۰۲
🔵«محمد [ص]: زندگی، جامعه و میراث فرهنگی»

👥 با مشارکت دانشگاه شهید بهشتی (پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن)‌، دانشگاه اکستر و مرکز دین‌پژوهی حنیف


➕ ۴۴ ساعت ارائه علمی با پرسش و پاسخ در ۷ روز
➕ ۲، ۳، ۹، ۱۰، ۱۵، ۱۶ و ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ | از ساعت ۱۴:۰۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت تهران
➕ با حضور ۲۴ استاد از دانشگاه‌های ۹ کشور: ۷ ارائه به زبان فارسی و ۱۷ ارائه به زبان انگلیسی (با ترجمه همزمان فارسی)


📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️ جزیرة‌العرب و مدینه در عصر نبوی
◀️ سیره و زندگانی پیامبر
◀️ سرگذشت خانواده پیامبر
◀️ جایگاه پیامبر در فرهنگ جوامع اسلامی متأخر
◀️ پیامبر در منابع غیر اسلامی


⭐️ فهرست ارائه‌کنندگان و عناوین ارائه‌ها را در اینجا ببینید.

🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۳۰ مرداد ۱۴۰۲

🎓 تخفیف ویژه دانشجویی
🆔 اعطای گواهی‌نامه
📷امکان تهیه بلیت روزانه
🌐 برگزاری جلسات در Zoom


🌐 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به سایت زیر مراجعه کرده:
🔵inekas.org
یا با @Inekas_admin تماس بگیرید.

#رویداد_انعکاس
@inekas

‌
📔 اشارات و تنبیهاتی در باب مطالعات اسلامی
✍️ محمد رستم

مسیر علم‌آموزی وادی ظلمات است و نردبانش بلند! و کسی را که هوای این راه در سر است، بی همرهی خضر، خطر گمراهی در پیش!

محمد رستم (Mohammed Rustom) استاد «فکر اسلامی و فلسفه جهانی» در دانشگاه کارلتون، در این یادداشت هفتاد توصیه کاربردی و ارزشمند نگاشته که برای هر دانشجویی در رشته‌های علوم انسانی و به ویژه مطالعات اسلامی قابل استفاده است.

اصل این یادداشت در سال ۲۰۲۰ در «ژورنال آمریکایی اسلام و جامعه» و ترجمه آن به همت طه عبداللهی در شماره ۲۰۲ «مجله آیینه پژوهش» منتشر شده است.

#معرفی_مقاله

@AlBasatin

‌
📷‌کریم مجتهدی (۱۳۰۹ - ۲۵ دی ۱۴۰۲):

«چیزی که از فلسفه نصیب من شد، شناختن اهمیت فلسفه است.»


@AlBasatin

📎 نسخهٔ الکترونیک ترجمهٔ فارسی مقالهٔ
«رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟ - بخش نخست»
نیکلای ساینای

دومین اثر از فروست «انعکاس ادبیات»، به مقالهٔ دو بخشی نیکلای ساینای، استاد برجسته مطالعات اسلامی در دانشگاه آکسفورد، اختصاص یافته است. این مقاله در سال ۲۰۱۴ در دو شمارهٔ پیاپی از بولتن مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی (دانشگاه لندن) منتشر شده است. این فایل به ترجمهٔ بخش اول آن اختصاص دارد. ترجمهٔ بخش دوم نیز به زودی در انعکاس منتشر خواهد شد. ترجمهٔ گروهی این اثر به همت جمعی از مترجمان و ویراستاران و در ۳۹ صفحه به انجام رسیده است.

⭐️ معرفی مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟»

🔵 نیکلای ساینای به مناسبت ترجمهٔ فارسی این اثر توسط انعکاس، مقدمه‌ای اختصاصی بر آن نگاشته است. ترجمهٔ این مقدمه را در اینجا و متن انگلیسی و ترجمهٔ کامل با ارجاعات را در همین فایل بخوانید.

🔗 اطلاعات کتابشناختی ترجمه:
ساینای، ن. (۱۴۰۲). «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» (حامد علیا، مترجم.). ویراست اول. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات» (https://t.me/inekas/430).

