📚 مدخل شهادت [حضرت] فاطمه سلام الله علیها

📝 استاد سیّد محمّد جواد شبیری زنجانی

کتاب دانشنامه فاطمی سلام الله علیها، جلد اوّل، صفحات ۳۳۶-۳۶۰


مدخلی خواندنی پیرامون:
۱- مظلومیت اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه پیامبر صلّی الله علیه و آله
۲- بررسی سه هجوم به بیت وحی و کیفیت آن
۳- گزارشهای مستند پیرامون احراق بیت و صدمات و لطمات وارده بر حضرت زهرا سلام الله علیها
۴- بررسی وقایع هجوم تا شهادت
۵- بررسی گزارشهای مختلف روز شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها و ترجیح روز سوم جُمادی الثانی به عنوان قول مختار نویسنده
۶- بازتاب شهادت حضرت در اشعار
۷- اشاره به برخی شبهات درباره شهادت حضرت و جوابهای اجمالی آن

@zobdatolfavaed

💠 گزارشی از مطالعات تطبیقی پژوهشگران ایرانی درباره تبار تاریخی مادر امام دوازدهم و معرفی مقالات منتشر شده در ژورنال‌های بین‌المللی

#انعکاس_مقاله
به بهانه انتشار‌ مقاله
Hadi Taghavi & Ehsan Roohi (2022), Caesar Bardas and the Earthquake of Constantinople: The Rival Depictions of the Event in the Arabic and Byzantine Sources, Al-Masāq: Journal of the Medieval Mediterranean.

در منابع شیعه، روایتی منقول از بشر بن سلیمان به جا مانده که مادر امام دوازدهم را دارای اصالتی رومی (بیزانسی) و نوه قیصر روم دانسته است. این روایت مشتمل بر شرح مجلس عروسی مادر امام دوازدهم در کاخ قیصر و بر هم خوردن عروسی به علت زلزله و متعاقبا راه یافتن او به سامرا و ازدواجش با امام یازدهم است.

دو محقق ایرانی،‌ هادی تقوی و احسان روحی، در مجموعه‌ای از پژوهش‌ها، مؤلفه‌های تاریخی روایت اسلامی را با روایت موجود در تواریخ بیزانسی مقایسه کرده اند و تلاش کرده اند ربط و نسبت روایت اسلامی را با منابع برون‌اسلامی بکاوند. این پژوهش ها علاوه بر متون تاریخی، همچنین مبتنی بر یک پژوهش میدانی در ترکیه (محل کنونی امپراطوری بیزانس) است؛ به همین جهت، نویسندگان در این مقالات، علاوه بر تواریخ مکتوب بیزانس، از شواهد مادی (material evidence) به‌جامانده از قرن نهم میلادی بیزانس (مانند سکه‌ها، مهرهای سلطنتی، کتیبه‌ها، نقاشی‌ها، قبرنوشته‌ها، کلیساها و قصرها) نیز بهره گرفته اند. همچنین، علاوه بر مراجعه به کتابخانه تخصصی نسخ و کتب چاپ سنگی بیزانس در برلین، با شماری از بیزانس‌شناسان اروپایی نیز تبادل نظر کرده اند.

مقالات منتشر شده تا کنون عبارتند از (به ترتیب انتشار):

1️⃣ مقاله An Ignored Arabic Account of a Byzantine Royal Woman «یک گزارش عربی مغفول از یک بانوی سلطنتی بیزانسی» که در ۲۰۱۹ در ژورنال Al-Masāq: Journal of the Medieval Mediterranean [تخصصی‌ترین نشریه‌ی آکادمیک برای مطالعات در حوزه اعراب-بیزانس] منتشر شد و در سال 2021 به عنوان برنده جایزه مقالات برتر انجمن مطالعات قرون وسطی مدیترانه‌ای (Society for the Medieval Mediterranean) معرفی شد. (منبع) این مقاله تلاش کرده قیصر معرفی شده در روایت اسلامی را با بارداس (درگذشته در 866 میلادی/۲۴۵ هجری) تطبیق دهد و زمینه تاریخی ماجرا را روشن کند.
🔻معرفی و دریافت مقاله

2️⃣ مقاله Caesar Bardas and the accusation of an illicit affair که در ۲۰۱۹ در ژورنال Byzantinoslavica منتشر شد به مطالعه جنبه‌هایی از مدیریت سیاسی اقتصادی و نظامی بارداس در دوران حکمرانی‌اش پرداخته و ضمن بررسی جریان‌های سیاسی مختلف در دربار بیزانس، واکنش‌های خصمانه رقبای بارداس در قبال دستاوردهای مهم او را مورد ارزیابی قرار داده است.
🔻دریافت مقاله


3️⃣ مقاله The Mahdi and the Last Roman Emperor «مهدی و آخرین امپراطور رومی: کاوش درباره اهمیت مجادلات بین‌ادیانی» که در ۲۰۱۹ در ژورنال Shi’a Islamic Studies منتشر شد. این مقاله به تطبیق نشانه‌های آخرالزمان در احادیث اسلامی و سنت روم شرقی می‌پردازد و با تفکیک روایات شیعه و اهل سنت، تبیین نویی از علت این شباهات ارائه کرده است.
🔻دریافت مقاله

4️⃣ مقاله Caesar Bardas and the Earthquake of Constantinople: «قیصر بارداس و زلزله کنستانتینوپل: نقل‌های مختلف واقعه در منابع عربی و بیزانسی» که چند روز پیش در ژورنال Al-Masāq منتشر شد به بررسی تطبیقی جزئیات زلزله‌ای در قسطنطنیه (استانبول فعلی)‌ می‌پردازد که بنا بر نقل اسلامی منجر به بر هم خوردن عروسی شد. مطالعه تطبیقیِ انجام شده حاکی از آن است که بیشتر جزئیاتی که در خصوص زلزله در روایت اسلامی آمده، نقلی موازی در منابع بیزانسی دارد. این مقاله رابطه رازآلود میان بارداس و زلزله کنستانتینوپل را روشن ساخته و جزئیات بیشتری از روایت بشر بن سلیمان را در تواریخ بیزانسی یافته است. جزئیاتی مثل: رویای مادر امام دوازدهم و مشاهده پیامبر اسلام و شمعون (St. Peter)، تعلیم زبان عربی توسط نوه قیصر و وقوع دو زلزله در یک شب در کاخ.
🔻معرفی کامل و دریافت مقاله
@Inekas

📝

⚫️تسلیت‌گوی خود شدیم!
✍️استاد حسن طارمی‌راد

🔸ساعت ٣ بامداد، بی دلیل تلفن را روشن می‌کنم، شاید برای تشخیص زمان؛ اما عبارت استرجاع ظاهر می‌شود و جلب توجه می‌کند. صفحه را باز می‌کنم، خبر سنگین است و بدون تأمل همان بیت منسوب به حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را یادآور می‌شوم:
لا صوت الناعی بفقدک انه
یوم علی آل الرسول عظیم

🔸خبرها را از جاهای دیگر پیگیری می‌کنم و اطلاعیه دفتر حضرت شیخ المراجع را می‌خوانم و کلام استرجاع بر زبان جاری می‌کنم.

🔸ناگهان به گوشه ای از میز کار می‌نگرم و «منتخب الاثر» را که بیش از یک ماه است آنجا گذاشته ام می‌بینم و خاطرات مرور می‌شود. قرار بود از باب ادای دین مقاله‌ای در باره این اثر نفیس بنویسم و مطالب هم آماده بود، هنوز توفیق اتمام نیافته بودم. قریب نیم قرن از آشنایی و بهره‌مندی حقیر از این کتاب شریف می‌گذرد و از همان سال‌ها به برکت این کتاب و خلوص نویسنده‌اش چه درجاتی از معرفت نصیب شد. از آن زمان وامدار این عالم محقق مدافع حریم دین بودم و بعدها هرچه زمان گذشت بر استقامت او در سلوک دینی و دوری از اهواء و اغراض پی بردم. بزرگا مردی بود که از مرزبانی لحظه ای باز نمی ماند. شاید سه ماه پیش بود که مقاله‌ای را خوانده بود و ملاحظه‌ای داشت و به فوریت پیغام و تذکار داد.

🔸باری، در همان دقایق بر خود نهیب زدم که کوتاهی تا به کی! صبح، اما ساعت ٨ به سراغ خبر رادیو رفتم برای شنیدنِ بیشتر، و دریغا! خبری کوتاه و معرفی مردی که دست‌کم هشتاد سال در عرصه علم دین قدم و قلم زده و صیت دانش و تقوا و ادب علمی‌اش بر همه، از خواص و عوام، آشکار است و قریب سی سال در جایگاه مرجعیت قرار داشته است، در کوتاهترین گزاره‌ها و شاید گزاره‌های کم اهمیت. راستش شگفت زده شدم و خود را تسلی دادم که لابد هنوز نمی‌دانند ثلمه یعنی چه، و خلأ ناشی از فقدان استوانه علم و اجتهاد چقدر دغدغه می‌آفریند! شاید هم منتظر دریافت پیام‌های مقامات و مراجع بوده اند تا پیش دستی نکرده‌ باشند.