@inekas

💎 معرفی و ترجمهٔ کامل مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از نیکلای ساینای

✔️ از دههٔ ۷۰ میلادی، گروهی از پژوهشگران تجدیدنظرطلب تلاش کردند این باور رایج را که قرآن زمان عثمان تدوین شده است به چالش بکشند. بیشتر پژوهشگران غربی و نیز مسلمانان بر این باورند که قرآن در زمان خلیفهٔ سوم، عثمان تدوین شده است. امّا با انتشار آثار تجدیدنظرطلبان، مانند مطالعات قرآنی ونزبرا، ایدهٔ تدوین متأخر قرآن –زمان عبدالملک مروان (م. ۸۶ ق)– مطرح شد. در سال‌های بعد، این ایدهٔ تدوین متأخر قرآن از سوی برخی پژوهشگران توسعه یافت و در میان طیفی از تجدیدنظرطلبان جا افتاد. اما به طور همزمان، از همان روزها، این ایدهٔ چالش‌برانگیز، واکنش‌های متعددی را برانگیخت.

✅یکی از مهم‌ترین تحقیقات علمی که ایده تدوین متأخر قرآن را به چالش کشیده است،‌ مقالهٔ دو بخشی «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از نیکلای ساینای، استاد برجستهٔ مطالعات اسلامی در دانشگاه آکسفورد است. نیکلای ساینای در این مقالهٔ پر ارجاع به داوری این ایده می‌نشیند. هدف اصلی ساینای در این مقاله نشان دادن سازگاری شواهد اصلی مورد استفادهٔ تجدیدنظرطلبان با ادعای مخالف ایشان است. به باور ساینای، شواهد ادبی و مادی مورد استناد تجدیدنظرطلبان، با ادعای رایج‌تر تدوین قرآن در زمان عثمان نیز کاملاً سازگار است و دلالتی بر مدعای ارائه شده ندارد و لذا نتیجه‌گیری برای به تعویق انداختن تاریخ تدوین قرآن موجه نیست. البته ساینای بر این نکته تأکید می‌کند که رد استدلال تجدیدنظرطلبانه به این بدان معنا نیست که بحث‌های تجدیدنظرطلبان را از جنس بحث‌های صرفا جدلی بدانیم؛ بلکه تنها استدلال آنان است که مورد نقد قرار می‌گیرد.

✔️ نیکلای ساینای، از برجسته‌ترین اساتید و پژوهشگران مطالعات قرآنی در آکادمیای غرب است. وی در سال ۲۰۰۷ از دکترای خود زیر نظر آنگلیکا نویورث در دانشگاه آزاد برلین دفاع کرد و از سال ۲۰۱۱ استاد مطالعات اسلامی در دانشکده مطالعات خاورمیانه و آسیایی (با نام سابق مطالعات شرق‌شناسانه) در دانشگاه آکسفورد بوده و از امسال به عضویت فرهنگستان بریتانیا درآمده است. وی تا کنون بیش از ۶ کتاب و مجموعه مقالات و بیش از ۲۰ مقاله در مطالعات قرآنی منتشر کرده (فهرست آثار) که مهم‌ترین آن‌ها، کتاب «اصطلاحات کلیدی قرآن»، چند ماه پیش انتشار یافت و در آکادمیای قرآن‌پژوهی، به طور گسترده از آن استقبال شد. اما در این میان، مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از ساینای، شاید بیشترین توجه را به خود جلب کرده باشد. این مقاله تاثیر بسزایی در تحقیقات پس از خود داشته و تا کنون بیش از ۱۰۰ بار مورد ارجاع قرار گرفته است.

✔️ این مقاله، در دو بخش در سال ۲۰۱۴ در بولتن مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی (دانشگاه لندن) منتشر شد که بخش اول آن به ارزیابی شواهدی می‌پردازد که برای نهایی‌شدن متن قرآن در اواخر قرن هفتم میلادی/ دوم هجری به آن استشهاد شده است؛ در این مقاله نشان داده می‌شود که شواهدی که مورد استناد تجدیدنظرطلبان قرار می‌گیرد، مانند کتیبه‌های قبة‌الصخرة و متون مکتوبی از دوره‌های نخستین (مثل نوشته‌های عبدالمسیح کندی و یوحنای دمشقی)، با تاریخ‌گذاری سنتی تدوین قرآن ناسازگار نبوده و بر مدعای تجدیدنظرطلبان دلالتی ندارند. بخش آخر مقاله، استنادات پاتریشا کرونه به تفاوت تشریع قرآن با فقه متقدم اسلامی برای اثبات تاخر تدوین قرآن را به محک نقد می‌گذارد.

🔗 اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله:
Nicolai Sinai (2014), "When did the consonantal skeleton of the Quran reach closure? Part I", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London Vol. 77, No. 2. pp. 273-292

🔵 انعکاس برای اولین بار، این مقاله را مطابق نسخهٔ انگلیسی و در دو بخش، به فارسی ترجمه کرده است که بخش نخست آن، از اینجا قابل دریافت است و بخش دوم نیز به زودی منتشر خواهد شد. این مقاله پیشتر در حلقهٔ مطالعاتی انعکاس هم‌خوانی شده بود که همزمان با این مطالعه، با همت برخی از شرکت‌کنندگان، مقاله به صورت گروهی ترجمه و سپس ویراستاری شد. انعکاس از تمامی دوستانی که در این فرآیند مشارکت داشتند سپاسگزار است.

🔗 اطلاعات کتاب‌شناختی ترجمه:
ساینای، ن. (۱۴۰۲). «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟ - بخش نخست» (حامد علیا، مترجم.). ویراست اول. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات». (https://t.me/s/inekas/430)

🔴 نیکلای ساینای به مناسبت ترجمهٔ فارسی این اثر توسط انعکاس، مقدمه‌ای اختصاصی بر آن نگاشته است. ترجمهٔ این مقدمه را در اینجا و متن انگلیسی و ترجمهٔ کامل با ارجاعات را در فایل ترجمه بخوانید.

🎞 پیش از این، فرهاد قدوسی در جلسات مباحث قرآنی: جمع‌آوری و تدوین قرآن، در انجمن ذکر، به ارائهٔ این مقاله پرداخته است. بخش اصلی جلسهٔ پنجم، به ارائهٔ بخش نخست مقاله اختصاص دارد. ویدئوی آن را در آپارت و یوتوب مشاهده کنید.

@inekas

‌
📔 بررسی یک مسأله فقهی: ازدواج مُتعه
✍🏻 سید حسین مدرسی طباطبایی

⭐️این نوشتار که به پیوست مجله آیینه پژوهش (شماره ۲۰۴، بهمن و اسفند ۱۴۰۲) منتشر شده، فصلی است از کتاب «نص و تفسیر: مکتب فقهی امام صادق علیه‌السلام» اثر سید حسین مدرسی طباطبایی که در سال ۲۰۲۲ ضمن سلسله‌ای از منشورات انتشارات دانشگاه هاروارد که به بنیانگذاران نظام‌های حقوقی اختصاص یافته، منتشر شده است. پیش از این نیز ترجمه فصل نخست این کتاب که به زندگانی امام صادق و امام باقر (ع) اختصاص داشت، در فروست «ادبیات انعکاس» منتشر شده بود.

مدرسی در فصل چهارم کتاب، به سراغ بررسی چند مسأله فقهی رفته که نظر و عمل شیعیان در این مسائل، همواره در سایه مناقشات و منازعات تاریخی، کلامی و فقهی قرار گرفته است. یکی از مسائل بررسی شده در این فصل، «مُتعه» یا «ازدواج موقّت» است. به اقتضای رویکرد تحلیلی-تاریخی نویسنده، در این کتاب فقه شیعه نه در جایگاه شریعت، که در جایگاه یک نظام حقوقی، و امام صادق در جایگاه بنیانگذار این نظام مورد مطالعه قرار گرفته و نویسنده به جای توجه و تمرکز بر مسائل و مصادیق از منظر فقهی یا مذهبی، به ماهیت و عملکرد این مکتب فقهی در جایگاه یک دستگاه حقوقی، نظر داشته است.

نویسنده در این فصل به بیان سرگذشت تاریخی متعه در قرون نخستین اسلام و تقریر رویکرد شیعه به متعه پرداخته و می‌کوشد بدون ابتناء بر پیش‌فرض‌های پیشین اعتقادی و از مسیر بررسی تاریخی مستندات، تقریری تازه برای سوالات تاریخی و مسائل حقوقی فراهم سازد.