🔸در هر صورت باید به خودمان تسلیت بگوییم و از محضر حضرت بقیةالله ملتمسانه درخواست جبران کنیم. آمین.


#البساتین
@AlBasatin

📝

لا صوت الناعی بفقدک انه
یوم علی آل الرسول عظیم

#البساتین
@AlBasatin

🗓

«اجازات عام در حدیث امامیه: کارکرد، گستره و ارتباط با تبدیل اسناد»

ارائه‌دهنده: مصطفی بارگاهی
پژوهشگر حدیث، رجال و نویسنده کانال «حدیث، فهرست، رجال»

🗓 امروز پنج‌شنبه ۱۴ بهمن - ساعت ۶ تا ۸ شب (به وقت ایران)

🔸 برای شرکت در این نشست به این لینک مراجعه بفرمایید.

🔸 چکیده این ارائه و توضیحات تکمیلی درباره آن در کانال «معرفة الرجال» ارائه شده است.

#البساتین

@AlBasatin

📜

🔴 علامه قزوینی از نگاه راننده دکتر قاسم غنی

#کتاب_پاره
@KetabPare

🔰 انتشار کتاب «عربی قرآنی: از خاستگاه حجازی تا سنت‌های قرائت کلاسیک آن»

نوشته مارین فان‌پوتن

🔻 دریافت فایل تمام متن کتاب

🔷 چکیده کتاب:
زبان قرآن چه بوده است و ما چطور این را می‌دانیم؟ امروزه قرآن در ده روایت مختلف تلاوت می‌شود که جزئیات زبانی آنها با یکدیگر ناسازگارند. این اثر نخستین لایه زبانی قرآن را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که متن به گویش بومی حجازی نوشته شده است، و در قرن‌های پس از آن، خوانندگان مختلف قرآن، شروع به دیدن متن قرآنی به عنوان متن عربی کلاسیک کردند؛ که منجر به تبدیل این متن به یک ایده‌آل زبانی جدید، یعنی زبان آرمانی العربیه شد. این مطالعه، داده‌های دست‌نوشته‌های قرآنی کهن، آثار نحویون عربی قرون میانه و داده‌های فراوان مربوط به قرائات قرآن را به کار می‌گیرد تا به بینش‌های جدیدی در تاریخ زبانی عربی قرآنی دست یابد.

#انعکاس_کتاب
@inekas

💠 نسخه‌های کهن صنعاء‌ چه نکاتی از تاریخ قرآن را برای ما آشکار می‌کنند؟ (با زیرنویس فارسی)

🔹 کاری از کانال یوتیوب المقدمه با عنوان
What do the Sana'a Manuscripts Tell Us About the Quran
ترجمه اختصاصی فارسی از مجموعه انعکاس

🔸 در این ویدئوی جذاب و فشرده که به تازگی منتشر شده، با سرگذشت مصاحف صنعاء، به ویژه مصحف منحصر بفرد صنعاء-۱ و اطلاعات مفیدی که از تاریخ قرآن برای ما حفظ کرده، آشنا می‌شوید. همچنین، بحث مصاحف صحابه و ارتباط آن‌ها با مصحف عثمانی مورد بررسی قرار گرفته است.

🔸 این ویدئو به تعبیر مارین فان‌پوتن،‌ "خلاصه‌ای گیرا و اثرگذار از کار عالی و تصحیح انتقادی بهنام صادقی از متن پالیمپسست صنعاء" است. (منبع) مقاله مورد اشاره، در سال ۲۰۱۰ در ژورنال عربیکا با عنوان «مصحف یک صحابی پیامبر و قرآن پیامبر: The Codex of a Companion of the Prophet and the Qurān of the Prophet» منتشر شده و تا کنون نزدیک به ۱۰۰ بار مورد ارجاع دیگر محققان قرار گرفته است.(دانلود مقاله)

🔸 مشاهده نسخه با کیفیت در آپارات انعکاس

🔸 ترجمه مقاله دیگر بهنام صادقی در همین رابطه: «مُصحَف صنعاء ۱ و مسئلهٔ خاستگاه قرآن»

#انعکاس_یافته‌ها
@Inekas

📜

🔴تذکر مهم سید مرتضی درباره اعتقاد به غیبت امام دوازدهم

🔸«غیبت امام دوازدهم متفرع بر اصول مقدماتی است، پس اگر آن اصول به ادله خود ثابت گردد، گفتگو درباره امر غیبت ساده‌ترین و روشن‌ترین کار است. و اگر آن اصول ثابت نباشد گفتگو در باب غیبت بی‌معنی و عبث است.»
📚المقنع فی الغیبة، ص۱۰۰

🔸توجه به این نکته مهم، در مقام تبیین امر غیبت برای معتقدان و پاسخ به سوالات منتقدان گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد.