⬇️دریافت فصل «بررسی یک مسأله فقهی: ازدواج مُتعه»
⬇️دریافت ترجمه فصل نخست کتاب «نص و تفسیر»
⬇️دریافت فایل PDF کتاب (به انگلیسی)

#معرفی_کتاب

@AlBasatin

‌
🗓 علویان
سمینار اندیشه سیاسی آکسفورد (OPTS)

🍔سخنرانان:

🔺طاهره قطب‌الدین (دانشگاه آکسفورد)
حکومت عدل در تعلیم و عملکرد امام علی

🔺نبیل حسین (دانشگاه میامی)
آل علی در جایگاه متفکران سیاسی


🗓 چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت
ساعت ۱۸:۳۰ (به‌وقت تهران)

🌐ثبت‌نام برای شرکت آن‌لاین

#رویداد_علمی

@AlBasatin

‌
🗓 بزرگترین فیلسوف اسلامی که اسمش به گوشتان نخورده: فخرالدین رازی
👤گفتاری از پیتر آدامسن

🗓پنجشنبه ۴ مرداد ۱۴۰۳
ساعت ۲۰:۳۰ (به وقت تهران)

🔵در سنت غربی مطالعهٔ فلسفهٔ اسلامی، معمولاً به نام‌های مشهوری مانند فارابی، ابن‌سینا و ابن رشد پرداخته شده، اما تاریخ فلسفهٔ اسلامی متفکران برجسته دیگری نیز به خود دیده است که در سنت غربی کمتر شناخته شده‌اند. یکی از این چهره‌ها فخرالدین رازی (۵۴۴ - ۶۰۶ق) است.

🔵پیتر آدامسن، استاد فلسفهٔ اواخر دوران باستان و فلسفهٔ عربی در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (LMU) است. آدامسن نویسندهٔ کتاب‌های «الکندی» و «الرازی» در مجموعهٔ «متفکران بزرگ قرون وسطی» از انتشارات دانشگاه آکسفورد و همچنین نویسنده و ویراستار آثار متعددی از جمله «کتاب‌همراه کمبریج برای فلسفهٔ عربی» و «تفسیر ابن‌سینا: مقالات انتقادی» بوده است. او همچنین نویسنده و میزبان پادکست تاریخ فلسفه (www.historyofphilosophy.net) است که به صورت مجموعه‌ای از کتاب‌ها توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر می‌شود. او تلاش می‌کند در این پادکست به فیلسوفان کمتر شناخته‌شده نیز بپردازد و حاشیه‌های پژوهش‌نشدهٔ فلسفه را آشکار کند.

🔵در این ارائه که به کوشش کالج اسلامی لندن برگزار می‌شود، آدامسن برخی از جذاب‌ترین و مغفول‌مانده‌ترین ایده‌های فخرالدین رازی را ارائه خواهد کرد: درباره خدا، فضا و زمان، و تفاوت بین انسان‌ها و حیوانات.

🔗تکمله: ویدئوی ضبط‌شده این جلسه را می‌توانید در یوتوب کالج اسلامی مشاهده کنید.

#رویداد_علمی
@AlBasatin

‌
📔 «راه حل دشتکی برای پارادوکس دروغگو: ترکیبی از دو راه حل پیشین پیشنهادی طوسی و سمرقندی»
✍🏻 محمدصالح زارع‌پور

Zarepour, Mohammad Saleh. 2023. “Dashtakī’s Solution to the Liar Paradox: A Synthesis of the Earlier Solutions Proposed by Ṭūsī and Samarqandī.” History and Philosophy of Logic 45 (3): 219–45.


🔻«این جمله دروغ است» راست است یا دروغ؟ اگر راست باشد دروغ است و اگر دروغ باشد راست!!

🔵این، ساده‌ترین صورت «پارادوکس دروغگو» است. پارادوکسی که یکی از جذاب‌ترین و پردامنه‌ترین معضلات در معرفت‌شناسی را ایجاد کرده و قرن‌هاست که ذهن فیلسوفان یونانی و عربی ایرانی و... را به خود مشغول ساخته.

نخستین بار فیلسوفان یونانی با چالش صدق گزاره‌های خود ارجاع (از جمله پارادوکس دروغگو) مواجه شدند و درباره آن نوشتند، اما فیلسوفان مسلمان نیز به این چالش علاقه بسیاری پیدا کردند و راه‌حل‌های خلاقانه‌ای برای حل آن پیشنهاد دادند، به عنوان مثال بنگرید به: «دوازده رساله در پارادوکس دروغگو».

صدرالدین دَشتَکی معروف به سیّد سَنَد (م. ۹۰۳) از برجسته‌ترین فیلسوفان مدرسه شیراز، تلاش کرده راه‌حلی جدید برای پارادوکس دروغگو پیشنهاد دهد. بر اساس راه حل دشتکی، گزاره دروغگو گزاره‌ای خودارجاع است که در آن محمول 'کاذب' تکرار شده است. دشتکی با بحث درباره شرایط تحمّل صدق گزاره‌ها استدلال می‌کند که گزاره دروغگو اصلاً متحمل صدق و کذب نمی‌شود.

🔵محمدصالح زارع‌پور، استاد فلسفه دانشگاه منچستر، در مقاله فوق که به تازگی منتشر شده ابتدا در دو راه‌حل مشابه پیشین که به ترتیب توسط خواجه نصیرالدین طوسی (م. ۶۷۲) و شمس‌الدین سمرقندی (م. ۷۰۴) پیشنهاد شده بود، بررسی کرده و نشان می‌دهد که راه‌حل دشتکی را می‌توان به عنوان ترکیبی از دو راه‌حل دیگر در نظر گرفت.

از نظر او، اگرچه هیچ یک از این راه‌حل‌ها در نهایت قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد، همه آنها شامل بینش‌های منطقی و فلسفی قابل توجهی است. به ویژه، اگرچه راه‌حل دشتکی به خودی خود متقاعدکننده نیست، اما تنها چند قدم با یک راه‌حل قابل قبول فاصله دارد.

🔗 این مقاله در شماره اخیر مجله «تاریخ و فلسفه منطق - History and Philosophy of Logic» منتشر شده و از طریق این پیوند قابل دستیابی است.

#معرفی_مقاله
@AlBasatin

‌
🔵 چهارمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس | شهریور ۱۴۰۳
🔵«قرآن و عهدین: سنت‌ها، بافتار‌ها و بینامتن‌ها»

👥 با مشارکت دانشگاه اکستر


➕ ۳۸ ساعت ارائۀ علمی با پرسش و پاسخ در ۶ روز
➕ پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها، ۸، ۹، ۱۵، ۱۶، ۲۲ و ۲۳ شهریور ۱۴۰۳ | از ساعت ۱۴:۰۰ تا ۲۰:۱۵ به وقت تهران
➕با حضور ۱۹ پژوهشگر از دانشگاه‌های ۶ کشور: ۵ ارائه به زبان فارسی و ۱۴ ارائه به زبان انگلیسی (با ترجمهٔ همزمان فارسی)


📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️تأملات روش‌شناختی
◀️بینامتنیت قرآن و عهدین
◀️قرآن و متون پساعهدینی
◀️زمینه‌های الهیاتی و تاریخی قرآن و عهدین
◀️ارتباط مسلمانان با مسیحیان و یهودیان


⭐️ فهرست ارائه‌کنندگان و عناوین ارائه‌ها را در اینجا ببینید.
📄 برای مطالعۀ چکیدۀ ارائه‌ها و معرفی ارائه‌کنندگان به کتابچۀ مدرسه رجوع کنید.

🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۵ شهریور ۱۴۰۳
⭐ مهلت ثبت‌نام زودهنگام با تخفیف: ۲۶ مرداد

🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات در Zoom
💬 با ترجمهٔ همزمان فارسی
🎁دسترسی به محتوا و ویدئوهای دورۀ «آشنایی با عهدین»

🌐 برای ثبت‌نام و کسب اطلاعات بیشتر به وبسایت مدرسه مراجعه کنید
🔵 inekas.org/2024
یا به @Inekas_admin پیام بدهید.

#رویداد_انعکاس
@inekas

‌
🗓فلسفه اسلامی و تصوف
👤گفتگویی آزاد با ویلیام چیتیک

🗓جمعه ۲۶ مرداد ۱۴۰۳
ساعت ۴ بامداد (به‌وقت تهران)

🔗تکمله: ویدئوی این نشست از طریق این لینک یوتوب دستیاب است.