#کتاب‌پاره

@AlBasatin

📜

🔴پرسش‌های اساسی در مطالعات تفسیری

مقدمه کتاب «قرآن و سنت تفسیری‌اش»، مجموعه مقالات اندرو ریپین

#کتاب‌پاره

@AlBasatin

🗓

🔴محضر قرآن در لیالی رمضان
1️⃣بخش نخست

✍🏻 محمدرضا معینی

🔸ماه مبارک رمضان، فرصتی مناسب است برای اندیشیدن درباره قرآن. در سال‌های اخیر سنت نیکویی برقرار شده است که در شب‌های ماه مبارک رمضان جلسات متنوعی به صورت آنلاین پیرامون قرآن کریم برگزار می‌شود. گسترش دسترسی و آشنایی با روش‌های برگزاری جلسات مجازی موجب شده است این جلسات پررنگ‌تر و جدی‌تر از قبل برگزار شوند.

🔸برخی از این سلسله نشست‌های قرآنی که به نظر من قابل استفاده‌تر و عمیق‌تر از نشست‌های دیگر هستند در ادامه معرفی می‌شود. روشن است که نه استقراء من برای شناخت همه جلسات علمی پیرامون قرآن تام است و سلیقه و علائق شخصی من نیز در این انتخاب نقش داشته است.

🟡ذکر - انجمن دانشجویان مسلمان دانشگاه MIT

🔸انجمن دانشجویی «ذکر» در سالهای اخیر یکی از فعال‌ترین گروه‌های اسلامی دانشجویان خارج از ایران بوده و با دعوت از سخنرانان و اندیشمندان تراز اول، برنامه‌های بسیار با کیفیتی برگزار کرده است.

🔸گذشته از برخی برنامه‌های روتین (مانند قرائت قرآن و دعای کمیل) در 12 شب از شب‌های ماه مبارک رمضان 1434، این انجمن میزبان نفیسه مرادی، محمدهادی قندهاری، محمدرضا اردهالی، زهره اخوان مقدم، مهدی مجتهدی و محسن حسام مظاهری است.

🔸برای اطلاع دقیق‌تر از برنامه‌های این انجمن، مشاهده برنامه‌های پیشین و شرکت در برنامه‌های بعدی می‌توانید به کانال این انجمن مراجعه فرمایید.

#رویداد_علمی

@AlBasatin

🗓

🔴تعدد قرائات، منشأ الهی یا خطای انسانی؟
تبیین دیدگاه سازگاری تعدد قرائات با نزول قرآن بر حرف واحد

✍🏻 محمدرضا معینی

🔸مسأله تعدد قرائات قرآن و ارتباط آن با انگاره تحریف کتاب در تاریخ پژوهش‌های قرآن جایگاهی مهم داشته، اما در حدود یک قرن اخیر و پس از گسترش چاپ و یکسان‌سازی مصاحف به تدریج این بحث از مرکز توجه اندیشمندان مسلمان خارج شده و کمتر کسی به آن توجه کرده است.

🔸در دهه‌های اخیر، به خصوص پس از کشف یا شناسایی نسخ متقدم قرآن، مسأله اختلاف قرائات و نسبت آن به اختلاف مصاحف مجددا به یکی از مباحث جدی تاریخ قرآن بدل شده و مقالات و کتب متعددی توسط پژوهشگران مسلمان و غیر مسلمان در این زمینه به نگارش درآمده است. چندی پیش حجة الاسلام و المسلمین حسین مفیدی (از اساتید درس خارج حوزه علمیه قم) در نشستی عمومی نظریه خود را درباره تعدد قرائات تبیین کردند و تلاش کردند با ارائه شواهد و ادله، اثبات کنند که همه قرائات مشهور الهی و نازل شده به رسول الله از سوی خداوند است. این نظریه -طبیعتاً- مورد انتقاد برخی از دیگر قرآن پژوهان قرار گرفت.

🔸به همین مناسبت، در روز دوشنبه آتی (22 فروردین 1401)، مؤسسه امام هادی علیه السلام در قم، میزبان دکتر حسین سوزنچی (از شاگردان استاد مفیدی) و دکتر حمیدرضا مستفید (عضو هیات علمی دانشگاه آزاد) خواهد بود تا در مجالی علمی به نقد و بررسی این نظریه جدید درباب تعدد قرائات قرآن بپردازد. شرکت در این جلسه به صورت آنلاین امکان پذیر است و برای ثبت نام می‌توانید از این لینک استفاده بفرمایید.


#رویداد_علمی

@AlBasatin