#رویداد_علمی
@AlBasatin

‌
📝«در حجابْ خداست»؟

⏺متألهان، عارفان و فیلسوفانِ سنت‌های مختلف دینی در طول تاریخ متذکر این نکته شده‌اند که حضور «خدا» همواره و برای همگان عیان نیست و چه بسیار که «خدا» خوانده می‌شود اما پاسخی از جانب حضرتش شنیده نمی‌شود؛ همچنین ایشان تلاش کرده‌اند تبیین‌های مختلف و متنوعی برای این «سکوت الهی» پیش‌نهاد کنند. دوست عزیزم، یاسر میردامادی، این مسأله را «کسوف الهی» نامیده‌ است.

⏺اما در ادبیات فلسفه دین معاصر و به‌ویژه با تقریر و صورت‌بندی فیلسوفِ کانادایی، جان لـ. شلنبرگ، در دو کتاب مهمش «اختفای الهی و خرد بشری» (۱۹۹۳) و «برهان اختفا: چالش جدید فلسفه در باور به خدا» (۲۰۱۵)، اختفای الهی در جایگاه یکی از ادله مهم فلسفی علیه وجود خدا مطرح شده است. به‌طور بسیار چکیده، شلنبرگ در تقریر خود مدعی است که فرض خدای شخص‌وار قادر مطلقی که به تک تک مخلوقاتش عشق می‌ورزد، منتفی‌کننده اختفای الهی از شخص خداجوی غیر مقاومی است که حقیقتاً در پی شناخت خداست. بنابراین، وجود خداجوی غیر مقاوم دلیلی منطقی است بر عدم وجود آن خدای مفروض.

🔵این دلیلِ شلنبرگ که به دلیل اختفای الهی (Divine Hiddenness Argument) شهرت یافته، یکی از مهم‌ترین و مناقشه‌انگیزترین دلائلی است که در ادبیات فلسفه دین معاصر علیه وجود خدا اقامه شده و انبوهی از تحلیل‌ها و نقض‌ها و ابرام‌های فلسفی از هر سو پیرامون آن شکل گرفته است (برای گزارشی فشرده از ادبیات فلسفی حول تقریرهای متنوع این دلیل و ورود به ادبیات تخصصی آن، مطالعه مدخل «اختفای الهی» در دانشنامه استنفورد را پیشنهاد می‌کنم).

🔵در شهریور پیش‌رو، به همت گروه کلام مؤسسه حکمت و فلسفه ایران مدرسه تابستانی‌ای با عنوان «اختفای الاهی؛ دلالت‌ها و ابعاد فلسفی ـ الاهیاتی» برگزار خواهد شد و جنبه‌های مختلف «دلیل اختفا» به بحث گذاشته می‌شود. عموم ارائه‌دهندگان این مدرسه، از جمله دکتر علیزمانی (دانشگاه تهران)، دکتر رسولی‌پور (دانشگاه خوارزمی)، دکتر آزادگان (دانشگاه شریف) و...، از اساتید و پژوهشگران برجسته فلسفه دین هستند که در کنار هم قرارگرفتن‌شان فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی دقیق و عمیق با دلیل اختفای الهی و ادبیات معاصر فلسفه دین فراهم می‌آورد. من نیز در این مدرسه درباره ارتباط فلسفه و الهیات اسلامی با «دلیل اختفا» سخن خواهم گفت و گزارشی ارائه خواهم کرد از مباحثی که پژوهشگران فلسفه و الهیات اسلامی در دو دهه اخیر پیرامون دلیل اختفای الهی و نسبت آن با میراث فلسفی-الهیاتی اسلامی طرح کرده‌اند.

🔵در صورتی که به مباحث فلسفه دین به طور عام، یا مسأله اختفای الهی به طور خاص، علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنم به «کانال تلگرامی مدرسه اختفای الاهی» بپیوندید و در هفته‌های پیش‌رو از محتوای این کانال استفاده کنید. علاوه بر این، اگر علاقه دارید که به شکلی عمیق‌تر با دلیل اختفای الهی آشنا شوید، شرکت در «مدرسه تابستانی اختفای الهی» را نیز به‌طور جدی به شما پیشنهاد می‌کنم.

🗓 «مدرسه تابستانی اختفای الهی» از تاریخ ۱۹ تا ۲۱ شهریور ۱۴۰۳ به صورت حضوری (در محل موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه) و مجازی برگزار خواهد شد و تا روز یکشنبه ۱۸ شهریور فرصت دارید برای ثبت‌نام در آن.

#رویداد_علمی
@AlBasatin